KAPITULO 12
“Kon Wala sing Ilustrasyon Indi Sia Magpamulong sa Ila”
1-3. (a) Ano ang tumalagsahon nga pribilehiyo sang mga disipulo nga naglakbay kaupod ni Jesus, kag ngaa mas mahapos nila matandaan ang iya gintudlo? (b) Ngaa mahapos matandaan ang epektibo nga mga ilustrasyon?
ANG mga disipulo nga naglakbay kaupod ni Jesus may tumalagsahon nga pribilehiyo. Nakatuon sila sing direkta sa Daku nga Manunudlo. Nabatian nila ang iya tingog samtang ginapaathag niya sa ila ang Pulong sang Dios kag ginatudlo sa ila ang makalilipay nga mga kamatuoran. Sini nga tion, dapat nila tandaan ang iya hamili nga mga pinamulong sa ila hunahuna kag tagipusuon; indi pa panahon nga isulat ang iya mga pinamulong agod matipigan ini.a Apang, mas mahapos nila matandaan ang mga panudlo ni Jesus. Ngaa? Bangod sang iya paagi sang pagpanudlo, ilabi na ang iya sampaton nga paggamit sing mga ilustrasyon.
2 Sa pagkamatuod, ang epektibo nga mga ilustrasyon indi gilayon malipatan. Ang isa ka awtor nagsiling nga paagi sa mga ilustrasyon, mahanduraw kag malaragway sang mga tagpalamati sa ila hunahuna ang butang nga ila nabatian. Bangod masami nga mas mahapos kita makahangop kon may mga larawan, makabulig man ang mga ilustrasyon agod mas mahapos naton mahangpan ang mga ideya. Ang mga ilustrasyon nagahatag sing maathag nga kahulugan sa mga tinaga, busa nagatudlo sa aton sing mga leksion nga indi gid naton malipatan.
3 Wala na sing iban pa nga manunudlo sa duta ang lantip pa kay Jesus sa paggamit sing mga ilustrasyon. Tubtob karon, ang iya mga ilustrasyon mahapos matandaan. Ngaa pirme gingamit ni Jesus ining partikular nga paagi sang pagpanudlo? Kag ngaa epektibo gid ang iya mga ilustrasyon? Paano naton matun-an nga gamiton ini nga paagi sang pagpanudlo?
Kon Ngaa Nagtudlo si Jesus Paagi sa mga Ilustrasyon
4, 5. Ngaa naggamit si Jesus sing mga ilustrasyon?
4 Ang Biblia nagahatag sing duha ka importante nga rason kon ngaa naggamit si Jesus sing mga ilustrasyon. Una, katumanan ini sang tagna. Sa Mateo 13:34, 35, aton mabasa: “[Nagpamulong si] Jesus sa kadam-an paagi sa mga ilustrasyon. Sa pagkamatuod, kon wala sing ilustrasyon indi sia magpamulong sa ila; agod nga matuman ang ginpamulong paagi sa manalagna nga nagsiling: ‘Magabungat ako sang mga ilustrasyon.’” Ang manalagna nga ginsambit ni Mateo amo ang nagsulat sang Salmo 78:2. Ini nga salmista gin-inspirar sang espiritu sang Dios sang nagsulat sia mga siglo antes natawo si Jesus. Binagbinaga kon ano ang buot silingon sini. Ginatos ka tuig antes, napat-od na ni Jehova nga magapanudlo ang Mesias paagi sa mga ilustrasyon. Kon amo, pat-od gid nga ginapabaloran ni Jehova ini nga paagi sang pagpanudlo.
5 Ikaduha, si Jesus nagpaathag nga naggamit sia sing mga ilustrasyon agod painon ang mga tawo nga “nangin di-mabinatunon” ang ila tagipusuon. (Mateo 13:10-15; Isaias 6:9, 10) Sa ano nga paagi ginbuyagyag sang iya mga ilustrasyon ang mga motibo sang mga tawo? Sa pila ka hitabo, naggamit sia sing mga ilustrasyon agod pahulagon ang iya tagpalamati sa pagpamangkot agod mahangpan nila sing bug-os ang iya pinamulong. Indi kaangay sang mga matinaastaason ukon mga indi interesado, ang mga mapainubuson nalipay sa pagpamangkot. (Mateo 13:36; Marcos 4:34) Kon amo, ginpahayag sang mga ilustrasyon ni Jesus ang kamatuoran sa mga uhaw sing tagipusuon; sa amo man nga tion, gintago sang iya mga ilustrasyon ang kamatuoran sa mga bugalon sing tagipusuon.
6. Ano ang mapuslanon nga mga katuyuan sang mga ilustrasyon ni Jesus?
6 Ang mga ilustrasyon ni Jesus may yara pila ka mapuslanon nga mga katuyuan. Nagpukaw ini sing interes, busa nagpahulag sa mga tawo sa pagpamati. Nagpahanduraw ini sing mga larawan nga mahapos mahangpan. Subong sang ginsiling sa panugod, ang mga ilustrasyon ni Jesus nagbulig sa iya tagpalamati nga matandaan ang iya pinamulong. Ang Sermon sa Bukid, subong sang narekord sa Mateo 5:3–7:27, isa ka tumalagsahon nga halimbawa sang paggamit ni Jesus sing madamo nga ilustrasyon. Suno sa isa ka pag-isip, ini nga sermon may yara kapin sa 50 ka malaragwayon nga mga pulong. Agod mahangpan ang kapuslanan sini, dumduma nga ini nga sermon mabasa sing mabaskog sa sulod sang mga 20 ka minuto. Busa, ang malaragwayon nga mga pulong masami nga mamitlang sing halos kada 20 segundos! Maathag nga nakita ni Jesus ang kapuslanan sang paggamit sing mga ilustrasyon!
7. Ngaa dapat naton ilugon ang paggamit ni Jesus sing mga ilustrasyon?
7 Subong mga sumulunod ni Cristo, luyag naton ilugon ang iya paagi sang pagpanudlo, lakip na ang iya paggamit sing mga ilustrasyon. Kaangay sa mga rekado nga labi pa nga nagapanamit sa isa ka pagkaon, ang aton pagpanudlo labi pa nga nagaganyat sa iban kon maggamit kita sing epektibo nga mga ilustrasyon. Paagi sa paggamit sing mga ilustrasyon nga ginpamensaran sing maayo, ang importante nga mga kamatuoran mas mahapos mahangpan. Usisaon naton karon ang pila ka rason kon ngaa ang mga ilustrasyon ni Jesus tuman ka epektibo. Nian mabinagbinag naton kon paano naton magamit sing epektibo ining mapuslanon nga paagi sang pagpanudlo.
Paggamit Sing Simple nga mga Pagpaanggid
8, 9. Paano naggamit si Jesus sing simple nga mga pagpaanggid, kag ngaa tuman ka epektibo ang iya mga pagpaanggid?
8 Sa iya pagpanudlo, si Jesus masami nga naggamit sing simple nga mga pagpaanggid, nga nagakinahanglan sing pila lamang ka tinaga. Apang, ang simple nga mga tinaga nagpahanduraw sing maathag nga mga larawan kag nagtudlo sing importante nga espirituwal nga mga kamatuoran. Halimbawa, sang ginlaygayan niya ang iya mga disipulo nga indi magkabalaka sa adlaw-adlaw nga mga kinahanglanon, ginpaanggid niya ang ila kahimtangan sa “mga pispis sa langit” kag sa “mga liryo sa latagon.” Ang mga pispis wala nagasab-ug kag nagaani, kag ang mga liryo wala nagapamulon kag nagahabol. Apang, ginaatipan sila sang Dios. Ang kahulugan mahapos mahangpan—nga amo, kon ginaatipan sang Dios ang mga pispis kag mga bulak, pat-od man nga atipanon niya ang mga tawo nga ‘padayon nga nagapangita anay sang ginharian.’—Mateo 6:26, 28-33.
9 Naggamit man si Jesus sing madamo nga metapora, nga amo ang mas epektibo pa nga mga pagpaanggid. Ang metapora nagapatuhoy sa isa ka butang subong nga daw lain nga butang. Sa liwat, ginhuptan niya diri nga simple ang mga pagpaanggid. Isa ka bes, nagsiling sia sa iya mga disipulo: “Kamo ang kapawa sang kalibutan.” Mahangpan gilayon sang mga disipulo ang kahulugan sang metapora, nga amo, nga paagi sa ila mga pulong kag mga buhat, mapaiwag nila ang kapawa sang espirituwal nga kamatuoran kag mabuligan ang iban nga himayaon ang Dios. (Mateo 5:14-16) Talupangda ang iban pa nga mga metapora nga gingamit ni Jesus: “Kamo ang asin sang duta” kag “Ako amo ang puno sang ubas, kamo ang mga sanga.” (Mateo 5:13; Juan 15:5) Ining malaragwayon nga mga pulong epektibo bangod simple ini.
10. Ano ang pila ka halimbawa nga nagapakita kon paano mo magamit ang mga ilustrasyon sa imo pagpanudlo?
10 Paano mo magamit ang mga ilustrasyon sa imo pagpanudlo? Indi kinahanglan nga maghunahuna ka sing malawig kag masibod nga mga sugilanon. Maghunahuna ka sing simple lang nga mga pagpaanggid. Hunahunaa nga ginapaathag mo ang topiko tuhoy sa pagkabanhaw kag luyag mo ipakita nga indi mabudlay para kay Jehova ang pagbanhaw sa mga patay. Ano nga pagpaanggid ang mahunahuna mo? Ginapaanggid sang Biblia ang kamatayon sa pagtulog. Mahimo ka magsiling, “Mabanhaw sang Dios ang patay sing subong kahapos sa pagpukaw naton sa isa nga nagakatulog.” (Juan 11:11-14) Ibutang naton nga luyag mo ipakita nga agod magdaku ang mga kabataan nga mapagros, nagakinahanglan sila sing gugma kag pagpalangga. Ano nga halimbawa ang magamit mo? Ang Biblia nagagamit sini nga pagpaanggid: Ang mga kabataan “kaangay sang mga salingsing [ugbos] sang kahoy nga olibo.” (Salmo 128:3) Mahimo ka magsiling, “Kaangay sang isa ka kahoy nga nagakinahanglan sing silak sang adlaw kag tubig, ang bata nagakinahanglan man sing gugma kag pagpalangga.” Kon mas simple ang pagpaanggid, mas mahapos ini mahangpan sang imo tagpalamati.
Ginbase sa Adlaw-adlaw nga Pagkabuhi
11. Maghatag sing mga halimbawa kon paano ang mga ilustrasyon ni Jesus nagapakita sang mga butang nga walay duhaduha nga nakita niya samtang nagadaku sia sa Galilea.
11 Si Jesus sampaton sa paggamit sing mga ilustrasyon nga may kaangtanan sa pagkabuhi sang mga tawo. Ang iya madamo nga ilustrasyon nagapakita sang adlaw-adlaw nga mga kahimtangan nga ayhan nakita niya samtang nagadaku sia sa Galilea. Hunahunaa, sa makadali, ang iya pagkabata. Daw ano kasunson ayhan niya nakita ang iya iloy nga nagagaling sing uyas nga mangin harina, nagadugang sing lebadura sa tinapay, nagasindi sing suga, ukon nagasilhig sa balay? (Mateo 13:33; 24:41; Lucas 15:8) Pila ka beses ayhan niya nakita ang mga mangingisda samtang ginaladlad nila ang ila pukot sa Dagat sang Galilea? (Mateo 13:47) Daw ano kasunson ayhan niya nakita ang mga kabataan nga nagahampang sa tiendahan? (Mateo 11:16) Walay duhaduha nga nakita ni Jesus ang iban pa nga kinaandan nga mga butang nga ginsambit niya sa iya madamo nga ilustrasyon—mga binhi nga ginsab-ug, makalilipay nga mga sinalusalo sa kasal, kag mga uyas sa uma nga naluntay sa adlaw.—Mateo 13:3-8; 25:1-12; Marcos 4:26-29.
12, 13. Sa parabola tuhoy sa maluluy-on nga Samaritano, ngaa talalupangdon nga gingamit ni Jesus ang dalan “gikan sa Jerusalem pakadto sa Jerico” agod mahangpan ang iya punto?
12 Sa iya mga ilustrasyon, ginsambit ni Jesus ang mga detalye nga pamilyar sa iya mga tagpalamati. Halimbawa, ginsugdan niya ang parabola tuhoy sa maluluy-on nga Samaritano paagi sa pagsiling: “Isa ka tawo ang nagdulhog gikan sa Jerusalem pakadto sa Jerico kag ginbanggaan [sia] sang mga kawatan, nga nagkuha sang iya panapton kag pagkabutang kag nagbakol sa iya, . . . nga nagbiya sa iya nga daw patay na.” (Lucas 10:30) Talalupangdon nga ginpatuhuyan ni Jesus ang dalan “gikan sa Jerusalem pakadto sa Jerico” agod mahangpan ang iya punto. Sang ginsaysay niya ini nga parabola, didto sia sa Judea, indi malayo sa Jerusalem; gani pat-od gid nga pamilyar ang iya tagpalamati sa ginpatuhuyan nga dalan. Nahibaluan sang madamo nga makatalagam gid yadto nga dalan, ilabi na sa isa nga nagalakbay sing isahanon. Ang dalan madamo sing likuon kag diutay lamang ang nagaagi, amo nga ang mga makawat madamo sing mapanaguan.
13 Ginlakip ni Jesus ang iban pa nga pamilyar nga mga detalye tuhoy sa dalan “gikan sa Jerusalem pakadto sa Jerico.” Suno sa parabola, una isa ka saserdote kag dayon isa ka Levinhon ang naglakbay man sa sadto nga dalan—apang ang duha wala magdulog agod tabangan ang biktima. (Lucas 10:31, 32) Ang mga saserdote nagaalagad sa templo sa Jerusalem, kag ang mga Levinhon nagabulig sa ila. Ang madamo nga saserdote kag Levinhon nagapauli sa Jerico kon wala sila nagaalagad sa templo; ang Jerico 23 kilometros lamang ang kalayuon gikan sa Jerusalem. Gani, nagaagi sila sa amo nga dalan. Talupangda man nga nagsiling si Jesus nga ang manlalakbay “nagdulhog”—indi nagtaklad—sa dalan “gikan sa Jerusalem.” Mahangpan ini sang iya tagpalamati. Ang Jerusalem mas mataas sangsa Jerico. Gani, kon nagalakbay “gikan sa Jerusalem,” ang manlalakbay ‘nagadulhog.’b Pirme gid gindumdom ni Jesus ang iya tagpalamati.
14. Kon nagagamit sing mga ilustrasyon, paano naton dumdumon pirme ang aton tagpalamati?
14 Kon nagagamit sing mga ilustrasyon, dapat man naton pirme dumdumon ang aton tagpalamati. Ano ang pila ka butang tuhoy sa aton tagpalamati ang binagbinagon naton kon nagapili sing mga ilustrasyon? Ayhan dapat naton binagbinagon ang ila edad, kultura ukon gindak-an nga pamilya, kag trabaho. Halimbawa, ang ilustrasyon nga nagasambit sing mga detalye tuhoy sa panguma mahimo nga mas mahapos mahangpan sa isa ka uma sangsa isa ka daku nga siudad. Ang adlaw-adlaw nga pagsinalayo sang aton tagpalamati—ang ila mga anak, ang ila balay, ang ila kalingawan, ang ila pagkaon—mahimo man magamit subong basihan sang nagakaigo nga mga ilustrasyon.
Ginbase sa mga Tinuga
15. Ngaa indi katingalahan nga pamilyar gid si Jesus sa mga tinuga?
15 Makita sa madamo nga ilustrasyon ni Jesus ang iya ihibalo tuhoy sa kinaugali, lakip na ang mga tanom, mga sapat, kag mga paniempo. (Mateo 16:2, 3; Lucas 12:24, 27) Diin niya ginkuha ini nga ihibalo? Samtang nagadaku sia sa Galilea, walay duhaduha nga madamo sia sing kahigayunan agod mapanilagan ang mga tinuga. Sing labi pa ka talalupangdon, si Jesus amo “ang panganay sa tanan nga tinuga,” kag gingamit sia ni Jehova subong “batid nga manugpangabudlay” sa pagtuga sang tanan nga butang. (Colosas 1:15, 16; Hulubaton 8:30, 31) Katingalahan bala nga pamilyar gid si Jesus sa mga tinuga? Tan-awon naton kon paano niya malantipon nga gingamit ini nga ihibalo.
16, 17. (a) Ano ang nagapakita nga si Jesus pamilyar gid sa mga kinaiya sang mga karnero? (b) Ano nga halimbawa ang nagapakita nga nagapamati gid ang mga karnero sa tingog sang ila manugbantay?
16 Dumduma nga ginpakilala ni Jesus ang iya kaugalingon subong “maayo nga manugbantay” kag ang iya mga sumulunod subong “mga karnero.” Ang pinamulong ni Jesus nagapakita nga pamilyar gid sia sa mga kinaiya sang mahagop nga mga karnero. Nahibaluan niya ang pinasahi nga relasyon sa tunga sang mga manugbantay kag sang ila mga karnero. Nakita niya nga ining mahagop nga mga tinuga mahapos tuytuyan kag matutom nga nagasunod sa ila manugbantay. Ngaa nagasunod ang mga karnero sa ila manugbantay? “Bangod kilala nila ang iya tingog,” siling ni Jesus. (Juan 10:2-4, 11) Kilala gid bala sang mga karnero ang tingog sang ila manugbantay?
17 Gikan sa personal nga obserbasyon, si George A. Smith nagsulat sa iya libro nga The Historical Geography of the Holy Land: “Kon kaisa nagapahunayhunay kami kon udto sa tupad sang isa sang mga bubon sa Judea, diin ginadala sang tatlo ukon apat ka manugbantay ang ila mga panong. Ang mga panong nagasimpunanay, kag nagpalibog kami kon paano tipunon liwat sang tagsa ka manugbantay ang iya panong. Apang pagkatapos makainom kag makadugsing ang mga panong, ang mga manugbantay masigtaklad sa nagkalainlain nga bahin sang nalupyakan, kag masigtawag sang ila panong; kag ang mga karnero sang tagsa ka manugbantay nagbulag sa kadam-an pakadto sa ila manugbantay, kag ang mga panong nagbiya sing mahim-ong kaangay sang pag-abot nila.” Nagpili si Jesus sing isa ka maayo gid nga ilustrasyon agod mahangpan sia, nga amo, kon batunon kag tumanon naton ang iya mga panudlo kag kon sundon naton ang iya pagtuytoy, nian mapaidalom kita sa pag-atipan sang “maayo nga manugbantay.”
18. Diin kita makakita sing impormasyon tuhoy sa mga tinuga ni Jehova?
18 Paano kita makatuon sa paggamit sing mga ilustrasyon nga ginbase sa mga tinuga? Ang tumalagsahon nga mga kinaiya sang mga sapat mahimo gamiton subong basihan sang isa ka simple apang epektibo nga mga ilustrasyon. Diin kita makakita sing impormasyon tuhoy sa mga tinuga ni Jehova? Ang Biblia isa ka bugana nga ginhalinan sang ihibalo tuhoy sa nanuhaytuhay nga mga sapat, kag kon kaisa, ginagamit sini ang mga kinaiya sang mga sapat sa pagpaanggid. Ginapaanggid sang Biblia ang kadasigon sa gasela ukon leopardo, and pagkamainandamon sa man-ug, kag ang pagkainosente sa salampati.c (1 Cronica 12:8; Habacuc 1:8; Mateo 10:16) Ang iban pa nga mapuslanon nga mga ginhalinan sang impormasyon amo Ang Lalantawan, Magmata!, kag iban pa nga mga literatura nga ginabalhag sang mga Saksi ni Jehova. Madamo ka sing matun-an paagi sa pagpanilag kon paano ginagamit sini nga mga publikasyon ang simple nga mga pagpaanggid nga ginbase sa mga kalatingalahan sang madamo nga tinuga ni Jehova.
Ginbase sa Pamilyar nga mga Halimbawa
19, 20. (a) Agod ibuyagyag ang butig nga pagpati, paano epektibo nga gingamit ni Jesus ang isa ka kasan-o lang nga hitabo? (b) Paano naton magamit ang matuod nga nagakalatabo kag mga eksperiensia sa aton pagpanudlo?
19 Ang matuod nga nagakalatabo sa kabuhi mahimo mangin epektibo nga mga ilustrasyon. Isa ka bes, gingamit ni Jesus ang kasan-o lang nga hitabo agod ibuyagyag subong kabutigan ang pagpati nga ang trahedya isa ka gaba. Nagsiling sia: “Ang napulog-walo nga napatay sang narumpagan sila sang torre sa Siloam, nagahunahuna bala kamo nga mas makasasala sila sangsa iban nga nagapuyo sa Jerusalem?” (Lucas 13:4) Sa pagkamatuod, ang 18 ka kalag wala mapatay bangod nakahimo sila sing sala nga nagpaakig sa Dios. Sa baylo, napatay sila bangod sang “tion kag wala ginapaabot nga hitabo.” (Manugwali 9:11) Busa paagi sa pagsambit sing isa ka hitabo nga pamilyar gid sa iya tagpalamati, ginpamatud-an ni Jesus nga sayop ang butig nga panudlo.
20 Paano naton magamit ang matuod nga nagakalatabo kag mga eksperiensia sa aton pagpanudlo? Ibutang naton nga ginapaathag mo ang katumanan sang tagna ni Jesus may kaangtanan sa tanda sang iya presensia. (Mateo 24:3-14) Mahimo mo hinambitan ang kasan-o lang nga mga balita tuhoy sa inaway, gutom, ukon linog agod ipakita nga ang espesipiko nga mga bahin sang tagna nagakatuman. Ukon hunahunaa nga luyag mo gamiton ang isa ka eksperiensia agod iilustrar ang mga pagbag-o nga dapat himuon sa pagsuklob sing bag-ong personalidad. (Efeso 4:20-24) Diin ka makakita sing amo nga eksperiensia? Mahunahuna mo ang nanuhaytuhay nga eksperiensia sang mga masigkatumuluo, ukon mahimo mo gamiton ang eksperiensia nga gin-imprinta sa isa sang mga publikasyon sang mga Saksi ni Jehova.
21. Ano ang mga padya sang isa ka epektibo nga manunudlo sang Pulong sang Dios?
21 Sa pagkamatuod, si Jesus isa ka Sampaton nga Manunudlo! Subong sang nakita naton sa sini nga seksion, ang ‘pagpanudlo kag pagbantala sing maayong balita’ amo ang iya hilikuton sa kabuhi. (Mateo 4:23) Ini man ang aton hilikuton sa kabuhi. Madamo sing padya ang isa ka epektibo nga manunudlo. Kon nagapanudlo, nagahatag kita sa iban, kag ini nga paghatag nagapahalipay. (Binuhatan 20:35) Nalipay kita bangod nahibaluan naton nga ginapaambit naton ang isa ka butang nga may matuod kag dayon nga balor—ang kamatuoran tuhoy kay Jehova. Nalipay man kita bangod nahibaluan naton nga ginailog naton ang halimbawa ni Jesus, ang labing bantog nga Manunudlo nga nagkabuhi sa duta.
a Ang nahauna nga inspirado nga rekord tuhoy sa kabuhi ni Jesus sa duta amo ang Ebanghelyo ni Mateo, nga ginsulat mga walo ka tuig pagkatapos napatay si Jesus.
b Nagsiling man si Jesus nga ang saserdote kag ang Levinhon “gikan sa Jerusalem,” busa naglakbay gikan sa templo. Gani, indi nila mapakamatarong ang ila di-pagsapak paagi sa pagsiling nga ginlikawan nila ang tawo nga halos patay na bangod indi nila luyag mangin umalagi nga di-nagakabagay sa pag-alagad sa templo.—Levitico 21:1; Numeros 19:16.
c Para sa mas komprehensibo nga listahan sang malaragwayon nga paggamit sang Biblia sa mga kinaiya sang mga sapat, tan-awa ang Insight on the Scriptures, Tomo 1, pahina 268, 270-1, nga ginabalhag sang mga Saksi ni Jehova.