Kon Paano Pabakuron ang Higot sang Pag-asawahay

“TUGOT bala sa isa ka tawo ang pagbulag sa iya asawa sa bisan anong kabangdanan?” pamangkot sang mga Fariseo nga buot magsiod sa Dakung Manunudlo, si Jesucristo. Ginsabat niya sila paagi sa pagpatuhoy sa nahaunang pag-asawahay sang tawo kag nagpahamtang sing talaksan tuhoy sini: “Ang gintingob sang Dios, indi pagbulagon sang tawo.”

Ang mga Fariseo nangatarungan nga si Moises naghimo sing mga aman para sa diborsio paagi sa paghatag sing “sertipiko sang pagsikway.” Si Jesus nagsabat sa ila: “Bangod sang katig-a sang inyo tagipusuon, si Moises nagtugot sa inyo sa pagbulag sa inyo mga asawa, apang kutob sa ginsuguran indi amo sini. Ako nagasiling sa inyo nga ang bisan sin-o nga magbulag sa iya asawa, kon indi bangod sa pagpakighilawas, kag magpangasawa sing iban nagapanglahi.”​—⁠Mateo 19:​3-9.

Sa ginsuguran, ang pag-asawahay gintuyo nga mangin isa ka permanente nga higot. Bisan ang kamatayon wala kuntani makabulag sa nahaunang mag-asawa, kay gintuga sila subong himpit nga mga tawo nga may paglaum nga kabuhi nga walay katapusan. Apang, nagpakasala sila. Ang ila sala naghalit sang tawhanon nga pag-asawahay. Ang kaaway nga kamatayon nagsugod sa pagbulag sa mga mag-asawa. Gintamod sang Dios ang kamatayon subong katapusan sang pag-asawahay, kay aton mabasa sa Biblia: “Ang asawa nahigtan samtang buhi ang iya bana. Apang kon ang bana mapatay hilway sia sa pagpamana sang buot niya, lamang sa Ginuo.” (1 Corinto 7:39) Tuhay gid ini gikan sa relihiosong mga ideya subong sang sut­tee, diin ginahaylo ukon ginapilit ang asawa sa tion nga mapatay ang iya bana nga sunugon ang iya kaugalingon tubtob kamatayon sa pagpati nga ang higot sang pag-asawahay nagapadayon sa pihak nga kinabuhi.

Ang Mosaikong Kasuguan nga Aman

Sang ginhatag ang Mosaikong Kasuguan, ang mga kaangtanan sa pag-asawahay nag-usmod tubtob sa punto nga si Jehova, tungod sa katig-a sang tagipusuon sang mga Israelinhon, naghimo sing aman para sa diborsio. (Deuteronomio 24:⁠1) Indi tuyo sang Dios nga gamiton sing sayop sang mga Israelinhon ining kasuguan nga bulagan ang ila mga asawa bangod sang magagmay lamang nga mga kasaypanan, subong sang makita sa iya sugo nga higugmaon nila ang ila isigkatawo subong sang ila kaugalingon. (Levitico 19:18) Bisan ang paghatag sing sertipiko sang diborsio isa ka upang bangod, subong bahin sang proseso sang pagsulat sing sertipiko, ang bana nga luyag magbulag dapat magkonsulta sa awtorisado nga mga tawo, nga ayhan nagpanikasog nga mag-uliay sila. Wala, ang Dios wala maghatag sini nga kasuguan agod ipatok ang kinamatarong nga bulagan ang iya asawa “sa bisan anong kabangdanan.”​—⁠Mateo 19:⁠3.

Apang, ginsikway sang ulihi sang mga Israelinhon ang katuyuan kag matuod nga kahulugan sang kasuguan kag ginhingalitan nila ini nga bahin agod makabulag sa bisan ano nga rason suno sa luyag nila. Sang ikalima nga siglo B.C.E., ginluiban nila ang mga asawa sang ila pagkapamatan-on, nagdiborsio sa ila sa tanan nga kabangdanan. Si Jehova malig-on nga nagsiling sa ila nga ginadumtan niya ang diborsio. (Malaquias 2:​14-16) Batok sa sining kahimtangan nga ginpakamalaut ni Jesus ang diborsio kay ang mga Israelinhon sang kaadlawan niya nagbuhat sini.

Ang Lamang nga Rason sa Pagdiborsio

Apang, ginsambit ni Jesus ang isa lamang ka rason sa pagdiborsio: ang pakighilawas. (Mateo 5:​31, 32; 19:​8, 9) Ang tinaga diri nga ginbadbad nga “pakighilawas” nagalakip sa tanan nga sahi sang malaw-ay nga seksuwal nga paghulid sa guwa sang Makasulatanhon nga pag-asawahay, upod sa isa nga kapareho sing sekso ukon sa tuhay nga sekso ukon sa sapat man.

Bisan pa amo sina, wala ginrekomendar ni Jesus ang pagbulag sa maluib nga mga tiayon. Ang walay sala nga tiayon amo ang magatulutimbang sang mga resulta nga nadalahig kag ang magadesisyon kon bala luyag niya magbulag. Ang mga asawa nga nagahunahuna sa pagbulag sa sining Makasulatanhon nga sadsaran ayhan luyag man magbinagbinag sang pinamulong sang Dios sang ginpamatbatan niya ang nahaunang babayi bangod sang iya sala. Dugang sa pamatbat nga kamatayon, ang Dios espesipiko nga nagsiling kay Eva: “Ang imo handum mangin sa imo bana, kag sia magadominar sa imo.” (Genesis 3:16) Ang Commentary on the Old Testament, ni C. F. Keil kag ni F. Delitzsch, nagalaragway sining “handum” subong “kahidlaw nga halos isa na ka balatian.” Huo, ini nga paghandum indi subong sina ka kusog sa tanan nga asawa, apang kon ang walay sala nga asawa nagabinagbinag sing diborsio, maalamon nga binagbinagon niya ang emosyonal nga mga kinahanglanon nga napanubli sang kababayin-an kay Eva. Apang, bangod ang paghulid sa guwa sang pag-asawahay sang nakasala nga tiayon mahimo nga maglaton sa walay sala nga tiayon sing balatian nga ginapaliton paagi sa paghulid, lakip ang AIDS, ang iban namat-od sa pagbulag subong sang ginpaathag ni Jesus.

Ginsab-ug ang mga Binhi sang Palaligban sa Pamilya

Ang katig-a sing tagipusuon sang mga tawo naghalin sa sala nga ginhimo sang nahaunang tawhanon nga mag-asawa batok sa Dios. (Roma 5:12) Ang mga binhi sang sinuay sa pamilya ginsab-ug sang ang nahaunang tawhanon nga mag-asawa nakasala sa ila langitnon nga Amay. Paano nga amo sina? Sang ang unang babayi, nga si Eva, ginsulay sang man-ug sa pagkaon gikan sa gindumilian nga kahoy, nagpasulay sia kag ginkaon ang bunga. Pagkatapos lamang nga nahimo niya yadtong importante nga desisyon nga ginsugiran niya ang iya bana nahanungod sa ginsiling sa iya sang man-ug. (Genesis 3:⁠6) Huo, naghulag sia nga wala magkonsulta sa iya bana. Yari ang halimbawa sang mga problema nga ginaatubang sang madamong pamilya karon​—⁠ang kakulang sing tagipusuon-sa-tagipusuon nga komunikasyon.

Sang ulihi, sang nag-atubang sang mga resulta sang ila sala, gingamit nanday Adan kag Eva ang mga taktika nga ginagamit man karon sang madamong mag-asawa kon may problema, nga amo, ang pagbasol sa iban. Ginbasol sang unang lalaki, nga si Adan, ang iya asawa kag si Jehova sa iya ginhimo, nga nagasiling: “Ang babayi nga ginhatag mo sa akon nga mangin kaupod ko, ginhatagan niya ako gikan sa kahoy kag nagkaon ako.” Ang babayi man nagsiling: “Ang man-ug​—⁠nagdaya sa akon kag nagkaon ako.”​—⁠Genesis 3:​12, 13.

Ang pagpahibalo ni Jehova sang pamatbat kanday Adan kag Eva nagtagna sang isa pa ka rason sa mga palaligban nga mahimo maglutaw. Nahanungod sa iya kaangtanan sa iya bana, si Jehova nagsiling kay Eva: “Sia magadominar sa imo.” Madamong bana karon, kaangay kay Isao nga ginsambit sa amon unang artikulo, ang nagdominar sa ila mga asawa sa mapintas nga paagi nga wala nagapatugsiling sa mga balatyagon sang ila mga asawa. Sa gihapon, madamong asawa ang padayon nga nagahandum sa igtalupangod sang ila mga bana. Kon inang handum indi mapaayawan, ang mga asawa nagapangayo sina nga igtalupangod kag nagapanghikot sing makagod. Sanglit madamong bana ang nagadominar kag madamong asawa ang nagahandum sing igtalupangod sang ila mga bana, ang kakagod nagapangibabaw, kag ang paghidait nagakadula. Sa isa ka pamantalaan nga natig-uluhan sing “Kon Paano Analisahon ang Karon nga mga Diborsio,” si Shunsuke Serizawa nagsiling: “Kon pasapayanan naton ang gamot sang problema nga ‘himuon ang luyag sang isa,’ nga amo, ang pag-una sa kaugalingon nga mga interes, sa hinali mangin imposible maanalisar ang mga diborsio karon.”

Apang, si Jehova nag-aman sing panuytoy sa iya Pulong agod ang matinumanon nga mga mag-asawa sarang makatigayon sing daku nga kalipay sa pag-asawahay bisan sa ila dihimpit nga kahimtangan. Ginsunod ni Isao ang panuytoy sang Dios kag karon may malipayon nga pamilya. Tan-awon naton kon paano ang mga prinsipio sa Biblia nakabulig sa mga tawo sa pagpabakod sang higot sang pag-asawahay.

Hambali ang mga Problema

Sa madamong pag-asawahay, ang kakulang sing komunikasyon, ang huyog nga basulon ang iban, kag ang makagod nga mga panimuot nagapabudlay sa bana kag asawa nga mahangpan ang mga balatyagon sang isa kag isa. “Sanglit ang pagpaambitay sing balatyagon kinahanglanon sa pagsuuray, ang pagsuuray nagakinahanglan sing bug-os nga pagsalig. Kag karon ang pagsalig maiwat,” siling sang mananalawsaw nga si Caryl S. Avery. Ang dalayon nga pagpaambitay sang nasulod nga mga balatyagon nagapabakod sina nga pagsalig. Nagakinahanglan ini sing tagipusuon-sa-tagipusuon nga komunikasyon sang bana kag asawa.

Ang Hulubaton nagagamit sing ilustrasyon sa pagpalig-on sang pagtamparay, nga nagasiling: “Ang laygay sa tagipusuon sang tawo kaangay sang tubig nga madalom, apang ang tawo nga mahangpunon nagasag-ub sini.” (Hulubaton 20:⁠5) Ang magtiayon dapat mangin mahinantupon kag magsag-ub sang mga panghunahuna sa tagipusuon sang ila mga tiayon. Handurawa nga ang imo tiayon akig. Sa baylo nga magsabat: “Kinapoy ako,” ngaa indi mamangkot sing malulo: “Kinapoy ka bala? Ano ang natabo?” Mahimo nga nagakinahanglan sing tion kag panikasog agod pamatian ang imo esposo, apang sa masami mas makalilipay, makaalayaw, kag makakinot sing tion ang maghinguyang sing tion sa sinang paagi sangsa indi pagsapakon ang imo tiayon kag atubangon ang matigdas nga mga balatyagon nga magatuhaw sa ulihi.

Agod matigayon ang pagsalig, ang tagsa dapat nga bunayag kag manikasog nga ipautwas ang balatyagon sa paagi nga mahangpan sang tiayon. “Maghambal kamo sing kamatuoran,” laygay sang Pulong sang Dios, “kay mga bahin kita sang isa kag isa.” (Efeso 4:25) Ang paghambal sing kamatuoran nagakinahanglan sing paghantop. Pananglitan ang asawa magabatyag nga wala sia ginapamatian. Antes sia maghambal, dapat niya binagbinagon ang hulubaton: “Ang nagapanalagsahon sang iya mga pulong may ihibalo, kag ang mabugnaw sing espiritu tawo nga mahangpunon.” (Hulubaton 17:27) Sa baylo nga akusahan ang iya bana, “Wala gid ikaw nagapamati sa akon!” mas maayo nga ipautwas niya ang iya balatyagon sing kalma antes magtipon sa sulod niya ang kapaslawan kag kabang-awan. Ayhan masugid niya ang iya balatyagon paagi sa pagsiling sing kaangay sang, “Nahibaluan ko nga masako ka, apang mapahalipay mo gid ako kon mangin kaupod ko ikaw sing madugaydugay pa.”

Sa pagkamatuod, “sa wala sing laygay ang mga katuyuan napaslawan.” (Hulubaton 15:22) Ang imo tiayon nagahigugma sa imo, apang wala ina nagakahulugan nga nahibaluan niya kon ano ang imo ginahunahuna. Dapat mo pahibaluon ang imo tiayon sang imo balatyagon sa mataktikanhon nga paagi. Magabulig ini sa imo, subong Cristianong tiayon, sa paghimo sing mahigugmaon nga mga pagpasibu agod “matipigan ang paghiusa sang espiritu sa higot sang paghidait.”​—⁠Efeso 4:​2, 3.

Binagbinaga si Kazuo, halimbawa, nga isa ka madaugdaugon nga bana nga sugarol. Nalubong sia sa utang sa kantidad nga pila ka gatos ka libo ka dolyar. Bangod nanghulam sia sing kuwarta agod ibayad sa iya mga utang, labi sia nga nalubong sa sini. Nian nagsugod sia sa pagtuon sing Biblia kag sang ulihi nakasapo sing kaisog nga isugid sa iya asawa ang iya mga problema. Handa sia nga atubangon ang mga akusasyon sang iya asawa. Apang, nakibot sia sang ang iya asawa, nga mas madugay na nga nagatuon sing Biblia, nagsabat sing kalma: “Tun-an naton kon paano naton mabayaran ang mga utang.”

Sugod sang pagkadason gid nga adlaw, ginduaw nila ang ila mga hinulaman kag ginbayaran ang ila mga utang, ginbaligya pa gani ang ila balay. Halos isa ka tuig nila nabayaran ang utang. Ano ang nagpabag-o kay Kimie, nga iya asawa? Sia nagsiling: “Ang mga pinamulong nga masapwan sa Filipos kapitulo 4, bersikulo 6 kag 7, matuod gid. ‘Dili kamo maghimud-os sa bisan ano, kundi sa tagsa ka butang sa pangamuyo kag pag-ampo nga may pagpasalamat ipakilala sa Dios ang inyo mga pangabay; kag ang paghidait sang Dios nga nagalabaw sa tanan nga paghangop magatipig sang inyo mga tagipusuon kag inyo mga painoino sa kay Cristo Jesus.’ ” Sia nagdugang: “Ang akon abyan, nga nakibot nga makita kon daw ano ka malipayon ako walay sapayan sang mga kabudlayan, nagsugod sa pagtuon sing Biblia upod sa akon.” Si Kazuo kag ang iya asawa nabawtismuhan na kag malipayon karon nga pamilya.

Dugang sa pagsaligay sa isa kag isa paagi sa pagsugid sing kamatuoran, ang mga bana kag mga asawa sa mga eksperiensia sa ibabaw naghimo sing pila ka butang nga nagabulig sa mga mag-asawa nga malubad ang ila mga problema sa pag-asawahay. Nakigkomunikar sila sa Tagtukod sang kahimusan sang pag-asawahay, si Jehova nga Dios. Walay sapayan sang mga pag-ipit kag sang mga kabudlayan nga ginaatubang sang mga mag-asawa, pakamaayuhon niya sila sing paghidait sang Dios nga nagalabaw sa tanan nga paghangop kon himuon nila ang ila bug-os nga masarangan sa pag-aplikar sang iya mga prinsipio kag pagtugyan sang nabilin pa sa iya kamot. Ang pagpangamuyo nga magkaupod ilabi na nga mabuligon. Ang bana dapat manguna kag ‘magabubo sang iya tagipusuon’ sa atubangan sang Dios, nagapangabay sang iya panuytoy kag direksion sa bisan anong problema nga ginaatubang nila nga mag-asawa. (Salmo 62:⁠8) Si Jehova nga Dios magapamati gid sina nga mga pangamuyo.

Huo, posible mapabakod ang higot sang pag-asawahay. Bisan karon, walay sapayan sang aton tanan nga mga pagkadihimpit sa magamo nga katilingban, ang mga mag-asawa makasapo sing daku nga kalipay sa ila kaangtanan. Makakuha kamo sing dugang nga praktikal nga mga panugda kag diosnon nga laygay sa libro nga Making Your Family Life Happy, nga ginbalhag sang Watch­tow­er Bi­ble and ­Tract So­cie­ty of New York, Inc. Dugang pa, ang mga mag-asawa nga hanuot nga nagapanikasog nga iaplikar ang mga prinsipio sang Biblia may paglaum nga mahugpong sa gugma sa magaabot sa dili madugay nga bag-ong kalibutan sang Dios.