Masidla nga Nagabantala sang Ginharian ni Jehova!
“Batunon niya ang tanan nga nagduaw sa iya, nga nagawali sang ginharian sang Dios sa ila.”—BINUHATAN 28:30, 31.
1, 2. Ano ang pamatuod nga si apostol Pablo may pagsakdag sang Dios, kag ano nga halimbawa ang ginpahamtang niya?
PIRME ginasakdag ni Jehova ang mga manugbantala sang Ginharian. Matuod gid ina kay apostol Pablo! Paagi sa pagsakdag sang Dios, nag-atubang sia sa mga gumalahom, nagbatas sang kagubot sang kadam-an, kag masidla nga nagbantala sang Ginharian ni Jehova.
2 Bisan sang isa ka bilanggo sa Roma, “ginbaton [ni Pablo] ang mga nagduaw sa iya, nga nagawali sang ginharian sang Dios sa ila.” (Binuhatan 28:30, 31) Daw ano kaayo nga halimbawa para sa mga Saksi ni Jehova karon! Madamo kita sing maton-an gikan sa ministeryo ni Pablo subong sang ginreport ni Lucas sa katapusan nga mga kapitulo sang tolon-an sang Mga Binuhatan sa Biblia.—20:1–28:31.
Ginpalig-on ang mga Masigka Tumuluo
3. Ano ang natabo sa Troas, kag ano nga paanggid ang matigayon naton para sa aton adlaw?
3 Sang nag-ugdaw ang kagubot sa Efeso, si Pablo nagpadayon sang iya ikatlong misyonero nga paglakbay. (20:1-12) Apang, sang buot maglayag pa Siria, nabalitaan niya nga ang mga Judiyo nagpuhon batok sa iya. Bangod plano nila nga magsakay sa amo man nga sakayan kag patyon si Pablo, nagkadto sia paagi sa Macedonia. Sa Troas, naghinguyang sia sing isa ka semana nga nagapalig-on sa mga masigkatumuluo subong sang ginahimo karon sang nagadumala nga mga manugtatap sa tunga sang mga Saksi ni Jehova. Sang gab-i nga buot sia maglakat, ginpalawig ni Pablo ang iya wali tubtob sa tungang gab-i. Si Eutico, nga nagalingkod sa galawahan, ayhan kapoy bangod sang bug-os adlaw nga pagpangabudlay. Gindaug sia sang hamuuk nga katulugon kag nahulog sia gikan sa ikatlo nga panalgan kag napatay, apang ginbanhaw sia ni Pablo. Naghatag ini sing daku gid nga kalipay! Hunahunaa, nian, ang kalipay nga magaresulta kon milyonmilyon ang banhawon sa palaabuton nga bag-ong kalibutan.—Juan 5:28, 29.
4. Nahanungod sa ministeryo, ano ang gintudlo ni Pablo sa taga-Efeso nga mga gulang?
4 Pakadto sa Jerusalem sa Mileto, nakigkita si Pablo sa mga gulang sang Efeso. (20:13-21) Ginpahanumdom niya sila nga gintudluan niya sila “sa pamalaybalay” kag nga sia “nagapanaksi sa mga Judiyo kag sa mga Griego sang paghinulsol sa Dios kag pagtuo sa aton Ginuong Jesus.” Yadtong nangin mga gulang sang ulihi naghinulsol, kag sila may pagtuo. Ginhanas man sila sang apostol sa pagwali sing masidla sang Ginharian sa mga ditumuluo sa pamalaybalay nga ministeryo kaanggid sang ginahimo karon sang mga Saksi ni Jehova.
5. (a) Paano si Pablo huwaran may kaangtanan sa panuytoy sang balaan nga espiritu? (b) Ngaa ang mga gulang nagakinahanglan sing laygay nga ‘tatapon ang bug-os nga panong’?
5 Si Pablo huwaran sa pagbaton sing panuytoy sang balaan nga espiritu sang Dios. (20:22-30) “Nagapus sa espiritu,” ukon nagbatyag nga obligado sa pagsunod sa panuytoy sini, ang apostol magakadto sa Jerusalem, bisan pa nagahulat sa iya didto ang mga gapus kag mga kapipit-an. Ginapakabahandi niya ang kabuhi, apang ang paghupot sing integridad sa Dios amo ang labing importante sa iya, kag dapat nga amo man sa aton. Ginlaygayan ni Pablo ang mga gulang nga ‘tatapon ang bug-os nga panong nga sa ila ginhimo sila sang balaan nga espiritu nga mga manugtatap.’ Sa tapos nga “makataliwan” sia (ayhan sa kamatayon), ang “mga lobo nga mapintas” ‘indi magatratar sa panong sing malum-ok.’ Ina sila magalutaw gikan sa tunga mismo sang mga gulang, kag ang indi mahantupon nga mga disipulo magbaton sang ila balingag nga mga panudlo.—2 Tesalonica 2:6.
6. (a) Ngaa masaligon nga matugyan ni Pablo ang mga gulang sa Dios? (b) Paano ginsunod ni Pablo ang prinsipio sa Binuhatan 20:35?
6 Ang mga gulang dapat magpabilin nga alisto sa espirituwal agod makapangandam batok sa apostasya. (20:31-38) Gintudluan sila sang apostol sang Hebreo nga Kasulatan kag sang panudlo ni Jesus, nga may nagapakabalaan nga gahom nga sarang makabulig sa ila sa pagtigayon sang langitnon nga Ginharian, ang “panublion upod sa tanan nga ginpakabalaan.” Paagi sa pagtrabaho agod buhion ang iya kaugalingon kag ang iya mga kaupdanan, ginlaygayan man ni Pablo ang mga gulang nga mangin mapisan nga mga manugpangabudlay. (Binuhatan 18:1-3; 1 Tesalonica 2:9) Kon ginahimo naton ang kaanggid nga dalanon kag ginabuligan ang iban sa pagtigayon sing dayon nga kabuhi, apresyahon naton ang mga pinamulong ni Jesus: “Daku ang kalipay sa paghatag sang sa pagbaton.” Ang kahulugan sini nga pinamulong makita sa mga Ebanghelyo apang ginbalikwat lamang ni Pablo, nga mahimo nakabaton sini sing oral ukon paagi sa inspirasyon. Maagom naton ang daku nga kalipay kon kita nagasakripisyo sa kaugalingon subong kay Pablo. Ti, ginhatag niya ang iya kaugalingon sing daku sa bagay nga ang iya pagtaliwan nagpasubo gid sa mga gulang sa Efeso!
Paghimuon ang Kabubut-on sang Dios
7. Paano si Pablo nagpahamtang sing huwaran sa pagpasakop sa kabubut-on sang Dios?
7 Sang manugtapos na ang ikatlong misyonero nga paglakbay ni Pablo (c. 56 C.E.), nagpahamtang sia sing maayo nga halimbawa sang pagpasakop sa kabubut-on sang Dios. (21:1-14) Sa Cesarea sia kag ang iya mga kaupdanan nagdayon kay Felipe, nga ang apat ka ulay nga anak nga babayi “nagapanagna,” nagatagna sang mga hitabo paagi sa balaan nga espiritu. Didto gingapus sang Cristianong manalagna nga si Agabo ang iya kamot kag tiil sang wagkus ni Pablo kag ginpahulag sang espiritu sa pagsiling nga ang mga Judiyo magagapus sang iya tag-iya sa Jerusalem kag itugyan sia sa mga kamot sang mga Gentil. “Handa ako indi lamang sa pagpagapus kundi man sa pagpanginmatay sa Jerusalem tungod sa ngalan ni Ginuong Jesus,” siling ni Pablo. Ang mga disipulo nag-ugyon, nga nagasiling: “Paghimuon ang kabubut-on ni Jehova.”
8. Kon nasapwan naton kon kaisa nga mabudlay batunon ang maayo nga laygay, ano ang mahimo nga dumdumon naton?
8 Ginsugiran ni Pablo ang mga gulang sa Jerusalem kon ano ang ginhimo sang Dios sa tunga sang mga Gentil paagi sa iya ministeryo. (21:15-26) Kon nabudlayan kita sa pagbaton sang maayo nga laygay, dumdumon naton kon paano ini ginbaton ni Pablo. Agod pamatud-an nga wala niya ginatudluan ang mga Judiyo sa Gentil nga mga kadutaan sing “apostasya gikan kay Moises,” ginpamatian niya ang laygay sang mga gulang nga maghimo sing seremonyal nga pagpaninlo kag bayaran niya ang iya ang balayran kag ang iya sang apat pa ka lalaki. Bisan pa gindula sang kamatayon ni Jesus ang Kasuguan, wala sing ginhimo nga malain si Pablo paagi sa pagtuman sang ginasugo sini nahanungod sa mga panaad.—Roma 7:12-14.
Gindumog Apang Wala sing Kahadlok
9. Tuhoy sa kagubot sang kadam-an, ano ang kaanggid sa ulot sang mga eksperiensia ni Pablo kag sang mga Saksi ni Jehova karon?
9 Ang mga Saksi ni Jehova masunson nga nagahupot sing integridad sa Dios walay sapayan sang kasingki sang kadam-an. (Halimbawa, tan-awa ang 1975 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, mga pahina 180-90.) Ang mga Judiyo gikan sa Asia Minor nagsulsol man sing kaanggid nga kagubot sang kadam-an batok kay Pablo. (21:27-40) Sang nakita nga kaupod niya si Trofimo nga taga-Efeso, ginsumbong nila sing dimatuod ang apostol nga gindagtaan niya ang templo paagi sa pagpasulod diri sang mga Griego. Patyon na kuntani si Pablo sang ginpakalma sang Romanhong tribuno nga si Claudio Lisias kag sang iya tinawo ang kagubot! Subong sang gintagna (apang tuga sang mga Judiyo), ginpagapus sa talikala ni Lisias si Pablo. (Binuhatan 21:11) Dalal-on na ang apostol sa kuwartel sang mga soldado malapit sa luwang sang templo sang nahibal-an ni Lisias nga indi gali si Pablo isa ka sedisyonista kundi isa ka Judiyo nga gintugutan sa pagsulod sa templo. Gintugutan sa paghambal, si Pablo nagpamulong sa katawhan sa Hebreo.
10. Paano ginbaton sang mga Judiyo sa Jerusalem ang pamulongpulong ni Pablo, kag ngaa wala sia paglapdusi?
10 Si Pablo naghatag sing masidla nga panaksi. (22:1-30) Ginpakilala niya ang iya kaugalingon nga isa ka Judiyo nga gintudluan sang respetado katama nga si Gamaliel. Ginsaysay sang apostol nga sang manugpakadto sia sa Damasco agod hingabuton ang mga sumulunod sang Dalan, nabulag sia sang nakita niya ang nahimaya nga si Jesucristo, apang ginbalik ni Ananias ang iya itololok. Sang ulihi, ginsugo sang Ginuo si Pablo: “Lakat ka, kay ipadala ko ikaw sa malayo sa mga pungsod.” Ina nga mga pulong nagtupa kaangay sang alipalok sa isa ka kagulangan. Nagasinggit nga si Pablo indi nagakaigo mabuhi, ginpilak sang kadam-an ang ila mga panapton kag nagsabwag sing yab-ok sa hangin sa kaakig. Gindala ni Lisias si Pablo sa kuwartel sang mga soldado nga usisaon sia paagi sa lapdus agod nga mahibaluan kon sa ano nga kabangdanan nga ang mga Judiyo batok sa iya. Nalikawan ang lapdus (paagi sa isa ka kagamitan nga may panit nga higut ukon gintakdan sing metal ukon tul-an) sang namangkot si Pablo: ‘Tugut bala sa inyo ang paglapdus sa indi kondenado nga Romanhon?’ Sang nahibal-an nga si Pablo isa gali ka Romanhon nga banwahanon, hinadlukan si Lisias kag gindala sia sa atubangan sang Sanhedrin agod mahisayran kon ngaa ginsumbong sia sang mga Judiyo.
11. Sa anong paagi nga si Pablo isa ka Fariseo?
11 Sang ginsugdan ni Pablo ang iya pangapin sa atubangan sang Sanhedrin paagi sa pagsiling nga sia “nagpangabuhi sa atubangan sang Dios sa bug-os nga maayong konsiensia,” ang Mataas nga Saserdote nga si Ananias nagsugo nga dapalon sia. (23:1-10) Si Pablo nagsiling, “Pagdapalon ka sang Dios, dingding nga ginpaputi.” “Ginapasipalahan mo bala ang mataas nga saserdote?” pamangkot sang iban. Bangod sang mapigaw nga panulok, mahimo nga wala makilala ni Pablo si Ananias. Apang nakahibalo nga ang konseho ginahuman sang mga Fariseo kag mga Saduceo, si Pablo nagsiling: ‘Isa ako ka Fariseo nga ginahukman nahanungod sa paglaum nga pagkabanhaw.’ Nagpihak ini sang Sanhedrin, kay ang mga Fariseo nagapati sa pagkabanhaw kag ang mga Saduceo wala. Gani nag-utwas ang daku nga pagbinanggianay sa bagay nga ginluwas ni Lisias ang apostol.
12. Paano si Pablo nakalampuwas sa himbon nga patyon sia sa Jerusalem?
12 Nakasalbar si Pablo sa isa ka paghimbon sa iya kabuhi. (23:11-35) Kap-atan ka Judiyo ang nanumpa nga indi sila magkaon ukon mag-inum tubtob nga mapatay nila si Pablo. Ginsugid ini sang hinablos nga lalaki ni Pablo sa iya kag kay Lisias. Sa idalom sang guwardiya militar, gindala ang apostol kay Gobernador Antonius Felix sa Cesarea, ang administratibo nga kapital sang Judea sa Roma. Sa tapos mapangakoan si Pablo sing isa ka kasaba, si Felix nagmando nga bantayan si Pablo sa Praetoriahanon nga palasyo ni Herodes nga Daku, ang hedkuwarter sang gobernador.
Kasidla sa Atubangan sang mga Gumalahom
13. Nahanungod sa ano nagpanaksi si Pablo kay Felix, kag ano ang epekto?
13 Ginpangapinan sang apostol ang iya kaugalingon batok sa dimatuod nga mga sumbong kag masidla nga nagpanaksi kay Felix. (24:1-27) Sa atubangan sang Judiyong mga manugsumbong, ginpakita ni Pablo nga wala sia nagsugyot sing kadam-an. Nagsiling sia nga nagatuo sia sang tanan nga butang nga sa Kasuguan kag sa Mga Manalagna kag nagalaum nga “may pagkabanhaw sang mga matarong kag mga dimatarong.” Nagkadto si Pablo sa Jerusalem nga dala ang “mga dulot sang kaluoy” (mga amot para sa mga sumulunod ni Jesus nga ang kaimulon mahimo resulta sang paghingabot) kag natinluan sa templo. Bisan pa ginpaisol ni Felix ang pamatbat, si Pablo nagbantala sang ulihi sa iya kag sa iya asawa nga si Drusila (nga anak ni Herodes Agrippa I) nahanungod kay Cristo, sa pagkamatarong, pagpugong sa kaugalingon, kag sa paghukom nga palaabuton. Nakugmat sa sina nga hambal, ginpalakat ni Felix si Pablo. Apang, sang ulihi, ginpatawag niya sing masunson ang apostol, nagalaum nga basi hatagan sia sing kuwarta. Nahibal-an ni Felix nga si Pablo wala sing sala apang ginhuptan niya sia nga bilanggo, sa paglaum nga pahamut-an ang mga Judiyo. Duha ka tuig sang ulihi, si Felix gintal-usan ni Porcio Festo.
14. Anong legal nga aman ang ginhimuslan ni Pablo sang nag-atubang sia kay Festo, kag ano nga kaanggid ang masapwan mo sa sini?
14 Si Pablo naghimo man sing masidla nga pangapin sa atubangan ni Festo. (25:1-12) Kon ang apostol takus sa kamatayon, indi sia mangindi, apang walay tawo nga makatugyan sa iya sa mga Judiyo sa pagpahamuot. “Nagadangop ako kay Cesar!” siling ni Pablo, nagahimulos sang kinamatarong sang isa ka Romanhon nga banwahanon nga ikasaba sa Roma (sadto anay sa atubangan ni Nero). Ginhatag ang pangabay, si Pablo “magapanaksi sa Roma,” subong sang gintagna. (Binuhatan 23:11) Ang mga Saksi ni Jehova nagahimulos man sang aman nga ‘pangapinan kag palig-unon ang maayong balita.’—Filipos 1:7.
15. (a) Anong tagna ang natuman sang nag-atubang si Pablo kay Hari Agrippa kag kay Cesar? (b) Paano ‘gintindakan [ni Saulo] ang mga suntok’?
15 Nabalitaan ni Hari Herodes Agrippa II sang naaminhan nga Judea kag sang iya utod nga babayi nga si Bernice (nga sa iya sia may incestuso nga relasyon) ang nahanungod kay Pablo sang ginduaw niya si Festo sa Cesarea. (25:13–26:23) Paagi sa pagpanaksi kay Agrippa kag kay Cesar, gintuman ni Pablo ang tagna nga dal-on niya ang ngalan sang Ginuo sa mga hari. (Binuhatan 9:15) Nagasugid kay Agrippa sang natabo sa dalan pakadto sa Damasco, si Pablo nagkomento nga si Jesus nagsiling: “Maiwat sa imo nga tindakan mo ang mga suntok.” Subong nga ginasakit sang batinggilan nga baka nga lalaki ang iya kaugalingon kon batuan niya ang mga tuslok sang suntok, ginsakit ni Saulo ang iya kaugalingon paagi sa pagpakig-away batok sa mga sumulunod ni Jesus, nga ginasakdag sang Dios.
16. Ano ang reaksion ni Festo kag ni Agrippa sa panaksi ni Pablo?
16 Ano ang reaksion ni Festo kag ni Agrippa? (26:24-32) Wala nakahangop sang pagkabanhaw kag nahamuot sa pagtuo ni Pablo, si Festo nagsiling: “Ang tama mo nga tinon-an nagapabuang sa imo!” Sing kaanggid, ginasumbong karon sang iban ang mga Saksi ni Jehova nga nagbuang, bisan pa nga sa pagkamatuod kaangay sila kay Pablo nga “nagahambal sing kamatuoran kag sing kaligdong sa hunahuna.” “Sa diutay nga tion himuon mo ako nga Cristiano,” siling ni Agrippa, nga nagtapos sang kasaba apang nagkilala nga si Pablo nabuhian kuntani kon wala sia nag-apelar kay Cesar.
Katalagman sa Dagat
17. Paano mo ilaragway ang mga katalagman nga naagihan sa dagat sadtong naglakbay si Pablo pakadto sa Roma?
17 Ang paglakbay pakadto sa Roma nagdayag kay Pablo sa “mga katalagman sa dagat.” (2 Corinto 11:24-27) Gintugyan ang mga bilanggo sa isa ka kapitan nga ginhingalanan kay Julio sang naglayag halin sa Cesarea pakadto sa Roma. (27:1-26) Sang nagdungka ang ila sakayan sa Sidon, gintugutan si Pablo sa pagduaw sa mga tumuluo, nga nagpapagsik sa iya sa espirituwal. (Ipaanggid ang 3 Juan 14.) Sa Mira sa Asia Minor, ginpasakay ni Julio ang mga bilanggo sa isa ka sakayan nga naglayag pa Italya. Walay sapayan sang mabaskog nga hangin, nakaabot sila sa pantalan sang mga Matahom nga Dulungkaan malapit sa siudad sang Lasea sang Creta. Paghalin didto pakadto sa Fenice, ang mamadlus nga hangin nagdaldal sang sakayan. Sa kahadlok nga idas-il sila sa Sirte (mga hatay-hatay) sa aminhan nga Aprika, “gintuntun [sang mga sakayanon] ang mga layag,” ayhan ang mga palo. Ginwagkus ang mga kalat sa lawas sang sakayan agod indi ini mapihak. Ginakuso gihapon sing sugung gid sang bagyo sang masunod nga adlaw, ang sakayan ginpamag-an paagi sa pagpanagbong sang mga lulan. Sa ikatlo nga adlaw, ginpamilak nila ang mga galamiton sang sakayan (mga layag ukon reserba nga gear). Sang daw wala na sing paglaum, nagpakita kay Pablo ang isa ka anghel kag ginsilingan sia nga indi magkahadlok, kay magaatubang sia kay Cesar. Daku gid nga paumpaw sang nagsiling ang apostol nga ang tanan nga mga manlalakbay isampay sa isa ka pulo!
18. Ano sang ulihi ang natabo kay Pablo kag sa iya kaupod nga mga sakayanon?
18 Nakalampuwas ang mga sakayanon. (27:27-44) Sang tungang-gab-i sang ika-14 nga adlaw, ang mga sakayanon nagbanta nga nagahinamput sila sa duta. Gintungkad nila ini, kag ginhulog ang mga sinipit agod indi makasunggo sa mga bato. Sa laygay ni Pablo, ang 276 tanan nga mga lalaki nagsugod sa pagkaon. Nian ginpamag-anan nila ang sakayan paagi sa pagpanagbong sang trigo sa dagat. Sang adlaw na, ginbuhian nila ang sinipit, ginhubad ang mga higot sang mga bansalan, kag ginbatak ang layag sa dulong sa hangin. Ang sakayan nagsunggo, kag ang olin nagsugod pagkawagwag. Apang ang tanan nakatakas sa duta.
19. Ano ang natabo kay Pablo sa Malta, kag ano ang ginhimo niya para sa iban didto?
19 Basa kag lapyo, nasapwan sang mga biktima sang nalunod nga barko nga yara sila sa Malta, diin ginpakitaan sila sang mga tagapulo sing “pinasahi nga kalulo.” (28:1-16) Apang, samtang nagatipon si Pablo sing mga inuggatong sa dabok, nag-uwag ang man-ug nga dalitan bangod sang kainit kag nag-ungot sa iya kamot. (Wala na karon sing mga man-ug nga dalitan sa Malta, kundi “dalitan nga mga sapat.”) Ang mga taga-Malta naghunahuna nga si Pablo tawo nga mamumuno nga indi magtugot ang “katarungan” nga mabuhi sia, apang sang wala sia napukan nga patay ukon magpalanghubag, nagsiling sila nga sia dios. Sang ulihi madamo sing gin-ayo si Pablo, lakip ang amay ni Publio, nga puno sang Malta. Sa tapos ang tatlo ka bulan, si Pablo, si Lucas, kag si Aristarco naglayag sa sakayan nga may tanda nga “Mga Anak ni Zeus” (si Castor kag si Pollux, ang kapid nga mga dios nga nagabantay kuno sa mga sakayanon). Nagdungka sa Puteoli, si Julio nagpadayon upod sa iya kaupdanan. Nagpasalamat si Pablo sa Dios kag nag-isog sang ang mga Cristiano gikan sa kabisera sang Roma nagsugat sa ila sa Furo ni Appio kag sa Tres Tavernas sa Appian Way. Sang ulihi, sa Roma, si Pablo gintugutan sa pagpuyo sing kinaugalingon, upod sa soldado nga nagabantay sa iya.
Padayon nga Ibantala ang Ginharian ni Jehova!
20. Sa anong hilikuton nagmasako si Pablo sa iya kuwartel sa Roma?
20 Sa iya kuwartel sa Roma, masidla nga ginbantala ni Pablo ang Ginharian ni Jehova. (28:17-31) Ginsilingan niya ang mga puno sang mga Judiyo: “Bangod sa paglaum sang Israel nagapus ako sa sining talikala.” Ina nga paglaum naglakip sang pagbaton sa Mesias, butang nga sa sini dapat man kita mangin handa sa pag-antos. (Filipos 1:29) Bisan pa kalabanan sadto nga mga Judiyo wala nagpati, madamong mga Gentil kag Judiyong nagkalabilin ang may matarong sing kahimtangan sa tagipusuon. (Isaias 6:9, 10) Sa sulod sang duha ka tuig (c. 59-61 C.E.) ginbaton ni Pablo ang tanan nga nagduaw sa iya, “nga nagawali sang ginharian sang Dios kag nagapanudlo nahanungod kay Ginuong Jesucristo sa bug-os nga kasidla kag walay nagaupang sa iya.”
21. Tubtob sa katapusan sang iya kabuhi sa duta, ano nga huwaran ang ginpahamtang ni Pablo?
21 Maathag nga ginproklamar ni Nero si Pablo nga wala sing sala kag ginbuhian sia. Nian ginpadayon sang apostol ang iya hilikuton upod si Timoteo kag si Tito. Apang, nabilanggo sia liwat sa Roma (c. 65 C.E.) kag mahimo nga napatay sa kamot ni Nero. (2 Timoteo 4:6-8) Apang tubtob sa katapusan, si Pablo nagpahamtang sing maayo nga huwaran subong isa ka maisog nga manugbantala sang Ginharian. Upod ini man nga espiritu sining katapusan nga mga adlaw, kabay nga ang tanan nga mga dedikado sa Dios masidla nga magabantala sang Ginharian ni Jehova!
Paano Mo Sabton?
◻ Anong ministeryal nga paghanas ang ginhatag ni Pablo sa taga-Efeso nga mga gulang?
◻ Paano si Pablo nagpahamtang sing huwaran sa pagpasakop sa kabubut-on sang Dios?
◻ Tuhoy sa kagubot sang kadam-an, ano ang pagkaanggid sa ulot sang mga inagihan ni Pablo kag sa iya sang mga Saksi ni Jehova karon?
◻ Anong legal nga aman ang ginhimuslan ni Pablo sang nag-atubang kay Gobernador Festo, kag ano ang modernong-adlaw nga kaanggid sini?
◻ Sa anong hilikuton nagmasako si Pablo sa iya kuwartel sa Roma, nga nagapahamtang sing anong huwaran?