“Kon Nakautang Kamo sing Buhis, Magbayad sing Buhis”

“SA SINING kalibutan wala sing butang nga pat-od magluwas sa kamatayon kag buhis.” Amo sina ang ginsiling sang Amerikanong estadista kag manunukib nga si Benjamin Franklin sang ika-18 nga siglo. Ang iya mga tinaga, nga masami ginakutlo, nagapakita indi lamang sang pagkadimalikawan sang buhis kundi subong man sang kahadlok nga ginatuga sini. Para sa madamo, ang pagbayad sing buhis indi kalahamut-an subong sang kamatayon.

Walay sapayan nga indi kalahamut-an ang pagbayad sang buhis, isa ini ka katungdanan nga dapat binagbinagon sing maayo sang matuod nga mga Cristiano. Si apostol Pablo nagsulat sa Cristianong kongregasyon sa Roma: “Ihatag sa tanan kon ano ang nautang ninyo sa iya: Kon nakautang kamo sing buhis, magbayad sing buhis; kon kinitaan, nian kinitaan; kon pagtahod, nian pagtahod; kon dungog, nian kadungganan.” (Roma 13:​7, New International Version) Kag espisipiko nga ginpatuhuyan ni Cristo Jesus ang mga buhis sang sia nagsiling: “Ihatag ninyo kay Cesar ang mga butang nga iya ni Cesar, kag sa Dios ang mga butang nga iya sang Dios.”​—⁠Marcos 12:​14, 17.

Ginpahanugutan ni Jehova nga magluntad ang “superyor nga mga awtoridad” sang panguluhan kag ginasugo ang iya mga alagad nga magpasakop sing relatibo sa sini. Ngaa, nian, ginapatuman gid sang Dios sa iya mga sumilimba nga magbayad sing buhis? Si Pablo nagasambit sang tatlo ka sadsaran nga rason: (1) ang “kaakig” sang “superyor nga mga awtoridad” sa pagsilot sa mga nagalapas sa kasuguan; (2) ang konsiensia sang Cristiano, nga mangin dimatinlo kon nagadinaya sia sa iya mga buhis; (3) ang kinahanglan nga bayaran ining “mga alagad publiko” bangod sang pag-aman sing mga serbisyo kag paghupot sing katawhay. (Roma 13:​1-7) Madamo ang mahimo indi maluyag magbayad sang buhis. Apang, pat-od nga indi nila luyag magpuyo sa duog nga wala sing kapulisan ukon pangamlig sa sunog, wala sing nagamentinar sa dalan, wala sing pangpubliko nga mga eskwelahan, kag wala sing sistema sa koreo. Amo ini anay ang ginsiling sang isa ka Amerikano nga batid sa kasuguan nga si Oliver Wendell Holmes: “Ang buhis amo ang ginabayad naton para sa isa ka sibilisado nga katilingban.”

Ang pagbayad sing buhis indi bag-o para sa mga alagad sang Dios. Ang mga pumuluyo sang dumaan nga Israel nagbayad sang isa ka porma sang buhis sa pagsakdag sa ila mga hari, kag ginpabug-atan sing labi sang iban sadtong mga manuggahom ang katawhan paagi sa dimakatarunganon nga pagpamuhis. Ang mga Judiyo nagbayad man sing mga dulot kag mga buhis sa mga dumuluong nga mga kagamhanan nga nagsakop sa ila, subong sang Egipto, Persia, kag Roma. Gani nahangpan gid sang mga Cristiano sang adlaw ni Pablo kon ano ang iya buot silingon sang ginsambit niya ang tuhoy sa pagbayad sing buhis. Nahibaluan nila nga makatarunganon man ukon indi ang buhis, kag walay sapayan kon paano ginagamit sang panguluhan ini nga kuwarta, kinahanglan nila bayaran ang bisan ano nga obligasyon nila sa buhis. Naaplikar man ini sa mga Cristiano karon. Walay sapayan, anong mga prinsipio ang mahimo makahatag sa aton sing panuytoy samtang nagabayad sang aton mga buhis sa sining magamo nga mga tion?

Lima ka Nagatuytoy nga mga Prinsipio

Mangin mahim-ong. Ginaalagad kag ginailog naton si Jehova, nga “isa ka Dios, indi sang kagamo, kundi sang paghidait.” (1 Corinto 14:33; Efeso 5:⁠1) Ang pagkamangin mahim-ong importante kon tuhoy sa pagbayad sing mga buhis. Ang imo bala mga rekord kompleto, husto, kag organisado? Sing masami, ang malahalon nga fil­ing sys­tem indi na kinahanglanon. Mahimo ka magtigayon sang isa ka folder nga namarkahan para sa tagsa ka sahi sang rekord (subong sang mga resibo) nga nagaisaisa sang imo nanuhaytuhay nga mga kagastuhanan. Mahimo nga nagakaigo nga tingubon ini sa mas daku nga mga folder sa tagsa ka tuig. Sa madamo nga kadutaan kinahanglan taguon ining mga file sa sulod sang madamo nga tinuig pananglitan mamat-od ang panguluhan nga usisaon ang nagligad nga mga rekord. Gani indi pag-ihaboy ang bisan ano tubtob mapat-od mo nga indi na ini kinahanglanon.

Mangin bunayag. Si Pablo nagsulat: “Magpadayon kamo sa pagpangamuyo tungod sa amon, kay ginasaligan namon nga may bunayag kami nga konsiensia, kay nagahandum kami sa paggawi sing bunayag sa tanan nga butang.” (Hebreo 13:​18) Ang tinagipusuon nga handum nga mangin bunayag dapat magatuytoy sa tagsa ka desisyon nga aton ginahimo kon nagabayad sang aton buhis. Una, binagbinaga ang mga buhis nga pagabayaran sa ginreport nga kinitaan. Sa madamo nga kadutaan, ang dugang nga kinitaan​—⁠halin sa mga tip, lainlain nga mga trabaho, mga benta​—⁠dapat buhisan kon magasobra ini sa gintalana nga kantidad. Dapat hibaluon sang isa ka Cristiano nga may “bunayag nga konsiensia” ang kinitaan nga buluhisan sa duog nga iya ginapuy-an kag bayaran ang nagakaigo nga buhis.

Ikaduha, yara ang tuhoy sa mga deduction, (butang nga mahimo mabuhin gikan sa buluhisan nga kinitaan). Kinaandan nga ginatugutan sang panguluhan ang mga nagabayad sing buhis nga ibuhin ang pila ka kagastuhanan gikan sa ila buluhisan nga kinitaan. Sa sining dibunayag nga kalibutan, madamo ang nagapati nga wala sing malain sa “paghimohimo” ukon sa “pag-uluimbento” kon nagareport sing amo nga mga pagpamuhin. Isa ka lalaki sa Estados Unidos ang nagbakal kuno sing malahalon nga fur coat para sa iya asawa, kag ginpakabit ini sa iya duog palatikangan sa isa ka adlaw agod nga iya ini mabuhin subong isa ka sahi sang “dekorasyon” sa ulubrahan! Isa pa ka tawo ang nagdeklarar sing nagasto sa kasal sang iya bata nga babayi subong pagbuhin sang buhis sa negosyo. Gintinguhaan sang isa pa nga ibuhin ang nagasto sang iya asawa nga gin-upod niya sa pagbiyahe sa sulod sang pila ka bulan sa Malayong Sidlangan, walay sapayan didto sia agod mag-upod-upod kag maglingawlingaw lamang. Daw halos wala sing katapusan ini nga mga kaso. Sa simple nga hambal, ang pagkabig sa isa ka butang nga isa ka pagbuhin sang buhis sa negosyo apang indi gali isa ka sahi sing pagbinutig​—⁠butang nga ginakangil-aran gid sang aton Dios, si Jehova.​—⁠Hulubaton 6:​16-19.

Mangin mahalungon. Ginlaygayan ni Jesus ang iya mga sumulunod nga mangin “mahalungon subong sang mga man-ug kag magwalay daya subong sang mga salampati.” (Mateo 10:16) Ina nga laygay mahimo nga nagakaigo nga naaplikar sa aton pagbayad sing buhis. Labi na sa mauswagon nga mga pungsod, dugang kag dugang nga mga tawo ang nagabayad sa isa ka ac­count­ing ­firm ukon sa pila ka propesyunal sa pagkwenta sang ila balayran nga mga buhis. Pagkatapos ginapirmahan na lang nila ang mga pormas kag ginapadala ang tseke. Isa ini ka maayo nga kahigayunan nga sundon ang paandam nga narekord sa Hulubaton 14:15: “Ang di-eksperiensiado nagapati sa tagsa ka pulong, apang ang mahalungon nagabinagbinag sang iya mga tikang.”

Madamong manugbayad sing buhis ang nakasumalang sing problema sa panguluhan tungod ‘nagpati [sila] sa tagsa ka pulong’ sang pila ka madaya nga ac­coun­tant ukon sang di-eksperiensiado nga manugkwenta sing buhis. Daw ano kaayo nga mangin mahalungon! Mangin mahalungon paagi sa pagbasa sa tagsa ka dokumento antes mo ini pirmahan. Kon nagaduhaduha ka sa pila ka pagrekord, paglaktaw, ukon pagbuhin, magpangabay nga ipaathag niya ini​—⁠sing sulitsulit kon kinahanglanon​—⁠tubtob nga mapat-od mo nga bunayag ini kag suno sa kasuguan. Matuod gid nga, sa madamo nga kadutaan ang kasuguan sa buhis nangin tuman kasibod, apang sa posible nga kasangkaron, isa ka maalamon nga tikang nga mahangpan ang tanan nga imo ginapirmahan. Sa iban nga mga kaso, mahimo masapwan mo nga mahimo ka mabuligan nga makahangop sang isa ka masigka-Cristiano nga may nahibaluan tuhoy sa kasuguan sa buhis. Amo ini ang malip-ot apang maathag nga ginsiling sang isa ka Cristianong gulang nga nagatatap sa mga bagay tuhoy sa buhis subong isa ka abogado: “Kon ang imo ac­coun­tant magpanugyan sang isa ka bagay nga daw indi mapatihan, mahimo nga indi gid ini bunayag!”

Mangin responsable. “Ang tagsa ka tawo magdala sang iya kaugalingon nga lulan,” sulat ni apostol Pablo. (Galacia 6:⁠5) Kon nagabayad sing buhis, dapat batunon sang isa ka Cristiano ang katungdanan nga mangin bunayag kag manugtuman-sing-kasuguan. Indi ini isa ka butang nga ginabantayan sang mga gulang sa kongregasyon sa panong nga yara sa idalom sang ila pag-atipan. (Ipaanggid ang 2 Corinto 1:24.) Wala sila nagapasilabot sa mga butang tuhoy sa buhis magluwas kon ipahibalo sa ila ang isa ka kaso sing serioso nga kasal-anan, ayhan may kahilabtanan sang isa ka iskandalo sa komunidad. Sa kabilugan, isa ini ka butang diin ang tagsatagsa ka Cristiano may salabton sa paggamit sang iya nahanas sing nagakaigo nga konsiensia sa pag-aplikar sing mga prinsipio sa Kasulatan. (Hebreo 5:14) Nagalakip ini sa paghibalo nga ang pagpirma sa dokumento sa buhis​—⁠bisan sin-o man ang naghanda sini​—⁠nagapasad sang isa isa ka legal nga kasulatan nga nabasa mo ang dokumento kag nagapati nga matuod ang ginaunod sini.⁠a

Mangin disalabdungon. Ang Cristiano nga mga manugtatap kinahanglan nga mangin “disalabdungon” agod mangin kalipikado sa ila posisyon. Sing kaanggid, ang bug-os nga kongregasyon dapat mangin disalabdungon sa panulok sang Dios. (1 Timoteo 3:2; ipaanggid ang Efeso 5:27.) Busa ginatinguhaan nila nga mahuptan ang isa ka maayo nga reputasyon sa komunidad, bisan tuhoy sa pagbayad sing buhis. Si Jesucristo mismo nagpahamtang sing halimbawa tuhoy sa sini. Ginpamangkot ang iya sumulunod nga si Pedro kon bala nagbayad si Jesus sing buhis sa templo, isa ka diutay nga butang nga nagabili sing duha ka drachma. Sa pagkamatuod, hilway si Jesus sa sini nga buhis, tungod ang templo iya sang iya Amay kag wala sing hari nga nagasukot sing buhis sa iya anak. Amo sina ang ginhambal ni Jesus; apang ginbayaran niya yadto nga buhis. Sa pagkamatuod, naghimo pa sia sang isa ka milagro agod makatigayon sang ginakinahanglan nga kuwarta! Ngaa bayaran niya ang isa ka buhis diin nagakaigo sia nga hilway sa sini? Subong sa ginsiling mismo ni Jesus, agod nga “indi naton sila mapasandad.”​—⁠Mateo 17:​24-27.⁠b

Hupti ang Isa ka Nagapadungog sa Dios nga Reputasyon

Ang mga Saksi ni Jehova sa karon nagaulikid man nga indi sila makapasandad sa iban. Indi katingalahan, nian, nga sa kabilugan, may maayo sila nga reputasyon sa bug-os nga kalibutan subong bunayag, nagabayad sing buhis nga mga pumuluyo. Halimbawa, ang isa ka Kinatsila nga pamantalaan nga El Dia­rio Vas­co nagkomento tuhoy sa lapnag nga pagpalagyo sa buhis sa Espanya, apang nagsiling: “Ang wala malakip [amo] lamang ang mga Saksi ni Jehova. Kon sila nagabakal ukon nagabaligya, ginasugid nila ang matuod gid nga bili sang [pagkabutang].” Sing kaangid, ang pamantalaan sa E.U. nga San Francisco Examiner nagkomento pila ka tuig na ang nagligad: “Mahimo ninyo kabigon [ang mga Saksi ni Jehova] subong huwaran nga mga banwahanon. Maukod sila sa pagbayad sing buhis, nagaatipan sa mga masakiton, nagapanikasog nga dulaon ang pagkawalay tinun-an.”

Wala sing matuod nga Cristiano ang luyag maghimo sang isa ka bagay nga makadagta sa sining ginpangabudlyan sing lakas nga reputasyon. Kon papilion ka, pilion mo ayhan nga makilal-an ka subong isa ka madaya sa buhis agod makainot sing diutay nga kantidad? Indi. Pat-od gid nga pilion mo nga madulaan sing kuwarta sangsa mamusingan ang imo maayo nga ngalan kag makatuga sing indi maayo nga reputasyon sa imo mga prinsipio kag bisan sa imo pagsimba kay Jehova.

Ang matuod, ang paghupot sang isa ka reputasyon subong makatarunganon, bunayag nga tawo mahimo magkinahanglan sa imo nga maggasto sang diutay nga kuwarta kon kaisa. Subong ginsiling sang dumaan nga Griegong pilosopo nga si Plato mga 24 ka siglo na ang nagligad: “Kon may yara buhis sa kinitaan, ang matarong nga tawo magabayad sing dugang kag ang dimatarong magabayad sing kubos sa pareho nga kinitaan.” Mahimo nga gindugang niya nga ang matarong nga tawo wala nagahinulsol sa pagbayad sang bili agod mangin makatarunganon. Bisan ang pagtigayon sing amo nga reputasyon tuman na. Matuod gid ini sa mga Cristiano. Hamili para sa ila ang ila maayo nga reputasyon bangod nagapadungog ini sa ila langitnon nga Amay kag makabulig sa pagganyat sa mga tawo sa ila dalanon sing kabuhi kag sa ila Dios, si Jehova​—⁠Hulubaton 11:​30; 1 Pedro 3:⁠1.

Apang, labaw sa tanan, ginapabilihan sang matuod nga mga Cristiano ang ila mismo kaangtanan kay Jehova. Makita sang Dios ang tanan nila nga ginahimo, kag luyag nila nga pahamut-an sia. (Hebreo 4:13) Busa, ginasikway nila ang pagsulay nga dayaan ang panguluhan. Nahibaluan nila nga ang Dios nagakalipay sa bunayag, matarong nga pagginawi. (Salmo 15:​1-3) Kag sanglit luyag nila pahalipayon ang tagipusuon ni Jehova, ginabayaran nila ang tanan nila nga obligasyon sa buhis.​—⁠Hulubaton 27:​11; Roma 13:⁠7.

[Mga footnote]