Ang Tanda—Indi Lamang Nagligad nga Maragtas

SA Jerusalem, sa Natung-an nga Sidlangan, may isa ka makawiwili nga maragtason nga lugar nga nagakinahanglan sing igtalupangod sang mahunahunaon nga katawhan karon. Isa ini ka mataas nga lugar diin nagatindog anay “ang templo nga may daku nga manggad,” sa pinamulong sang unang-siglo nga Romanong istoryador nga si Tacitus. Wala sing nabilin nga agi sang mga tinukod sang templo, apang may nabilin nga agi sang plataporma. Nagapamatuod ini sa kamatuoran sang matagnaon nga tanda nga nagaapektar sa imo.

Madamo ang natukib sang mga arkeologo sa bagatnan sang plataporma sang templo. “Ang isa sang labing makawiwili nga tukib,” siling ni J. A. Thompson sa The Bible and Archaeology, “amo ang madamong dalagku nga bloke sang Herodianhon nga pagkantero nga ginmolde halin sa ibabaw sang dingding sang Templo sang panahon nga ginlaglag ang Jerusalem sang A.D. 70.”

Ang kalaglagan sang Jerusalem kag sang templo sini gintagna sang 37 ka tuig sa wala pa ini matabo. Indi magkubos sa tatlo ka istoryador ang nagrekord sang mga pinamulong ni Jesucristo nga “walay mabilin diri nga isa ka bato sa ibabaw sang isa nga indi malumpag.” (Lucas 21:6; Mateo 24:​1, 2; Marcos 13:​1, 2) Nagsunod ang paghambalanay nga nagaapektar sa tagsatagsa sa karon, lakip sa imo.

“Manunudlo,” pamangkot sa iya sang iya mga disipulo, “ano bala ang tanda kon ini malapit na mahanabo”? Suno kay Jesus, ang panag-on nga nagadul-ong sa pagkalaglag sang templo pagatandaan sang mga inaway, mga linog, mga kakulang sang pagkaon, kag mga kamatay. “Ining kaliwatan,” dugang niya, “indi magtaliwan tubtob nga ang tanan mahanabo.”​—⁠Lucas 21:​7, 10, 11, 32.

Naeksperiensiahan bala sadto nga kaliwatan ang katumanan sang “tanda”? Huo. Ang Biblia nagapatuhoy sa “daku nga tiggulutom” subong man sa tatlo ka linog, duha sini ‘mabaskog nga mga linog.’ (Binuhatan 11:28; 16:26; Mateo 27:51; 28:​1, 2) Suno sa sekular nga maragtas, ang iban nga mga linog kag mga kakulang sang kalan-on natabo sa sinang panag-on. Tion man yadto sang mga inaway, ang duha sini ginpakig-away sang mga Romanong hangaway batok sa mga pumuluyo sang Jerusalem. Ang ikaduha nga paglikop sa Jerusalem nagresulta sa grabe kaayo nga tiggulutom kag kamatay, nagdul-ong sa kalaglagan sang siudad kag sang templo sini sang 70 C.E. Ang lugar nga ginatindugan anay sang templo sa Jerusalem nagatindog subong apa nga saksi sa sadtong makahaladlok nga mga hitabo sang unang siglo.

‘Makawiwili,’ ayhan isiling sang isa, ‘apang paano ini nagaapektar sa akon?’ Sa bagay nga ang tanda indi lamang nagligad nga maragtas. Natuman ini sing bahin lamang sang unang siglo. Halimbawa, nagtagna man si Jesus sang tion nga ang katawhan may daku nga kalisang bangod sang “mga tanda sa adlaw kag bulan kag mga bituon” kag “sang dinaguhob sang dagat.” Ini nga bahin sang tanda magatanda sang pagkalapit sang “ginharian sang Dios”​—⁠ang pangulohan nga magadala sing permanente nga kahilwayan gikan sa kasisit-an sang kalibutan.​—⁠Lucas 21:​25-31.

Ina nga mga butang wala matabo sang unang siglo. Sa karon, 1,900 ka tuig sang ulihi, ang katawhan nagahulat gihapon sang kahilwayan gikan sa mga inaway, mga linog, mga kakulang sang kalan-on, kag mga kamatay. Busa, ang tanda dapat nga may ikaduha nga bug-os nga katumanan. May kahilabtanan sa sini, ang tolon-an sang Bugna nagaunod sang matagnaon nga mga laragway nga nagatumbas sa tanda, kag ginsulat ini pagkatapos malaglag ang Jerusalem. (Bugna 6:​1-8) Busa, ang importante nga pamangkot nagautwas: Nakita bala ang tanda sa aton adlaw?