Mabuligon nga Panudlo sa Aton Makahalanguyos nga mga Tion
“Hibalua ini, nga sa katapusan nga mga adlaw magaabot ang makahalanguyos nga mga tion nga mabudlay atubangon. . . . Ang malaut nga mga tawo kag mga impostor magalain kag magalain pa, nga nagadaya kag ginadayaan.”—2 TIMOTEO 3:1, 13.
1, 2. Ngaa dapat kita mangin interesado sa kon anong mga panudlo ang ginasunod naton?
IKAW bala ginabuligan, ukon ginasaklaw? Ang imo bala mga problema ginalubad, ukon ginapalala pa? Sang ano? Sang mga panudlo. Huo, ang mga panudlo mahimo makaapekto sing daku sang imo kabuhi, sa maayo ukon sa malain man nga paagi.
2 Gintun-an ini sining karon lang sang tatlo ka magkaupod nga mga propesor kag ginhatag nila ang ila mga natukiban sa Journal for the Scientific Study of Religion. Matuod, ayhan wala nila ikaw matun-an ukon ang imo pamilya. Apang, ginapakita sang ila natukiban nga may yara pat-od nga kaangtanan sa ulot sang mga panudlo kag sang kadalag-an, ukon kapaslawan, sang tawo, sa pag-atubang sa aton makahalanguyos nga mga tion. Sa masunod nga artikulo, hinambitan namon ang ila natukiban.
3, 4. Ano ang pila ka pamatuod nga nagakabuhi kita sa makahalanguyos nga mga tion?
3 Apang, una, binagbinaga ini nga pamangkot: Nagaugyon ka bala nga nagakabuhi kita sa mga tion nga mabudlay atubangon? Kon amo, pat-od gid nga makita mo nga ang ebidensia nagapamatuod nga amo ini ang “makahalanguyos nga mga tion nga mabudlay atubangon.” (2 Timoteo 3:1-5) Ang mga tawo naapektuhan sa nanuhaytuhay nga mga paagi. Halimbawa, ayhan may nahibaluan ikaw nga mga kadutaan nga nabahinbahin sa karon samtang ang lainlain nga mga grupo nagainaway agod mangibabaw sa politika. Sa iban nga lugar, ang pagpatay resulta sang relihioso ukon etniko nga mga dipaghangpanay. Indi lamang mga soldado ang nahalitan. Hunahunaa ang dimaisip nga mga kababayin-an kag mga bata nga babayi nga ginsakit ukon ang mga tigulang nga gindingutan sang pagkaon, init, kag pasilungan. Dimaisip nga mga tawo ang nagaantos sing daku, nga nagadul-ong sa pagbaha sang mga refugee kag sang madamong naangot nga mga kabudlayan.
4 Ang aton mga tion ginatandaan man sang mga problema sa ekonomiya, nga nagaresulta sa sirado nga mga pabrika, pagkawalay palamugnan, pagkadula sang mga benepisyo kag mga pension, pagnubo sang balor sang kuwarta, kag nagadiutay ukon nagalaka nga pagkaon. May madugang bala ikaw sa listahan sang mga problema? Ayhan may yara. Minilyon pa sa palibot sang globo ang nagaantos bangod sang kakulang sing pagkaon kag balatian. Ayhan nakita mo ang makangilidlis nga mga retrato gikan sa Sidlangan nga Aprika nga nagapakita sang maniwang katama nga mga kalalakin-an, kababayin-an, kag kabataan. Minilyon sa Asia ang nagaantos sing subong man.
5, 6. Ngaa masiling nga ang balatian isa man ka daku nga bahin sang aton makahalanguyos nga mga tion?
5 Nabatian naton tanan ang tuhoy sa makahaladlok nga mga balatian nga nagadamo karon. Sang Enero 25, 1993, ang The New York Times nagsiling: “Nagadamo sa tunga sang pagkasalamwanan sa sekso, pagkasalimpapaw kag mapatumbayaon nga pagtapna, ang epidemia nga AIDS sang Latin Amerika mahimo nga magalabaw pa sa iya sang Estados Unidos . . . Ang kalabanan nga pag-uswag ginabangdan sang pagdamo sang nalatnan sa tunga sang . . . mga kababayin-an.” Sang Oktubre 1992, ang U.S.News & World Report nagsiling: “Duha ka dekada pa lamang ang nagligad sang ang surgeon general sang Estados Unidos, nga nagadayaw sa isa sang pinakadaku nga kadalag-an sa kapagros sang publiko, nagpahibalo nga tion na agod ‘sirhan ang libro sang makalalaton nga mga balatian.’ ” Apang kamusta karon? “Ang mga ospital liwat nga ginadagsa sang mga biktima sang mga balatian nga ginhaumhaum nga nadaug na. . . . Ang mga mikrobyo nagapatubas sing mas tuso pa nga genetikong mga estratehiya nga nagatugot sa ila sa pagtubo sing mas madasig sangsa paghimo sing bag-ong mga antibiotiko. . . ‘Nagasulod kita sa isa ka bag-ong dag-on sang makalalaton nga balatian.’ ”
6 Subong isa ka halimbawa, ang Newsweek sang Enero 11, 1993, nagreport: “Ang mga parasito sang malaria nagalaton karon sa ginabulubanta nga 270 milyones ka tawo kada tuig, nga nagapatay sang tubtob sa 2 milyones . . . kag nagatuga sing dimagkubos 100 milyones nga kaso sang malala nga balatian. . . . Sa amo man nga tion, ang balatian dugang pa nga nagabato sa anay nagabulong nga mga droga. . . . Ang iban nga mga sakit indi na mabulong sa dili madugay.” Nagapakurog ini sa imo sa kahadlok.
7. Paano ang madamo apektado karon sang mabudlay nga mga tion?
7 Ayhan matalupangdan mo nga sa sining makahalanguyos nga mga tion nga mabudlay atubangon, madamo ang nagapangita sing bulig nga malubad ang ila mga problema. Binagbinaga, halimbawa, yadtong nagadangop sa mga libro nahanungod sa paglandas sa kahuol ukon sa pila ka bag-ong balatian. Ang iban nagakinahanglan gid sing laygay nahanungod sa isa ka napaslawan nga pag-asawahay, pag-atipan sa bata, mga problema sa alkohol ukon droga, ukon kon paano balansehon ang mga ginapangayo sang ila trabaho kag ang mga pag-ipit nga nabatyagan nila sa puluy-an. Huo, nagakinahanglan gid sila sing bulig! Ginabatuan mo bala ang isa ka personal nga problema ukon nagaeksperiensia sing pila ka palaligban nga tuga sang inaway, tiggulutom, ukon kalamidad? Bisan pa nga ang nagaipit nga problema daw indi malubad, may rason ikaw sa pagpamangkot, ‘Ngaa nalab-ot naton ining makahalanguyos nga kahimtangan?’
8. Ngaa dapat kita magdangop sa Biblia para sa paghangop kag panuytoy?
8 Antes naton malandas sing epektibo kag masapwan ang kaayawan sa kabuhi karon kag sa palaabuton, dapat naton hibaluon kon ngaa nagaatubang kita sining makahalanguyos nga mga tion. Sing prangka, nagahatag ina sing rason para binagbinagon sang tagsatagsa sa aton ang Biblia. Ngaa ginatudlo naton ang Biblia? Bangod ini lamang ang nagaunod sang sibu nga tagna, maragtas nga ginsulat sing una, nga nagapakita sang mga rason sang aton kahimtangan, kon diin na kita, kag kon ano ang aton palaabuton.
Isa ka Leksion Gikan sa Maragtas
9, 10. Paano natuman ang tagna ni Jesus sa Mateo kapitulo 24 sang unang siglo?
9 Ang Pebrero 15, 1994 nga Ang Lalantawan, naghatag sing talalupangdon nga repaso sang maathag nga tagna ni Jesus sa Mateo kapitulo 24. Kon buksan mo ang imo Biblia sa sina nga kapitulo, makita mo sa bersikulo 3 nga ang mga apostoles ni Jesus nangabay sing tanda nahanungod sa iya palaabuton nga presensia kag sa konklusion sang sistema sang mga butang. Nian, sa bersikulo 5 tubtob 14, gintagna ni Jesus ang butig nga mga Cristiano, mga inaway, mga kakulang sing pagkaon, paghingabot sa mga Cristiano, pagkamalinapason, kag masangkad nga pagbantala sang Ginharian sang Dios.
10 Ginapamatud-an sang maragtas nga natabo gid yadto nga mga butang sadtong konklusion sang Judiyong sistema sang mga butang. Kon nagkabuhi ka sadto, indi bala nga mabudlay nga mga tion yadto? Apang, ang mga hitabo nagapadulong sa isa ka talipuspusan, ang dimatupungan nga kapipit-an sang Jerusalem kag sang Judiyong sistema. Sa bersikulo 15 mabasa naton kon ano sadto ang natabo pagkatapos ginsalakay sang mga Romano ang Jerusalem sang 66 C.E. Yadtong mga hitabo nagdangat sa kapipit-an nga ginsambit ni Jesus sa bersikulo 21—ang kalaglagan sang Jerusalem sang 70 C.E., ang pinakamalala nga kapipit-an nga natabo sa sadto nga siudad. Apang, nahibaluan mo nga ang maragtas wala matapos sadto, ni nagsiling si Jesus nga ini matapos. Sa bersikulo 23 tubtob 28, ginpakita niya nga pagkatapos sang kapipit-an sang 70 C.E., ang iban pa nga mga butang mahanabo.
11. Sa anong paagi ang unang-siglo nga katumanan sang Mateo kapitulo 24 may kaangtanan sa aton adlaw?
11 Ang iban sa karon mahimo mahuyog nga indi pagsapakon ang mga butang nga nagligad sa pagsiling sing ‘ti ano?’ Sala ina. Ang katumanan sang tagna sadto anay importante gid. Ngaa? Ti, ang mga inaway, tiggulutom, linog, kalalat-an, kag paghingabot sadtong konklusion sang Judiyong sistema makita sa daku pa nga katumanan sang natapos ang “gintalana nga mga tion sang mga pungsod” sang 1914. (Lucas 21:24) Madamo sang nagakabuhi karon ang mga nakasaksi sa Inaway Kalibutanon I sang nagsugod ining moderno nga katumanan. Apang bisan natawo ikaw pagkatapos sang 1914, nasaksihan mo ang katumanan sang tagna ni Jesus. Ang mga hitabo sa sining ika-20 nga siglo nagapamatuod gid nga nagakabuhi kita karon sa konklusion sining karon malauton nga sistema.
12. Suno kay Jesus, ano pa ang mapaabot naton nga makita?
12 Nagakahulugan ini nga ang “kapipit-an” sang Mateo 24:29 yara sa unahan naton. Nagadalahig ini sang mga hitabo sa langit nga ayhan dimahanduraw. Ginapakita sang bersikulo 30 nga makita nian sang katawhan ang isa ka tuhay nga tanda—ang isa nga nagapamatuod nga malapit na ang kalaglagan. Suno sa kaanggid nga kasaysayan sa Lucas 21:25-28, sa sinang palaabuton nga tion, ‘ang mga tawo magakapunaw sa kahadlok kag sa pagpaabot sa mga butang nga mahanabo sa duta.’ Ang kasaysayan ni Lucas nagasiling man nga ihangad nian sang mga Cristiano ang ila mga ulo bangod ang pagtubos sa ila malapit na gid.
13. Anong duha ka pangunang mga punto ang nagakabagay sang aton igtalupangod?
13 ‘Ginabaton ko kag ugyon ako sa sina,’ ayhan isiling mo, ‘apang sa banta ko ang problema amo kon paano ko mahangpan kag maatubang ang aton mabudlay nga mga tion?’ Husto. Ang aton una nga punto amo ang pagkilala sa pangunang mga problema kag ang paghibalo kon paano naton ini mahimo malikawan. Naangot sa sina amo ang ikaduha nga punto, kon paano kita mabuligan sang Makasulatanhon nga mga panudlo sa pagtigayon sing mas maayo nga kabuhi karon. Sa sining kaangtanan, buksi ang imo Biblia sa 2 Timoteo kapitulo 3, kag tan-awa kon paano ang mga pinamulong ni apostol Pablo makabulig sa imo sa pag-atubang sa mabudlay nga mga tion.
Isa ka Tagna Tuhoy sa Aton mga Tion
14. Ngaa may rason sa pagpati nga ang pagbinagbinag sa 2 Timoteo 3:1-5 makabenepisyo sa aton?
14 Gin-inspirar sang Dios si Pablo sa pagsulat sing maayo gid nga laygay sa matutom nga Cristiano nga si Timoteo nga nagbulig sa iya sa pagkabuhi sing mas madinalag-on kag mas makalilipay. Ang bahin sang ginsulat ni Pablo may pangunang aplikasyon sa aton adlaw. Bisan nga sa banta mo nahibaluan mo gid ini, sundi sing maayo karon ang matagnaon nga mga pinamulong sa 2 Timoteo 3:1-5. Si Pablo nagsulat: “Hibalua ini, nga sa katapusan nga mga adlaw magaabot ang makahalanguyos nga mga tion nga mabudlay atubangon. Kay ang mga tawo magamahigugmaon sang kaugalingon, mahigugmaon sang kuwarta, bugalon, palabilabihon, mapasipalahon, malalison sa mga ginikanan, dimapinasalamaton, dimatutom, wala sing kinaugali nga pagpalangga, indi bukas sa bisan ano nga kasugtanan, mapatupatuon, wala sing pagpugong sa kaugalingon, mabangis, wala sing gugma sa kaayuhan, maluib, matig-a sing ulo, nagahabok sa pagpadayaw, mahigugmaon sa kinasadya sangsa mahigugmaon sa Dios, nga may dagway sang diosnon nga debosyon apang nagapanghiwala sang gahom sini.”
15. Ngaa ang 2 Timoteo 3:1 dapat nga may pinasahi nga interes sa aton karon?
15 Talupangda palihug, may yara 19 ka butang nga ginlista. Antes naton ini usisaon kag makalab-ot sa kahimtangan nga makabenepisyo, magdulog sa makadali agod mahantop ang tagna sa kabilugan. Tan-awa ang bersikulo 1. Si Pablo nagtagna: “Sa katapusan nga mga adlaw magaabot ang makahalanguyos nga mga tion nga mabudlay atubangon.” Anong “katapusan nga mga adlaw”? May yara na madamong katapusan nga mga adlaw, subong sang katapusan nga mga adlaw sang dumaan nga Pompeii ukon sang katapusan nga mga adlaw sang isa ka hari ukon nagagahom nga panimalay. Bisan ang Biblia nagasambit sang pila ka katapusan nga mga adlaw, subong sang katapusan nga mga adlaw sang Judiyong sistema. (Binuhatan 2:16, 17) Apang, ginpasad ni Jesus ang sadsaran agod mahangpan naton nga ang “katapusan nga mga adlaw” nga ginsambit ni Pablo nagapatuhoy sa tion naton.
16. Ano nga kahimtangan ang ginatagna para sa aton tion sang parabola tuhoy sa trigo kag mga gamhon?
16 Ginhimo ini ni Jesus paagi sa parabola tuhoy sa trigo kag sa mga gamhon. Ginsab-ug ini sa uma kag ginpabay-an nga magtubo. Nagsiling sia nga ang trigo kag mga gamhon nagarepresentar sa mga tawo—sa matuod nga mga Cristiano kag sa mga butig. Gingamit namon ini nga parabola bangod ginasugid sini nga magaligad ang malawig nga panag-on sang tion antes sang konklusion sang bug-os nga malauton nga sistema. Kon mag-abot ina, may butang nga magatubo kag magabugana. Ano? Ang apostasya, ukon ang pagtalikod sa matuod nga Cristiano, nga nagaresulta sa daku nga ani sang kalautan. Ginapalig-on sang iban pa nga mga tagna sa Biblia nga mahanabo ini sa katapusan nga mga adlaw sang malauton nga sistema. Yari kita sa sini, sa konklusion sang sistema sang mga butang.—Mateo 13:24-30, 36-43.
17. Anong kaanggid nga impormasyon ang ginahatag sang 2 Timoteo 3:1-5 nahanungod sa konklusion sang sistema sang mga butang?
17 Nahangpan mo bala ang kahulugan? Ang 2 Timoteo 3:1-5 nagahatag sa aton sing kaanggid nga palatandaan nga sa konklusion sang sistema, ukon sa katapusan nga mga adlaw, ang bunga sa palibot sang mga Cristiano mangin malain. Si Pablo wala nagasiling nga ang 19 ka butang nga ginlista amo ang pangunang paagi sa pagpamatuod nga nag-abot na ang katapusan nga mga adlaw. Sa baylo, nagapaandam sia kon ano ang dapat naton batuan sa katapusan nga mga adlaw. Ang bersikulo 1 nagapamulong tuhoy sa “makahalanguyos nga mga tion nga mabudlay atubangon.” Ina nga ekspresyon naghalin sa Griego, kag literal ini nga nagakahulugan sing “gintalana nga mga tion sang kabangis.” (Kingdom Interlinear) Wala ka bala nagaugyon nga ang “kabangis” nagakaigo nga nagalaragway sa ginaatubang naton karon? Ining inspirado nga kasulatan nagapadayon sa paghatag sa aton sing balaan nga paghantop padulong sa aton tion.
18. Sa ano dapat kita magkonsentrar samtang ginatun-an naton ang matagnaon nga mga pulong ni Pablo?
18 Ang aton interes sa sining tagna dapat magatugot sa aton nga makilala ang masubo nga mga halimbawa kon daw ano ka makahalanguyos, ukon kabangis, ang aton panag-on. Dumduma ang aton duha ka pangunang punto: (1) ang makilala ang mga problema nga nagahimo sang aton mga tion nga mabudlay atubangon kag ang makita kon paano ini malikawan; (2) ang masunod ang mga panudlo nga praktikal gid kag makabulig sa aton sa pag-agom sing mas maayo nga kabuhi. Gani sa baylo nga padakuon ang mga negatibo, magakonsentrar kita sa mga panudlo nga makabulig sa aton kag sa aton mga pamilya sa sining mga tion nga mabudlay atubangon.
Pag-ani sang Bugana nga mga Benepisyo
19. Anong ebidensia ang nakita mo nga ang mga tawo mahigugmaon sang ila kaugalingon?
19 Ginasugdan ni Pablo ang iya listahan paagi sa pagtagna nga sa katapusan nga mga adlaw, “ang mga tawo magamahigugmaon sang kaugalingon.” (2 Timoteo 3:2) Ano ang buot niya silingon? Husto ka sa pagsiling nga sa bug-os nga maragtas may yara bugalon kag maiyaiyahon nga mga lalaki kag mga babayi. Apang, wala sing duhaduha nga ini nga depekto kinaandan gid karon. Sobra ini sa madamo nga tawo. Halos kinaandan na ini sa kalibutan sang politika kag komersiyo. Ang mga kalalakin-an kag kababayin-an nagahingamo sing gahom kag kabantugan sa bisan ano man ang matabo. Sa masami bisan ano man ang matabo sa iban, kay inang mga mahigugmaon sa kaugalingon nga kaayuhan wala nagaulikid kon paano nila ginahalitan ang iban. Maabtik sila sa pagdemanda ukon sa pagdaya sa iban. Mahangpan mo kon ngaa ginatawag ini sang madamo nga “ako nga kaliwatan.” Bugana ang mga matinaastaason kag mga maiyaiyahon.
20. Paano nga ang laygay sang Biblia kabaliskaran sa nagaluntad nga panimuot sang paghigugma sa kaugalingon?
20 Indi kinahanglan nga pahanumdumon kita tuhoy sa aton mapait nga mga inagihan sa pagpakig-angot sa mga tawo nga “mahigugmaon sa kaugalingon.” Matuod gid nga paagi sa pagkilala sing tampad sini nga problema, ang Biblia nagabulig sa aton, kay nagatudlo ini sa aton kon paano likawan ini nga siod. Amo ini ang ginasiling sini: “Dili maghimo sang bisan ano gikan sa pagkamaiyaiyahon ukon pagpadayawdayaw, kundi magpaubos sa isa kag isa, pirme nagabilang sa iban nga maayo pa sa inyo kaugalingon. Kag talupangda ang interes sang isa kag isa, indi lamang ang inyo kaugalingon.” “Dili maghunahuna sang imo kaugalingon sing mataas pa sa dapat nga hunahunaon mo. Sa baylo, magmaugdang sa imo panghunahuna.” Inang maayo nga laygay masapwan sa Filipos 2:3, 4 kag Roma 12:3, subong sang pagbadbad sang Today’s English Version.
21, 22. (a) Ano ang masangkad nga ebidensia nga ina nga laygay napamatud-an nga mabuligon karon? (b) Ano ang epekto sang laygay sang Biblia sa normal nga mga indibiduwal?
21 Ang isa mahimo magprotesta, ‘Maayo ina pamatian, apang indi ini praktikal.’ Aba, praktikal ini. Mahimo ini magmadinalag-on, kag nagamadinalag-on ini, sa kinaandan nga mga tawo karon. Sang 1990 ang manugbalhag para sa Oxford University nag-imprinta sang The Social Dimensions of Sectarianism. Ang kapitulo 8 gintig-uluhan sing “Ang mga Saksi ni Jehova sa Isa ka Katoliko nga Pungsod,” kag ginlaragway sini ang isa ka pagtuon sa Belgium. Aton mabasa: “Nagaliso sa positibo nga ganyat nga mangin isa ka Saksi, luwas sa ganyat sang ‘Kamatuoran’ mismo, ang mga gin-interbyu liwat nga nagsambit kon kaisa sang kapin pa sa isa ka kinaiya. . . . Ang kapagsik, pagkamainabyanon, gugma, kag paghiusa amo ang pirme ginasambit nga mga kinaiya, apang ang pagkabunayag, kag ang personal nga paggawi sa ‘pag-aplikar sang biblikanhon nga mga prinsipio’ mga kinaiya man nga ginapakabahandi sang mga Saksi.”
22 Mahimo naton mapaanggid ina nga kabilugan nga paglaragway sa isa ka larawan nga ginkuha paagi sa wide-angle nga mga lente; kon, sa baylo, gingamit mo ang matayog sing malab-ot (zoom), ukon telephoto, nga mga lente, makita mo ang mga close-up, madamong matuodtuod nga mga eksperiensia. Magalakip ini sa mga lalaki nga bugalon anay, matinaastaason, ukon hayag nga makagod apang mas malulo karon, nangin mga bana kag amay nga nagapakita sing labi kalum-ok nga pagpalangga kag kalulo sa ila mga tiayon, kabataan, kag sa iban. Magalakip man ini sa mga babayi nga matinaastaason anay ukon dimahinuklugon kag nagabulig karon sa iban sa pagtuon sang dalanon sang matuod nga Cristianismo. May ginatos ka linibo sina nga mga halimbawa. Karon, mangin prangka palihug. Indi bala masapwan mo nga mas maayo ang mapalibutan sang mga tawo nga kaangay sina sa baylo nga pirme atubangon sang mga lalaki kag mga babayi nga nagahigugma sing labi sang ila kaugalingon? Wala bala ina nagahimo nga mas mahapos atubangon ang aton makahalanguyos nga mga tion? Gani indi bala nga ang pagsunod sa sinang mga panudlo sa Biblia nagapahalipay sa imo sing labi?
23. Ngaa mapuslanon nga hatagan sing dugang nga igtalupangod ang 2 Timoteo 3:2-5?
23 Apang, ginbinagbinag lamang naton ang nahauna nga butang sa listahan ni Pablo nga narekord sa 2 Timoteo 3:2-5. Kamusta ang iban? Ang imo bala mahalungon nga pag-usisa sa sini magabulig man sa imo nga makilala ang pangunang mga problema sang aton tion agod malikawan ini kag magabulig sa imo sa paghangop kon ano nga dalanon ang magahatag sa imo kag sa imo mga hinigugma sing daku pa nga kalipay? Ang masunod nga artikulo magabulig sa imo sa pagsabat sina nga mga pamangkot kag sa pagtigayon sing bugana nga pagpakamaayo.
Mga Punto nga Dumdumon
◻ Ano ang pila ka ebidensia nga nagakabuhi kita sa makahalanguyos nga mga tion?
◻ Ngaa makapat-od kita nga nagakabuhi kita sa katapusan nga mga adlaw?
◻ Anong duha ka pangunang punto ang makuha naton gikan sa pagtuon sa 2 Timoteo 3:1-5?
◻ Sa sining tion nga tuman kadamo ang mga mahigugmaon sang ila kaugalingon, paano nabuligan sang mga panudlo sang Biblia ang katawhan ni Jehova?
[Credit Line sa pahina 8]
Retrato sa ibabaw sa wala: Andy Hernandez/ Sipa Press; retrato sa ubos sa tuo: Jose Nicolas/ Sipa Press