Kapitulo Dies

Ang Ginsaad nga Prinsipe Sang Paghidait

Isaias 8:19–9:7

1. Ano ang naeksperiensiahan sang katawhan kutob sang panahon ni Cain?

MGA anom ka libo ka tuig sang una, natawo ang nahauna nga lapsag. Si Cain ang iya ngalan, kag pinasahi gid ang iya pagkabun-ag. Ang iya mga ginikanan, ni ang mga anghel, ni bisan gani ang Manunuga wala pa anay makakita sing isa ka tawhanon nga lapsag. Ining bag-o nabun-ag nga lapsag makahatag kuntani sing paglaum sa ginpakamalaut nga kaliwatan sang tawo. Makapalaslaw gid nga sang magdaku sia, nangin manugpatay sia! (1 Juan 3:12) Kutob sadto nasaksihan sang katawhan ang di-maisip nga pagpatay. Ang mga tawo, nga may huyog sa paghimo sing malaut, wala sing paghidait sa iya isigkatawo ukon sa Dios.—Genesis 6:5; Isaias 48:22.

2, 3. Ano nga mga paglaum ang ginbuksan ni Jesucristo, kag ano ang dapat naton himuon agod mabaton ini nga mga pagpakamaayo?

² Mga apat ka libo ka tuig sa tapos mabun-ag si Cain, may isa pa ka lapsag nga natawo. Si Jesus ang iya ngalan, kag tuman man ka pinasahi ang iya pagkabun-ag. Natawo sia gikan sa isa ka ulay, paagi sa gahom sang balaan nga espiritu—ang lamang nga subong sini nga pagkabun-ag sa maragtas. Sang tion nga natawo sia, ang kadam-an sang malipayon nga mga anghel nag-amba sing mga pagdayaw sa Dios, nga nagasiling: “Himaya sa Dios sa kahitaasan, kag paghidait sa duta sa tunga sang mga tawo nga may maayong kabubut-on.” (Lucas 2:13, 14) Sa baylo nga isa ka manugpatay, ginbuksan ni Jesus ang dalan agod ang mga tawo makapakighidait sa Dios kag makatigayon sing kabuhi nga walay katapusan.—Juan 3:16; 1 Corinto 15:55.

³ Gintagna ni Isaias nga si Jesus pagatawgon nga “Prinsipe sang Paghidait.” (Isaias 9:6) Itanyag niya ang iya mismo kabuhi para sa katawhan, sa amo mangin posible ang kapatawaran sang mga sala. (Isaias 53:11) Sa karon, ang paghidait sa Dios kag ang kapatawaran sang mga sala sarang matigayon pasad sa pagtuo kay Jesucristo. Apang indi awtomatiko ini nga mga pagpakamaayo. (Colosas 1:21-23) Ang bisan sin-o nga nagahandum sini dapat magtuon sa pagtuman kay Jehova nga Dios. (1 Pedro 3:11; ipaanggid ang Hebreo 5:8, 9.) Sang panahon ni Isaias, baliskad gid ang ginhimo sang Israel kag Juda.

Pagliso sa mga Demonyo

4, 5. Ano ang kahimtangan sang panahon ni Isaias, kag kay sin-o nagliso ang iban?

⁴ Bangod sang ila paglalis, ang mga katubotubo ni Isaias yara sa makapasubo nga kahimtangan sa moral, isa gid ka madulom nga kahimtangan sa espirituwal. Bisan gani ang nabagatnan nga ginharian sang Juda, nga nahamtangan sang templo sang Dios, wala sing paghidait. Subong resulta sang ila pagkadimatutom, may katalagman nga salakayon sang mga Asirianhon ang katawhan sang Juda, kag mabudlay nga mga tion ang nagahulat sa ila. Kay sin-o sila mangayo sing bulig? Makapasubo nga madamo ang nagliso kay Satanas, indi kay Jehova. Wala nila ginatawag ang ngalan ni Satanas. Sa baylo, kaangay ni Hari Saul sang una, nagpakigbahin sila sa espiritismo, nga nagapangita sing mga sabat sa ila mga problema paagi sa pagtinguha nga makig-angot sa mga patay.—1 Samuel 28:1-20.

⁵ Ginsakdag pa gani sang iban ini nga buhat. Ginpatuhuyan ni Isaias ini nga apostasya sang nagsiling sia: “Kon magsiling sila sa inyo: ‘Pamangkot kamo sa mga espiritista ukon sa mga may espiritu sang pagpanagna nga nagakutibkutib kag nagawiriwiri,’ indi bala sa Dios sini dapat mamangkot ang bisan sin-o nga katawhan? Dapat bala mamangkot sa mga patay para sa mga buhi?” (Isaias 8:19) Mahimo madaya sang mga espiritista ang mga tawo, nga “nagakutibkutib kag nagawiriwiri.” Ini nga mga tunog, nga iya kuno sang espiritu sang mga napatay, sarang mahimo sang isa ka buhi nga espiritista paagi sa ventriloquism. Apang, kon kaisa, mahimo direkta nga magapasilabot ang mga demonyo kag ilugon ang napatay, subong sang natabo sang namangkot si Saul sa manughiwit sa Endor.—1 Samuel 28:8-19.

6. Ngaa labi nga balasulon ang mga Israelinhon nga nagliso sa espiritismo?

⁶ Ini tanan nagakatabo sa Juda walay sapayan nga gindumili ni Jehova ang espiritismo. Sa idalom sang Mosaikong Kasuguan, isa ini ka sala nga ang silot kamatayon. (Levitico 19:31; 20:6, 27; Deuteronomio 18:9-12) Ngaa ang katawhan nga isa ka pinasahi nga pagkabutang ni Jehova nagahimo sining daku nga paglapas? Bangod ginsikway nila ang Kasuguan kag laygay ni Jehova kag ‘ginpatig-a [sila] sang madaya nga gahom sang sala.’ (Hebreo 3:13) “Ang ila tagipusuon wala na nagabatyag subong sang tambok,” kag nahamulag sila sa ila Dios.—Salmo 119:70.a

7. Paano ang madamo karon nagailog sa mga Israelinhon sang panahon ni Isaias, kag ano ang mangin palaabuton nila kon indi sila maghinulsol?

⁷ Mahimo gid nga nangatarungan sila, ‘Ano ang pulos sang Kasuguan ni Jehova sa nagahilapit nga peligro nga basi salakayon kita sang mga Asirianhon?’ Ang luyag nila amo ang madasig kag mahapos nga solusyon sa ila makatalagam nga kahimtangan kag indi nila luyag maghulat kay Jehova kon ano ang mangin kabubut-on niya. Sa aton man panahon, madamo ang nagasikway sa kasuguan ni Jehova kag nagakadto sa mga espiritista, nagatan-aw sa mga horoscope, kag nagaliso sa iban nga mga porma sang okultismo sa paglubad sa ila mga problema. Apang, subong sang una, kaladlawan man sa karon nga ang mga buhi mangita sing sabat gikan sa mga patay. Ang palaabuton sang bisan sin-o nga di-mahinulsulon nga nagabuhat sini nga mga butang mangin upod “sa mga manugpatay kag mga makihilawason kag . . . mga diwatahan kag sa tanan nga butigon.” Wala sila sing paglaum sa kabuhi sa palaabuton.—Bugna 21:8.

Ang ‘Kasuguan kag Pamatuod’ Sang Dios

8. Ano ang “kasuguan” kag ang “pamatuod” nga amo dapat ang kadtuan naton para sa tuytoy?

⁸ Ang sugo ni Jehova nga nagadumili sang espiritismo, upod ang iban pa niya nga mga sugo, wala malipod sa Juda. Nasulat ini kag natipigan. Sa karon ang iya nasulat nga Pulong matigayon sa kompleto nga porma sini. Amo ini ang Biblia, nga nagalakip indi lamang sing tinipon nga mga kasuguan kag mga palatukuran sang Dios kundi sang panaysayon man tuhoy sa mga pagpakig-angot sang Dios sa iya katawhan. Ini nga rekord sang Biblia tuhoy sa mga pagpakig-angot ni Jehova isa ka pamatuod, ukon testimonya, nga nagatudlo sa aton sang personalidad kag mga kinaiya ni Jehova. Sa baylo nga mamangkot sa mga patay, sa diin dapat mangayo sing tuytoy ang mga Israelinhon? Si Isaias nagsabat: “Sa kasuguan kag sa pamatuod!” (Isaias 8:20a) Huo, ang bisan sin-o nga nagapangita sing matuod nga kasanagan dapat magkadto sa nasulat nga Pulong sang Dios.

9. May kapuslanan bala para sa di-mahinulsulon nga mga makasasala ang pagbalikwat gikan sa Biblia sa tion kag tion?

⁹ Ang iban nga mga Israelinhon nga nagpakigbahin sa espiritismo mahimo nagsiling nga ginatahod nila ang nasulat nga Pulong sang Dios. Apang ini nga pangangkon indi matuod kag salimpapaw. Si Isaias nagsiling: “Pat-od nga sila magapadayon sa paghambal suno sa sining pinamulong nga wala sing mabaton nga kapawa sang pamanagbanag.” (Isaias 8:20b) Ano nga pinamulong ang ginapatuhuyan diri ni Isaias? Ayhan ang pinamulong nga: “Sa kasuguan kag sa pamatuod!” Ayhan ginpatuhuyan sang pila ka apostata nga mga Israelinhon ang Pulong sang Dios, subong nga ang mga apostata karon kag iban pa mahimo nga nagabalikwat man sang Kasulatan. Apang sa hambal lamang ini. Ang pagbalikwat sa Kasulatan indi magadul-ong sa bisan anong “kapawa sang pamanagbanag,” ukon kasanagan gikan kay Jehova, kon wala ini ginaupdan sang paghimo sang kabubut-on ni Jehova kag paglikaw sa di-matinlo nga mga buhat.b

“Tiggulutom, Indi sa Tinapay”

10. Paano nag-antos ang katawhan sang Juda bangod sang pagsikway kay Jehova?

¹⁰ Ang pagkamalalison kay Jehova nagaresulta sa madulom nga panghunahuna. (Efeso 4:17, 18) Sa espirituwal nga kahulugan, ang katawhan sang Juda nangin bulag, nga wala sing paghangop. (1 Corinto 2:14) Ginlaragway ni Isaias ang ila kahimtangan: “Ang tagsatagsa pat-od nga magaagi sa duta nga nalisdan sing tama kag gutom.” (Isaias 8:21a) Bangod sang pagkadimatutom sang pungsod—ilabi na sa tion sang paggahom ni Hari Ahaz—ang kaluwasan sang Juda subong isa ka independiente nga ginharian yara sa katalagman. Ang pungsod ginapalibutan sang mga kaaway. Paagisod nga ginsalakay sang Asirianhon nga mga hangaway ang mga siudad sang Juda. Ginhapay sang mga kaaway ang mapatubason nga duta, sa amo nag-iwat ang pagkaon. Madamo ang “nalisdan sing tama kag gutom.” Apang may isa pa ka sahi sang pagkagutom nga nagapaantos sa duta. Mga pila ka dekada antes sini si Amos nagtagna: “‘Yari karon! Magaabot ang mga adlaw,’ siling sang Soberanong Ginuong Jehova, ‘kag magapadala ako sing tiggulutom sa duta, isa ka tiggulutom, indi sa tinapay, kag sing kauhaw, indi sa tubig, kundi sa pagpamati sa mga pulong ni Jehova.’” (Amos 8:11) Ang Juda ginapaantos karon sini nga espirituwal nga tiggulutom!

11. Makatuon bala sing leksion ang Juda gikan sa disiplina nga nabaton sini?

¹¹ Makatuon bala sing leksion ang Juda kag magbalik kay Jehova? Magatalikod bala ang iya katawhan sa espiritismo kag idolatriya kag magbalik “sa kasuguan kag sa pamatuod”? Nakita na nga daan ni Jehova ang mangin reaksion nila: “Mahanabo nga bangod gutom sia kag akig, pakamalauton gid niya ang iya hari kag ang iya Dios kag pat-od nga magatangla.” (Isaias 8:21b) Huo, basulon sang madamo ang ila tawhanon nga hari nga gindala sila sa sining kahimtangan. Binuang pa gani nga basulon sang iban si Jehova bangod sang ila mga kalamidad! (Ipaanggid ang Jeremias 44:15-18.) Madamo sa karon ang subong man sini, ginabasol nila ang Dios sa mga trahedya nga gintuga sang kalautan sang tawo.

12. (a) Sa ano nagdul-ong ang pagtalikod sang Juda sa Dios? (b) Anong importante nga mga pamangkot ang ginapautwas?

¹² Ang pagpakamalaut bala sa Dios magadala sing paghidait sa mga pumuluyo sang Juda? Indi. Si Isaias nagtagna: “Magatulok sia sa duta, kag, yari karon! kalisdanan kag kadudulman, mangitongito, mabudlay nga mga tion kag kangitngitan nga wala sing kapawa.” (Isaias 8:22) Sa tapos magtangla sa langit agod basulon ang Dios, magatulok sila liwat sa duta, sa ila walay paglaum nga kahimtangan. Ang ila pagtalikod sa Dios nagdul-ong sa kalamidad. (Hulubaton 19:3) Apang, kamusta ang mga saad nga ginsaad sang Dios kanday Abraham, Isaac, kag Jacob? (Genesis 22:15-18; 28:14, 15) Mapaslawan bala si Jehova? Pagautdon bala sang mga Asirianhon ukon sang iban nga militar nga gahom ang harianon nga kaliwatan nga ginsaad kay Juda kag kay David? (Genesis 49:8-10; 2 Samuel 7:11-16) Pakamalauton bala sing dayon ang mga Israelinhon sa kadudulman?

Isa ka Duta nga “Gintamay”

13. Ano ang “Galilea sang mga pungsod,” kag paano ini “gintamay”?

¹³ Ginpatuhuyan karon ni Isaias ang isa sang pinakagrabe nga mga kalaglagan nga natabo sa mga kaliwat ni Abraham: “Ang kangitngit indi mangin subong sang ang duta may kapiot, subong anay sang una sang ang duta sang Zebulon kag ang duta sang Neptali gintamay kag sining ulihi nga tion sang ginpahanabo sang isa nga padunggan ini—ang dalan malapit sa dagat, sa duog sang Jordan, Galilea sang mga pungsod.” (Isaias 9:1) Ang Galilea isa ka teritoryo sa naaminhan nga ginharian sang Israel. Sa tagna ni Isaias naglakip ini sang ‘duta sang Zebulon kag sang duta sang Neptali’ kag subong man sang “dalan malapit sa dagat,” isa ka dumaan nga dalan sa higad sang Dagat sang Galilea kag padulong sa Dagat Mediteraneo. Sang panahon ni Isaias, ang duog gintawag nga “Galilea sang mga pungsod,” ayhan bangod madamo nga siudad sini ang ginapuy-an sang mga di-Israelinhon.c Paano ining duta “gintamay”? Gin-agaw ini sang pagano nga mga Asirianhon, gintapok ang mga Israelinhon, kag ginpapuy-an ang bug-os nga duog sa mga pagano, nga indi mga kaliwat ni Abraham. Sa amo ang napulo-ka-tribo nga naaminhan nga ginharian nadula sa maragtas subong isa ka talalupangdon nga pungsod!—2 Hari 17:5, 6, 18, 23, 24.

14. Sa anong kahulugan nga ang “kangitngit” sang Juda indi subong kadulom sa napulo-ka-tribo nga ginharian?

¹⁴ Ang Juda ginaipit man sang mga Asirianhon. Lamunon bala ini sang permanente nga “kangitngit” subong sang natabo sa napulo-ka-tribo nga ginharian nga gintiglawas sang Zebulon kag Neptali? Indi. Sa “ulihi nga tion,” pakamaayuhon ni Jehova ang duog sang nabagatnan nga ginharian sang Juda kag bisan ang duta nga gingamhan anay sang naaminhan nga ginharian. Paano?

15, 16. (a) Sa anong “ulihi nga tion” magabag-o ang kahimtangan para sa “mga distrito sang Zebulon kag Neptali”? (b) Paano ginpadunggan ang duta nga gintamay?

¹⁵ Ginasabat ni apostol Mateo ining pamangkot sa iya inspirado nga rekord sang dutan-on nga ministeryo ni Jesus. Sa paglaragway sang nahauna nga mga adlaw sadtong ministeryo, si Mateo nagsiling: “Paghalin [ni Jesus] sa Nazaret, nag-abot sia kag nagpuyo sa Capernaum sa higad sang dagat sa mga distrito sang Zebulon kag Neptali, agod matuman ang ginpamulong paagi kay Isaias nga manalagna, nga nagasiling: ‘O duta sang Zebulon kag duta sang Neptali, nayon sa dalan sang dagat, sa pihak sang Jordan, Galilea sang mga pungsod! ang mga tawo nga nagalingkod sa kadudulman nakakita sing daku nga kapawa, kag tuhoy sa mga nagalingkod sa puod sang landong sang kamatayon, ang kapawa nagbutlak sa ila.’”—Mateo 4:13-16.

¹⁶ Huo, ang “ulihi nga tion” nga gintagna ni Isaias amo ang tion sang dutan-on nga ministeryo ni Cristo. Ang kalabanan sang dutan-on nga kabuhi ni Jesus ginhinguyang sa Galilea. Didto sa distrito sang Galilea nagsugod sia sang iya ministeryo kag nagbantala: “Ang ginharian sang mga langit malapit na.” (Mateo 4:17) Sa Galilea, ginhatag niya ang iya bantog nga Sermon sa Bukid, ginpili ang iya mga apostoles, naghimo sang iya nahauna nga milagro, kag nagpakita sa mga 500 ka sumulunod sa tapos sang iya pagkabanhaw. (Mateo 5:1–7:27; 28:16-20; Marcos 3:13, 14; Juan 2:8-11; 1 Corinto 15:6) Sa sining paagi gintuman ni Jesus ang tagna ni Isaias paagi sa pagpadungog sa ‘duta sang Zebulon kag sa duta sang Neptali.’ Sa pagkamatuod, indi lamang sa katawhan sang Galilea ginhimo ni Jesus ang iya ministeryo. Paagi sa pagbantala sing maayong balita sa bug-os nga pungsod, ‘ginpadunggan’ ni Jesus ang bug-os nga pungsod sang Israel, lakip ang Juda.

Ang “Daku nga Kapawa”

17. Paano ang “daku nga kapawa” nagsilak sa Galilea?

¹⁷ Apang, ano ang ginsambit ni Mateo nga “daku nga kapawa” sa Galilea? Isa man ini ka binalikwat gikan sa tagna ni Isaias. Si Isaias nagsulat: “Ang katawhan nga nagalakat sa kadudulman nakakita sing daku nga kapawa. Kon tuhoy sa mga nagapuyo sa duta nga may daku nga kadulom, ang kapawa nagsilak sa ila.” (Isaias 9:2) Sang nahauna nga siglo C.E., ang kapawa sang kamatuoran ginalipnan sang pagano nga mga kabutigan. Gindugangan pa sang Judiyo nga relihiosong mga lider ang problema paagi sa pagpabilin sa ila relihioso nga tradisyon nga bangod sini ‘ginpakawalay pulos nila ang pulong sang Dios.’ (Mateo 15:6) Ang mga mapainubuson ginapigos kag nagalibog ang panghunahuna, nga nagasunod sa “bulag nga mga tuytoy.” (Mateo 23:2-4, 16) Sang nag-abot si Jesus nga Mesias, ang mga mata sang madamo nga mapainubuson nga mga tawo ginbuksan sa dalayawon nga paagi. (Juan 1:9, 12) Ang hilikuton ni Jesus samtang sa duta sia kag ang mga pagpakamaayo nga resulta sang iya halad nagakaigo gid nga ginlaragway sa tagna ni Isaias subong isa ka “daku nga kapawa.”—Juan 8:12.

18, 19. Ano ang rason sang mga nagbaton sing kapawa sa pagkasadya sing daku?

¹⁸ Ang mga nagabaton sang kapawa may rason gid sa pagkasadya. Si Isaias nagpadayon: “Ginpadamo mo ang mga tawo sa pungsod; para sa sini ginpadaku mo ang pagkasadya. Nagkasadya sila sa atubangan mo subong sang pagkasadya sa tion sang tig-alani, subong sang mga nagakalipay kon ginabahinbahin ang inagaw.” (Isaias 9:3) Subong resulta sang pagbantala ni Jesus kag sang iya mga sumulunod, nagpalapit ang mga may bunayag sing tagipusuon, nga nagapakita sang ila handum nga simbahon si Jehova sa espiritu kag kamatuoran. (Juan 4:24) Wala pa sa apat ka tuig, ginbaton sang madamo ang Cristianismo. Tatlo ka libo ang ginbawtismuhan sang adlaw sang Pentecostes 33 C.E. Wala madugay sa tapos sadto “ang kadamuon sang mga lalaki nangin mga lima ka libo.” (Binuhatan 2:41; 4:4) Samtang makugi nga ginapabanaag sang mga disipulo ang kapawa, “ang kadamuon sang mga disipulo padayon nga nagdamo sing tama gid sa Jerusalem; kag isa ka daku nga panong sang mga saserdote ang nagsugod nga mangin matinumanon sa pagtuo.”—Binuhatan 6:7.

¹⁹ Kaangay sadtong nagakasadya sa isa ka bugana nga ani ukon nagakalipay sa pagbahinbahin sang bilidhon nga mga inagaw pagkatapos sang daku nga kadalag-an sa inaway, ang mga sumulunod ni Jesus nagkasadya bangod sang pagdugang. (Binuhatan 2:46, 47) Sang ulihi, ginpahanabo ni Jehova nga ang kapawa magsilak sa tunga sang mga pungsod. (Binuhatan 14:27) Gani nagkasadya ang katawhan sang tanan nga kaliwatan nga ang dalan sa pagpalapit kay Jehova ginbuksan sa ila.—Binuhatan 13:48.

“Subong Sadto Sang Adlaw Sang Midian”

20. (a) Sa anong mga paagi ang mga Midianhon nangin mga kaaway sang Israel, kag paano gintapos ni Jehova ang peligro bangod sa ila? (b) Paano sa palaabuton nga “adlaw sang Midian” tapuson ni Jesus ang peligro bangod sang mga kaaway sang katawhan sang Dios?

²⁰ Permanente ang mga epekto sang pagpanghikot sang Mesias, subong makita naton sa masunod nga ginpamulong ni Isaias: “Ang gota sang ila lulan kag ang tuwangtuwangan sa ila mga abaga, ang sungkod sang isa nga nagapilit sa ila sa pagtrabaho, ginpangdugmok mo subong sadto sang adlaw sang Midian.” (IsaIas 9:4) Mga siglo sa wala pa ang adlaw ni Isaias, naghimbon ang mga Midianhon sa mga Moabinhon agod sulayon ang Israel sa pagpakasala. (Numeros 25:1-9, 14-18; 31:15, 16) Sang ulihi, ginpahadlok sang mga Midianhon ang mga Israelinhon paagi sa pagsalakay kag pag-ati sa ila mga minuro kag mga uma sa pito ka tuig. (Hukom 6:1-6) Apang, paagi sa iya alagad nga si Gideon, ginlutos ni Jehova ang mga kasuldadusan sang Midian. Pagkatapos sadto nga “adlaw sang Midian,” wala sing ebidensia nga ang katawhan sang Dios nag-antos liwat sa mga kamot sang mga Midianhon. (Hukom 6:7-16; 8:28) Sa malapit nga palaabuton, si Jesucristo, ang Daku Pa nga Gideon, magalaglag sa modernong-adlaw nga mga kaaway sang katawhan ni Jehova. (Bugna 17:14; 19:11-21) Nian, “subong sadto sang adlaw sang Midian,” ang bug-os kag dayon nga kadalag-an matigayon, indi paagi sa pagkaisganan sang tawo, kundi paagi sa gahom ni Jehova. (Hukom 7:2-22) Ang katawhan sang Dios indi na gid liwat magaantos sa idalom sang gota sang pagpamigos!

21. Ano ang ginapakita sang tagna ni Isaias tuhoy sa palaabuton sang inaway?

²¹ Ang pagpasundayag sing gahom sang Dios indi isa ka paghimaya sa inaway. Ang ginbanhaw nga si Jesus amo ang Prinsipe sang Paghidait, kag paagi sa paglaglag sa iya mga kaaway, paluntaron niya ang dayon nga paghidait. Nagpamulong karon si Isaias nga ang mga kasangkapan sa inaway pagasunugon sing bug-os: “Ang tagsa ka botas sang isa nga nagalapak nga may mga pagtay-ug kag ang kunop nga ginpaligid sa dugo nangin sulunugon subong nga gatong sa kalayo.” (Isaias 9:5) Ang pagtay-ug bangod sang paglapak sang mga botas sang nagamartsa nga mga soldado indi na liwat mabatyagan. Ang duguon nga mga uniporme sang kabalan nga mga hangaway indi na makita. Wala na sing inaway!—Salmo 46:9.

“Makatilingala nga Manuglaygay”

22. Anong matagnaon nga mga ngalan ang ginhatag kay Jesus sa tulun-an sang Isaias?

²² Sa tion sang iya milagruso nga pagkabun-ag, ang isa nga natawo agod mangin Mesias nakabaton sing ngalan nga Jesus, nga nagakahulugan “Si Jehova Amo ang Kaluwasan.” Apang may iban pa sia nga mga ngalan, matagnaon nga mga ngalan nga nagapakita sang iya papel kag sang iya nabayaw nga posisyon. Ang isa sini nga ngalan amo ang Emmanuel, nga nagakahulugan “Ang Dios Kaupod Naton.” (Isaias 7:14, footnote) Ginalaragway karon ni Isaias ang isa pa ka matagnaon nga ngalan: “Isa ka bata ang natawo sa aton, isa ka anak nga lalaki ang ginhatag sa aton; kag ang prinsipenhon nga paggahom mangin sa iya abaga. Kag ang iya ngalan pagatawgon nga Makatilingala nga Manuglaygay, Gamhanan nga Dios, Dayon nga Amay, Prinsipe sang Paghidait.” (Isaias 9:6) Binagbinaga ang maunod nga kahulugan sining matagnaon nga mga ngalan.

23, 24. (a) Sa anong paagi si Jesus isa ka “Makatilingala nga Manuglaygay”? (b) Paano mailog sang Cristianong mga manuglaygay karon ang huwaran ni Jesus?

²³ Ang manuglaygay isa nga nagahatag sing laygay, ukon lugpay. Sang sa duta si Jesus, naghatag sia sing makatilingala nga laygay. Sa Biblia mabasa naton nga “ang mga kadam-an natingala sa iya paagi sa pagpanudlo.” (Mateo 7:28) Sia isa ka maalam kag mahinuklugon nga Manuglaygay, nga may tumalagsahon nga paghangop sa personalidad sang tawo. Ang iya laygay indi lamang pagsabdong ukon pagpakamalaut. Sa masami, isa ini ka pagtudlo kag mahigugmaon nga laygay. Ang laygay ni Jesus makatilingala bangod pirme ini maalamon, himpit, kag wala nagasayop. Kon sundon, magadul-ong ini sa kabuhi nga walay katapusan.—Juan 6:68.

²⁴ Ang laygay ni Jesus indi lamang isa ka bunga sang iya maalam nga panghunahuna. Sa baylo, sia nagsiling: “Ang akon ginatudlo indi akon, kundi iya sang nagpadala sa akon.” (Juan 7:16) Subong sang kay Solomon, si Jehova nga Dios amo ang Tuburan sang kaalam ni Jesus. (1 Hari 3:7-14; Mateo 12:42) Ang huwaran ni Jesus dapat magpahulag sa mga manunudlo kag mga manuglaygay sa Cristianong kongregasyon nga pirme ipasad ang ila pagpanudlo sa Pulong sang Dios.—Hulubaton 21:30.

“Gamhanan nga Dios” kag “Dayon nga Amay”

25. Ano ang ginasugid sa aton sang ngalan nga “Gamhanan nga Dios” tuhoy sa langitnon nga si Jesus?

²⁵ Si Jesus man “Gamhanan nga Dios” kag “Dayon nga Amay.” Wala ini nagakahulugan nga ginaagaw niya ang awtoridad kag posisyon ni Jehova, nga amo ang “Dios nga aton Amay.” (2 Corinto 1:2) “Sia [Jesus] . . . wala maghunahuna nga mangagaw, buot silingon, nga mangin tupong sia sa Dios.” (Filipos 2:6) Ginatawag sia nga Gamhanan nga Dios, indi Labing Gamhanan nga Dios. Wala gid pagtamda ni Jesus ang iya kaugalingon subong Dios nga Labing Gamhanan, kay ginpatuhuyan niya ang iya Amay subong “ang lamang matuod nga Dios,” buot silingon, ang lamang nga Dios nga dapat simbahon. (Juan 17:3; Bugna 4:11) Sa Kasulatan, ang tinaga nga “dios” mahimo magkahulugan nga “isa nga gamhanan” ukon “isa nga mabakod.” (Exodo 12:12; Salmo 8:5; 2 Corinto 4:4) Sa wala pa magkari si Jesus sa duta, sia “isa ka dios,” “nagaluntad sa dagway sang Dios.” Pagkatapos sang iya pagkabanhaw, nagbalik sia sa mas mataas nga posisyon sa langit. (Juan 1:1; Filipos 2:6-11) Dugang pa, ang titulo nga “dios” may dugang pa nga kahulugan. Ang mga hukom sa Israel gintawag anay nga “mga dios”—nga gingamit isa ka bes ni Jesus mismo. (Salmo 82:6; Juan 10:35) Si Jesus amo ang gintangdo ni Jehova nga mangin Hukom, nga ‘magahukom sa mga buhi kag sa mga patay.’ (2 Timoteo 4:1; Juan 5:30) Maathag nga nagakaigo ang pagtawag sa iya nga Gamhanan nga Dios.

26. Ngaa matawag si Jesus nga “Dayon nga Amay”?

²⁶ Ang titulo nga “Dayon nga Amay” nagapatuhoy sa gahom kag awtoridad sang Mesianiko nga Hari sa paghatag sa mga tawo sing paglaum sa dayon nga kabuhi sa duta. (Juan 11:25, 26) Ang ginpasubli sang aton nahauna nga ginikanan, si Adan, amo ang kamatayon. Si Jesus, ang katapusan nga Adan, “nangin isa ka espiritu nga nagahatag sing kabuhi.” (1 Corinto 15:22, 45; Roma 5:12, 18) ) Subong nga si Jesus, ang Dayon nga Amay, magakabuhi sing dayon, pagaagumon man sang matinumanon nga katawhan ang mga benepisyo sang iya pagkaamay sing dayon.—Roma 6:9.

“Prinsipe Sang Paghidait”

27, 28. Anong dalayawon nga mga benepisyo ang magaabot karon kag sa palaabuton sa mga sakop sang “Prinsipe sang Paghidait”?

²⁷ Luwas sa kabuhi nga walay katapusan, kinahanglan man sang tawo ang paghidait, sa Dios kag sa iya isigkatawo. Bisan karon, ang mga nagapasakop sa paggahom sang “Prinsipe sang Paghidait” ‘nagsalsal sang ila mga espada nga mga punta sang arado kag sang ila mga bangkaw nga mga galab nga inughagbas.’ (Isaias 2:2-4) Wala sila nagahupot sing dumot bangod sang pagkatuhay sa politika, teritoryo, kaliwat, ukon ekonomiya. Nahiusa sila sa pagsimba sa isa ka matuod nga Dios, si Jehova, kag nagapanikasog sila agod mahuptan ang mahidaiton nga kaangtanan sa ila mga isigkatawo, sa sulod kag sa guwa sang kongregasyon.—Galacia 6:10; Efeso 4:2, 3; 2 Timoteo 2:24.

²⁸ Sa sibu nga tion sang Dios, paluntaron ni Cristo sa duta ang paghidait nga mangin sa bug-os nga kalibutan, natukod sing malig-on kag permanente. (Binuhatan 1:7) “Ang kabuganaan sang prinsipenhon nga paggahom kag ang paghidait walay katapusan, sa trono ni David kag sa iya ginharian agod tukuron ini sing malig-on kag sakdagon ini paagi sa katarungan kag paagi sa pagkamatarong, kutob karon kag tubtob sa tion nga walay latid.” (Isaias 9:7a) Sa paggamit sang iya awtoridad subong Prinsipe sang Paghidait, indi maggamit si Jesus sing mapiguson nga mga paagi. Indi pagkuhaon sa iya mga sakop ang hilway nga kabubut-on kag indi sila paggamhan sing pakusog. Sa baylo, ang tanan nga pagahimuon niya mangin “paagi sa katarungan kag paagi sa pagkamatarong.” Daw ano ka makapaumpaw nga pagbag-o!

29. Ano ang dapat naton himuon kon luyag naton maagom ang pagpakamaayo nga paghidait nga walay katapusan?

²⁹ Bangod sang dalayawon nga mga kahulugan sang matagnaon nga ngalan ni Jesus, makakulunyag gid ang konklusion ni Isaias sa sini nga bahin sang iya tagna. Sia nagsulat: “Ang kakugi mismo ni Jehova sang mga kasuldadusan ang magahimo sini.” (Isaias 9:7b) Huo, si Jehova nagapanghikot nga may kakugi. Wala sia sing ginahimo nga hapaw. Mapat-od naton nga bisan ano man ang iya ginasaad, tumanon niya ini sing bug-os. Gani, kon nalangkag man ang bisan sin-o nga makaagom sing paghidait nga walay katapusan, mag-alagad sia kay Jehova sing bug-os tagipusuon. Kaangay ni Jehova nga Dios kag ni Jesus, ang Prinsipe sang Paghidait, kabay nga ang tanan nga alagad sang Dios mangin “makugi sa maayong mga buhat.”—Tito 2:14.

[Mga nota]

[Mapa/Retrato sa pahina 122]

(Para sa aktual nga pormat, tan-awa ang publikasyon)

Corazin

Betsaida

Capernaum

Kapatagan Sang Genesaret

Dagat Sang Galilea

Magadan

Tiberias

Suba Jordan

GADARA

Gadara

[Retrato sa pahina 119]

Ang pagkabun-ag ni Cain kag ni Jesus lunsay pinasahi. Ang kay Jesus lamang ang may makalilipay nga resulta

[Retrato sa pahina 121]

May tiggulutom nga mahanabo nga grabe pa sangsa pagkagutom sa tinapay kag pagkauhaw sa tubig

[Retrato sa pahina 127]

Si Jesus isa ka kapawa sa duta