Mga Pamangkot Gikan sa mga Bumalasa

◼ Nagapakita bala ang mga pulong ni Jesus sa Mateo 11:24 nga ang mga ginlaglag ni Jehova sa kalayo sa Sodoma kag Gomorra pagabanhawon?

Sa pagsabat sining pamangkot sang nagligad nga mga tuig, ginpaathag namon ang mga pulong ni Jesus sa Mateo 10:​14, 15; 11:​20-24; kag Lucas 10:​13-15. Ang pagrepaso sining karon lang sa sini nagapahangop nga ining mga bersikulo indi dapat hangpon nga nahanungod sa palaabuton sang katawhan sang Sodoma/Gomorra. Antes naton usisaon ang iban nga mga komento sang Biblia nahanungod sa mga tawo nga ginlaglag sa sadto nga mga siudad, binagbinagon naton ang ginsiling ni Jesus.

Samtang sa Galilea, ‘ginsabdong [ni Jesus] ang mga siudad nga ginhimuan sang kalabanan sang iya mga buhat nga gamhanan, kay wala sila maghinulsol.’ Tatlo ang ginhingadlan niya: “Kailo ka, Corazin! Kailo ka, Betsaida! kay kon sa Tiro kag sa Sidon nahimo ang mga buhat nga gamhanan nga ginhimo sa inyo, dugay na kuntani nga naghinulsol sila . . . Magahaganhagan pa sa Tiro kag sa Sidon sa Adlaw sang Paghukom sang sa inyo. Kag ikaw, Capernaum, bayawon ka bala tubtob sa langit? Magausmod ka tubtob sa Hades; kay kon sa Sodoma nahimo ang mga buhat nga gamhanan nga ginhimo sa imo, nabilin kuntani sia tubtob karon nga adlaw. . . . Magahaganhagan pa sa duta sang Sodoma sa Adlaw sang Paghukom sang sa imo.” (Mateo 11:​20-24) Kaanggid man sini ang ginpamulong ni Jesus sang ginpadala niya ang 12 ka disipulo agod magbantala, kag sang ulihi ang 70.​—⁠Mateo 10:​14, 15; Lucas 10:​13-15.

Antes sang 1964, ginhangop namon ining mga bersikulo nga ang katawhan sang Corazin, Betsaida, kag Capernaum takus sa dayon nga kalaglagan. Apang, maathag nga ginpakita sang mga artikulo sang Lalantawan sang 1964 kag 1965 nga ang tanan sa Hades, ukon Sheol, (kinaandan nga lulubngan sang katawhan) magabangon sa pagkabanhaw kag sa tapos sina ‘hukman suno sa ila mga binuhatan.’​—⁠Bugna 20:⁠13.

Yadtong mga artikulo nangatarungan: Ang Mateo 11:23 kag Lucas 10:15 nagasiling nga ang Capernaum indi pagbayawon sa langit kundi ‘pausmuron sa Hades,’ nga, sa dimagkubos, nagapahangop sing pagkanubo para sa katawhan sadtong siudad. Sa amo gihapon nga dinalan, ginsambit ni Jesus ang dumaan nga Tiro kag Sidon. Suno sa Ezequiel 32:​21, 30, ang katawhan sang Sidon, nga ginpakamalaut sang Dios, nagkadto sa Sheol. (Isaias 23:​1-9, 14-18; Ezequiel 27:​2-8) Sanglit ginpaanggid ni Jesus ang Tiro/Sidon sa Sodoma, nagapakita ina nga ang katawhan sang Sodoma yara man sa Sheol.

Apang, ang pag-usisa liwat sa Mateo 11:​20-24, nagpautwas sing pamangkot kon bala ang ginapamulong ni Jesus amo ang dayon nga paghukom kag pagkabanhaw. Ang iya punto amo ang pagkabatinggilan sang katawhan sa Corazin, Betsaida, kag Capernaum, kag sa amo daw ano ka nagakaigo nga sila man silutan. Ang pagsiling nga “magahaganhagan pa” sa Tiro/Sidon kag Sodoma/Gomorra “sa Adlaw sang Paghukom” isa ka porma sang hyperbole (sobra nga pagpaanggid agod mapadaku ang isa ka punto) nga wala gintuyo ni Jesus nga hangpon sing literal, subong sang iban pa nga hyperbole nga gingamit niya. Halimbawa:

“Mahapos pa nga magtaliwan ang langit kag duta, sang sa indi matuman ang isa ka kudlit sang Kasuguan.” “Ang langit kag ang duta magataliwan, apang ang akon mga pulong indi magtaliwan.” (Lucas 16:17; 21:33; Mateo 5:18; ipaanggid ang Hebreo 1:​10-12.) Nahibaluan naton nga ang literal nga mga langit kag duta indi gid magataliwan. (Salmo 78:69; 104:5; Manugwali 1:⁠4) Si Jesus nagsiling man: “Mahapos pa sa kamelyo nga maglapos sa buho sang dagom sang sa magsulod ang manggaranon sa ginharian sang Dios.” (Marcos 10:25) Sa pagkamatuod, indi buot silingon ni Jesus nga wala gid sing manggaranon nga tawo nga mangin disipulo niya; ang iban sang nahaunang siglo nangin hinaplas nga mga Cristiano. (1 Timoteo 6:​17-19) Naggamit si Jesus sing sobra nga pagpaanggid agod ipadaku kon daw ano kabudlay para sa isa ka manggaranon nga tawo nga unahon ang Dios sang sa materyal nga manggad kag kasulhay.​—⁠Lucas 12:​15-21.

Busa, ang pagsiling ni Jesus nga ‘magahaganhagan pa sa Tiro ukon sa Sodoma’ wala nagakahulugan nga ining mga tawo mangin didto sa Adlaw sang Paghukom. Mahimo nga ginpadaku lamang niya kon daw ano ka batinggilan kag kalaut ang kalabanan sa Corazin, Betsaida, kag sa Capernaum. Ginasiling namon nga kalabanan bangod may pila sa Capernaum nga nagbaton kay Cristo. (Marcos 1:​29-31; Lucas 4:​38, 39) Apang, sa kabilugan ginsikway sia sadtong mga siudad. Ang iban sang ila mga pumuluyo, subong sang mga escriba kag mga Fariseo, mahimo nga nakasala pa gani batok sa balaan nga espiritu, nga imposible nga mapatawad bisan sa ‘sistema sang mga butang nga magaabot.’ Ina nga mga indibiduwal magakadto sa Gehenna.​—⁠Mateo 12:​31, 32; 23:⁠33.

Luwas sa mga pulong ni Jesus tuhoy sa sini nga punto, ginasugiran kita sang Ezequiel 32:​21, 30 nga ang pagano nga katawhan sang dumaan nga Tiro/Sidon yara sa Sheol; gani yara sila sa linya sang banhawon. Kamusta, naman, ang mga pumuluyo sang “duta sang Sodoma sa Adlaw sang Paghukom”? Ang kamatuoran lamang nga ginpaanggid ni Jesus ang Sidon sa Sodoma wala nagapat-od sang palaabuton sadtong mga malauton nga ginlaglag sang Dios paagi sa asupre kag kalayo. Apang tan-awon naton kon ano pa ang ginasiling sang Biblia tuhoy sa sini nga pamangkot.

Ang isa sang may kaangtanan gid sa sini nga mga komento amo ang sa Judas 7. Ginsambit ni Judas ang tuhoy sa (1) mga Israelinhon nga ginlaglag bangod sang kakulang sing pagtuo, kag (2) mga anghel nga nakasala kag ‘gintigana sa dayon nga mga higot para sa paghukom sang dakung adlaw.’ Nian nagsulat si Judas: “Subong man ang Sodoma kag Gomorra . . . ginbutang sa atubangan naton subong isa ka nagapaandam nga halimbawa sa pag-agom sing silot sang walay katapusan nga kalayo.” Ining teksto gin-aplikar sa aktuwal nga mga siudad nga ginlaglag sa walay katapusan, indi sa katawhan. Apang, bangod sang Judas 5 kag 6, mahimo gid nga hangpon sang kalabanan nga tawo ang bersikulo 7 subong nagakahulugan sing pagsilot sa mga indibiduwal. (Sing kaanggid, ang Mateo 11:​20-24 pagahangpon subong nagamulay sa katawhan, indi sa mga bato ukon sa mga tinukod.) Sa sining kapawa, ang Judas 7 nagakahulugan nga ang malaut nga katawhan sang Sodoma/Gomorra ginhukman kag ginlaglag sa walay katapusan.a

Sa pag-usisa sa iban pa nga bahin, talalupangdon nga indi lamang makaisa nga ginaangot sang Biblia ang Anaw kag ang Sodoma/Gomorra. Sa anong konteksto?

Sang ginpamangkot nahanungod “sa katapusan sang sistema sang mga butang,” gintagna ni Jesus ang nagapakari nga “katapusan” kag ang “dakung kapipit-an nga wala pa sing subong nga nahanabo kutob sa ginsuguran sang kalibutan tubtob karon, wala, kag indi na gid mahanabo.” (Mateo 24:​3, 14, 21) Nagpadayon sia sa paghambal tuhoy sa “mga adlaw ni Noe” kag kon ano ang “natabo sang mga adlaw ni Lot” subong mga halimbawa sang mga tawo nga wala magsapak sa paandam nahanungod sa nagapakari nga kalaglagan. Si Jesus nagdugang: “Mangin amo man sa adlaw nga mag-abot ang Anak sang tawo.” (Lucas 17:​26-30; ipaanggid ang Mateo 24:​36-39.) Isa lamang bala ka panimuot ang ginalaragway ni Jesus, ukon ginapahangop bala sang konteksto nga iya gingamitan sining mga halimbawa nga ang nadalahig amo ang dayon nga mga paghukom?

Sang ulihi, nagsulat si Pedro nahanungod sa mga paghukom sang Dios kag sang Iya pagsilot sa mga takus sini. Nian naggamit si Pedro sing tatlo ka halimbawa: Ang mga anghel nga nakasala, ang dumaan nga kalibutan sang tion ni Noe, kag ang mga ginlaglag sa Sodoma/Gomorra. Ang naulihi, siling ni Pedro, ‘nangin huwaran sa mga didiosnon tuhoy sa mga butang nga magaabot.’ (2 Pedro 2:​4-9) Sa tapos sini, ginpaanggid niya ang pagkalaglag sang mga tawo sa Anaw sa nagapakari nga “adlaw sang paghukom kag sa kalaglagan sang didiosnon nga mga tawo.” Magauna ini sa ginsaad nga bag-ong mga langit kag bag-ong duta.​—⁠2 Pedro 3:​5-13.

Subong man, sa katapusan sang malaut nga sistema karon, mangin katapusan bala nga paghukom ang paglaglag sang Dios sa mga malauton? Amo sina ang ginapakita sang 2 Tesalonica 1:​6-9: “Matarong sa bahin sang Dios ang pagbalos sing kapipit-an sa mga nagapapiot sa inyo, apang, sa inyo nga mga ginapapiutan, ang paghatag sing kapahuwayan kaupod namon sa pagpahayag ni Ginuong Jesus gikan sa langit upod sa iya gamhanan nga mga anghel sa nagadabdab nga kalayo, samtang nagatimalos sia sa mga wala nagakilala sa Dios kag sa mga wala nagatuman sa maayong balita nahanungod sa aton Ginuong Jesus. Sila magaantos sing silot nga amo ang dayon nga kalaglagan gikan sa atubangan sang Ginuo kag sa himaya sang iya gahom.”

May makawiwili nga pagkaanggid sa mga pulong sa ulot sining paglaragway kag sang ginsiling ni Judas nga natabo sa bahin sang Sodoma. Dugang pa, ang Mateo 25:​31-46 kag Bugna 19:​11-21 nagapakita nga “ang mga kanding” nga pagautdon sa nagapakari nga inaway sang Dios makaeksperiensia sing “dayon nga pagkautod” sa “linaw nga kalayo,” nga nagasimbulo sa permanente nga kalaglagan.b​—⁠Bugna 20:​10, 14.

Busa, dugang sa ginasiling sang Judas 7, ginagamit sang Biblia ang Sodoma/Gomorra kag ang Anaw subong sulundan sang paglaglag sa malaut nga sistema karon. Maathag, nian, nga ang mga ginlaglag sang Dios sa nagligad nga mga paghukom nakaeksperiensia sing indi mabaliskad nga kalaglagan. Sa pagkamatuod, ang tagsatagsa sa aton makapamatuod sa sina paagi sa pagkatutom kay Jehova karon. Sa sinang paagi makalipikar kita nga mangin buhi sa bag-ong kalibutan agod makita kon sin-o ang iya banhawon kag kon sin-o ang indi niya banhawon. Nahibaluan naton nga ang iya mga paghukom himpit. Ginpasalig kita ni Elihu: “Sa pagkamatuod, ang Dios gid wala nagahikot sing malaut, kag ang Labing Gamhanan gid wala nagahimo sing malaut nga paghukom.”​—⁠Job 34:​10, 12.

[Mga footnote]