Ang Pagtamod sang Biblia

Ano ang Malain sa Pagpakiat?

“Ngaa ginakabig naton ang pagpakiat subong malimbungon ukon madayaon ukon malain? Indi ina matuod! Isa ini ka hampang! Kag isa ini ka hampang nga wala sing nagakapierde bangod ginapahalipay mo ang iban nga tawo.”—Susan Rabin, direktor sang School of Flirting, New York City.

MADAMO nga tawo ang nagatamod sa pagpakiat subong normal, indi makahalalit, kag kinahanglanon pa gani sa pagtukod kag paghupot sing tawhanon nga mga kaangtanan. Sa Nakatundan nga mga pungsod, nagdamo sining karon lang ang mga libro, mga artikulo sa magasin, kag pinasahi nga mga kurso nga nagatudlo sing mga hagyon, tindog, pagpasiplat, kag pagpanuloktulok nga kinahanglanon sa “arte sang pagpakiat.”

Ano ang pagpakiat? May lainlain ini nga kahulugan kag interpretasyon. Ang isa ka diksionaryo nagapaathag sini subong “pakulahaw nga gugma ukon makasululay sa sekso” nga paggawi. Ang isa pa ka diksionaryo nagapaathag sa pagpakiat subong “gugma nga wala sing hanuot nga motibo.” Sa amo, daw ginabaton na sa kabilugan nga ang kiatan amo ang isa nga nagapakita sing romantiko nga interes nga wala sing plano nga magminyo. Dapat bala tamdon ang pagpakiat nga indi makahalalit? Ano ang pagtamod sang Biblia tuhoy sa pagpakiat?⁠a

Bisan wala ginsambit sing espesipiko sa Kasulatan ang pagpakiat, mahibaluan naton ang pagtamod sang Dios sa sini. Paano? Paagi sa pag-usisa sa mga prinsipio sang Biblia tuhoy sini nga butang. Sa amo ginapalambo naton ang aton ‘ikasarang sa paghantop sa pagkilala sang husto ukon sayop.’ (Hebreo 5:14) Una, binagbinagon naton kon bala ang pagpakiat nagakaigo nga pagginawi para sa minyo nga mga tawo.

Kon ang Isa Minyo Na

Natural lamang para sa mga magtiayon nga maghirupay sa pribado. (Ipaanggid ang Genesis 26:⁠8.) Apang ang pagpakita sing subong sina nga atension sa mga indibiduwal nga indi nimo tiayon supak sa mga prinsipio sang Dios. Tuyo ni Jehova nga ang mga mag-asawa may suod kag masinaligon nga kaangtanan. (Genesis 2:​24; Efeso 5:​21-33) Ginatamod niya ang pag-asawahay nga sagrado, permanente nga paghiusa. Ang Malaquias 2:​16 nagsiling tuhoy sa Dios: ‘Ginadumtan niya ang diborsio.’⁠b

Ang pagpakiat bala sang minyo nga tawo nahisuno sa pagtamod sang Dios sa pag-asawahay? Isa ini ka serioso nga butang bangod ang minyo nga tawo nga kiatan wala nagatahod sa pagkasagrado sang kahimusan sang Dios sa pag-asawahay. Subong man, ang Efeso 5:​33 nagasugo sa Cristiano nga bana nga ‘higugmaon ang iya asawa subong sang iya kaugalingon’ kag sa asawa ‘nga tahuron sing tudok ang iya bana.’ Ang pagpakiat bala, nga nagapukaw sing kaimon, nagapakita sing paghigugma ukon pagtahod sa tiayon sang isa?

Labi pa ka serioso amo nga ang pagpakiat makadul-ong sa panghilahi, isa ka sala nga ginapakamalaut gid ni Jehova kag ginalaragway nga malimbungon. (Exodo 20:​14; Levitico 20:​10; Malaquias 2:​14, 15; Marcos 10:​17-19) Ang matuod, ginakabig ni Jehova ang panghilahi nga daku gid nga sala amo kon ngaa ginatugutan niya ang mga biktima sang pagluib nga makigdiborsio. (Mateo 5:32) Mahunahuna bala naton, nian, nga ginakahamut-an ni Jehova ang makatalagam gid nga kalingawan subong sang pagpakiat? Indi gid ini pagtugutan sang Dios subong nga ang isa ka mahigugmaon nga ginikanan indi magtugot sa iya diutay nga bata nga maghampang sing matalom nga kutsilyo.

Tuhoy sa panghilahi ang Biblia nagapaandam: “Makabutang bala ang lalaki sing kalayo sa iya sabak kag indi masunog ang iya mga panapton? Ukon makalakat bala ang isa ka tawo sa mainit nga mga baga kag indi mapaso ang iya mga tiil? Amo man ang nagapakigrelasyon sa asawa sang iya isigkatawo, wala sing isa nga nagatandog sa iya ang magapabilin nga indi masilutan.” (Hulubaton 6:​27-29) Apang, bisan kon wala sing nahimo nga panghilahi, ang minyo nga tawo nga nagapakiat nagapalapit sa dugang nga katalagman​—⁠nadalahig sa ginatawag nga “emosyonal nga relasyon.”

Emosyonal nga mga Relasyon

Ang pila ka tawo nakigsuod sa iban nga indi nila tiayon diin nagtubo ang romantiko nga mga balatyagon, walay sapayan nga wala sing seksuwal nga relasyon. Apang, si Jesus nagpaandam: “Ang tagsatagsa nga padayon nga nagatulok sa isa ka babayi agod nga may daku nga pagkaibog sa iya nakahimo na sing panghilahi sa iya tagipusuon.” (Mateo 5:⁠28) Ngaa ginpakamalaut ni Jesus ang kaibog sa tagipusuon?

Ang isa ka rason amo nga “gikan sa tagipusuon nagahalin . . . ang mga pagpanghilahi.” (Mateo 15:19) Apang, ina nga sahi sang relasyon makahalalit bisan nga wala pa ini makadangat sa paghimo sing panghilahi. Paano? Ang isa ka libro tuhoy sini nga topiko nagapaathag: “Ang bisan anong hilikuton ukon kaangtanan nga nagakuha sing madamo nga tion kag kusog gikan sa imo tiayon isa ka sahi sang pagluib.” Huo, ang emosyonal nga relasyon nagakawat sa tiayon sang isa sing tion, atension, kag paghigugma. Bangod sang sugo ni Jesus nga tratahon naton ang iban suno sa luyag naton nga tratahon kita, maayo nga pamangkuton sang kiatan nga may tiayon ang iya kaugalingon, ‘Ano ayhan ang batyagon ko kon himuon man ini sang akon tiayon upod sa iban?’​—⁠Hulubaton 5:​15-23; Mateo 7:⁠12.

Kon ang isa ka tawo may dinagakaigo nga relasyon kaangay sini, ano ang dapat niya himuon? Ang minyo nga tawo nga may dinagakaigo nga relasyon kaangay sa isa ka drayber nga natulugan samtang nagamaneho. Dapat sia makamarasmas kag maghulag sing madasig kag sing desidido antes maguba ang iya pag-asawahay kag ang iya kaangtanan sa Dios. Ginlaragway ni Jesus ang importansia sang paghulag sing maabtik sang magsiling sia nga bisan ang hamili nga butang kaangay sang mata dapat lukaton ukon dapat utdon ang isa ka kamot kon ginaguba sini ang maayo nga tindog sang isa sa Dios.​—⁠Mateo 5:⁠29, 30.

Maalamon kon amo nga limitahan kon diin kag kon daw ano kasunson ang imo pagpakigkita sa sina nga tawo. Likawi gid nga magkinaugalingon upod sa iya, kag kon yara sa trabaho, limitahi ang inyo pagsugilanunay. Mahimo kinahanglanon nga utdon ang tanan nga koneksion sa sina nga tawo. Pagkatapos, kinahanglan ang estrikto nga pagkontrol sa kaugalingon may kaangtanan sa mata, panghunahuna, balatyagon, kag paggawi sang isa. (Genesis 39:​7-12; Salmo 19:​14; Hulubaton 4:​23; 1 Tesalonica 4:​4-6) Si Job, nga isa ka minyo nga tawo, nagpahamtang sing ekselente nga halimbawa sang magsiling sia: “Nakigkatipan ako sa akon mga mata. Gani paano ako makatulok sa isa ka ulay?”​—⁠Job 31:⁠1.

Sing maathag, makahalalit kag dimakasulatanhon para sa minyo nga tawo nga magpakiat. Apang, ano ang pagtamod sang Biblia tuhoy sa pagpakiat sa tunga sang diminyo nga mga tawo? Mahimo bala ini tamdon nga normal, dimakahalalit, ukon kinahanglanon sa pagpakigrelasyon sa tuhay nga sekso? Makahalalit bala ini?

Kamusta ang mga Diminyo?

Wala sing malain sa duha ka tawo nga diminyo nga magpakita sing romantiko nga interes sa isa kag isa, lamang kon may plano na sila nga magpakasal kag ginalikawan nila ang dimatinlo nga paggawi. (Galacia 5:​19-21) Ina nga interes mahimo magtubo sa maaga nga bahin sang pagpangaluyagay diin wala pa sing plano nga magpakasal. Indi gid man ini malain kon maayo ang mga motibo. Ina nga pagginawi indi pagpakiat.

Apang, ano kon ang diminyo nga mga tawo magpakita sing romantiko nga mga interes sa isa bilang paglingawlingaw lamang? Daw indi ini makahalalit, sanglit indi sila minyo. Apang, binagbinaga ang matuga sini nga halit sa emosyon. Kon ang ginahimo sang kiatan hanuot nga ginabatyag sangsa matuod nga motibo sini, makatuga ini sing daku nga kalain sing buot kag masakit nga balatyagon. Matuod gid ang mga pinamulong sang Hulubaton 13:​12: “Ang paglaum nga napalantang nagapasakit sang tagipusuon, apang kon mag-abot ang handum, ini kahoy sang kabuhi”! Bisan kon magsiling pa ang duha ka tawo nga naghangpanay sila nga pareho sila nga indi serioso sa isa kag isa​—⁠mapat-od gid ayhan sang bisan sin-o sa ila ang matuod nga ginahunahuna ukon ginabatyag sang isa? Ang Biblia nagasabat: “Ang tagipusuon malimbungon sa tanan nga butang kag malaut. Sin-o ang nakahibalo sini?”​—⁠Jeremias 17:​9; ipaanggid ang Filipos 2:⁠4.

Binagbinaga, man, ang katalagman sang pagpakighilawas, upod ang posible nga mga resulta sini nga balatian ukon ang pagmabdos nga wala sing bana. Ang pakighilawas ginadilian sa Kasulatan, kag ang hungod nga nagahimo sini wala ginakahamut-an sang Dios. Maalamon nga ginpaandaman ni apostol Pablo ang mga Cristiano nga agod mabatuan ang pagsulay, dapat nila “patyon” ang ila “mga bahin sang lawas . . . may kahilabtanan sa pakighilawas” kag likawan “ang mahamkunon nga handum sa sekso,” nga nagadul-ong sa pakighilawas. (Colosas 3:​5; 1 Tesalonica 4:​3-5) Sa Efeso 5:​3, ginalaygayan niya kita nga ang pakighilawas “indi dapat sambiton,” buot silingon, sa paagi nga makapukaw sing sayop nga kailigbon. Ang pagpakiat wala nahisanto sa sini nga laygay. Ginadilian gani sang Dios bisan ang dinagakaigo nga pagsugilanon tuhoy sa sekso.

Ginapakita sang mga prinsipio sang Biblia nga ang pagpakiat mahimo mangin kapintas sa isigkatawo kag dipagtahod kay Jehova, ang Awtor sang pag-asawahay. Ang pagtamod sang Biblia sa dinagakaigo nga pagpakiat mahigugmaon gid kag makatarunganon, kay ginaamligan sini ang mga tawo sa kahalitan. Sa amo dapat likawan sang mga mahigugmaon sa Dios ang dinagakaigo nga pagpakiat kag tratahon ang tuhay nga sekso nga may kaputli kag pagtahod.​—⁠1 Timoteo 2:​9, 10; 5:​1, 2.

[Mga footnote]

[Credit Line sa pahina 15]

© The Curtis Publishing Company