Kapitulo 11
“Napuno sing Kalipay kag Balaan nga Espiritu”
Ang ginhimo ni Pablo sang naatubang niya ang nagapamatok kag wala nagasapak nga mga tawo
Base sa Binuhatan 13:1-52
1, 2. Ngaa ang asaynment ni Bernabe kag ni Saulo lain sa asaynment sang iban nga mga misyonero, kag paano makabulig ang ila hilikuton para matuman ang Binuhatan 1:8?
MAKAKULUNYAG ini nga adlaw para sa kongregasyon sa Antioquia. Sa tanan nga propeta kag manunudlo diri, sanday Bernabe kag Saulo ang ginpili sang balaan nga espiritu nga magbantala sing maayong balita sa malayo nga mga lugar.a (Binu. 13:1, 2) May kalipikado na nga mga lalaki nga ginpadala sadto, pero ining nauna nga mga misyonero nagkadto sa mga lugar nga nakapanggamot na ang Cristianismo. (Binu. 8:14; 11:22) Sini nga tion, sanday Bernabe kag Saulo ipadala sa mga lugar nga halos wala pa mabantalaan sing maayong balita. Upod man nila si Marcos para magbulig sa ila.
2 Mga 14 ka tuig antes sini, si Jesus nagsiling sa iya mga sumulunod: “Mangin saksi ko kamo sa Jerusalem, sa bug-os nga Judea kag Samaria, kag tubtob sa pinakamalayo nga bahin sang duta.” (Binu. 1:8) Ang pagtangdo kanday Bernabe kag Saulo bilang mga misyonero makabulig para matuman ang tagna ni Jesus!b
‘Ginpain kay May Ipahimo sa Ila’ (Binuhatan 13:1-12)
3. Ngaa mabudlay ang paglakbay sang unang siglo?
3 Subong, makalakbay na ang mga tawo sing malayo sa sulod lang sang isa ukon duha ka oras bangod naimbento na ang salakyan kag eroplano. Indi amo sini sang unang siglo C.E. Ang kalabanan sadto nagalakat lang, nga sa masami nagaagi sa mabudlay nga alagyan. Ang isa ka adlaw nga paglakbay nga mga 30 kilometros lang, makapoy na!c Gani, bisan pa nga nalangkag na sanday Bernabe kag Saulo sa ila asaynment, kabalo sila nga nagakinahanglan gid ini sing panikasog kag sakripisyo.—Mat. 16:24.
4. (a) Ano ang naggiya sa pagpili kanday Bernabe kag Saulo, kag ano ang reaksion sang mga kauturan sa pagpili sa ila? (b) Paano naton masuportahan ang mga gintangdo sang Dios?
4 Ngaa sanday Bernabe kag Saulo gid ang ginpili sang balaan nga espiritu nga painon kay ‘may ipahimo sa ila’? (Binu. 13:2) Wala sing sabat ang Biblia. Pero nahibaluan naton nga gingiyahan sang balaan nga espiritu ang pagpili sa ila. Wala sing ginsambit nga nagpamatok ang mga manalagna kag mga manunudlo sa Antioquia sa desisyon. Ginsuportahan gid nila ang pagtangdo. Wala sila nahisa kanday Bernabe kag Saulo. Sigurado nga napalig-on gid sanday Bernabe kag Saulo sang ang ila mga kauturan ‘nagpuasa kag nagpangamuyo kag nagtungtong sang ila mga kamot sa ila kag ginpalakat sila.’ (Binu. 13:3) Dapat nga suportahan man naton ang mga ginhatagan sing mga asaynment sa Cristianong kongregasyon, lakip ang mga gintangdo bilang mga manugtatap. Imbes nga mahisa sa mga nakabaton sini nga mga pribilehiyo, dapat naton sila ‘pakitaan sang labaw sa kinaandan nga kaayo lakip ang gugma bangod sa ila buluhaton.’—1 Tes. 5:13.
5. Ipaathag kon paano ginhimo ang pagbantala sa isla sang Cipre.
5 Pagkatapos nga naglakat pa Seleucia, nga isa ka pantalan malapit sa Antioquia, naglayag sanday Bernabe kag Saulo pakadto sa isla sang Cipre, nga mga 200 kilometros ang kalayuon.d Bangod taga-Cipre si Bernabe, sigurado nga nalangkag gid sia magbantala sa ila lugar. Wala na sila mag-usik sang panahon sang nag-abot sila sa Salamis, ang siudad sa nasidlangan nga baybayon sang isla. Insigida nga “ginbantala nila ang pulong sang Dios sa mga sinagoga sang mga Judiyo.”e (Binu. 13:5) Naglakbay sa bilog nga Cipre sanday Bernabe kag Saulo, nga nagapanaksi sa kilala nga mga siudad nga ila maagyan. Depende sa ruta nga ila gin-agyan, mahimo nga naglakat ining mga misyonero sing mga 160 kilometros!
6, 7. (a) Sin-o si Sergio Paulo, kag ngaa gintinguhaan ni Bar-Jesus nga punggan sia sa pagpamati sa maayong balita? (b) Paano gintapna ni Saulo ang pagpamatok ni Bar-Jesus?
6 Madamo sang butig nga pagsimba sa Cipre sang unang siglo. Nangin maathag gid ini sang makalambot sanday Bernabe kag Saulo sa Pafos, sa nakatundan nga baybayon sang isla. Nakilala nila didto “si Bar-Jesus, nga isa ka babaylan kag butig nga manalagna.” Kag “kaupod sia sang proconsul nga si Sergio Paulo, nga isa ka maalam nga tawo.”f Sang unang siglo, madamo sang bantog nga mga Romano nga nagapangayo sing bulig sa isa ka babaylan ukon astrologo para sa importante nga mga desisyon. Ginahimo ini bisan sang “maalam nga tawo” pareho kay Sergio Paulo. Pero interesado si Sergio Paulo sa mensahe sang Ginharian kag “luyag gid niya magpamati sa pulong sang Dios.” Wala ini nagustuhan ni Bar-Jesus, nga kilala sa bantog niya nga ngalan nga Elimas, buot silingon “Babaylan.”—Binu. 13:6-8.
7 Manugpamatok sang mensahe sang Ginharian si Bar-Jesus. Ang matuod, para maamligan ang iya awtoridad bilang manuglaygay ni Sergio Paulo, gintinguhaan niya “nga punggan ang proconsul nga magtuo sa Ginuo.” (Binu. 13:8) Pero wala nagpasugot si Saulo nga impluwensiahan sang babaylan si Sergio Paulo. Gani ano ang ginhimo ni Saulo? Ang teksto nagasiling: “Gintulok sia [si Bar-Jesus] ni Saulo, nga ginatawag man Pablo, nga napuno sing balaan nga espiritu kag nagsiling: ‘Ikaw nga madaya gid kag malaut nga tawo, ikaw nga anak sang Yawa, ikaw nga kaaway sang tanan nga butang nga matarong, indi ka bala mag-untat sa pagpatiko sa matadlong nga mga dalanon ni Jehova? Silutan ka ni Jehova. Mabulag ka kag indi makakita sing kapawa sang adlaw sa sulod sang pila ka tion.’ Sa gilayon, nagdulom ang iya panulok kag nabulag sia, kag nagpangapkap sia sa pagpangita sing magatuytoy sa iya.”g Ano ang reaksion ni Sergio Paulo sang nakita niya ini nga milagro? “Sang nakita sang gobernador ang natabo, nagtuo sia sa Ginuo, kay nahayanghag sia sa mga butang nga natun-an niya tuhoy kay Jehova.”—Binu. 13:9-12.
8. Paano naton mailog ang kaisog ni Pablo?
8 Wala mahadlok si Pablo kay Bar-Jesus. Indi man kita dapat mahadlok sa mga manugpamatok nga nagatinguha nga paluyahon ang pagtuo sang mga interesado sa mensahe sang Ginharian. Siempre, dapat maghambal kita “pirme sing mainayuhon, nga daw gintimplahan sing asin.” (Col. 4:6) Pero, dapat naton himuon ang tanan naton nga masarangan para padayon nga matun-an sang interesado ang parte kay Jehova bisan pa maakig ang iban nga tawo. Indi man kita mahadlok nga ibuyagyag ang butig nga relihion, nga nagapadayon sa “pagpatiko sa matadlong nga mga dalanon ni Jehova” pareho sang ginhimo ni Bar-Jesus. (Binu. 13:10) Pareho kay Pablo, kabay nga ibantala naton sing maisog ang kamatuoran kag buligan ang mga tawo nga gusto magtuon pa gid. Kag bisan pa indi pareho kay Pablo ang pagbulig sang Dios sa aton, sigurado kita nga gamiton ni Jehova ang iya balaan nga espiritu para buyukon ang mga interesado sa kamatuoran.—Juan 6:44.
‘Pulong nga Makapalig-on’ (Binuhatan 13:13-43)
9. Ngaa maayo gid nga halimbawa sanday Pablo kag Bernabe para sa mga nagapanguna subong sa kongregasyon?
9 May pagbag-o sang nagbiya sila sa Pafos kag naglayag pa Perga, sa baybayon sang Asia Minor, nga mga 250 kilometros. Sa Binuhatan 13:13, ginsambit “si Pablo kag ang iya mga kaupod.” Ini nga mga tinaga nagapakita nga si Pablo na ang nagapanguna sa mga hilikuton sang grupo. Pero wala gid kita sang mabasa sa Biblia nga nahisa si Bernabe kay Pablo, kundi padayon sila nga nag-updanay sa pagtuman sang kabubut-on sang Dios. Sanday Pablo kag Bernabe maayo gid nga halimbawa para sa mga nagapanguna subong sa kongregasyon. Imbes nga magkompetensiahanay kon sin-o gid ang mas importante, dapat dumdumon sang mga Cristiano ang ginsiling ni Jesus: “Kamo tanan mag-ulutod.” Sia nagdugang: “Ang nagapakataas sang iya kaugalingon paubson, kag ang nagapaubos sang iya kaugalingon pakataason.”—Mat. 23:8, 12.
10. Ilaragway ang paglakbay halin sa Perga pa Antioquia sa Pisidia.
10 Pag-abot sa Perga, ginbiyaan ni Juan Marcos sanday Pablo kag Bernabe kag nagpauli sia sa Jerusalem. Wala ginpaathag kon ngaa nagpauli sia. Nagpadayon sa paglakbay sanday Pablo kag Bernabe, halin sa Perga pa Antioquia sa Pisidia, nga siudad sa probinsia sang Galacia. Indi ini mahapos nga paglakbay, kay ang Antioquia sa Pisidia mga 1,100 metros ang kataason halin sa nibel sang dagat. Ang makatalagam nga alagyan sa kabukiran nabantugan man nga may nagapanglambat nga mga kawatan. Isa pa, mahimo nga sa sini nga tion nagabalatian pa si Pablo.h
11, 12. Sang nagpamulongpulong si Pablo sa sinagoga sa Antioquia sa Pisidia, paano niya naganyat ang iya tagpalamati?
11 Nagsulod sa sinagoga sa Antioquia sa Pisidia sanday Pablo kag Bernabe sa Adlaw nga Inugpahuway. Ang rekord nagasugid: “Sa tapos mabasa ang Kasuguan kag ang sinulatan sang mga Manalagna, ginpangabay sang nagadumala nga mga opisyal sang sinagoga si Pablo kag si Bernabe: ‘Mga kauturan, kon may pulong kamo nga makapalig-on sa katawhan, ihambal ninyo.’” (Binu. 13:15) Gani nagtindog si Pablo kag naghambal.
12 Nagsugod si Pablo sa paghambal sa iya tagpalamati: “Mga Israelinhon kag kamo nga nagakahadlok sa Dios.” (Binu. 13:16) Ang tagpalamati ni Pablo mga Judiyo kag mga proselita. Paano naganyat ni Pablo ining mga tagpalamati, kay wala sila makahibalo sang papel ni Jesus sa katuyuan sang Dios? Una, ginsumaryo ni Pablo ang kasaysayan sang pungsod sang mga Judiyo. Ginpaathag niya kon paano ‘sila ginbuligan ni Jehova sang nagaistar sila subong dumuluong sa Egipto.’ Ginpaathag man niya nga sang ginhilway na sila ‘ginbatas sila sang Dios sa kamingawan’ sa sulod sang 40 ka tuig. Ginsaysay man ni Pablo kon paano naagaw sang mga Israelinhon ang Ginsaad nga Duta kag kon paano “ginpartida [ni Jehova] ini nga kadutaan kag ginhatag ini sa mga tribo sang Israel subong palanublion.” (Binu. 13:17-19) Mahimo nga ang ginhambal ni Pablo halin sa pila ka teksto sa Kasulatan nga bag-o lang ginbasa bilang bahin sang pagsaulog sang Adlaw nga Inugpahuway. Kon amo sini, isa pa ini ka halimbawa nga nahibaluan ni Pablo kon paano ‘makigbagay sa tanan nga sahi sang tawo.’—1 Cor. 9:22.
13. Paano naton mapahulag ang tagipusuon sang aton mga ginabantalaan?
13 Dapat man kita manikasog nga ganyaton ang aton ginabantalaan. Halimbawa, kon nahibaluan naton ang relihion sang tagbalay mas makapili kita sang topiko nga mahimo makapainteres sa iya. Puede man naton sambiton ang mga teksto sa Biblia nga posible pamilyar sa iya. Mas maayo kon ipabasa naton ini sa iya mismo Biblia. Mangita sing paagi nga mapahulag ang tagipusuon sang imo mga ginabantalaan.
14. (a) Paano ginpresentar ni Pablo ang maayong balita parte kay Jesus, kag ano ang iya paandam? (b) Ano ang epekto sang pamulongpulong ni Pablo sa mga tawo?
14 Dayon ginpaathag ni Pablo nga ang mga hari sa Israel mga katigulangan ni Jesus. Ginpaathag man niya nga ginhanda ni Juan nga Manugbawtismo ang katawhan para batunon nila ang “isa ka manluluwas, nga amo si Jesus.” Ginsaysay dayon ni Pablo kon paano ginpatay si Jesus kag nabanhaw. (Binu. 13:20-37) “Gani, mga kauturan, ginabantala ko sa inyo,” siling ni Pablo, “nga patawaron sang Dios ang inyo mga sala paagi sa kamatayon sining isa . . . Bangod sang kamatayon sining isa, tawgon sang Dios nga matarong ang tanan nga nagatuo.” Dayon ginpaandaman sang apostol ang iya mga tagpalamati: “Maghalong kamo nga indi mahanabo sa inyo ang ginsiling sa mga sinulatan sang mga Manalagna. Ini nagasiling: ‘Kamo nga nagayaguta sang mga butang nga ginahimo ko, makita ninyo ini kag makibot kamo. Dayon madula kamo, bangod indi gid kamo magpati sa mga butang nga himuon ko sa panahon ninyo, bisan pa may magsugid sini sa inyo sing detalyado.’” Tumalagsahon ang epekto sang pamulongpulong ni Pablo. “Nagpangabay ang mga tawo nga ihambal ini sa ila sa madason nga Adlaw nga Inugpahuway,” siling sang Biblia. Dugang pa, sang natapos na ang pagtinipon sa sinagoga, “madamo nga Judiyo kag mga proselita nga nagasimba sa Dios ang nagsunod kay Pablo kag kay Bernabe.”—Binu. 13:38-43.
“Ibantala Namon Ini sa mga Indi Judiyo” (Binuhatan 13:44-52)
15. Ano ang natabo sa Adlaw nga Inugpahuway pagkatapos sang pamulongpulong ni Pablo?
15 Sang madason nga Adlaw nga Inugpahuway, “halos bug-os nga siudad” ang nagtipon para magpamati kay Pablo. Ang pila ka Judiyo naakig gid kag ‘mapasipalahon nga naghambal batok sa ginsiling ni Pablo.’ Gani, may kaisog nga nagsiling si Pablo kag si Bernabe sa ila: “Kinahanglan nga sa inyo una nga ihambal ang pulong sang Dios. Apang, bangod ginasikway ninyo ini kag ginakabig ang inyo kaugalingon nga indi takus sa kabuhi nga wala sing katapusan, ibantala namon ini sa mga indi Judiyo. Kay si Jehova nagsugo sa amon: ‘Ginhimo ko ikaw subong kapawa sa mga pungsod, agod mangin kaluwasan ka tubtob sa pinakamalayo nga bahin sang duta.’”—Binu. 13:44-47; Isa. 49:6.
16. Ano ang reaksion sang mga Judiyo sa ginsiling sang mga misyonero, kag ano ang ginhimo nanday Pablo kag Bernabe sa pagpamatok?
16 Nalipay ang Gentil nga mga tagpalamati, kag “ang tanan nga may husto nga panimuot sa pagtigayon sing kabuhi nga wala sing katapusan.” (Binu. 13:48) Naglapnag dayon ang pulong ni Jehova sa bilog nga pungsod. Lain gid ang reaksion sang mga Judiyo. Ginapahangop sang ginsiling sang mga misyonero nga bisan pa nauna sila nga ginsugiran sang pulong sang Dios, nagdesisyon sila nga isikway ang Mesias kag gani hukman sila sang Dios. Ginsugyot sang mga Judiyo ang kilala nga mga babayi kag ang nagadumala nga mga lalaki sang siudad, “kag ginhingabot nila si Pablo kag si Bernabe kag gintabog sila pagua sa mga dulunan sang siudad.” Ano ang ginhimo nanday Pablo kag Bernabe? “Gintaktak nila ang yab-ok sa ila mga tiil batok sa ila kag nagkadto sila sa Iconio.” Nauntat na bala ang Cristianismo sa Pisidia sa Antioquia? Wala! Ang mga disipulo nga nabilin “padayon nga napuno sing kalipay kag balaan nga espiritu.”—Binu. 13:50-52.
17-19. Paano naton mailog ang maayo nga halimbawa nanday Pablo kag Bernabe, kag ngaa malipay kita sa paghimo sini?
17 May matun-an kita nga importante nga leksion sa ginhimo sining matutom nga mga kauturan sang ginhingabot sila. Wala kita nagauntat sa pagbantala, bisan pa nga punggan kita sang kilala nga mga tawo. Talupangda man nga sang ginsikway sang mga taga-Antioquia ang ila mensahe, sanday Pablo kag Bernabe ‘nagtaktak sang yab-ok sa ila mga tiil.’ Indi buot silingon nga naakig sila kundi nagapakita ini nga wala na sila sing responsibilidad sa sini nga mga tawo. Narealisar sining mga misyonero nga indi nila makontrol ang reaksion sang iban. Ang makontrol lang nila amo kon bala magapadayon sila sa pagbantala ukon indi. Gani nagkadto sila sa Iconio para magbantala didto!
18 Sang naglakat na si Pablo kag Bernabe, ang bag-o nga mga kauturan na lang ang nabilin sa Antioquia kag madamo ang nagahingabot sa ila. Pero ang ila kalipay wala nagadepende sa pagbaton sang iban sa maayong balita. Si Jesus nagsiling: “Malipayon ang mga nagapamati sa pulong sang Dios kag nagatuman sini!” (Luc. 11:28) Kag determinado gid ang mga disipulo sa Antioquia sa Pisidia nga sundon ang sugo ni Jesus.
19 Pareho nanday Pablo kag Bernabe, kabay nga pirme naton dumdumon nga ang aton responsibilidad amo ang pagbantala sing maayong balita. Depende na sa aton ginabantalaan kon bala batunon nila ang mensahe ukon indi. Kon wala nagasapak ang aton ginabantalaan, makakuha kita sing leksion sa mga disipulo sang unang siglo. Bisan pa may paghingabot, mangin malipayon kita kon pabaloran naton ang kamatuoran kag magpagiya sa balaan nga espiritu.—Gal. 5:18, 22.
a Tan-awa ang kahon nga “Si Bernabe—‘Anak sang Lugpay.’”
b Sa sini nga tion, may mga kongregasyon na asta sa Antioquia sa Siria nga mga 550 kilometros sa aminhan sang Jerusalem.
c Tan-awa ang kahon nga “Ang Paglakbay.”
d Sang unang siglo, makalakbay ang isa ka barko sing mga 160 kilometros sa isa ka adlaw kon ayon ang hangin. Pero kon indi maayo ang tiempo, mas malawig ang pagpanakayon.
e Tan-awa ang kahon nga “Sa mga Sinagoga sang mga Judiyo.”
f Ang Cipre ginagamhan sang Senado sang Roma. Ang nagadumala sini nga isla amo ang gobernador sang probinsia nga may ranggo nga proconsul.
g Sugod sa sini nga tion, gintawag na si Saulo nga Pablo. Ang pila nagapati nga gingamit niya ining Romano nga ngalan bilang pagpadungog kay Sergio Paulo. Pero, indi ini matuod kay gingamit niya gihapon ang ngalan nga Pablo bisan naghalin na sia sa Cipre. Ginapakita sini nga si Pablo nga “apostol nga ginpadala sa mga pungsod,” nagdesisyon nga gamiton ang iya Romano nga ngalan. Mahimo nga gingamit man niya ang ngalan nga Pablo bangod ang pagmitlang sa Griego sang iya Hebreo nga ngalan, ang Saulo, pareho sa isa ka Griego nga tinaga nga may malain nga kahulugan.—Roma 11:13.