Magpanudlo nga May Paghantop kag Pagbuyok

“Ang tagipusuon sang maalam nagapahulag sa iya baba nga magpakita sing paghantop, kag sa iya mga bibig nagadugang sing pagbuyok.”—HULUBATON 16:23.

 1.Ngaa ang pagpanudlo sang Pulong sang Dios indi lamang pagpaalinton sing impormasyon?

ANG aton tulumuron subong mga manunudlo sang Pulong sang Dios amo nga masanagan indi lamang ang hunahuna sang aton nga estudyante kundi ang ila man tagipusuon. (Efeso 1:18) Busa ang pagpanudlo indi lamang pagpaalinton sing impormasyon. Ang Hulubaton 16:23 nagasiling: “Ang tagipusuon sang maalam nagapahulag sa iya baba nga magpakita sing paghantop, kag sa iya mga bibig nagadugang sing pagbuyok.”

 2. (a) Ano ang buot silingon sang pagbuyok? (b) Paano ang tanan nga Cristiano mahimo mangin mabinuyukon nga mga manunudlo?

² Pat-od nga gin-aplikar ni apostol Pablo ining prinsipio sa iya pagpanudlo nga hilikuton. Sang didto sia sa Corinto, “nagpamulongpulong sia sa sinagoga sa tagsa ka adlaw nga inugpahuway kag nagbuyok sa mga Judiyo kag mga Griego.” (Binuhatan 18:4) Suno sa isa ka awtoridad, ang Griegong tinaga diri nga ginbadbad ‘pagbuyok’ nagakahulugan sing “pagpabag-o sa hunahuna bangod sang pangatarungan ukon pagbinagbinag sa moral.” Paagi sa makapakumbinsi nga mga argumento, napahulag ni Pablo ang mga tawo nga bag-uhon ang ila mismo panghunahuna. Ang iya ikasarang sa pagbuyok tumalagsahon gid amo nga ginkahadlukan sia sang iya mga kaaway. (Binuhatan 19:24-27) Apang, ang pagpanudlo ni Pablo indi pagpakitakita sang tawhanon nga ikasarang. Ginsilingan niya ang mga taga-Corinto: “Ang akon pulong kag ang akon ginbantala indi sa makabuluyok nga mga pulong sang kaalam kundi sa kahayagan sang espiritu kag gahom, agod nga ang inyo pagtuo mangin, indi sa kaalam sang mga tawo, kundi sa gahom sang Dios.” (1 Corinto 2:4, 5) Sanglit matigayon sang tanan nga Cristiano ang bulig sang espiritu ni Jehova nga Dios, tanan sila mahimo mangin mabinuyukon nga mga manunudlo. Apang paano? Tan-awon naton ang pila ka epektibo nga mga pamaagi sa pagpanudlo.

Mangin Maayo nga Manugpamati

 3. Ngaa kinahanglanon ang paghantop kon nagatudlo sa iban, kag paano naton malab-ot ang tagipusuon sang estudyante sa Biblia?

³ Ang una nga pamaagi sa pagpanudlo nagalakip, indi sang paghambal, kundi sang pagpamati. Subong ginasiling sang Hulubaton 16:23, agod mangin makabuluyok dapat may paghantop kita. Pat-od gid nga si Jesus may paghantop nahanungod sa mga tawo nga iya gintudluan. Ang Juan 2:25 nagasiling: “Sia mismo nakahibalo sang yara sa tawo.” Apang paano naton mahibaluan ang yara sa tagipusuon sang mga ginatudluan naton? Ang isa ka paagi amo ang mangin isa ka maayo nga manugpamati. Ang Santiago 1:19 nagasiling: “Ang tagsa ka tawo dapat magmadagmit sa pagpamati, magmahinay sa paghambal.” Matuod, indi tanan nga tawo nagapahayag gilayon sang ila mga panghunahuna. Sa tion nga ang aton mga estudyante sa Biblia mangin kumbinsido sang aton hanuot nga interes sa ila, mahimo nga labi sila mahuyog sa pagpautwas sang ila matuod nga mga balatyagon. Ang mainayuhon apang mahantupon nga mga pamangkot masami makabulig sa aton nga malab-ot ang tagipusuon kag ‘makasag-ub’ sing subong nga mga pagpahayag.—Hulubaton 20:5.

 4.Ngaa ang Cristianong mga gulang dapat mangin maayo nga mga manugpamati?

⁴ Ilabi na nga importante nga ang Cristianong mga gulang mangin maayo nga mga manugpamati. Sa sini lamang nga “mahibaluan [gid nila] kon paano [sila] dapat maghatag sing sabat sa tagsatagsa.” (Colosas 4:6) Ang Hulubaton 18:13 nagapaandam: “Kon ang bisan sin-o nagasabat tuhoy sa isa ka butang antes niya mabatian ini, kabuangan ini sa iya kag isa ka kahuluy-an.” Isa ka bes, ang duha ka utod nga lalaki nga may maayo nga katuyuan naglaygay sa isa ka utod nga babayi tuhoy sa pagkakalibutanon bangod wala sia makatambong sa pila ka miting. Nasaklaw gid ang utod nga babayi bangod wala gid nila sia ginpamangkot kon ngaa wala sia makatambong. Bag-o lang sia na­operahan kag nagapaayo. Daw ano ka importante, nian, nga mamati kita antes maghatag sing laygay!

 5. Paano husayon sang mga gulang ang mga sinuay nga nagautwas sa tunga sang mga kauturan?

⁵ Para sa mga gulang, ang pagpanudlo masami nagalakip sing paglaygay sa iban. Sa sini, importante man nga mangin maayo nga manugpamati. Ilabi na nga kinahanglanon ang pagpamati kon mag-utwas ang sinuay sa tunga sang mga masigka-Cristiano. Sa tapos lamang makapamati nga mailog sang mga gulang “ang Amay nga nagahukom sing walay pinasulabi.” (1 Pedro 1:17) Masami nga mainit ang emosyon sa amo nga mga kahimtangan, kag maayo nga dumdumon sang isa ka gulang ang laygay sang Hulubaton 18:17: “Ang nagauna sa iya legal nga kasaba matarong; ang iya isigkatawo nagaabot kag pat-od nga nagausisa sa iya sing maayo.” Ang isa ka epektibo nga manunudlo magapamati sa magtimbang nga bahin. Paagi sa pagdulot sing pangamuyo, nagabulig sia nga mapaluntad ang kalmado nga kahimtangan. (Santiago 3:18) Kon ang mga emosyon nagainit, mahimo niya ipanugda nga isugid sang tagsa ka utod ang iya reklamo sing direkta sa iya, sa baylo nga magsabtanay ang duha ka bahin. Paagi sa nagakaigo nga mga pamangkot, mahimo mahusay sang gulang ang mga problema nga ginabinagbinag. Sa madamo nga kaso, ang indi maayo nga komunikasyon sa baylo sang gulut-anon, ang nangin kabangdanan sang sinuay. Apang kon may nalapas nga mga prinsipio sa Biblia, ang isa ka mahigugmaon nga manunudlo makatudlo karon nga may paghantop, sa tapos mabatian ang magtimbang nga bahin.

Ang Importansia sang Pagkasimple

 6. Paano sanday Pablo kag Jesus nagpahamtang sing huwaran sa pagpanudlo sing simple?

⁶ Ang pagpasimple sa mga butang isa pa ka importante nga kalantip sa pagpanudlo. Matuod, luyag naton nga ang mga estudyante sang Biblia ‘makahangop sing bug-os kaupod sang tanan nga balaan kon ano ang kasangkaron kag kalabaon kag kataason kag kadalumon’ sang kamatuoran. (Efeso 3:18) May mga bahin sang mga doktrina sa Biblia nga makawiwili kag sa masami mabudlay hangpon. (Roma 11:33) Apang, sang nagbantala si Pablo sa mga Griego, ginsentro niya ang igtalupangod sa simple nga mensahe tuhoy kay ‘Cristo nga ginlansang.’ (1 Corinto 2:1,2) Sing kaanggid, si Jesus nagbantala sa maathag kag makagalanyat nga paagi. Naggamit sia sing simple nga mga tinaga sa iya Sermon sa Bukid. Apang, nagaunod ini sing pila ka labing maalamon nga kamatuoran nga nabungat.—Mateo, kapitulo 5-7.

 7. Paano naton mapasimple ang mga butang kon nagadumala sing mga pagtuon sa Biblia?

⁷ Mahimo man naton mapasimple ang mga butang kon nagatudlo sa mga pagtuon sa Biblia. Paano? Paagi sa pagsentro sing igtalupangod sa “mas importante nga mga butang.” (Filipos 1:10) Kon nagatuptop sing mabudlay hangpon nga mga topiko, dapat naton tinguhaan nga ipaathag ini sa simple nga mga tinaga. Dapat naton isentro ang igtalupangod sa yabi nga mga kasulatan sa baylo nga basahon kag hinun-anunan ang tagsa ka teksto sa Biblia nga ginsambit sa publikasyon. Nagakinahanglan ini sang maayo nga paghanda sa aton bahin. Dapat naton likawan nga pasobrahan ang estudyante sing mga detalye, kag wala nagatugot nga maglisa kita sa mga topiko nga indi tanto ka importante. Kon may pamangkot ang isa ka estudyante nga wala sing direkta nga kaangtanan sa ginatun-an, makapanugda kita sing mataktikanhon nga hinun-anunan ini pagkatapos sang pagtuon.

Epektibo nga Paggamit sing mga Pamangkot

 8. Paano gingamit ni Jesus ang mga pamangkot sing epektibo?

⁸ Ang isa pa ka mapuslanon nga kalantip sa pagpanudlo amo ang epektibo nga pagpamangkot. Si Jesucristo pirme naggamit sing mga pamangkot sa iya pagpanudlo. Halimbawa, si Jesus namangkot kay Pedro: “ ‘Ano sa banta mo, Simon? Gikan kay sin-o bala nagabaton sing mga bayad ukon buhis ang mga hari sa duta? Gikan bala sa ila mga anak ukon sa mga dumuluong?’ Sang nagsiling sia: ‘Gikan sa mga dumuluong,’ si Jesus nagsiling sa iya: ‘Kon amo, ang mga anak hilway-sa-buhis.’” (Mateo 17:24-26) Subong bugtong nga Anak sang Isa nga ginasimba sa templo, indi gid obligado si Jesus nga magbayad sing buhis sa templo. Apang ginpaalinton ni Jesus ining kamatuoran paagi sa epektibo nga paggamit sing mga pamangkot. Sa amo, ginbuligan ni Jesus si Pedro nga maghimo sing husto nga konklusion pasad sa impormasyon nga nahibaluan na niya.

 9. Paano naton magamit ang mga pamangkot sa mga pagtuon sa Biblia?

⁹ Magamit naton ang mga pamangkot sing epektibo sa tion sang mga pagtuon sa Biblia. Kon sayop ang sabat sang estudyante, mahimo mahuyog kita nga ihatag ang husto nga sabat, apang madumduman gid bala niya ang impormasyon? Sa masami labing maayo nga tuytuyan ang estudyante sa husto nga konklusion paagi sa pagpamangkot. Halimbawa, kon nabudlayan sia sa paghangop kon ngaa dapat niya gamiton ang ngalan sang Dios, mahimo kita mamangkot, ‘Importante bala sa imo ang imo ngalan? . . . Ngaa? . . . Ano ang batyagon mo kon ang isa wala nagagamit sang imo ngalan? . . . Indi bala makatarunganon para sa Dios nga ipatuman nga gamiton naton ang iya ngalan?’

10. Paano gamiton sang mga gulang ang mga pamangkot kon nagabulig sa mga indibiduwal nga napilasan sa emosyon?

¹⁰ Mahimo man magamit sing epektibo sang mga gulang ang mga pamangkot sa tion sang ila nagabantay nga pagduaw sa panong. Madamo sa kongregasyon ang ginapilasan kag ginasakit sa emosyon sang kalibutan ni Satanas kag mahimo magbatyag nga di-matinlo kag di-hiligugmaon. Mahimo mangatarungan ang isa ka gulang sa amo nga tawo paagi sa pagsiling: ‘Bisan pa ginasiling mo nga nagabatyag ikaw nga di-matinlo, ano ang balatyagon ni Jehova sa imo? Kon ang aton mahigugmaon langitnon nga Amay nagtugot sa iya Anak nga mapatay kag mag-aman sing gawad para sa imo, indi bala nagakahulugan ina nga ginahigugma ka sang Dios?’—Juan 3:16.

11. Ano ang katuyuan sang retoriko nga mga pamangkot, kag paano ini magamit sa pagpamulongpulong sa publiko?

¹¹ Ang retoriko nga mga pamangkot isa pa ka mapuslanon nga pamaagi sa pagpanudlo. Wala ginapaabot nga sabton ini sing matunog sang mga nagapamati kundi ginabuligan sila nga mangatarungan sa mga butang. Ang mga manalagna sang una masami nagapamangkot sing subong nga mga pamangkot agod ang ila mga tagpalamati maghunahuna sing madalom. (Jeremias 18:14,15) Gingamit ni Jesus ang retoriko nga mga pamangkot sing epektibo. (Mateo 11:7-11) Ini nga mga pamangkot ilabi na nga epektibo sa pagpamulongpulong sa publiko. Sa baylo nga silingan lamang ang tumalambong nga dapat sila mangin bug-os-kalag agod mapahamut-an si Jehova, mahimo mangin mas epektibo ang mamangkot, ‘Kon indi kita bug-os-kalag gid sa aton pag-alagad, mahamuot bala si Jehova?’

12. Ano ang importansia sang paggamit sing punto-de-vista nga mga pamangkot?

¹² Ang punto-de-vista nga mga pamangkot makabulig sa paghibalo kon bala ginapatihan gid sang estudyante sang Biblia ang iya natun-an. (Mateo 16:13-16) Mahimo nga husto ang sabat sang isa ka estudyante nga ang pagpakighilawas sayop. Apang ngaa indi ini pagpasundan sing mga pamangkot subong sang, Ano ang imo personal nga opinyon tuhoy sa talaksan sang Dios sa moralidad? Nagabatyag ka bala nga tuman ini ka madumilion? Masiling mo ayhan nga importante gid kon bala sundon mo ang mga talaksan sang Dios ukon indi?

Mga Ilustrasyon nga Nagalab-ot sa Tagipusuon

13, 14. (a) Ano ang buot silingon sang pag-ilustrar sa isa ka butang? (b) Ngaa ang maayo nga mga ilustrasyon epektibo?

¹³ Ang isa pa ka paagi nga malab-ot ang tagipusuon sang mga tagpalamati kag sang mga estudyante sa Biblia amo ang epektibo nga mga ilustrasyon. Ang Griegong ekspresyon nga ginbadbad “ilustrasyon” literal nga nagakahulugan sing “pagbutang sa tupad ukon sing tingob.” Kon nagailustrar ikaw, ginapaathag mo ang isa ka butang paagi sa ‘pagbutang sini sa tupad’ sang isa ka kaanggid nga butang. Halimbawa, si Jesus namangkot: “Sa ano naton ipaangay ang ginharian sang Dios, ukon sa ano nga ilustrasyon naton ini ipaanggid?” Bilang pagsabat, ginsambit ni Jesus ang pamilyar nga lamigas sang mustasa.—Marcos 4:30-32.

¹⁴ Ang mga manalagna sang Dios naggamit sing epektibo nga mga ilustrasyon. Sang ang mga Asirianhon, nga nangin instrumento sang Dios sa pagsilot sa mga Israelinhon, nagpaduyog sa lakas nga pagpamintas, ginbuyagyag ni Isaias ang ila pagkamatinaastaason paagi sa sining ilustrasyon: “Magapabugal bala ang wasay sa isa nga nagautod paagi sini, ukon ang lagari bala magapakadaku sa isa nga nagagamit sini sa paglagari?” (Isaias 10:15) Pirme man naggamit si Jesus sing mga ilustrasyon kon nagatudlo sa iban. Ginsiling nga “kon wala sing ilustrasyon indi sia maghambal sa ila.” (Marcos 4:34) Ang maayo nga mga ilustrasyon epektibo bangod nagadalahig ini sa hunahuna kag tagipusuon. Ginatugutan sini ang mga tagpalamati nga mahangpan ang bag-o nga impormasyon sing mahapos paagi sa pagpaanggid sini sa isa ka butang nga nahibaluan na nila.

15, 16. Ano ang nagahimo sa ilustrasyon nga labi ka epektibo? Maghatag sing mga halimbawa.

¹⁵ Paano kita makagamit sing mga ilustrasyon nga nagalab-ot gid sa tagipusuon? Una sa tanan, ang isa ka ilustrasyon dapat magkaanggid sa butang nga ginapaathag. Kon ang pagpaanggid indi magkabagay, ang ilustrasyon magapaburon sa baylo nga magapasanag sa mga tagpalamati. Isa ka bes, ginpaalinton sang isa ka maayo nga humalambal ang pagkamapinasakupon sang hinaplas nga nagkalabilin kay Jesucristo paagi sa pagpaanggid sa ila sa isa ka matutom nga hinuptanan nga ido. Apang nagakaigo gid bala ining nagapakanubo nga pagpaanggid? Ang Biblia nagapaalinton sing amo man nga ideya sa mas makagalanyat kag dungganon nga paagi. Ginpaanggid sini ang 144,000 ka hinaplas nga sumulunod ni Jesus sa isa ka ‘nobya nga napunihan para sa iya bana’—Bugna 21:2.

¹⁶ Ang mga ilustrasyon labi gid nga epektibo kon may kaangtanan ini sa kabuhi sang mga tawo. Ang ilustrasyon ni Natan tuhoy sa gin-ihaw nga kordero nagtandog sang tagipusuon ni Hari David bangod palangga niya ang mga karnero, kay nangin isa sia ka manugbantay sang mga karnero sang bataon pa sia. (1 Samuel 16:11-13; 2 Samuel 12:1-7) Kon ang ilustrasyon naggamit sing isa ka toro, mahimo nga indi ini halos subong ka epektibo. Sing kaanggid, ang mga ilustrasyon nga napasad sa sientipiko nga mga hitabo ukon sa indi maathag nga mga hitabo sa maragtas mahimo nga wala sing kahulugan sa aton tagpalamati. Si Jesus nagpasad sang iya mga ilustrasyon sa matag-adlaw nga pagkabuhi. Naghambal sia tuhoy sa kinaandan nga mga butang subong sang isa ka suga, mga pispis sa kalangitan, kag mga lirio sa latagon. (Mateo 5:15,16; 6:26,28) Mahapos nga nahangpan sang tagpalamati ni Jesus ini nga mga butang.

17. (a) Sa ano naton mahimo mapasad ang aton mga ilustrasyon? (b) Paano naton mapasibu ang mga ilustrasyon nga gingamit sa aton mga publikasyon sa mga kahimtangan sang aton mga estudyante?

¹⁷ Sa aton ministeryo, madamo kita sing kahigayunan nga maggamit sing simple apang epektibo nga mga ilustrasyon. Magpanilag. (Binuhatan 17:22,23) Ayhan ang ilustrasyon mahimo mapasad sa kabataan, puluy-an, trabaho, ukon kalingawan sang nagapamati. Ukon mahimo naton magamit ang aton nahibaluan nahanungod sa estudyante sang Biblia agod mapadaku ang mga ilustrasyon nga yara na sa aton ginatun-an nga publikasyon. Kuhaa, subong halimbawa, ang epektibo nga ilustrasyon nga gingamit sa parapo 14 sang kapitulo 8 sa libro nga Ang Ihibalo nga Nagadul-ong sa Kabuhi nga Walay Katapusan. Nahanungod ini sa isa ka mahigugmaon nga ginikanan nga ginpasipalahan sang isa ka kaingod. Mahunahuna naton sing maayo kon paano naton mapasibu ina nga ilustrasyon sa kahimtangan sang estudyante sang Biblia nga isa mismo ka ginikanan.

Malantipon nga Pagbasa sing Kasulatan

18. Ngaa dapat naton tinguhaan nga mangin talunsay nga mga bumalasa?

¹⁸ Si Pablo naglaygay kay Timoteo: “Padayon nga mag-ukod ka sa pagbasa sa dayag, sa pagpangwali, sa pagpanudlo.” (1 Timoteo 4:13) Sanglit ang Biblia amo ang sadsaran sang aton pagpanudlo, mapuslanon nga mabasa naton ini sing talunsay. Ang mga Levinhon may pribilehiyo nga basahon ang Mosaikong Kasuguan sa katawhan sang Dios. Nag-utol-utol bala sila sa pagbasa sini ukon ginbasa bala nila ini sa makatalaka nga paagi? Wala, ang Biblia nagasiling sa Nehemias 8:8: “Padayon sila nga nagbasa sing mabaskog gikan sa tulun-an, gikan sa kasuguan sang matuod nga Dios, ginapaathag ini, kag ginahatagan ini sing kahulugan; kag padayon nga ginpahangop nila ang ginabasa.”

19. Paano naton mapauswag ang aton pagbasa sa Kasulatan?

¹⁹ Ang pila ka Cristianong mga lalaki nga talunsay nga mga humalambal indi maayo kon tuhoy sa pagbasa. Paano sila mag-uswag? Paagi sa pag-ensayo. Huo, paagi sa sulit-sulit nga pagbasa sing mabaskog tubtob makabasa sila sing talunsay. Kon may matigayon nga mga audiocassette sang Biblia sa inyo lenguahe, maalamon nga pamatian ang sense stress (ginapadaku nga mga tinaga) kag ang pagbulubag-o sing tono sang nagabasa kag talupangda kon paano ginamitlang ang mga ngalan kag dikinaandan nga mga tinaga. Ang mga may New World Translation sa ila lenguahe makapanginpulos man sa giya sini sa pagmitlang.a Paagi sa pag-ensayo, bisan ang mga ngalan kaangay sang Maʹher-shalʹal-hash-baz mahimo mabasa sing mahapos.—Isaias 8:1.

20. Paano naton ‘mahatagan sing igtalupangod ang aton panudlo’?

²⁰ Subong katawhan ni Jehova, pribilehiyo gid naton nga gamiton subong mga manunudlo! Kabay nga tamdon sang tagsa sa aton, nian, ina nga responsabilidad sing serioso. Kabay nga ‘hatagan naton sing dalayon nga igtalupangod ang aton kaugalingon kag ang aton panudlo.’ (1 Timoteo 4:16) Sarang kita mangin maayo nga mga manunudlo paagi sa maayo nga pagpamati, paagi sa pagpasimple sa mga butang, paagi sa pagpamangkot sing mahantupon, paagi sa paggamit sing epektibo nga mga ilustrasyon, kag paagi sa malantipon nga pagbasa sing kasulatan. Kabay nga kita tanan makabenepisyo gikan sa paghanas nga ginaaman ni Jehova paagi sa iya organisasyon, kay makabulig ini sa aton nga matigayon ang “dila sang mga natudluan.” (Isaias 50:4) Paagi sa bug-os nga paghimulos sa tanan nga galamiton nga ginaaman para sa aton ministeryo, lakip ang mga brosyur, audiocassette, kag videocassette, makapanudlo kita nga may paghantop kag pagbuyok.

[Footnote]

Madumduman Mo Bala?

◻ Paano ang mangin maayo nga tagpalamati makabulig sa aton sa aton pagpanudlo?

◻ Paano naton mailog sanday Pablo kag Jesus sa pagpanudlo sing simple?

◻ Ano nga sahi sang mga pamangkot ang magamit naton kon nagapanudlo sa iban?

◻ Ano nga sahi sang mga ilustrasyon ang labi nga epektibo?

◻ Paano naton mapauswag ang aton kalantip subong dayag nga mga bumalasa?

[Laragway sa pahina 16]

Ang isa ka maayo nga manunudlo nagapamati agod makatigayon sing paghantop

[Mga laragway sa pahina 18]

Si Jesus nagpasad sang iya mga ilustrasyon sa matag-adlaw nga pagkabuhi