‘Ang Matutom nga Ulipon’ kag ang Iya Nagadumala nga Hubon

“Sin-o bala nian ang ulipon nga matutom kag mainandamon nga ginpadumala sang iya agalon sang iya panimalay, sa paghatag sa ila sing pagkaon sa nagakaigo nga tion?”​—⁠MATEO 24:⁠45.

 1. Ngaa handa si Jehova nga itugyan ang awtoridad, kag kay sin-o niya ini una nga ginhimo?

SI Jehova isa ka Dios sang kahim-ong. Sia man ang Tuburan sang tanan nga lehitimo nga awtoridad. May pagsalig sa katutom sang iya matutom nga mga tinuga, si Jehova handa sa pagtugyan sing awtoridad. Ang isa nga gintugyanan niya sang kalabanan nga awtoridad amo ang iya Anak, si Jesucristo. Sa pagkamatuod, “ginpasakop [sang Dios] ang tanan nga butang sa idalom sang iya mga tiil, kag ginhimo sia nga ulo sa tanan nga butang tungod sa kongregasyon.”​—⁠Efeso 1:⁠22.

 2. Ano ang tawag ni Pablo sa Cristianong kongregasyon, kag kay sin-o gintugyan ni Cristo ang awtoridad?

² Gintawag ni apostol Pablo ang Cristianong kongregasyon nga “panimalay sang Dios” kag nagasiling nga ang matutom nga Anak ni Jehova, si Jesucristo, ginpadumala sa iya panimalay. (1 Timoteo 3:​15; Hebreo 3:6) Nian, gintugyan man ni Cristo ang awtoridad sa mga katapo sang panimalay sang Dios. Makita naton ini gikan sa pinamulong ni Jesus nga narekord sa Mateo 24:​45-47. Sia nagsiling: “Sin-o bala nian ang ulipon nga matutom kag mainandamon nga ginpadumala sang iya agalon sa iya panimalay, sa paghatag sa ila sing pagkaon sa nagakaigo nga tion? Malipayon yadtong ulipon nga kon mag-abot ang iya agalon masapwan sia nga nagahimo sing subong. Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, Padumalahon sia niya sa tanan niya nga pagkabutang.”

Ang Unang-siglo nga Manugdumala sang Panimalay

 3. Sin-o ang nagahuman sa “matutom kag mainandamon nga ulipon,” kag ano nga termino ang naaplikar sa ila subong mga indibiduwal?

³ Gikan sa aton mahalungon nga pagtuon sang Kasulatan, nahibaluan naton nga ang gintangdo sang espiritu nga mga katapo sang panimalay sang Dios sa bisan anong tion tingob nga nagahuman sa “matutom kag mainandamon nga ulipon,” “tulugyanan,” ukon “manugdumala sang panimalay.” Sing indibiduwal, ang mga ­katapo sang panimalay ni Jehova gintawag nga “panimalay” ukon “hubon sang mga alagad.”​—⁠Mateo 24:​45; Lucas 12:​42; Reference Bible, foot­note.

 4. Dili madugay antes sang iya kamatayon, ano nga pamangkot ang ginpautwas ni Jesus, kag kay sin-o niya ginpaanggid ang iya kaugalingon?

⁴ Mga pila ka bulan antes sang iya kamatayon, ginpautwas ni Jesus ini nga pamangkot, nga narekord sa Lucas 12:​42: “Sin-o bala nian ang tulugyanan nga matutom kag mainandamon, nga padumalahon sang iya agalon sa iya hubon sang mga alagad sa paghatag sa ila sing pagkaon sa nagakaigo nga tion?” Nian, mga pila ka adlaw antes sia napatay, ginpaanggid ni Jesus ang iya kaugalingon sa isa ka tawo nga manuglakbay sa luwas, nga nagtawag sang iya mga ulipon kag nagtugyan sang iya mga pagkabutang sa ila.​—⁠Mateo 25:⁠14.

 5. (a) San-o gintangdo ni Jesus ang iban sa pag-atipan sang iya mga pagkabutang? (b) Anong dugang nga asaynment ang ginhatag ni Cristo sa sadtong mangin bahin sang iya hubon nga manugdumala sang panimalay?

⁵ San-o gintangdo ni Jesus sa iban ang pag-atipan sa iya mga pagkabutang? Natabo ini pagkatapos sang iya pagkabanhaw. Sa iya pamilyar nga pulong nga masapwan sa Mateo 28:​19, 20, ginhatagan ni Cristo yadtong mangin bahin sang iya hubon nga manugdumala sang panimalay sing dugang nga asaynment sa pagtudlo kag paghimo sing mga disipulo. Paagi sa indibiduwal nga pagpanaksi “tubtob sa pinakaukbong nga bahin sang duta,” ang mga alagad makapasangkad sang misyonero nga latagon nga ginsugdan ni Jesus nga palambuon sa tion sang iya dutan-on nga ministeryo. (Binuhatan 1:8) Nagalakip ini sang pagpanghikot nila subong “mga embahador nga tal-us kay Cristo.” Subong “mga tulugyanan sang balaan nga mga tinago sang Dios,” magahimo sila sing mga disipulo kag magahatag sing espirituwal nga pagkaon sa ila.​—⁠2 Corinto 5:​20; 1 Corinto 4:​1, 2.

Ang Nagadumala nga Hubon sang Panimalay

 6. Sa ano inspirado sang Dios ang unang-siglo nga tulugyanan nga klase sa pag-aman?

⁶ Sing tingob, ang gintangdo sang espiritu nga mga Cristiano dapat mangin tulugyanan, ukon manugdumala sang panimalay, sang agalon nga gintangdo sa paghatag sing suno sa tion sing espirituwal nga pagkaon sa indibiduwal nga mga katapo sang panimalay sang Dios. Sa ulot sang mga tuig 41 C.⁠E. kag 98 C.⁠E., ang mga katapo sang unang-siglo nga tulugyanan nga klase gin-inspirar sang Dios sa pagsulat sang 5 ka maragtason nga kasaysayan, 21 ka sulat, kag sang tolon-an sang Bugna para sa kaayuhan sang ila mga kauturan. Ining inspirado nga mga sinulatan nagaunod sing maayong espirituwal nga pagkaon para sa panimalay, kon sayuron, sa indibiduwal nga mga hinaplas sang panimalay sang Dios.

 7. Tungod sa anong katuyuan nga ginpili ni Cristo ang diutay nga kadamuon sang mga lalaki gikan sa ulipon nga klase?

⁷ Samtang ang tanan nga hinaplas nga mga Cristiano tingob nga nagahuman sang panimalay sang Dios, may yara bugana nga ebidensia nga si Cristo nagpili sing diutay nga kadamuon sang mga lalaki gikan sa ulipon nga klase sa pag-alagad subong kitaon nga nagadumala nga hubon. Ang unang maragtas sang kongregasyon nagapakita nga ang 12 ka apostoles, lakip si Matias, amo ang sadsaran sang unang-siglo nga nagadumala nga hubon. Ang Binuhatan 1:​20-26 nagapakita sini. May kahilabtanan sa pagtal-us kay Judas Iscariote, ginpatuhuyan didto ang “iya pagkamanugtatap” kag “pagkaapostol.”

 8. Ano ang ginalakip sa mga responsabilidad sang unang-siglo nga nagadumala nga hubon?

⁸ Ina nga pagkamanugtatap nagalakip sang responsabilidad sang mga apostol sa pagtangdo sing nagakaigo nga mga lalaki sa mga posisyon sang pag-alagad kag sa pag-organisar sang ministeryo. Apang labi pa ang kahulugan sini. Naglakip man ini sang pagtudlo kag pagpaathag sang mga punto sang doktrina. Nagatuman sang saad ni Jesus nga narekord sa Juan 16:​13, “ang espiritu sang kamatuoran” amo ang magatuytoy sa Cristianong kongregasyon sing amat-amat padulong sa tanan nga kamatuoran. Kutob sa ginsuguran, ang mga nagbaton sang pulong kag nangin bawtismado, hinaplas nga mga Cristiano nagpadayon sa paghugod sang ila kaugalingon sa “panudlo sang mga apostoles.” Sa katunayan, ang rason kon ngaa pito ka rekomendado nga mga lalaki ang gintangdo sa kinahanglanon nga hilikuton sang pagpanagtag sing materyal nga pagkaon amo nga agod “ang napulog-duha” makapabilin nga hilway sa ‘paghugod sang ila kaugalingon sa pangamuyo kag sa ministeryo sang pulong.’​—⁠Binuhatan 2:​42; 6:​1-6.

 9. Paano nabuhinan sa 11 ka katapo ang unang nagadumala nga hubon, apang ngaa wala gilayon ginbalik ang kadamuon sa 12?

⁹ Sang primero mahimo nga ang nagadumala nga hubon ginahuman lamang sang mga apostoles ni Jesus. Apang nagpabilin bala ini nga amo sina? Sang mga tuig 44 C.⁠E., si apostol Santiago, ang utod ni Juan, ginpatay ni Herodes Agrippa I. (Binuhatan 12:​1, 2) Maathag nga wala sing ginhimo nga panikasog nga tal-usan sia subong isa ka apostol, subong sang ginhimo kay Judas. Ngaa wala? Walay duhaduha nga bangod kay si Santiago napatay nga matutom, ang una sa 12 ka apostoles nga napatay. Sa pihak nga bahin, si Judas isa ka malaut nga nagbiya kag kinahanglan nga tal-usan agod mabalik sa 12 ang kadamuon sang sadsaran nga mga igang sang espirituwal nga Israel.​—⁠Efeso 2:​20; Bugna 21:⁠14.

10. San-o kag paano ang unang-siglo nga nagadumala nga hubon ginpasangkad, kag paano ini gingamit ni Cristo sa pagtuytoy sa panimalay sang Dios?

¹⁰ Ang orihinal nga mga katapo sang unang-siglo nga nagadumala nga hubon mga apostoles, mga lalaki nga naglakat kaupod ni Jesus kag mga saksi sang iya kamatayon kag pagkabanhaw. (Binuhatan 1:​21, 22) Apang ining kahimtangan dapat magbalhin. Sa pagligad sang tion, ang iban nga Cristianong mga lalaki nakatigayon sing espirituwal nga tindog kag gintangdo subong mga gulang sa kongregasyon sang Jerusalem. Sang tuig 49 C.⁠E. sa pinakaulihi, ang nagadumala nga hubon nagsangkad agod maglakip indi lamang sang nabilin nga mga apostoles kundi sang madamo man nga iban pa nga mga gulang sa Jerusalem. (Binuhatan 15:2) Gani ang katapo sang nagadumala nga hubon indi ekstrikto nga gintalana, kundi ang Dios maathag nga nagtuytoy sang mga butang agod magbalhin ini nga nagakaigo sa mga sirkunstansia sang iya katawhan. Si Cristo, ang aktibo nga Ulo sang kongregasyon, naggamit sining ginpasangkad nga nagadumala nga hubon sa paghusay sang importante nga doktrina tuhoy sa pagkasirkunsidado sang di-Judiyong mga Cristiano kag ­pagsunod sa Kasuguan ni Moises. Ang nagadumala nga hubon nagsulat sing isa ka sulat nga nagapaathag sang iya desisyon kag nagpapanaug sing mga dekrito para sundon.​—⁠Binuhatan 15:​23-29.

Isa ka Tion sang Paghusay Para sa Manugdumala sang Panimalay

11. Gin-apresyar bala sang mga kauturan ang makusog nga pagpanguna sang nagadumala nga hubon, kag ano ang nagapakita nga ginpakamaayo ni Jehova ini nga kahimusan?

¹¹ Sing indibiduwal kag subong mga kongregasyon, gin-apresyar sang unang mga Cristiano ining makusog nga pagpanguna nga ginhatag sang nagadumala nga hubon. Sa tapos nga nabasa sang kongregasyon sang Antioquia sa Siria ang sulat gikan sa nagadumala nga hubon, nagkalipay sila bangod sang pagpalig-on. Subong nga ang iban nga mga kongregasyon nagbaton sang impormasyon kag nagtuman sang mga dekrito, sila “nagpadayon sa paglig-on sa pagtuo kag nagdugang sa kadamuon adlaw-adlaw.” (Binuhatan 16:5) Sing dayag, ginpakamaayo sang Dios ini nga kahimusan.​—⁠Binuhatan 15:​30, 31.

12, 13. Anong mga hitabo ang gintagna ni Jesus sa iya mga parabola nahanungod sa mina kag mga talanton?

¹² Apang tan-awon naton ang isa pa ka bahin sining importante nga butang. Sa iya ilustrasyon nahanungod sa mina, ginpaanggid ni Jesus ang iya kaugalingon sa isa ka tawo nga dungganon nga naglakbay sa malayo nga lugar agod matigayon niya ang harianon nga gahom kag nian nagbalik. (Lucas 19:​11, 12) Subong resulta sang iya pagkabanhaw sang 33 C.⁠E., si Jesucristo ginpakataas sa tuo nga kamot sang Dios, diin magalingkod sia tubtob ang iya mga kaaway pagaibutang nga tulungtungan sang iya mga tiil.​—⁠Binuhatan 2:​33-35.

¹³ Sa kaanggid nga ilustrasyon, sa parabola sang mga talanton, si Jesus nagsiling nga pagligad sang malawig nga tion, ang agalon nagkari sa pagpakighusay sa iya mga ulipon. Sa mga ulipon nga napamatud-an nga matutom, ang agalon nagsiling: “Sa diutay nangin matutom ka. Padumalahon ko ikaw sa madamo. Sulod ka sa kalipay sang imo agalon.” Apang nahanungod sa dimatutom nga ulipon, sia nagsiling: “Bisan pa ang iya kuhaon. Kag ang ulipon nga wala sing pulos ipilak ninyo sa kadudulman nga sa guwa.”​—⁠Mateo 25:​21-23, 29, 30.

14. Ano ang ginapaabot ni Jesus sa iya gintangdo sang espiritu nga mga ulipon?

¹⁴ Pagligad sang malawig nga tion​—⁠sa halos 19 ka siglo​—⁠si Cristo ginhatagan sing harianon nga gahom sang 1914, pagkatapos sang “gintangdo nga tion sang mga pungsod.” (Lucas 21:24) Wala madugay pagkatapos sadto, sia “nagkari kag nakighusay” sa iya mga ulipon, ang gintangdo sang espiritu nga mga Cristiano. (Mateo 25:19) Ano ang ginapaabot ni Jesus sa ila sing indibiduwal kag sing hubon? Ang asaynment sang tulugyanan nagpadayon subong sang kutob sang unang siglo. Gintugyan ni Cristo ang mga talanton sa mga indibiduwal​—⁠“sa tagsatagsa suno sa iya ikasarang.” Busa, si Jehova nagpaabot sing nagakaigo nga mga resulta. (Mateo 25:15) Aplikado diri ang kasuguan sa 1 Corinto 4:​2, nga nagasiling: “Kapin pa ginakinahanglan sa mga tulugyanan nga sila masapwan nga matutom.” Ang pagpatikang sa talanton nagakahulugan sing matutom nga pagpanghikot subong mga embahador sang Dios, paghimo sing mga disipulo kag paghatag sing espirituwal nga kamatuoran sa ila.​—⁠2 Corinto 5:⁠20.

Ang “Ulipon” kag ang Iya Nagadumala nga Hubon Samtang Nagahilapit ang Tion sang Katapusan

15. (a) Ano ang ginapaabot ni Cristo sa iya hubon nga manugdumala sang panimalay? (b) Ano ang nagapakita nga ginapaabot ni Cristo nga himuon ini sang ulipon nga klase antes sia mag-abot sa pag-inspeksion sa iya panimalay?

¹⁵ Ginapaabot ni Jesus sa hinaplas nga mga Cristiano sing tingob nga magpanghikot subong matutom nga tulugyanan, nagahatag sa iya hubon sang mga alagad sing “pagkaon sa nagakaigo nga tion.” (Lucas 12:42) Suno sa Lucas 12:​43, si Cristo nagsiling: “Malipayon yadtong ulipon, nga kon mag-abot ang iya agalon makita nga nagahimo sing subong!” Nagapakita ini nga sa pila ka tion antes sang pag-abot ni Cristo sa pagpakighusay sa iya gintangdo sang espiritu nga mga ulipon, nagahatag sila sing espirituwal nga pagkaon sa mga katapo sang Cristianong kongregasyon, ang panimalay sang Dios. Sin-o ang nakita ni Cristo nga nagahimo sing subong sang nagbalik sia nga may harianon nga gahom sang 1914 kag nagpadayon sa pag-inspeksion sa balay sang Dios sang 1918?​—⁠Malaquias 3:​1-4; Lucas 19:​12; 1 Pedro 4:⁠17.

16. Sang nag-abot si Cristo sa pag-inspeksion sa panimalay sang Dios sang 1918, ngaa wala niya masapwi ang mga iglesia sang Cristiandad nga nagahatag sing espirituwal nga pagkaon sa nagakaigo nga tion?

¹⁶ Samtang ang malawig nga dag-on sang paghulat ni Jesus sa tuo nga kamot ni Jehova manugtapos, amat-amat nga nangin maathag kon sin-o ang nagahatag sing suplay sang espirituwal nga pagkaon sa panimalay ni Cristo bisan sang tion antes sang 1914. Sa banta ninyo mga iglesia bala ini sang Cristiandad? Indi, kay nadalahig gid sila sa politika. Nangin handa nga kagamitan sila sang kolonyal nga pagpasangkad kag nagtinguha sa pagdaug sa isa kag isa agod pamatud-an ang ila patriotismo, busa nagapalig-on sang nasyonalismo. Nagdala ini sang ulihi sing daku nga kasal-anan sa dugo sa ila, nga amo, sang ginhatag nila ang ila aktibo nga suporta sa politikal nga mga pangulohan nga naulamid sa unang inaway sa kalibutan. Sa espirituwal, ang ila pagtuo ginpaluya sang Modernismo. Natabo ang espirituwal nga krisis bangod madamo sang mga klero nila ang mahapos nga nangin biktima sang high­er crit­ic­ism kag sang ebolusyon. Wala gid sing mapaabot nga espirituwal nga pagkaon gikan sa klero sang Cristiandad!

17. Ngaa ginsikway ni Cristo ang iban nga hinaplas nga mga Cristiano, kag upod ang anong resulta para sa ila?

¹⁷ Sing kaanggid, wala sing masustansia nga espirituwal nga pagkaon ang naghalin sa hinaplas nga mga Cristiano nga mas nabalaka sa ila personal nga kaluwasan sang sa pagpatikang sa talanton sang Agalon. Sila nangin “matamad,” indi bagay sa pag-atipan sa mga pagkabutang sang Agalon. Busa, ginpilak sila sa “kadudulman nga sa guwa,” diin didto pa gihapon ang mga iglesia sang Cristiandad.​—⁠Mateo 25:​24-30.

18. Sin-o ang nasapwan sang Agalon nga nagahatag sa iya hubon sang mga alagad sing espirituwal nga pagkaon sa nagakaigo nga tion, kag ano ang ginapamatud-an sini?

¹⁸ Busa, sang nag-abot sia sa pag-inspeksion sang iya ulipon sang 1918, sin-o ang nakita sang Agalon, nga si Jesucristo, nga nagahatag sa iya hubon sang mga alagad sing pagkaon sa nagakaigo nga tion? Ti, sadto anay, sin-o ang naghatag sa hanuot nga mga nagapangita sing kamatuoran sing husto nga paghangop sa halad gawad, sa balaan nga ngalan, sa pagkadikitaon sang presensia ni Cristo, kag sa importansia sang 1914? Sin-o ang nagbuyagyag sang kabutigan sang Trinidad, pagkadimamalatyon sang tawhanon nga kalag, kag sang kalayuhon nga impierno? Kag sin-o ang nagpaandam nahanungod sa mga katalagman sang ebolusyon kag espiritismo? Ginapakita sang katunayan nga amo ini ang grupo sang hinaplas nga mga Cristiano nga kabuylog sang mga manugbantala sang magasin nga Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence, nga ginatawag karon nga “Ang Lalantawan Nagabantala sang Ginharian ni Jehova.”

19. Paano ginpadayag sang matutom nga ulipon nga klase ang iya kaugalingon antes sang 1918, paagi sa ano nga ginpanagtag sini ang suplay sang espirituwal nga pagkaon, kag kutob san-o?

¹⁹ Sa iya guwa sang Nobiembre 1, 1944, ang The Watchtower nagasiling: “Sang 1878, kuwarenta ka tuig antes sang pagkari sang Ginuo sa templo sang 1918, may isa ka klase sang sinsero kag debotado nga mga Cristiano nga nagbulag gikan sa hirarkiko kag klerigo nga mga organisasyon kag nagtinguha sa pagbuhat sang Cristianismo . . . Sang masunod nga tuig, nga amo, sang Hulyo, 1879, nga ang mga kamatuoran nga gin-aman sang Dios paagi kay Cristo subong ‘pagkaon sa gintangdo nga dag-on’ mahimo nga mapanagtag sing tayuyon sa bug-os niya nga panimalay sang dedikado nga kabataan, ini nga magasin, ang The Watchtower, ginsugdan nga ibalhag.”

20. (a) Paano nag-ulhot sa danyag ang modernong-adlaw nga Nagadumala nga Hubon? (b) Ano ang ginahimo sang mga katapo sang Nagadumala nga Hubon, kag sa idalom sang pagtuytoy ni sin-o?

²⁰ Nagahatag sing impormasyon nahanungod sa pag-uswag sa modernong-adlaw nga Nagadumala nga Hubon, ang Disiembre 15, 1971 nga guwa sang The Watchtower nagpaathag: “Lima ka tuig sang ulihi [sang 1884] ang Zion’s Watch Tower and Tract Society gin-inkorporar kag nag-alagad subong ‘ahensya’ sa paghatag sing espirituwal nga pagkaon sa linibolibo ka sinsero nga mga tawo nga nagatinguha sa pagkilala sa Dios kag sa paghangop sang iya Pulong . . . Ang dedikado, bawtismado, hinaplas nga mga Cristiano nakig-upod sa sinang Sosiedad sa ulong-talatapan sa Pennsylvania. Yara man sa Hubon sang mga Direktor ukon wala, gingamit nila ang ila kaugalingon para sa pinasahi nga hilikuton sang ‘matutom kag mainandamon nga ulipon’ nga klase. Nagbulig sila sa pagpakaon kag sa pagtuytoy sa ulipon nga klase, kag busa ang isa ka nagadumala nga hubon nagluntad. Maathag nga yari ini sa idalom sang panuytoy sang dikitaon nga aktibo nga puwersa ukon balaan nga espiritu ni Jehova. Subong man, sa idalom sang panuytoy sang Ulo sang Cristianong kongregasyon, si Jesucristo.”

21. (a) Sin-o ang nasapwan ni Cristo nga nagapanagtag sing espirituwal nga pagkaon, kag paano niya sila ginpadyaan? (b) Ano ang nagahulat sa matutom nga ulipon kag sa iya Nagadumala nga Hubon?

²¹ Sang 1918, sang gin-inspeksion ni Jesucristo yadtong nagaangkon nga mga ulipon niya, nasapwan niya ang internasyonal nga grupo sang mga Cristiano nga nagabalhag sang mga kamatuoran sang Biblia para gamiton sa sulod sang kongregasyon kag sa guwa sa pagbantala nga hilikuton. Sang 1919 napamatud-an ini nga subong sang gintagna ni Cristo: “Malipayon yadtong ulipon nga kon mag-abot ang iya agalon masapwan sia nga nagahimo sing subong. Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, Padumalahon sia niya sa tanan niya nga pagkabutang.” (Mateo 24:​46, 47) Ining matuod nga mga Cristiano nagsulod sa kalipay sang ila Agalon. Subong nga nagpakita sang ila kaugalingon nga “matutom sa diutay,” ginpadumala sila sang Agalon sa “madamo nga butang.” (Mateo 25:21) Ang matutom nga ulipon kag ang iya Nagadumala nga Hubon yara sa lugar, nga handa para sa masangkad nga asaynment. Dapat gid kita mangin malipayon sa paghimo sini, kay ang matutom nga mga Cristiano nagabenepisyo sing bugana gikan sa debotado nga pagpanghikot sang matutom nga ulipon kag sang iya Nagadumala nga Hubon!

Mga Pangunang Punto nga Dumdumon

◻ Sin-o ang Ulo sang panimalay sang Dios, kag sin-o ang gintugyanan sining Isa sing awtoridad?

◻ Anong tingob nga asaynment ang ginhatag ni Cristo sa ulipon nga klase?

◻ Anong iban pa grupo nga hubon ang nagaluntad sa sulod sang ulipon nga klase, kag ano ang iya partikular nga mga katungdanan?

◻ Sang nag-abot si Cristo sa pag-inspeksion sang panimalay sang Dios, sin-o ang nagaaman sing espirituwal nga pagkaon sa iya mga katapo?

◻ Paano nagluntad ang modernong-adlaw nga Nagadumala nga Hubon?

[Piktyur sa pahina 10]

Ang unang-siglo nga “ulipon” may nagadumala nga hubon nga ginahuman sang mga apostoles kag mga gulang sang kongregasyon sa Jerusalem