Kapitulo Beinte-otso

Isa ka Kapawa Para sa mga Pungsod

Isaias 66:15-24

1, 2. Ngaa importante ang kapawa, kag ano nga sahi sang kadudulman ang nagaligom sa duta karon?

SI Jehova amo ang Tuburan sang kapawa, “ang Manughatag sing adlaw subong kapawa kon adlaw, sing mga pagsulundan sang bulan kag sang kabituunan subong kapawa kon gab-i.” (Jeremias 31:35) Pasad sa sini lamang, dapat sia kilalahon subong ang Tuburan sang kabuhi, kay ang kapawa nagakahulugan sing kabuhi. Kon ang duta dalayon nga wala sing kainit kag kapawa sang adlaw, imposible gid ang kabuhi. Indi mangin bagay puy-an ang aton planeta.

² Busa, nabalaka gid kita nga si Jehova nagtagna sing isa ka tion sang kadudulman, indi sing kapawa, tuhoy sa aton adlaw. Sa idalom sang inspirasyon, si Isaias nagsulat: “Yari karon! ang kadudulman magaligom sa duta, kag ang pitipit nga kadulom sa pungsudnon nga mga grupo.” (Isaias 60:2) Sa pagkamatuod, ining mga pulong nagapatuhoy sa espirituwal, indi sa pisikal, nga kadudulman, apang indi dapat pakadiutayon ang pagkaserioso sini. Imposible sa ulihi ang kabuhi para sa mga tawo nga wala sing espirituwal nga kapawa, subong nga amo man ang matabo sa mga tawo kon wala sing kapawa gikan sa adlaw.

 3. Sa sining madulom nga mga tion, sa diin kita makakita sing kapawa?

³ Sa sining madulom nga mga tion, indi mahimo nga pasapayanan naton ang espirituwal nga kapawa nga ginahatag ni Jehova. Importante gid nga magsandig kita sa Pulong sang Dios agod maiwagan ang aton dalanon, nga ginabasa ang Biblia kada adlaw kon mahimo. (Salmo 119:105) Ang Cristianong mga miting nagahatag sa aton sing mga kahigayunan agod magpalig-unay kita nga magpabilin sa “banas sang mga matarong.” (Hulubaton 4:​18; Hebreo 10:23-​25) Ang kusog nga matigayon naton gikan sa maukod nga pagtuon sang Biblia kag sa mapuslanon nga Cristianong paghiliupod nagabulig sa aton nga indi maligom sang kadulom sining “katapusan nga mga adlaw,” nga matapos sa daku nga “adlaw sang kaakig ni Jehova.” (2 Timoteo 3:1; Sofonias 2:3) Malapit na gid ina nga adlaw! Subong sang natabo anay sa mga pumuluyo sang dumaan nga Jerusalem, pat-od nga magaabot ina nga adlaw.

“Makigsuay” si Jehova

4, 5. (a) Sa anong paagi nagkari si Jehova batok sa Jerusalem? (b) Ngaa mahinakop naton nga diutay lamang ang nakalampuwas sa kalaglagan sang Jerusalem sang 607 B.C.E.? (Tan-awa ang nota.)

⁴ Sa nagahinakop nga mga bersikulo sang makakulunyag nga tagna ni Isaias, maathag nga ginlaragway ni Jehova ang mga hitabo nga nagdul-ong sa adlaw sang iya kaakig. Aton mabasa: “Si Jehova magaabot nga subong sang kalayo, kag ang iya mga kangga subong sang unos, agod ibalos ang iya kaakig nga may kasingkal gid kag ang iya pagsabdong nga may mga dabdab sang kalayo. Kay subong sang kalayo si Jehova pat-od nga makigsuay, huo, nga dala ang iya espada, batok sa tanan nga unod; kag ang mapatay ni Jehova pat-od nga madamo gid.”​—Isaias 66:​15, 16.

⁵ Dapat marealisar sang mga kontemporaryo ni Isaias sa sini nga mga pulong ang pagkaserioso sang ila kahimtangan. Ang tion nagahilapit nga ang mga Babilonianhon nga gamiton ni Jehova subong mga manuglaglag magaabot batok sa Jerusalem kag magatap-ok ang madamol nga yab-ok bangod sang ila mga kangga kaangay sang mamadlos nga unos. Makahaladlok gid ina nga talan-awon! Gamiton ni Jehova ang magasalakay nga mga hangaway agod himuon ang iya kalayuhon nga mga paghukom batok sa tanan di-matutom nga Judiyong “unod.” Daw subong nga si Jehova nagapakig-away batok sa iya katawhan. Ang iya “kasingkal” indi mapunggan. Madamo nga Judiyo ang mapukan subong ‘pinatay ni Jehova.’ Natuman ini nga tagna sang 607 B.C.E.a

 6. Anong malaut nga mga buhat ang ginhimo sa Juda?

⁶ May rason gid bala si Jehova nga “makigsuay” batok sa iya katawhan? Huo gid! Sa aton pagbinagbinag sang tulun-an sang Isaias, madamo nga beses nga nakita naton ang mga Judiyo nga, bisan pa dapat kuntani nadedikar kay Jehova, nalatom gid sang butig nga pagsimba​—kag nakita ni Jehova ang ila mga ginbuhat. Makita naton ini liwat sa masunod nga mga pulong sang tagna: “‘Ang mga nagapakabalaan sang ila kaugalingon kag nagapaninlo sang ila kaugalingon para sa mga hardin sa likod sang isa nga yara sa tunga, nga nagakaon sing karne sang baboy kag sing makangilil-ad nga butang, bisan sing nagalukso nga ilaga, sila tanan tingob nga magadangat sa ila katapusan,’ amo ang ginsiling ni Jehova.” (Isaias 66:17) “Nagapakabalaan [bala] sang ila kaugalingon kag nagapaninlo sang ila kaugalingon” yadtong mga Judiyo agod maghanda para sa putli nga pagsimba? Maathag nga wala. Sa baylo, ginahimo nila sa pinasahi nga mga hardin ang pagano nga mga ritwal para sa pagpaputli. Pagkatapos sadto, dahakdahak nga ginakaon nila ang karne sang baboy kag sang iban pa nga mga sapat nga ginakabig nga di-matinlo sa idalom sang Mosaikong Kasuguan.​​—Levitico 11:​7, 21-​23.

 7. Paano ang Cristiandad nagaanggid sa idolatroso nga Juda?

⁷ Makangilil-ad gid nga kahimtangan para sa isa ka pungsod nga nakigkatipan sa lamang matuod nga Dios! Apang binagbinaga ini: Amo man sini ka makangilil-ad nga kahimtangan ang nagaluntad karon sa tunga sang mga relihion sang Cristiandad. Nagapangangkon man sila nga nagaalagad sa Dios, kag madamo sa ila mga lider ang nagapakunokuno nga debotado. Apang, ginadagtaan nila ang ila kaugalingon sing pagano nga mga panudlo kag mga tradisyon, sa amo ginapamatud-an nila ang ila kaugalingon nga yara sa espirituwal nga kadudulman. Madulom gid ini!​​—Mateo 6:​23; Juan 3:​19, 20.

“Makita Nila ang Akon Himaya”

 8. (a) Ano ang matabo sa Juda kag sa Cristiandad? (b) Sa anong kahulugan nga ang mga pungsod ‘makakita sang himaya ni Jehova’?

⁸ Ginatalupangod bala ni Jehova ang malaut gid nga mga buhat kag butig nga mga panudlo sang Cristiandad? Basaha ang masunod nga mga pulong ni Jehova, nga ginrekord ni Isaias, kag tan-awa kon ano ang imo mahinakop: “Tuhoy sa ila mga binuhatan kag sa ila mga hunahuna, magaabot ako agod tipunon ang tanan nga pungsod kag mga hambal; kag magakari sila kag makita nila ang akon himaya.” (Isaias 66:18) Nahibaluan ni Jehova kag handa sia nga hukman indi lamang ang mga binuhatan kundi ang mga panghunahuna man sang mga nagapangangkon nga mga alagad niya. Ang Juda nagapangangkon nga nagatuo kay Jehova, apang ginapanghiwala ini sang iya idolatroso nga mga buhat kag pagano nga mga padugi. Wala sing pulos ang “pagpaputli” sang iya mga banwahanon suno sa pagano nga mga rito. Ang pungsod hapayon, kag kon mahanabo ini, makita ini sing bug-os sang iya nagasimba sa idolo nga mga kaingod. ‘Makita nila ang himaya ni Jehova’ bangod masaksihan nila ang mga hitabo kag mapilitan sa pagbaton nga nagmatuod ang pulong ni Jehova. Paano ini tanan naaplikar sa Cristiandad? Kon mag-abot na ang iya katapusan, madamo sang iya mga abyan anay kag mga kasosyo sa negosyo ang mapilitan sa pagtindog kag magtan-aw lamang samtang nagakatuman ang pulong ni Jehova.​​—Jeremias 25:31-33; Bugna 17:15-​18; 18:​9-​19.

 9. Anong maayong balita ang ginpahayag ni Jehova?

⁹ Nagakahulugan bala ang kalaglagan sang Jerusalem sang 607 B.C.E. nga si Jehova wala na sing mga saksi sa duta? Indi. Ang talalupangdon nga mga nagahupot sing integridad, subong ni Daniel kag sang iya tatlo ka kaupod, padayon nga magaalagad kay Jehova bisan mga bihag sila sa Babilonia. (Daniel 1:​6, 7) Huo, ang linya sang matutom nga mga saksi ni Jehova indi mautod, kag sa katapusan sang 70 ka tuig, ang matutom nga mga lalaki kag mga babayi magabiya sa Babilonia kag magabalik sa Juda agod ipasag-uli didto ang putli nga pagsimba. Amo ina ang masunod nga ginpatuhuyan ni Jehova: “Magabutang ako sing tanda sa tunga nila, kag ang iban sa mga nakapalagyo ipadala ko sa mga pungsod, sa Tarsis, sa Pul, kag sa Lud, ang mga nagauyat sing pana, sa Tubal kag Javan, ang malayo nga mga pulo, nga wala pa makabati sang report tuhoy sa akon ukon makakita sang akon himaya; kag pat-od nga ipahayag nila ang akon himaya sa tunga sang mga pungsod.”—Isaias 66:19.

10. (a) Sa anong kahulugan nga ang matutom nga mga Judiyo nga ginhilway gikan sa Babilonia nangin isa ka tanda? (b) Sin-o sa karon ang tanda?

¹⁰ Ang kadam-an sang matutom nga mga lalaki kag mga babayi nga magabalik sa Jerusalem sang 537 B.C.E. mangin isa ka makatilingala nga tanda, isa ka pamatuod nga ginluwas ni Jehova ang iya katawhan. Sin-o ang naghunahuna nga sa pila ka adlaw ang bihag nga mga Judiyo mangin hilway agod padayunon ang putli nga pagsimba sa templo ni Jehova? Sa kaanggid nga paagi sang nahauna nga siglo, ang mga nagaalagad “kasubong sang mga tanda kag kasubong sang mga milagro” amo ang hinaplas nga mga Cristiano, nga ginadugukan sang mga mahagop nga luyag mag-alagad kay Jehova. (Isaias 8:​18; Hebreo 2:13) Sa karon ang hinaplas nga mga Cristiano, nga nagauswag sa ila napasag-uli nga pungsod, nagaalagad subong isa ka makatilingala nga tanda sa duta. (Isaias 66:8) Buhi sila nga pamatuod sang gahom sang espiritu ni Jehova, nga nagaganyat sa mga mahagop nga ginapahulag sang ila tagipusuon sa pag-alagad kay Jehova.

11. (a) Pagkatapos sang pagpasag-uli, paano natabo nga ang mga tawo gikan sa mga pungsod nakakilala kay Jehova? (b) Paano ang Zacarias 8:​23 natuman sa una nga tion?

¹¹ Apang, paano, pagkatapos sang pagpasag-uli sang 537 B.C.E., ang mga tawo gikan sa mga pungsod nga wala pa makabati sang report tuhoy kay Jehova nakakilala sa iya? Bueno, indi tanan sang matutom nga mga Judiyo magabalik sa Jerusalem sa katapusan sang pagkabihag sa Babilonia. Ang iban, kaangay ni Daniel, magapabilin sa Babilonia. Ang iban naman magaaplaag sa apat ka pamusod sang duta. Sang ikalima nga siglo B.C.E., may mga Judiyo nga nagapuyo sa Emperyo sang Persia. (Ester 1:1; 3:8) Walay duhaduha nga ginsugiran sang iban sa ila ang ila pagano nga mga kaingod tuhoy kay Jehova, kay madamo gikan sa sadtong mga pungsod ang nangin Judiyong mga proselita. Mahimo nga amo gid sina ang natabo sa Etiopianhon nga eunuco, nga ginbantalaan sang Cristianong disipulo nga si Felipe sang nahauna nga siglo. (Binuhatan 8:​26-​40) Ini tanan natabo subong una nga katumanan sang mga pulong ni manalagna Zacarias: “Sa sadtong mga adlaw ang napulo ka tawo gikan sa tanan nga hambal sang mga pungsod magabuyot, huo, aktuwal sila nga magabuyot sang sidsid sang isa ka tawo nga isa ka Judiyo, nga nagasiling: ‘Magaupod kami sa inyo, kay nabatian namon nga ang Dios nagaupod sa inyo.’ ” (Zacarias 8:23) Sa pagkamatuod, si Jehova nagpadala sing kapawa sa mga pungsod!​—Salmo 43:3.

Pagdala Sing “Regalo kay Jehova”

12, 13. Sa anong paagi ang “mga utod” gindala sa Jerusalem sugod sang 537 B.C.E.?

¹² Sa tapos mapatindog liwat ang Jerusalem, tamdon sang mga Judiyo nga nag-aplaag sa malayo nga mga duog gikan sa ila dutang natawhan ang siudad kag ang napasag-uli nga pagpanghikot sang mga saserdote sini subong sentro sang putli nga pagsimba. Madamo sa ila ang magalakbay sing malayo nga mga distansia agod magtambong sa tuigan nga mga piesta didto. Sa idalom sang inspirasyon, si Isaias nagsulat: “ ‘Dalhon gid nila ang tanan ninyo nga mga utod gikan sa tanan nga pungsod subong regalo kay Jehova, nga sakay sa mga kabayo kag sa mga kangga kag sa naatupan nga mga karomata kag sa mga mula kag sa madasig nga babayi nga mga kamelyo, tubtob sa akon balaan nga bukid, ang Jerusalem,’ siling ni Jehova, ‘subong sadto sang ang regalo nga nasulod sa matinlo nga suludlan gindala sang mga anak ni Israel sa balay ni Jehova. Kag gikan man sa ila magakuha ako sing pila para sa mga saserdote, para sa mga Levinhon.’ ”​—Isaias 66:​20, 21.

¹³ Ang iban sadtong “mga utod gikan sa tanan nga pungsod” didto sang adlaw sang Pentecostes sang ginbubo ang balaan nga espiritu sa mga disipulo ni Jesus. Ang rekord mabasa: “May nagpuyo sa Jerusalem nga mga Judiyo, mainampuon nga mga tawo, gikan sa tagsa ka pungsod sa idalom sang langit.” (Binuhatan 2:5) Nagkari sila sa Jerusalem agod magsimba suno sa Judiyong kinabatasan, apang sang mabatian nila ang maayong balita nahanungod kay Jesucristo, madamo ang nagtuo sa iya kag ginbawtismuhan.

14, 15. (a) Paano gintipon sang hinaplas nga mga Cristiano ang dugang pa sang ila espirituwal nga “mga utod” sa tapos sang Bug-os Kalibutan nga Inaway I, kag paano ini sila gindala kay Jehova subong isa ka “regalo nga nasulod sa matinlo nga suludlan”? (b) Sa anong paagi si Jehova ‘nagkuha sing pila para sa mga saserdote’? (c) Sin-o ang pila ka hinaplas nga mga Cristiano nga nadalahig sa pagtipon sa ila espirituwal nga mga utod? (Tan-awa ang kahon sa sini nga pahina.)

¹⁴ May yara bala modernong-adlaw nga katumanan ini nga tagna? Huo, sa pagkamatuod. Pagkatapos sang Bug-os Kalibutan nga Inaway I, nahantop sang hinaplas nga mga alagad ni Jehova gikan sa Kasulatan nga ang Ginharian sang Dios gintukod sa langit sang 1914. Paagi sa mahalungon nga pagtuon sa Biblia, natun-an nila nga dapat tipunon pa ang dugang nga mga manunubli sa Ginharian, ukon “mga utod.” Ang maisog nga mga ministro naglakbay “tubtob sa ukbong sang duta,” paagi sa tanan nga sahi sang paglakbay, sa pagpangita sa palaabuton nga mga katapo sang hinaplas nga nagkalabilin, kalabanan sa ila naghalin sa mga iglesia sang Cristiandad. Sang makita na sila, gindala sila subong isa ka regalo kay Jehova.​—Binuhatan 1:8.

¹⁵ Ang mga hinaplas nga gintipon sa una nga mga tinuig wala magpaabot nga batunon sila ni Jehova kon ano sila anay antes nila mahibaluan ang kamatuoran sa Biblia. Naghimo sila sing mga tikang agod tinluan ang ila kaugalingon gikan sa espirituwal kag moral nga mga pagdagta agod nga mapresentar sila subong isa ka “regalo nga nasulod sa matinlo nga suludlan,” ukon subong sang ginsiling ni apostol Pablo, “isa ka putli nga ulay kay Cristo.” (2 Corinto 11:2) Magluwas nga sikwayon nila ang sayop nga mga doktrina, gintun-an sang mga hinaplas kon paano magpabilin nga wala gid sing ginadampigan sa politikal nga mga hilikuton sining kalibutan. Sang 1931, sang natinluan na ang iya mga alagad sa nagakaigo nga kadakuon, maluluy-on nga ginhatag sa ila ni Jehova ang pribilehiyo nga dalhon ang iya ngalan subong mga Saksi ni Jehova. (Isaias 43:10-12) Apang, sa anong paagi nga ‘ginkuha ni Jehova ang pila para sa mga saserdote’? Subong isa ka grupo, ining mga hinaplas nangin bahin sang “harianon nga pagkasaserdote, balaan nga pungsod,” nga nagadulot sing mga halad sang pagdayaw sa Dios.​​—1 Pedro 2:9; Isaias 54:1; Hebreo 13:15.

Nagapadayon ang Pagtipon

16, 17. Sin-o “ang inyo kaliwat” sa tapos sang Bug-os Kalibutan nga Inaway I?

¹⁶ Ang bug-os nga kadamuon sinang “harianon nga pagkasaserdote” 144,000, kag sang ulihi, nakumpleto ang pagtipon sa ila. (Bugna 7:​1-8; 14:1) Katapusan bala yadto sang pagtipon nga hilikuton? Indi. Nagpadayon ang tagna ni Isaias: “ ‘Subong nga ang bag-ong mga langit kag ang bag-ong duta nga akon ginahimo magapabilin sa atubangan ko,’ siling ni Jehova, ‘sa amo magapabilin ang inyo kaliwat kag ang inyo ngalan.’ ” (Isaias 66:22) Sa una nga katumanan sining mga pulong, ang mga Judiyo nga magabalik gikan sa pagkabihag sa Babilonia magasugod sa pagpanganak. Sa amo, ang napasag-uli nga Judiyong nagkalabilin, “ang bag-ong duta,” sa idalom sang bag-o nga administrasyon sang mga Judiyo, “ang bag-ong mga langit,” matukod sing malig-on. Apang, talalupangdon gid ang katumanan sang tagna sa aton adlaw.

¹⁷ ‘Ang kaliwat’ nga ginpanganak sang pungsod sang espirituwal nga mga utod amo ang “dakung kadam-an,” nga nagalaum sing kabuhi nga walay katapusan sa duta. Naghalin sila “gikan sa tanan nga pungsod kag tribo kag katawhan kag hambal,” kag nagatindog sila “sa atubangan sang trono kag sang Kordero.” “Ginlabhan nila ang ila mga panapton nga malaba kag ginpaputi ini sa dugo sang Kordero.” (Bugna 7:​9-​14; 22:17) Ang “dakung kadam-an” karon nagaliso gikan sa espirituwal nga kadudulman padulong sa kapawa nga ginaaman ni Jehova. Nagapakita sila sing pagtuo kay Jesucristo, kag kaangay sang ila hinaplas nga Cristianong mga utod nga lalaki kag babayi, nagatinguha sila nga magpabilin nga matinlo sa espirituwal kag sa moral. Subong isa ka grupo padayon sila nga nagaalagad sa idalom sang pagtuytoy ni Cristo kag “magapabilin” tubtob sa walay katubtuban!​—Salmo 37:​11, 29.

18. (a) Paano naghulag ang mga katapo sang dakung kadam-an kaangay sang ila hinaplas nga mga utod? (b) Paano ang mga hinaplas kag ang ila mga kaupod nagasimba kay Jehova “kutob sa isa ka lati tubtob sa isa pa gid kag kutob sa isa ka inugpahuway tubtob sa isa pa gid”?

¹⁸ Nahibaluan sining maukod nga mga lalaki kag mga babayi nga may dutan-on nga paglaum nga bisan pa importante gid nga magpabilin nga matinlo sa moral kag sa espirituwal, kapin pa ang nadalahig sa pagpahamuot kay Jehova. Ang pagtipon nga hilikuton masako gid, kag luyag nila makigbahin sa sini. Ang tulun-an sang Bugna nagtagna tuhoy sa ila: “Yara sila sa atubangan sang trono sang Dios; kag nagahalad sila sa iya sing sagrado nga pag-alagad sa adlaw kag gab-i sa iya templo.” (Bugna 7:15) Ining mga pulong nagapahanumdom sa aton sang ikaduha sa katapusan nga bersikulo sa tagna ni Isaias: “ ‘Pat-od nga mahanabo nga kutob sa isa ka lati tubtob sa isa pa gid kag kutob sa isa ka inugpahuway tubtob sa isa pa gid magakari ang tanan nga unod agod magyaub sa atubangan nakon,’ siling ni Jehova.” (Isaias 66:23) Nagakatabo ini karon. “Kutob sa isa ka lati tubtob sa isa pa gid kag kutob sa isa ka inugpahuway tubtob sa isa pa gid”​—buot silingon, sing tayuyon, kada semana sang kada bulan—​ang hinaplas nga mga Cristiano kag ang ila mga kaupod, ang dakung kadam-an, nagatipon sing tingob sa pagsimba kay Jehova. Ginahimo nila ini paagi sa, lakip sa iban pa nga mga butang, pagtambong sa Cristianong mga miting kag pagpakigbahin sa ministeryo sa publiko. Isa ka bala sa ila nga tayuyon nga ‘nagakari kag nagayaub sa atubangan ni Jehova’? Nagakalipay gid ang katawhan ni Jehova sa paghimo sini, kag ginapaabot sang dakung kadam-an ang tion nga “ang tanan nga unod”​—ang tanan nga nagakabuhi nga tawo—​magaalagad kay Jehova “kutob sa isa ka lati tubtob sa isa pa gid kag kutob sa isa ka inugpahuway tubtob sa isa pa gid” sa walay katubtuban.

Ang Hingapusan nga Katapusan Sang mga Kaaway Sang Dios

19, 20. Ano ang katuyuan sang Gehenna sang panahon sang Biblia, kag ano ang ginasimbulo sini?

¹⁹ Isa na lang ka bersikulo ang nabilin sa aton pagtuon sa tagna ni Isaias. Ang tulun-an nagahinakop sa sining mga pulong: “Magaguwa sila kag magatulok sa mga bangkay sang mga tawo nga naglalis sa akon; kay ang mga ulod gid sa ibabaw nila indi mapatay kag ang ila kalayo indi mapalong, kag mangin kalangil-aran sila sa tanan nga unod.” (Isaias 66:24) Mahimo nga ginahunahuna ni Jesucristo ini nga tagna sang ginpalig-on niya ang iya mga disipulo nga pasimplehon ang ila kabuhi kag unahon ang intereses sang Ginharian. Sia nagsiling: “Kon ang imo mata nagapasandad sa imo, ihaboy ini; maayo pa nga magsulod ka sa ginharian sang Dios nga may isa ka mata sangsa may duha ka mata ihulog ka sa Gehenna, diin ang ila mga ulod wala nagakapatay kag ang kalayo wala nagakapalong.”​—Marcos 9:​47, 48; Mateo 5:​29, 30; 6:33.

²⁰ Ano ining duog nga ginatawag Gehenna? Sang nagligad nga mga siglo, ang Judiyong iskolar nga si David Kimhi nagsulat: “Isa ini ka duog . . . sa luyo sang Jerusalem, kag isa ini ka makangilil-ad nga duog, kag ginahaboy nila didto ang di-matinlo nga mga butang kag ang mga bangkay. Wala man didto nagakapalong ang kalayo agod sunugon ang di-matinlo nga mga butang kag ang mga tul-an sang mga bangkay. Busa, ang paghukom sa mga malauton malaragwayon nga ginatawag Gehinnom.” Kon, subong sang ginapahangop sini nga Judiyong iskolar, ang Gehenna gingamit anay sa pagsunog sa mga basura kag mga bangkay nga ginkabig nga indi takus ilubong, ang kalayo isa ka nagakaigo nga paagi sa pagdula sina nga mga basura. Ang indi masunog sang kalayo, ginakaon sang mga ulod. Nagakaigo gid ini nga laragway sang katapusan sang tanan nga kaaway sang Dios!b

21. Para kay sin-o ang tulun-an sang Isaias nagahinakop sa makalilipay nga paagi, kag ngaa?

²¹ Sa pagpatuhoy sini sa mga bangkay, kalayo, kag mga ulod, indi bala matuod nga ang makakulunyag nga tagna ni Isaias naghingapos sa makangilidlis nga paagi? Walay duhaduha nga subong sini ang hunahunaon sang dayag nga mga kaaway sang Dios. Apang para sa mga abyan sang Dios, makalilipay gid ang paglaragway ni Isaias sa walay katapusan nga kalaglagan sang mga malauton. Kinahanglan sang katawhan ni Jehova ini nga pasalig nga ang ila mga kaaway indi na gid liwat mangibabaw. Ang mga kaaway, nga nagpaantos sing daku sa mga sumilimba sang Dios kag nagpakahuya sing daku sa iya ngalan, laglagon sa walay katapusan. Nian, “ang kasisit-an indi magatindog sa ikaduha nga higayon.”​—Nahum 1:9.

22, 23. (a) Ipaathag ang pila ka paagi nga nakabenepisyo ka gikan sa imo pagtuon sang tulun-an sang Isaias. (b) Sa tapos matun-an ang tulun-an sang Isaias, ano ang imo pamat-od, kag ano ang imo paglaum?

²² Sa paghinakop naton sang aton pagtuon sang tulun-an sang Isaias, nahangpan gid naton nga ini nga tulun-an sang Biblia indi isa ka patay nga maragtas. Sa kabaliskaran, may mensahe ini para sa aton karon. Kon hunahunaon naton ang madulom nga mga tion sang nagakabuhi si Isaias, makita naton ang mga pagkaanggid sadto nga tion kag sang aton adlaw. Ang kagubot sa politika, pagkasalimpapaw sang relihion, kagarukan sa paghukom, kag ang pagpigos sa mga matutom kag sa mga imol amo ang nagakatabo sang panahon ni Isaias, kag amo man sa aton tion. Pat-od nga ginpasalamatan gid sang matutom nga mga Judiyo sang ikan-om nga siglo B.C.E. ang tagna ni Isaias, kag nalugpayan kita karon samtang ginatun-an naton ini.

²³ Sa sining makahalanguyos nga mga tion nga ang kadudulman nagaligom sa duta kag ang pitipit nga kadulom sa pungsudnon nga mga grupo, nagapasalamat gid kita tanan nga si Jehova, paagi kay Isaias, naghatag sing kapawa para sa tanan nga tawo! Ining espirituwal nga kapawa nagakahulugan gid sing kabuhi nga walay katapusan para sa tanan nga nagabaton sini sing bug-os tagipusuon, bisan ano man ang ila ginhalinan nga pungsod ukon kaliwat. (Binuhatan 10:​34, 35) Kabay, nian, nga magpadayon kita sa paglakat sa kapawa sang Pulong sang Dios, nga ginabasa ini kada adlaw, ginapamalandungan, kag ginapakabahandi ang mensahe sini. Magaresulta ini sa aton dayon nga pagpakamaayo kag sa kadayawan sang balaan nga ngalan ni Jehova!

[Mga nota]

[Kahon sa pahina 409]

Hinaplas nga mga Regalo Para kay Jehova Gikan sa Tanan nga Pungsod

Sang 1920, si Juan Muñiz nagbiya sa Estados Unidos kag nagkadto sa Espanya. Nian naglakbay sia pa Argentina, diin gin-organisar niya ang mga kongregasyon sang mga hinaplas. Kutob sang 1923, ang kapawa sang kamatuoran nagsilak sa bunayag sing tagipusuon nga mga tawo sa Katundan nga Aprika sang ang misyonero nga si William R. Brown (masami gintawag nga Bible Brown) nagbantala sang mensahe sang Ginharian sa mga duog subong sang Sierra Leone, Ghana, Liberia, Gambia, kag Nigeria. Sadto man nga tuig ang taga-Canada nga si George Young nagkadto sa Brazil kag dayon naglakbay pa Argentina, Costa Rica, Panama, Venezuela, kag sa Unyon Sobyet pa gani. Sa amoamo man sadto nga tion, si Edwin Skinner naglayag gikan sa Inglaterra padulong sa India, diin nagpangabudlay sia sa sulod sang madamo nga tuig sa pagpangani nga hilikuton.

[Kapsion sa pahina 411]

Ang pila ka Judiyo sang Pentecostes amo ang ‘mga utod nga gindala gikan sa tanan nga pungsod’

[Piktyur sa pahina 413]