Dili Paghatagi sing Kahigayunan ang Yawa!
“Dili pagpatunuri sing adlaw ang inyo kaakig, kag dili paghatagi sing kahigayunan ang Yawa.”—EFESO 4:26, 27.
1. Paano ginalaragway ni Pedro ang Yawa, apang ano nga pasalig sang pangamlig ang ginhatag sang apostol?
ISA ka mabangis kag mapintas nga sapat ang nagaluyong. Daw walay kabulusgan nga luyag niya tukbon ang mga Cristiano. Si Pedro nagapaandam: “Magbut-anan kamo, magpulaw. Ang inyo kaaway, ang Yawa, subong sang nagangurob nga leon nagaluyong nga nagapangita sang iya tulukbon. Sumponga sia, nga nagpangalig-on sa inyo pagtuo . . . Kay sa tapos nga nakaantos kamo sa diutay nga tion, ang Dios sang bug-os nga bugay . . . magapalig-on kag magapabakud sa inyo.”—1 Pedro 5:8-10.
2. (a) Ano nga mga sirkumstansia ang nagahimo sa aton nga madali salakayon ni Satanas? (b) Ngaa ang isa nga nahulog sa apostasya wala na sing iban pa nga basulon kundi sia mismo? (c) Ano nga kaluyahon ang nagbukas sing dalan para sa Yawa nga ibutang sa tagipusuon ni Judas Iscariote nga luiban si Jesus?
2 Makasiguro kita nga ang Yawa kag ang iya mga ahente, demonyo man kag tawo, pirme nga handa sa paghimulos sa bisan anong makaalab-ab nga pangduhaduha, sa bisan anong daku nga kaluyahon sa personalidad, sa bisan anong pagpatumbaya naton nga magpabilin nga espirituwal nga makusog sa pagtuo. Apang ginapasalig kita sang Pulong ni Jehova nga indi kita pagtukbon sang Yawa kon nagatindog kita nga malig-on batok sa iya. (Santiago 4:7) Halimbawa, wala sing isa ang mabiktima sang apostasya bangod kay indi gid ini malikawan. Wala sing isa ang gintuyo na nga daan nga sikwayon ang pagtuo. Nadalahig ang motibo sang tagipusuon. Matuod, si Juan nagsiling nga ang iban “naghalin sa aton, apang indi sila tagaaton.” (1 Juan 2:19) Apang natabo ini bangod ginpili nila ang apostasya ukon nagsulod sila sa organisasyon ni Jehova nga may malain na nga motibo sa primero. Si Judas Iscariote may maayong tagipusuon sang gintawag sia subong isa sang 12 ka apostoles ni Jesus, apang ginhimuslan sang Yawa ang kaluyahon ni Judas nga kakagud. Bisan antes sang gab-i nga ginluiban si Jesus, “ang Yawa nakapasulod na sa tagipusuon ni Judas Iscariote, nga anak ni Simon, sang painoino sa pagluib sa iya.”—Juan 13:2.
3. Ano nga mga bagay ang makaimpluensia sa isa nga mabiktima sang apostasya?
3 Ang isa ka tawo nagalain bangod ginapahanugotan niya ang iya makagud nga pangatarungan, ang iya ambisyon kag handum, ang iya ginpili nga mga abyan kag palibot, nga magdihon sang iya panghunahuna kag magpat-od sang direksion nga naluyagan niya. Si Pablo naghambal tuhoy sa iban nga ‘sang una nasanagan, nakatilaw sang langitnon nga dulot nga walay bayad, apang nagpahilayo.’ (Hebreo 6:4-6) Kon indi kita magbantay sing padayon, masarangan sang Yawa paagi sa iya malimbungon nga propaganda nga ang aton tagipusuon magmabinatunon sa apostata nga panghunahuna. Apang, sa katunayan, paano ginahimo sang Yawa ang tawo nga mangin biktima sang apostasya?
4. Ano ang mahanabo kon magpadala kita sa kalain sing buot, kaakig, kag pagpangita sing sayop?
4 Ang kinaandan nga mga panimuot nga ginapangita ni Satanas amo ang nasaklaw nga buot, kaakig, kag palapangita sing sala. Ina nga balatyagon magatubo sing tuman ka kusog amo kon ngaa diutay na lamang nga duog ang nabilin para sa gugma kag apresasyon. Ayhan ang pila ka wala malubad nga problema nagalala, nagatiklod sa isa nga magkaakig kag mangatarungan nga indi pagtambongan ang importante nga Cristianong mga miting. Bangod sang pagpabilin nga akig sa malawig nga tion, iya ‘ginahatagan sing kahigayunan ang Yawa.’ (Efeso 4:27) Nakita lamang sang natublag nga indibiduwal ang tawhanon nga kaluyahon sang iya utod, sa baylo nga patawaron sia sing “kapitoan kag pito ka beses,” kag napaslawan sia sa paggamit sang mabudlay nga kahimtangan subong kahigayunan nga himpiton ang Cristianong mga kinaiya. (Mateo 18:22) Samtang yari pa sa sining kahimtangan sa hunahuna, kon may isa nga magakari kag magasiling nga ang organisasyon ni Jehova mapiguson ukon madumilion, ukon nagsayop sa pila ka importante nga mga panudlo, ang akig nga tagipusuon sang Cristiano mahimo nga magabaton sinang indi matuod nga hambal. Daw ano ka nagakaigo gid nian nga likawan nga magdaku ang kalain sing buot kag kaakig! Indi pagpatunuri sang adlaw ang imo kaakig. Sa baylo, ipabutyag sing bug-os ang gugma sa imo kabuhi.
5. (a) Paano mangin isa ka limbong ang bugal ukon pagpangakig sa pagtadlong? (b) Ano ang bahin sang pagkamapainubuson sa pagpabilin nga malig-on sa pagtuo?
5 Anong iban pa nga kahimtangan sa tagipusuon kag hunahuna ang ginapangita sang Yawa? Ti, yara ang bugal, ang pagbatyag nga importante, pagkaakig nga wala matigayon ang kabantogan nga sa banta niya natigayon niya kuntani. Mga siod ini nga ginagamit sang Yawa. (Roma 12:3) Kon ginlaygayan ka ukon ginsabdong bangod sang pila ka sayop nga buhat ukon panimuot, ini man mahimo nga mangin maayo nga tion para sa Yawa nga paduhaduhaon ang imo kaugalingon kon bala yara ikaw sa husto nga organisasyon. Gani magpaubos. Mangin kontento nga maggawi subong “mapainubuson.” Indi pagtugoti ang bugal ukon ang pagbatyag nga importante nga magalingkag sa imo gikan sa pagtindog nga malig-on sa pagtuo.—Lucas 9:48; 1 Pedro 5:9.
6, 7. (a) Ano ang pila ka pagpadayag sang indi pagpailob nga madali ginahimuslan sang Yawa? (b) Kon ang isa wala sing kaalam, ano ang himuon?
6 Ang indi pagpailob isa pa ka butang nga ginapangita sang Yawa. Kon kaisa ayhan magabatyag kita nga dapat himuon ang mga pagbalhin; luyag naton ang maabtik nga hublag, ang gilayon nga mga sabat. ‘Ini nga problema dapat lubaron karon mismo, dili gani indi na ako. Dapat ko nga mahibaloan ang sabat karon mismo, dili gani indi na ako magadugay pa. Tinuig na nga kuno ang Armagedon kag ang bag-ong sistema malapit na. Nakapoy na ako sa paghulat.’ Magsalig nga ang Yawa handa sa pagsab-ug sang mga binhi sang pangduhaduha kag pagrebelde sa sinang latagon sang indi pagpailob. Kinahanglan ang pagbatas kag pagtuo.—Hebreo 10:36, 39.
7 Si Santiago nagsiling: “Kon may yara sa inyo nga nakulangan sing kaalam, papangayoa sia sa Dios nga nagahatag sing maalwan sa tanan nga tawo nga wala nagabasol, kag hatagan sia sini. Apang papangayoa sia nga may pagtuo, sa walay pangduhaduha kay ang nagaduhaduha kaangay sang balud sa dagat nga ginapalid kag ginatumbo sang hangin. Kay indi maghunahuna ina nga tawo nga ang tawo nga duha sing painoino, nga mahuyang sa tanan niya nga paggawi, magabaton sing bisan ano nga butang kay Jehova.” (Santiago 1:4-8) Dili pagtugoti ang Yawa nga himuon ka nga kandidato para sa apostasya bangod nangin sobra ikaw ka dimapailubon, maduhaduhaon sa mga saad sang Dios! Magpailob, magpasalamat. Maghulat kay Jehova.—Salmo 42:5.
8. Paano ang huyog sa pagrebelde batok sa awtoridad nagahatag sing dalan para sa Yawa agod sulayon ang isa nga kuhaon ang Makasulatanhon nga mga pugong?
8 Ano pa ang ginagamit sang Yawa agod patalikdon kita? Indi bala nga ginagamit niya pirme ang pagrebelde, agod mangin mamulayon ang mga alagad ni Jehova sa sadtong nagapanguna? ‘Wala lamang makahangop ang mga gulang. Tuman sa ila ka mamulayon, sobra na gid sila,’ basi isiling sang iban. Ayhan ang isa magasobra pa gid kag magasiling nga ang Nagadumala nga Hubon sang mga Saksi ni Jehova ukon ang iban pa responsable nga mga utod nagapasilabot sa kahilwayan sang konsiensia kag sa “kinamatarong” sang indibiduwal sa pagpatpat sang Kasulatan. Apang dumduma ang mapainubuson nga pinamulong ni Jose: “Indi bala nga iya sang Dios ang pagpatpat?” (Genesis 40:8) Kag indi bala nga gintagna ni Jesus nga sa sining katapusan nga mga adlaw ang organisasyon sang mga hinaplas, “ang matutom kag mainandamon nga ulipon” tugyanan sa pag-aman sang espirituwal nga pagkaon sa nagakaigo nga tion? (Mateo 24:45-47) Mag-andam sa mga tawo nga nagauna sang ila supak nga mga opinyon. Mag-andam man sa mga tawo nga luyag magkuha sang tanan nga pagdumili ukon nagasaad sing kahilwayan, kag nagasiling nga ang mga Saksi ni Jehova mga ulipon! Si Pedro nagsiling tuhoy sa dimatuod nga mga manalagna: “Sila nagatug-an sing kahilwayan. Apang sila iya mga ulipon sang kaduluntan. Kay ang tawo ulipon sang bisan ano nga nagadaug sa iya.”—2 Pedro 2:1, 19.
9. Ano sing masami ang panimuot sadtong mamulayon sa mga nagapanguna?
9 Ano sing masami ang motibo sadtong nagamulay sa Sosiedad ukon sa mga nagapanguna? Indi bala nga sing masami naapektohan sila sing personal sa pag-aplikar sang Kasulatan? Sa baylo nga magpahisuno sa maayo nga doktrina kag panuytoy, luyag nila nga organisasyon ang magabalhin. Iilustrar naton ini paagi sa pila ka halimbawa:
10. Paano nga ang pagpamilit sang isa sa sobra nga estilo sang pamayo ukon pamustora nagaresulta sa ‘paghatag niya sing kahigayunan sa Yawa’?
10 Ginapilit sang isa ka utod ang pila ka estilo sa pamayo ukon pamustora. Ginabatyag sang mga gulang nga indi sia maayo nga halimbawa kag gani wala nila sia paghatagi sing pila ka pribilehiyo, subong sang paghatag sing bahin sa plataporma. Naakig sia, kag nagsiling nga ginakuha sang iban ang iya Cristianong kahilwayan. Apang ano ang yara sa likod sina nga pangatarungan? Indi bala nga sing masami amo ang bugal, ang independiente nga panimuot, ukon ang daw binatabata nga handum nga ipatuman ang luyag niya? Bisan pa nga daw isa lamang ini ka diutay nga butang, ang isa ka tawo nga nagapangatarungan sa sina nga paagi ‘nagahatag sing kahigayunan sa Yawa.’ Apang ang gugma kag pagpaubos magapahulag sa aton nga magpanapot kag magpamustora sa maugdang kag kalahamut-an nga paagi. Himuon naton ang tanan nga butang para sa kauswagan sang maayong balita kag indi agod pahamut-an ang aton kaugalingon.—Roma 15:1, 2; 1 Corinto 10:23, 24.
11. Ano ang yara sa likod sang pagpangduhaduha sa mando ni Jehova nga maglihi sa dugo?
11 Binagbinagon naton ang isa pa ka halimbawa. Kon kaisa ayhan mabatian mo ang isa ka tawo nga nagapamangkot kon bala ang pagdumili sang Kasulatan nga kaunon ang dugo naaplikar sa pagtughong. Apang ano ang yara sa likod sina nga pangatarungan? Kahadlok bala ini—kahadlok nga ayhan madula niya ang iya kabuhi ukon ang kabuhi sang iya hinigugma? Nagaugdaw na bala ang paglaum sa pagkabanhaw? Ang matutom nga mga Cristiano wala nagakompromiso sang kasugoan sang Dios ukon nagapangita sing mga paagi nga pakadiutayon ini. Ang indi pagpasulod sing dugo sa lawas subong ka kinahanglanon sang indi pagpakighilawas kag sang idolatriya, kag ini tanan ginapakamalaut sang gintuytuyan man sang espiritu nga mando sang mga apostoles kag sang mga tigulang sa Jerusalem.—Binuhatan 15:19, 20, 28, 29.
12. Ngaa ang sayop nga katutom indi dapat magtiklod sa aton nga lapason ang Makasulatanhon nga kinahanglanon nga likawan naton ang pagpakig-upod sa sadtong ginpaguwa ukon gindisfellowship?
12 Ang iban nga may mamulayon nga panimuot nagasiling nga ang organisasyon ni Jehova tuman ka estrikto tuhoy sa pag-utod sang sosyal nga pagpakig-angot sa mga tawo nga ginpaguwa (ukon gindisfellowship). (2 Juan 10,11) Apang ngaa amo sina ang balatyagon sina nga mga kritiko? May yara bala sila suod nga higut sang pamilya ukon indi husto nga katutom sa isa ka abyan nga sa amo ginauna nila ini sang sa katutom kay Jehova kag sa iya mga talaksan kag mga kinahanglanon? Binagbinaga man nga ang padayon nga pagpakig-upod sa ginpaguwa nga tawo, bisan pa suod nga himata, magapahinakop sa nakasala nga ang iya sala indi tuman ka serioso kag magahatag ini sing dugang nga halit sa iya. Apang, ang pag-utod sina nga pagpakig-upod magatuga sa iya sang kahidlaw sa iya nawasi kag sang handum nga matigayon ini liwat. Ang dalanon ni Jehova pirme nga labing maayo, kag para ini sa aton pangamlig.—Hulubaton 3:5.
13. Ano ang panimuot naton tuhoy sa dayag nga pagpamalaybalay?
13 Apang ang isa ka tawo mahimo nga magasiling sing sayop nga ang mga Kasulatan wala nagasakdag sang dayag nga pagbantala sa pamalaybalay. Apang bangod bala ini nga wala niya naluyagan ining importante nga hilikuton kag nagapangita sing balibad nga indi makigbahin? Ang gugma sa Dios kag sa isigkatawo magapahulag sa aton nga makita ang pagkahilingagawon sining nagaluwas-kabuhi nga hilikuton. Sa liwat, ang pagbatas kinahanglan. Si apostol Pablo naghambal tuhoy sa iya kaugalingon nga pagbatas sa ‘maid-id nga pagpanaksi sa mga Judiyo kag mga Griego’ samtang nagatudlo sia sing dayag sa balay kag balay. (Binuhatan 20:18-21) Sa baylo nga magreklamo, indi bala nga sundon naton sing matutom ang iya matahom nga halimbawa? Tan-awa ang linibolibo nga nagtipon pasulod sa “isa ka panong” bangod sang pagpakamaayo ni Jehova sa hilikuton nga pagpamalaybalay! (Juan 10:16) Kag indi pagkalimti ang matahom nga mga benepisyo nga mabaton naton sa paghanas kag pagdisiplina, sa pagpabakud sang aton pagtuo, sa pagpamalaybalay agod malab-ot ang mga tawo sang maayong balita.—Ipaanggid ang Binuhatan 5:42; 1 Timoteo 4:16.
14. Ano sa banta mo ang dapat nga reaksion naton kon isumbong sang mga kritiko ang mga Saksi ni Jehova nga dimatuod nga mga manalagna?
14 Sa katapusan, ayhan binagbinagon naton ang ginbalhag sang Sosiedad tuhoy sa kronolohiya. Ang iban nga mga nagapamatok nagasiling nga ang mga Saksi ni Jehova dimatuod nga mga manalagna. Ini nga mga nagapamatok nagasiling nga ginhatag ang petsa apang wala sing natabo. Sa liwat mamangkot kita, Ano ang motibo sining mga kritiko? Ginapalig-on bala nila ang pagkamabinantayon sa bahin sang katawhan sang Dios, ukon sila bala, sa baylo, nagatinguha sa pagpakamatarong sa ila kaugalingon bangod sang pagkanangin diaktibo? (1 Tesalonica 5:4-9) Sing labi pa ka importante, ano ang himuon mo kon makabati ka sina nga pagmulay? Kon ginaduhaduhaan sang isa ka tawo kon bala nagakabuhi na kita sa “katapusan nga mga adlaw” sining sistema, ukon ayhan nagalingaw sang mga ideya nga ang Dios tuman ka maluluy-on amo nga indi gid niya pagpatyon ang minilyonmilyon ka tawo sa “dakung kapipit-an,” nian ini nga indibiduwal naghanda na sang ila tagipusuon nga pamatian ina nga mga pagmulay.—2 Timoteo 3:1; Mateo 24:21.
15. Sa baylo nga dimatuod nga mga manalagna, ano ang nagapamatuod nga ang mga Saksi ni Jehova may pagtuo sa Pulong sang Dios kag sa iya sigurado nga mga saad?
15 Huo, dapat bag-uhon sang katawhan ni Jehova ang mga pagpaabot kon kaisa. Bangod sang aton kalangkag, naglaum kita nga magaabot ini sing mas temprano sang sa orasan ni Jehova. Apang ginapakita naton ang pagtuo sa Pulong sang Dios kag sa iya sigurado nga mga saad paagi sa pagbantala sini nga mensahe sa iban. Dugang pa, ang pagkinahanglan nga bag-uhon ang aton paghangop wala nagahimo sa aton nga dimatuod nga mga manalagna ukon nagabalhin sang kamatuoran nga nagakabuhi kita sa “katapusan nga mga adlaw,” kag sa dili madugay magaeksperiensia sang “dakung kapipit-an” nga magahatag sing dalan para sa dutan-on nga Paraiso. Daw ano gid ka binuang ang pagtamod nga ang mga pagpaabot nga nagakinahanglan sing pila ka pagbag-o nagakinahanglan nga duhaduhaan ang bug-os nga hubon sang kamatuoran! Ang pamatuod amo nga maathag nga ginagamit kag padayon nga ginagamit ni Jehova ang iya isa ka organisasyon, kag “ang matutom kag mainandamon nga ulipon” amo ang nagapanguna. Busa, nagabatyag kita kaangay kay Pedro, nga nagasiling: “Ginuo, kay sin-o bala kami makadto? Ikaw may mga pulong sang kabuhi nga walay katapusan.”—Juan 6:68.
16, 17. (a) Paano kita mabuligan nga makilala ang organisasyon nga ginapakamaayo ni Jehova paagi sa pag-aplikar sa ginsiling ni Jesus sa Mateo 7:15, 20? (b) Ano ang pila ka maayong bunga nga ginapatubas sa kabuhi sang matuod nga mga alagad ni Jehova?
16 Sa sulod lamang sang espirituwal nga paraiso, sa tunga sang mga Saksi ni Jehova, nga masapwan naton ang nagasakripisyo sa kaugalingon nga gugma nga ginsiling ni Jesus nga magapakilala sa iya matuod nga mga disipulo. (Juan 13:34, 35) Bangod sang ila malain nga bunga, ginpadayag sang dimatuod nga mga manalagna kon ano gid sila. Apang ginpakita ni Jesus nga ang matuod nga mga kahoy makilal-an paagi sa ila maayong mga bunga. (Mateo 7:15-20) Kag daw ano kaayo nga bunga ang natigayon naton sa espirituwal nga paraiso! Ang makatilingala nga pag-uswag nagakatabo sa halos tanan nga mga pungsod. Kapin sa 3,000,000 ka malipayon nga mga sakop sang Ginharian sang Dios sa palibot sang globo ang buhi nga pamatuod nga si Jehova may katawhan sa duta.
17 Bangod gintudloan sila sang Dios, ang mga Saksi ni Jehova nagapatubas gid sang bunga sang Cristianismo sa ila kabuhi. (Isaias 54:13) Ang katawhan lamang ni Jehova ang nahilway sing bug-os gikan sa Babilonianhon nga mga disparatis. Sila lamang ang may isa ka organisasyon nga nagatuman sing bug-os kon ano ang ginasiling sang Pulong sang Dios tuhoy sa seksuwal nga imoralidad, aborsion, pagpahubog, pagpangawat, idolatriya, pagdampigdampig sa rasa, kag iban pa kalibutanon nga mga paghimud-os kag mga buhat. Kag sila lamang ang nagatuman sang mando nga ibantala ang maayong balita sang Ginharian ni Jehova. (Mateo 24:14) Walay duhaduha nga ginapakita mismo sang Pulong sang Dios ang mga Saksi ni Jehova subong isa ka organisado nga katawhan nga ginapakamaayo niya!
18. Kon ginaatubang sang apostata nga mga panudlo, ano ang dapat nga mangin tindog sang mga alagad ni Jehova?
18 Huo, sa tanan nga matutom kag mainunungon nga nagabatas sang Cristianong dalanon, makapat-od kita nga ang kamatuoran ni Jehova matahom gihapon, makaalayaw—sing labi pa sang sa una nga mabatian nila ini. Busa, ipamat-od sa imo tagipusuon nga indi mo gid pagtandugon ang hilo nga luyag sang mga apostata nga imo suyupon. Pamatii ang maalam apang malig-on nga mando ni Jehova agod malikawan sing bug-os yadtong magalimbong sa imo, magapatalang sa imo, magapatalikod sa imo padulong sa dalanon sang kamatayon. Kon ginahigugma naton si Jehova upod sang aton bug-os nga tagipusuon, kalag kag hunahuna kag ginahigugma man ang aton isigkatawo subong sang paghigugma naton sa kaugalingon, indi gid naton pagtugutan nga magsulod ang apostata nga mga panghunahuna. (Mateo 22:37-39) Indi gid naton ‘paghatagan sing kahigayunan ang Yawa’ kag indi magahandum nga magpangita kon diin pa. Indi kita ‘madali magpationg sa aton pangatarungan’ bangod sang pila ka pinahitohito nga panudlo.—2 Tesalonica 2:1, 2.
19. Ano nga dalanon ang magapasalig sa aton nga ‘wala sing bisan sin-o nga magadingot sa aton sang padya’ nga kabuhi nga walay katapusan?
19 Apresyahon naton pirme ang aton pribilehiyo nga mangin yara sa espirituwal nga paraiso ni Jehova, diin ginaagom naton ang tuman kadamu nga mga pagpakamaayo. Nakilala naton kon sin-o ang nagapanguyapot sing matutom sa mga panudlo sang kabuhi nga walay katapusan. Gani hupti ang suod nga pagpakig-upod sa ila, nakahibalo nga sila ang aton matuodtuod, mainunungon nga mga kautoran nga lalaki kag babayi sa pagtuo. Kabay nga padayon kita nga makatigayon sing amo man nga kasadya kag kaayawan sang maton-an naton una ang kamatuoran, upod ang pasalig nga matahom nga padya nga kabuhi nga walay katapusan sa bag-ong sistema sang mga butang ni Jehova. Subong sang ginasiling sing nagakaigo ni Pablo: “Indi pagtuguti ang bisan sin-o sa pagdingot sa imo sang padya”!—Colosas 2:18.
Masabat Mo Bala?
◻ Ngaa wala sing isa nga gintuyo na nga daan nga magsikway sang pagtuo?
◻ Paano ang kaakig, bugal, indi pagpailob magahatag sing lugar sa Yawa sa tagipusuon?
◻ Ano sing masami ang yara sa likod sang pagmulay sa laygay nga ginahatag sadtong nagapanguna?
◻ Ano nga bunga ang ginapatubas sang mga Saksi ni Jehova nga nagapamatuod nga sila amo ang isa ka organisasyon nga ginagamit sang Dios?
[Laragway sa pahina 16]
Paagi sa pagsikway sa laygay aton “ginahatagan sing kahigayunan ang Yawa”
[Laragway sa pahina 17]
Ang bugal makadul-ong sa pagkapukan nga ang isa mahimo nga indi na makabangon
[Laragway sa pahina 19]
Ang masako kag ang malipayon nga mga alagad ni Jehova ‘wala nagahatag sing kahigayunan sa Yawa’ ukon sa ideya sang mga apostata