Relihion sa Politika—Kabubut-on Bala Ini sang Dios?
“SI JUDAS nga taga-Galilea nagtindog sa mga adlaw sang pagpanglista kag napasunod sa iya ang pila sang katawhan. Apang nawala sia, kag tanan nga nagsunod sa iya nag-aplaag.” (Binuhatan 5:37) Yari ang isa pa ka halimbawa naton sa Biblia sang pagpahilabot sang relihion sa politika.
Sa wala pa mabun-ag si Jesus, ‘ginpangayo [sini nga Judas] ang bulig ni Saddok, isa ka Fariseo, kag nagrebelde.’ Bisan pa si Judas “isa ka rabbi nga may iya kaugalingon nga sekta,” “ginhaylo niya ang mga tawo nga mag-alsa, nga nagasiling nga talawan sila kon magbayad sila sing buhis sa mga Romanhon.”—The Jewish War ni Josephus.
Himuon Bala Ini ni Jesus?
Sa tapos sang bawtismo ni Jesus, ginsulay sia sang Yawa nga magpahilabot sa politika. Gintanyag ni Satanas sa iya “ang tanan nga ginharian sang kalibutan kag ang ila himaya.” Wala ginpanghiwala ni Cristo nga ang Yawa may awtoridad sa mga pangulohan. Sa baylo, ginsikway ni Jesus ining politikal nga kahigayunan, bisan pa mahimo makapangatarungan sia nga paagi sa politikal nga gahom makahimo sia sing maayo para sa katawhan.—Mateo 4:8-10.
Sang ulihi nakita sang katawhan ang ikasarang ni Jesus sa pag-aman sing kalan-on. Mahimo nga nangatarungan sila, ‘Kon si Jesus yara sa pangulohan, makabulig sia sa paglubad sang aton mga problema sa ekonomiya.’ Tan-awa kon ano ang natabo. “Si Jesus, sang nakahantop nga magakara sila sa pagpilit sa iya nga himuon sia nga hari, naglikaw.” (Juan 6:10-15) Huo, nangindi si Jesus nga madalahig sa politika, walay sapayan sang iya mga kalipikasyon.
Sang ulihi pa gid, ang iban sang politiko nga mga Judiyo nagtinguha sa pagsiod kay Jesus tuhoy sa isa ka politikal nga hulusayon: ang buhis. Mataas gid bala ang buhis nga ginapangayo sang Roma? Kon magbayad ang Judiyo sing buhis, iya bala ginasakdag paagi sa sini ang paggamit sa buhis sa pagsupurta sa mga pagpakig-away sang Roma? Makatuon kita sa kon paano si Jesus nagsabat: “Ihatag ninyo kay Cesar ang mga butang nga iya ni Cesar, kag sa Dios ang mga butang nga iya sang Dios.” (Marcos 12:13-17) Sing tuhay, 225 ka obispo sang Romano Katoliko sa Estados Unidos ang nagbotar sang nagligad nga Nobiembre sa pagbaton sa 115-ka-pahina nga pinamulong tuhoy sa ekonomiya nga nagsiling, sa bahin: “Ang sistema sang buhis dapat bag-uhon agod buhinan ang lulan sang mga imol. . . . Ang mga tawo nga may dakudaku nga makuhaan sing kuwarta dapat magbayad sing mas mataas nga buhis.”
Ano man ang aton ginahunahuna nahanungod sa aton buhis, si Jesus nagpabilin nga wala sing nadampigan sa politika sang mga buhis. Amo man sini ang ginhimo sang iya mga disipulo, subong ni apostol Pablo. (Roma 13:1-7) Bisan sa mainit nga hulusayon sang katilingban subong sang pag-ulipon, wala sila sing nadampigan. Mahanduraw mo kon daw ano kuntani kahapos para sa isa ka Cristiano, nga matandog sang kaluoy, sa pagreklamo batok sa pag-ulipon, subong nga ang mga klero sa karon nagadampig sa paglegalisar sa aborsion, sa hulusayon sa rasa, sa mga kinamatarong sang mga babayi, kag iban pa. Apang ang matuod nga mga Cristiano nagpabilin nga wala sing nadampigan!
Ang propesor sang Oxford nga si E. P. Sanders nagsulat: “Ginakilala na karon sa bug-os nga uniberso nga wala sing bisan ano nga pamatuod nga magapahunahuna sa aton nga si Jesus may militar/politikal nga ambisyon, kag amo man sa mga disipulo.”
Paghikot sang Paghukom sang Dios
Subong nakita naton kaina, madamo nga Judiyong mga lider ang nagbatyag nga para sa ila kaayuhan gid nga magkooperar sa mga manuggahom sang Roma, ginahimo ini bisan sa pagkasaba kag pagpatay kay Jesus nga Mesias. (Mateo 27:1, 2, 15-31) Ginalaragway sang Bugna ang pag-impluwensia sang relihion kag paggamit sa politika subong kaangay sa ‘babayi nga nagasakay sa sapat nga mapintas.’ Wala bala ina nagapahangop sa imo kon paano ginatamod sang Dios ining pagpahilabot sang mga klero?—Bugna 17:1-5.
Yari ang paghukom sang pila ka tawo sa sini nga butang:
Si Malachi Martin, isa ka eskolar sang Batikano, nagsiling nga ang mga klerigo “nga nagapahilabot sa politikal nga sosyal nga mga kausa nagakapaslawan sa ila Num. 1 nga papel: ang mangin mga tiglawas ni Jesucristo.” Sia nagsiling: “Ang mga obispo, halimbawa, wala sing awtoridad sa pagsulat nahanungod sa ekonomiya ukon sa pagsugo sa presidente nga indi magpadala sing mga misil sa Europa.”
Apang ano ang matabo kon ang mga politiko kag ang katawhan matak-an sa pagpahilabot sang mga klero? Sang nagligad nga tuig ginpaathag sang magasin nga Liberty kon paano si Emperador Constantino sang ikap-at nga siglo ‘nagsamo sang politika kag relihion, kag nagtuga sing “iglesia-estado” nga sapat.’ Nagsiling ini nahanungod sa kahimtangan karon: “Subong sang adlaw ni Constantino, ginagamit sang iglesia ang estado agod matigayon ang iya mga katuyuan.”—Italiko amon.
Maathag nga ginapakita sang Pulong sang Dios kon ano ang mangin resulta. Magaabot ang tion nga ang politikal nga elemento magaliso kag magahapay sa bug-os kalibutan nga emperyo sang dimatuod nga relihion, nga madugay na nagagamit sa politika para sa iya kaugalingon nga mga katuyuan. Ang Bugna 19:2 nagasiling nga ini mangin ekspresyon sang paghukom sang Dios.
Mahimo Ka Bala Mangin Neutral?
Indi mo mapunggan, kon ikaw lang, ang relihioso nga mga lider sa pagpahilabot sa politika. Apang sing indibiduwal sarang mo mailog ang matuod nga sumilimba nga ginlaragway sa Biblia. Si Jesus nagsiling nahanungod sa iya mga disipulo: “Sila indi bahin sang kalibutan, subong nga ako indi bahin sang kalibutan.” Sa tapos sadto ginsilingan niya si gobernador Pilato: “Ang akon ginharian indi bahin sining kalibutan. Kon ang akon ginharian bahin sining kalibutan, nagpakig-away kuntani ang akon mga alagad agod nga indi ako matugyan sa mga Judiyo.”—Juan 17:16; 18:36.
Posible bala sa aton tion nga mangin sa kalibutan, nga nagakabuhi sa globo subong isa ka legal nga banwahanon sang isa ka pungsod, kag sa gihapon “indi bahin sang kalibutan,” nga mangin neutral? Ang modernong maragtas sang mga Saksi ni Jehova nagasabat sing huo. Ginsunod nila ang Biblikanhon nga obligasyon nga mangin masinulundon sa kasuguan nga mga banwahanon, apang neutral sa politikal kag militar nga mga hilikuton sang madamo nga pungsod nga ila ginapuy-an.
Ang libro nga The Shaping of American Religion nagsiling: “Samtang nagapangindi sa pagsaludo sa bandera ukon sa pagpakigbahin sa wala sing pulos nga mga inaway sa ulot sang napamatbatan na nga mga pungsod, sila sa iban nga mga bahin masinulundon sa kasuguan nga mga banwahanon. Pila lamang ka grupo ang mahipid gid nga nakalubad sang ila palaligban nga mangin ‘sa sulod’ sang sekular nga katilingban kag indi man mangin ‘bahin’ sini.” Matuod ini sa bilog nga duta kag sa idalom sang madamo nga politikal nga klima. Bisan sa atubangan sang mabaskog nga pag-ipit nga biyaan ang ila pagkaneutral, ginauna sang mga Saksi ang ila katutom sa Ginharian sang Dios.
Ang istoryador nga si Brian Dunn nagsulat: “Indi magsaho ang mga Saksi ni Jehova kag ang Nazismo . . . Ang daku gid nga ginapamatukan sang Nazi sa sekta amo ang panimuot sang mga Saksi sa estado kag ang ila pagkaneutral sa politika. . . . Nagakahulugan ini nga wala sing tumuluo nga makauyat sing armas, makabotar, ukon makauyat sing palangakuan, makapakigbahin sa publiko nga mga piesta, ukon maghimo sing tanda sang pagkatutom.”—The Churches’ Response to the Holocaust (1986).
Ina nga pagkaneutral nagapadayon. Mabasa naton sa The Modern Encyclopedia of Russian and Soviet History, Tomo 15: “Ginkangil-aran gid ni Hitler ang mga Jehovist kag ginpabilanggo ang ayhan 10,000 sa ila . . . Nabatas sang matig-a sing buot nga mga Saksi ang mga kampo konsentrasyon sang Aleman sing labi sa kalabanan . . . Wala gid paghatagi sang pangulohan sang Sobyet ang mga Saksi ni Jehova sing legal nga pagluntad, bangod nakita sini sa sini nga hublag, sang sa iban nga mga relihion, ang isa ka ideolohiya nga nagapahuyang sang katutom sang mga sakop sini sa estado. . . . Wala sila nagapakigbahin sa mga eleksion; nagapangindi sila sa pag-alagad sa mga puersa armada; ginalimitehan nila ang ila pagkanadayag sa opisyal nga media tubtob sa pinakadiutay gid.”
Ang libro nga Christian Religion in the Soviet Union (1978) nagdugang: “Ginapamatukan sang mga Saksi sa Sobyet ang ginapangayo nga magpakigbahin sa serbisyo militar, eleksion, kag sa tanan nga politikal” nga mga hilikuton, nga ginapaabot sa mga banwahanon.
Gani posible nga ilugon ang pagkaneutral ni Jesus sa politikal kag militar nga mga hilikuton sang Romanhon kag Judiyong mga pangulohan. Ang paghimo sini karon mangin proteksion kon hikuton sang Dios ang iya malaglagon nga paghukom batok sa pagpahilabot sang relihion sa politika.
[Kahon sa pahina 10]
“Tion na nga paguwaon ang politika gikan sa pulpito kag ang pulpito paguwaon gikan sa politika. Ang relihioso nga mga opisyales may kinamatarong sa sekular nga mga pagtamod nga ila ginapatihan. [Apang] ginaabusuhan ang pulpito kon ginagamit ini para sa sekular nga mga kausa.”—Kabulig nga Sekretaryo sang Estado sang E.U. Langhorne Motley, Hunyo 1985.