Ang Nagapakari nga Katapusan sang “Tulun-an sang mga Inaway ni Jehova”
“Ginasiling sa tulun-an sang mga Inaway ni Jehova.”—NUMEROS 21:14.
1, 2. Sa anong dumaan nga okasyon ginpasundayag ni Jehova sa mga Egiptohanon nga sia isa ka mangangaway nga Dios, kag paano niya ginhimo ini?
HALOS wala mahangpi sang mga tawo karon nga ang Dios sang Biblia, si Jehova, isa ka mangangaway, isa ka isganan nga persona sang inaway. Ginpakita ini nga kamatuoran sang ginluwas niya ang iya katawhan sang dumaan nga panahon gikan sa pagpigos sa Egipto. Ginbuyok si Paraon sang dimakita nga kaaway sadtong katawhan, si Satanas nga Yawa, nga pamatyon sila. Karon, sang marealisar niya kon ano ang madula niya sang ginbuy-an niya ang mga Israelinhon, si Paraon kag ang iya puwersa militar naglagas sa ila.
2 Apang, wala mahantop ni Paraon nga ang Dios sang mga Israelinhon mahimo mangin mangangaway nga Dios agod luwason ang Iya katawhan. Samtang nagatabok ang puwersa sang mga Egiptohanon sa nagmala nga Dagat nga Mapula agod magtimalos, ang Dios sang mga Israelinhon nga yara sa katalagman naghikot kag ginlunod ang mga nagasakay sa mga kangga kag mga kabayo, paagi sa pagpasag-uli sang naghawa nga tubig nga amo ang gin-agihan sang mga Israelinhon sa milagruso nga paagi.—Exodo 14:14, 24-28.
3. Sa ila ambahanon sang kadalag-an, ginkilala sang mga Israelinhon si Jehova subong ano nga sahi sang Dios, apang ano nga kamatuoran ang wala ginasapak karon sang mga pungsod?
3 Wala na sing peligro sa nasidlangan nga bahin sang Dagat nga Mapula, ang malipayon nga mga Israelinhon nag-amba sing ambahanon sang kadalag-an, nga ginadayaw ang ila langitnon nga Manluluwas: “Magaamba ako kay Jehova, kay nagdaug sia sing mahimayaon. Gintagbong niya sa dagat ang kabayo kag ang iya manugsakay. Si Jah akon kusog kag ambahanon, kay sia nangin akon kaluwasan. Ini akon Dios, kag dayawon ko sia; Dios sang akon amay, kag pakataason ko sia. Si Jehova isa ka hangaway. Si Jehova ang iya ngalan. Ang mga kangga ni Paraon kag ang iya kasoldadosan gintagbong niya sa dagat, kag ang iya pinili nga mga pangulo nalugdang sa Dagat nga Mapula.” (Exodo 15:1-4) Didto sa Dagat nga Mapula, ginpasundayag ni Jehova ang iya kaugalingon subong isa ka mangangaway nga may ikasarang sa talalupangdon nga mga buhat. Wala ini ginasapak sang kalibutanon nga mga pungsod.
4, 5. Sin-o nga amay ang ginhalinan sang nagahugyaw nga 12 ka tribo sang Israel, kag kay sin-o sia nangin abyan bangod sang anong kinaiya?
4 Si manalagna Moises, nga nanguna sa pag-amba sadtong inspirado nga ambahanon, nagtawag kay Jehova nga “Dios sang akon amay.” Ang Hebreo nga si Abraham isa ka talalupangdon nga amay sang pungsod sang Israel. Ang 12 ka tribo sang Israel naghalin sa iya, paagi kay Isaac kag kay Jacob kag sa 12 ka anak nga lalaki ni Jacob. Ginpamatud-an ni Abraham ang iya kaugalingon subong isa ka huwaran nga sumilimba ni Jehova nga Dios. Isa sia ka tawo nga may malig-on gid nga pagtuo amo kon ngaa sang ginsugo sia ni Jehova nga biyaan ang iya puluy-an sa Ur sang mga Caldeanhon, wala sia magpangalag-ag sa pagkadto sa duta nga ginpakita sa iya ni Jehova, nagasalig nga tumanon sang Dios ang Iya saad nga ihatag ini sa iya kag sa iya mga anak.
5 Bangod sang daku nga pagtuo ni Abraham, nanaad si Jehova nga hatagan si Abraham sing “binhi,” ukon anak, nga paagi sa sini ang tanan nga pamilya sang duta, lakip ang mga pamilya karon, magapakamaayo sang ila kaugalingon. (Genesis 12:2, 3; 22:17, 18) Si Abraham gindala sa suod gid nga kaangtanan sa iya Dios amo kon ngaa nakilal-an sia subong “abyan ni Jehova,” kag gintawag mismo sang Dios ang matutom nga patriarka nga “akon abyan.”—Santiago 2:23; Isaias 41:8.
6. Bisan pa isa ka mahidaiton nga manlulugayaw sa Ginsaad nga Duta, paano ginpamatud-an ni Abraham ang iya kaugalingon subong isa ka mangangaway nga nagasalig kay Jehova?
6 Bisan pa naglibotlibot sia sa Ginsaad nga Duta kaangay sang isa ka dumuluong, ginpamatud-an ni Abraham nga mahimo sia mangin mangangaway. Sang isa ka okasyon ginsalakay sang apat ka hari ang Ginsaad nga Duta kag ginbihag ang hinablos ni Abraham nga si Lot kag ang pamilya ni Lot. Si Abraham, bangod sang iya suod nga kaangtanan kay Lot, nag-armas sa 318 sang iya lalaki nga mga alagad, kag upod sa bulig sang iya tatlo ka alyado, si Aner, si Escol, kag si Mamre, ginlagas nila ang mga tulisan. Bangod sang sorpresa nga pagsalakay sa ila sang gab-i, nadaug ni Abraham kag sang iya hubon ang mga tulisan, bisan pa labaw ang ila puwersa. ‘Ginpamatay ang mga hari.’ (Hebreo 7:1; Genesis 14:13-17) Ginluwas ni Abraham si Lot kag ang iya pamilya kag nabawi ang tanan nga kinawat.
7-9. (a) Sin-o nga saserdote ang ginduaw ni Abraham, kag anong pagpakamaayo ang natigayon niya? (b) Paano ginpakita ni Abraham nga luyag niya nga ang Labing Mataas nga Dios lamang ang magpamanggad sa iya? (c) Subong ginpalig-on ni Melquisedec, sin-o ang naghatag kay Abraham sing kadalag-an sa inaway?
7 Ginkilala ni Abraham nga ang iya pagpakig-away nagmadinalag-on bangod lamang sa bulig ni Jehova nga Dios, kag sa tion sang iya madaugon nga pagpauli, ginkilala niya sing dayag ini nga kamatuoran. Nahibaluan niya nga ang nahamut-an nga saserdote sang iya Dios makita sa siudad sang Salem. Gani nagkadto sia sa sini nga siudad. Ang ulihi nga bahin sang Genesis kapitulo 14 nagapahibalo sa aton kon ano sadto ang natabo:
8 “Kag si Melquisedec nga hari sang Salem nagdala sing tinapay kag alak, kag saserdote sia sang Dios nga Labing Mataas. Nian ginpakamaayo niya sia kag nagsiling: ‘Pakamaayuhon si Abram sang Dios nga Labing Mataas, tagbuhat sang langit kag duta; kag bulahan ang Dios nga Labing Mataas, nga nagtugyan sang imo mga kaaway sa imo kamot!’ Kag ginhatagan sia ni Abram sang ikapulo sang tanan. Kag ang hari sang Sodoma nagsiling kay Abram: ‘Ihatag sa akon ang mga tawo, apang kuhaa nga sa imo ang pagkabutang.’ Apang si Abram nagsiling sa hari sang Sodoma: ‘Ginabayaw ko ang akon kamot kay Jehova nga Labing Mataas nga Dios, Tagbuhat sang langit kag duta, nga indi ako magkuha sing isa ka nahot ukon isa ka higot sang sapin ukon bisan ano nga imo, basi nga magsiling ka, “Ako nagpamanggad kay Abram.” Indi ako magkuha sing bisan ano! Kundi ang nakaon lamang sang mga pamatan-on nga lalaki, kag ang bahin sang mga lalaki nga nag-upod sa akon, si Aner, si Escol, kag si Mamre—pakuhaa sila sang ila bahin.’ ”—Genesis 14:18-24.
9 Subong ginapakita sining mga bersikulo, ginpalig-on ni Melquisedec, ang harianon nga saserdote sang siudad sang Salem, ang pagpati ni Abraham nga ang nagpakig-away para sa iya kag sa iya puwersa militar kag ang nagpadaug sa iya amo ang Labing Mataas nga Dios. Wala ginpanghiwala sang hari kag saserdote nga si Melquisedec ang bahin ni Jehova sa natabo.
Ang Tulun-an sang mga Inaway ni Jehova
10. Ano ang nahauna nga pagsambit sing inaway sa Biblia, kag ngaa umpisa lamang ini sang madaugon nga mga inaway ni Jehova?
10 Ang paglaragway sang Genesis 14 sa pagsalakay sa Ginsaad nga Duta kag ang paglutos ni Abraham sa naarmasan nga mga tulisan amo ang nahauna nga pagsambit sing inaway sa Balaan nga Kasulatan. Sa amo, kapin sa apat ka siglo antes sang iya talalupangdon nga buhat sa Dagat nga Mapula, ginpasundayag na ni Jehova ang iya kaugalingon subong mangangaway, “isa ka isganan nga mangangaway.” Apang, umpisa lamang yadto. Daku pa kag bug-os pa nga mga kadalag-an ang magasunod, lakip ang katapusan sa sining “konklusyon sang sistema sang mga butang.”—Mateo 24:3.
11. Ano “ang tulun-an sang mga Inaway ni Jehova,” apang sa diin pa may yara madamo nga rekord sang iya talalupangdon nga kadalag-an sa inaway?
11 Suno sa ginasiling sa Numeros 21:14, may “tulun-an sang mga Inaway ni Jehova” nga ginsulat. Mahimo nga ining masaligan nga rekord, ukon maragtas, sang mga pagpakig-away sang Dios para sa iya katawhan, nagsugod sa sini nga inaway para sa matutom nga si Abraham. Nahibaluan ni Moises ini nga tulun-an apang wala sia maghatag sing dugang pa nga detalye nahanungod sini. Busa, wala kita ginpahibalo sang tanan nga paagi nga ginpasundayag ni Jehova ang iya kaugalingon subong isa ka mangangaway sa sulod sang hut-ong sang tion nga natuptupan sina nga tulun-an sang mga Inaway ni Jehova. Apang, sugod sang masambit ini nga tulun-an, nasulat na ang daku nga bahin sang Balaan nga Biblia, kag nagahatag ini sa aton sing madamo nga rekord sang mga talalupangdon nga pagpakig-away ni Jehova.
Ang Daku Pa nga Melquisedec—Isa ka Mangangaway
12. Si Melquisedec nagalaragway kay sin-o nga daku pa nga Opisyal sang Labing Mataas nga Dios, kag ano nga salmo nga ginkomposo ni David ang ginapatuhoy sa sining isa subong isa ka saserdote kag mangangaway?
12 Sa tapos malutos ni Abraham si Kedorlaomer kag ang iya alyado nga mga hari, ginpakamaayo sia ni Melquisedec. Ang hari kag saserdote nga si Melquisedec matagnaon nga nagalaragway sa Isa nga mangin Mataas nga Saserdote sang Labing Mataas nga Dios kag isa man ka gamhanan nga mangangaway nga ginasakdag sang Supremo nga Dios. Ang Salmo 110, nga ginkomposo sa idalom sang inspirasyon sang mangangaway nga hari nga si David, ginpatuhoy sa sining Isa nga daku pa kay Melquisedec sang Salem sang magsiling ini: “Si Jehova magapadala kutob sa Sion sang setro sang imo kusog, nga nagasiling ‘Gahom ka sa tunga sang imo mga kaaway.’ Nakasumpa si Jehova (kag indi maghinulsol): ‘Ikaw saserdote tubtob sa tion nga wala sing katubtuban suno sa paagi ni Melquisedec!’ Si Jehova sa imo tuo magadugmok sa mga hari sa adlaw sang iya kasingkal”—Salmo 110:2, 4, 5.
13. Sa Hebreo kapitulo 7 kag 8, ang Isa nga daku pa kay Melquisedec sang una ginpakilala subong sin-o, kag sa anong mataas nga duog nagsulod ining Isa kag upod ang ano nga sahi sang halad?
13 Ang inspirado nga manunulat sang tulun-an sang Hebreo nagapahayag sang identidad sang Isa nga ginpatuhuyan gid sining mga pulong sang magsiling sia: “Si Jesus nag-una tungod sa akon, nga nangin pinakamataas nga saserdote tubtob sa tion nga wala sing katubtuban sa paagi ni Melquisedec.” (Hebreo 6:20) Sa masunod nga kapitulo sang Hebreo, ang pagkadaku ni Melquisedec sang dumaan nga tion ginapaathag. Apang, ang iya pagkadaku bilang saserdote ginalabawan sang Isa nga iya ginlaragway, ang ginbanhaw kag ginhimaya nga si Jesucristo, nga nagsulod sa balaan nga presensia ni Jehova nga Dios mismo nga dala ang balor sang halad nga daku pa sa bisan ano nga nahalad sang hari kag saserdote sang Salem nga si Melquisedec.—Hebreo 7:1–8:2.
14. Gin-awtorisahan bala sang Daku Pa nga Melquisedec ang klero sang Cristiandad sa pagpakigbahin sa militarismo sang ginatawag nga Cristianong mga pungsod?
14 Ginpakamaayo sang harianon nga saserdote nga si Melquisedec ang isa ka mangangaway, ang nagdaug nga si Abraham. Apang kamusta ang Daku Pa nga Melquisedec, ang Tagtukod sang matuod nga Cristianismo? Ang klero sang Cristiandad nagapangangkon nga nagatiglawas kay Jesucristo sa pagpakamaayo sa hangaway sang ginatawag nga Cristianong mga pungsod kag nagapangamuyo para sa ila. Apang ginasakdag ayhan sang Mataas nga Saserdote ni Jehova ang mga klerigo sang Cristiandad sa sini? Ginbaton niya bala kon amo ang salabton sa tanan nga pagpaagay sing dugo nga natabo sa tion sang ginatawag nga Cristianong Dag-on, lakip ang dugo nga ginpaagay sa tion sang Inaway Kalibutanon I kag II? Wala gid! Wala gid niya pagsugua ang iya matuod nga mga disipulo nga himuon ang ila kaugalingon nga bahin sining kalibutan kag magbuylog sa nagapaagay sing dugo nga militarismo sini.
Ang Mangangaway nga Dios Nagahimo sing Matahom nga Ngalan Para sa Iya Kaugalingon
15, 16. Ano ang ginhimo ni Jehova para sa iya kaugalingon sang makig-away sia para sa iya katawhan agod luwason sila gikan sa Egipto?
15 Ang Nehemias 9:10 nagapatuhoy sa pagluwas ni Jehova sa 12 ka tribo sang Israel gikan sa Egipto, nga nagasiling: “Kag nagpakita ka sing mga tanda kag mga katingalahan kay Paraon kag sa tanan niya nga alagad kag sa bug-os nga katawhan sang iya duta, nahibaluan mo nga sila nagpabugal batok sa ila [mga Israelinhon]; kag naghimo ka sing ngalan para sa imo kaugalingon sa sini nga adlaw.”—Ipaanggid ang Exodo 14:18.
16 Ginpatuhuyan ni manalagna Isaias ang kinaiya sini nga ngalan sang maghambal sia tuhoy kay Jehova subong “ang Isa nga nagpaupod sang Iya butkon nga mahimayaon sa tuo nga kamot ni Moises; ang Isa nga nagpahawa sang mga tubig sa atubangan nila sa paghimo nga sa iya sing ngalan nga dayon.” Kag kay Jehova, sia nagsiling: “Sa amo gintuytuyan mo ang imo katawhan sa paghimo nga sa imo sing ngalan nga mahimayaon.” (Isaias 63:12-14) Nagapakiluoy kay Jehova nga maghikot liwat para sa iya katawhan, ginpatuhuyan sia ni Daniel subong ‘ikaw nga nagpaguwa sang imo katawhan gikan sa duta sang Egipto sa gamhanan nga kamot kag naghimo ka sing ngalan para sa imo kaugalingon subong sang sa sini nga adlaw.’—Daniel 9:15; Jeremias 32:20.
17. Sin-o ang ipadala ni Jehova agod magpakig-away sa iya ngalan, kag sa amo ano ang iya ipakita sa tanan nga mga pungsod karon?
17 Sa sibu nga tion, ipadala ni Jehova nga Dios si Jesucristo, ang Daku Pa nga Melquisedec, subong isa ka gamhanan nga mangangaway. Paagi sa iya, magahimo si Jehova sing ngalan para sa iya kaugalingon nga magalabaw sa bisan ano nga nagligad nga ginalaragway sa tulun-an sang mga Inaway ni Jehova ukon sa Hebreong Kasulatan sang Balaan nga Biblia. Sa katapusan nga kapitulo sang ikaduha sa katapusan nga tulun-an sang Hebreong Kasulatan, gintagna ang internasyonal nga pagsalakay batok sa Jerusalem. Nian, suno sa Zacarias 14:3, “magaguwa si Jehova kag magapakig-away batok sa sadtong mga pungsod subong sang pag-away niya sa adlaw sang inaway.” Sa sining paagi ipakita sang Dios sang Biblia sa tanan nga mga pungsod karon nga sia gihapon ang mangangaway nga Dios subong amo sia anay sang mga adlaw sang dumaan nga Israel.
18, 19. Ano nga Jerusalem ang mangin puntariya sang bug-os nga pagsalakay sang mga pungsod?
18 Sa palaabuton pa naton ini. Apang ano nga Jerusalem ang salakayon? Ang tagna wala matuman sa Jerusalem sang adlaw ni Zacarias. Yadto nga siudad ginlaglag sang hangaway sang Roma sang 70 C.E. Apang, ang Jerusalem gintukod liwat, kag ginatamod karon subong sagrado sang Cristiandad subong man sang undanon nga pungsod sang Israel. Sa anom-ka-adlaw nga inaway sang 1967, ginpanag-iyahan sang undanon nga Israel ang bug-os nga natukod liwat nga Jerusalem sa duta. Apang, wala gid sing pamatuod nga si Jehova nga Dios nagpakigbahin sa inaway sadto. Ang iya nakalingkod sa trono nga Hari, si Jesucristo, wala nagagahom sa dutan-on nga Jerusalem, kag indi na ini “ang siudad sang daku nga Hari,” kon sayoron, ni Jehova.—Mateo 5:35.
19 Indi, ining opisyal nga kapital nga siudad sang Judiyo nga katapo sang Nasyones Unidas indi ang Jerusalem nga ginsambit sa tagna ni Zacarias. Sa baylo, ang ginapatuhuyan ni Zacarias amo ang Jerusalem nga mabasahan naton sa tulun-an sang mga Hebreo. Didto, ginpatuhuyan ni Pablo ang hinaplas nga mga Cristiano kag nagsiling: “Nagpalapit kamo sa Bukid nga Sion kag sa siudad sang Dios nga buhi, ang langitnon nga Jerusalem, kag sa dimaisip nga mga anghel.” (Hebreo 12:22) Ining langitnon nga Jerusalem wala sing liwan kundi amo ang Mesianikong Ginharian sang Dios, nga ginatiglawas karon sa duta sang isa ka diutay nga hubon sang hinaplas nga mga Cristiano nga nagakalangkag sa paglaum nga mangin kaupod nga mga manuggahom ni Jesucristo sa sini nga Ginharian. Amo ini sila ang puntariya sang gintagna nga pagsalakay.
20. Ano ang ginsiling ni Hari Ezequias sa iya nameligro nga katawhan agod palig-unon sila, kag paagi sa ano nga mga pulong sang Hari nga daku pa kay Ezequias ginapalig-on sang mga Saksi ni Jehova karon ang ila kaugalingon?
20 Apang, indi nila dapat kahadlukan ukon sang dakung kadam-an sang mga Cristiano nga may dutan-on nga paglaum nga nagguwa sa tanan nga pungsod agod magbuylog sa ila sa putli nga pagsimba, ang resulta sining pagsalakay. Sang ginsalakay sang makahaladlok nga hangaway ni Senaquerib, nga hari sang Asiria, ang Jerusalem sang paggahom ni Hari Ezequias, ang nameligro nga mga Israelinhon ginhatagan sing makapakalma nga laragway sang kahimtangan sang ginsilingan sila ni Hari Ezequias: “Upod sa iya amo ang butkon nga unod, apang upod sa aton amo si Jehova nga aton Dios sa pagtabang sa aton kag sa pag-away sang aton mga inaway.” Ang resulta amo nga “ang katawhan nagsalig sa ila kaugalingon sa mga pulong ni Ezequias nga hari sang Juda.” (2 Cronica 32:8) Ang mga Saksi ni Jehova karon, kon ginapahog sang pungsudnon nga mga puwersa sang sistema sining kalibutan, makapalig-on man sang ila kaugalingon sa kaanggid nga mga pulong gikan sa isa ka hari nga daku pa kay Ezequias, si Jesucristo.
21. (a) Ngaa dumdumon ang mga pulong ni Jahaziel sa tion sang nagapakari nga pagsalakay sa langitnon nga Jerusalem? (b) Ano ang mangin resulta sang inaway nga pakig-awayan?
21 Sa sina nga tion, ang makapalig-on sang pagtuo nga mga pulong ni Jahaziel nga Levinhon pagadumdumon: “Dili kinahanglan nga kamo mag-away sa sining inaway. Pahamtang kamo, pahimunong kamo kag tan-awa ang pagluwas ni Jehova para sa inyo. O Juda kag Jerusalem, dili magkahadlok ukon magkahangawa. Buwas guwa kamo batok sa ila, kay si Jehova magaupod sa inyo.” (2 Cronica 20:17) Huo, sa sinang bug-os nga makatalagam nga tion, si Jehova magaupod sa iya katawhan. Ang ila kalig-unan kag kaluwasan masandig sa iya pagpakig-away para sa ila. Kag magapakig-away sia, paagi sa iya mangangaway nga Hari, si Jesucristo! Ang resulta? Bug-os nga kalaglagan sang kitaon nga organisasyon sang Yawa sa duta.—Bugna 19:11-21.
22. (a) Ano ang mangin madaugon nga konklusyon sang tulun-an sang mga Inaway ni Jehova, kag paagi sa sini ano ang himuon ni Jehova para sa iya kaugalingon? (b) Bangod sang iya kadalag-an, sa ano mapahulag ang mga nagahigugma sa ngalan ni Jehova?
22 Daw ano ka mahimayaon nga ngalan ang himuon sang Dios para sa iya kaugalingon paagi sa iya makapulunaw nga kadalag-an sa sining “inaway sang dakung adlaw sang Dios nga Labing Gamhanan” sa Har–Magedon! (Bugna 16:14, 16) Daw subong nga isa ka bag-o nga kapitulo ang idugang sa tulun-an sang mga Inaway ni Jehova. Mangin isa ini ka madaugon nga konklusyon, isa ka daku nga katapusan kon tuhoy sa sining sistema sang mga butang. Ipakita sang bug-os nga tulun-an nga wala pa gid malutos sa inaway ang Labing Gamhanan nga Dios. Daw ano ka masinadyahon nga dayawon si Jehova sang mga nagahigugma sa iya sa tapos sina! Nian, sa pagkamatuod, ang katapusan nga bersikulo sang tulun-an sang mga Salmo tumanon sing talalupangdon: “Ang tagsa ka butang nga may ginhawa—magdayaw kay Jah. Dayawa ninyo si Jah, kamo nga katawhan!”—Salmo 150:6.
Mga Pamangkot Para sa Repaso
◻ Ano ang daw indi nahangpan sang mga tawo karon nahanungod sa Dios sang Biblia, nga si Jehova?
◻ Ano nga inaway ang ginpakig-awayan ni Abraham, kag sin-o ang naghatag sa iya sing kadalag-an?
◻ Ano “ang tulun-an sang mga Inaway ni Jehova”?
◻ Ano ang mangin katapusan sang “tulun-an sang mga Inaway ni Jehova,” kag sa ano ini magaresulta?