“Ang mga Patay Banhawon”

“Kay magatunog ang budyong, kag ang mga patay banhawon nga dimadinulunton, kag pamayluhan kita.”​—⁠1 CORINTO 15:⁠52.

1, 2. (a) Anong makalulugpay nga saad ang ginhatag paagi kay manalagna Oseas? (b) Paano naton mahibaluan nga ang Dios magabanhaw sa mga patay?

NAMATYAN ka na bala sing isa nga suod sa imo? Kon amo nahibaluan mo ang kasakit nga dala sang kamatayon. Walay sapayan sina, ang mga Cristiano ginalugpayan sang saad nga ginhatag sang Dios paagi kay manalagna Oseas: “Gikan sa kamot sang Sheol gawaron ko sila; gikan sa kamatayon tubson ko sila. Diin bala ang imo sudlot, O Kamatayon? Diin bala ang imo kalaglagan, O Sheol?”​—⁠Oseas 13:⁠14.

² Ang ideya tuhoy sa patay nga ginabanhaw daw binuang para sa mga maduhaduhaon. Apang ang Labing Gamhanan nga Dios may ikasarang gid sa paghimo sing subong sina nga milagro! Ang matuod gid nga isyu amo ang kon bala handa si Jehova nga banhawon ang mga patay. Ang matarong nga tawo nga si Job namangkot: “Kon ang maayong panglawas nga tawo mapatay, mabuhi pa bala sia?” Nian, ginhatag niya ining nagapasalig nga sabat: “Magapanawag ka, kag ako magasabat sa imo. Kay sa binuhatan sang imo mga kamot magahandum ka.” (Job 14:​14, 15) Ang tinaga nga “magahandum” nagakahulugan sing hanuot nga kahidlaw ukon kalangkag. (Ipaanggid ang Salmo 84:⁠2.) Huo, malangkagon nga ginahulat ni Jehova ang pagkabanhaw​—⁠handum niya nga makita liwat ang nagtaliwan nga mga matutom, nga mga buhi sa iya hunahuna.​—⁠Mateo 22:​31, 32.

Si Jesus Nagahatag sing Kasanag Tuhoy sa Pagkabanhaw

3, 4. (a) Anong kasanag ang ginhatag ni Jesus sa paglaum nga pagkabanhaw? (b) Ngaa ginbanhaw si Jesus subong isa ka espiritu, indi sa unod?

³ Diutay lamang ang nahangpan sang matutom nga mga tawo sang una subong ni Job tuhoy sa pagkabanhaw. Si Jesucristo amo ang naghatag sing bug-os nga kasanag tuhoy sa sining makalilipay nga paglaum. Ginpakita niya ang iya daku nga papel sang nagsiling sia: “Sia nga nagatuo sa Anak may kabuhi nga walay katapusan.” (Juan 3:36) Diin maagom ina nga kabuhi? Para sa kalabanan sang mga nagtuo, ini mangin sa duta. (Salmo 37:11) Apang, ginsilingan ni Jesus ang iya mga disipulo: “Indi ka mahadlok, diutay nga panong, bangod nahamut-an sang inyo Amay ang paghatag sa inyo sing ginharian.” (Lucas 12:32) Ang Ginharian sang Dios langitnon. Gani, ini nga saad nagakahulugan nga makaupod ni Jesus sa langit ang “diutay nga panong” subong espiritu nga mga tinuga. (Juan 14:​2, 3; 1 Pedro 1:​3, 4) Daw ano ka mahimayaon nga palaabuton! Ginpahayag sing dugang ni Jesus kay apostol Juan nga ining “diutay nga panong” magadamo sing 144,000 lamang.​—⁠Bugna 14:⁠1.

⁴ Apang, paano ang 144,000 makasulod sa langitnon nga himaya? Si Jesus “naghatag sing kasanag sa kabuhi kag pagkadimadinulunton paagi sa maayong balita.” Paagi sa iya dugo, ginsugdan niya ang “bag-o kag buhi nga dalan” pasulod sa mga langit. (2 Timoteo 1:​10; Hebreo 10:​19, 20) Una, napatay sia, suno gid sa gintagna sang Biblia. (Isaias 53:12) Nian, suno sa ginsiling sang ulihi ni apostol Pedro, “ining Jesus ginbanhaw sang Dios.” (Binuhatan 2:32) Apang si Jesus wala ginbanhaw nga isa ka tawo. Nagsiling sia: “Ang tinapay nga akon ihatag tungod sa kabuhi sang kalibutan amo ang akon unod.” (Juan 6:51) Ang pagbawi sa iya unod magadula sang epekto sadto nga halad. Gani si Jesus “ginpatay sa unod, apang ginbuhi sa espiritu.” (1 Pedro 3:18) Busa si Jesus “nakatigayon sing pagtubos nga dayon para sa aton,” buot silingon ang “diutay nga panong.” (Hebreo 9:12) Ginhatag niya sa Dios ang balor sang iya himpit tawhanon nga kabuhi subong gawad para sa makasasala nga katawhan, kag ang 144,000 amo ang una nga nakabenepisyo gikan sa sini.

5. Anong paglaum ang ginhatag sa unang-siglo nga mga sumulunod ni Jesus?

⁵ Indi lamang si Jesus ang ginbanhaw sa langitnon nga kabuhi. Ginsilingan ni Pablo ang iya kaupod nga mga Cristiano sa Roma nga ginhaplasan sila paagi sa balaan nga espiritu nga mangin mga anak sang Dios kag mga masigkamanunubli ni Cristo kon pamatud-an nila ang paghaplas sa ila paagi sa pagbatas tubtob sa katapusan. (Roma 8:​16, 17) Si Pablo nagpaathag man: “Kon nahiusa kita sa iya sa kaanggid sang iya kamatayon, pat-od gid nga kita man mahiusa sa iya sa kaanggid sang iya pagkabanhaw.”​—⁠Roma 6:⁠5.

Sa Pagpangapin sa Paglaum nga Pagkabanhaw

6. Ngaa ang pagtuo sa pagkabanhaw ginmulay sa Corinto, kag paano ini ginsabat ni apostol Pablo?

⁶ Ang pagkabanhaw bahin sang “panguna nga doktrina” sang Cristianismo. (Hebreo 6:​1, 2) Apang, ang doktrina ginmulay sa Corinto. Ang iban sa kongregasyon, ayhan naimpluwensiahan sang Griegong pilosopiya, nagsiling: “Wala sing pagkabanhaw sang mga patay.” (1 Corinto 15:12) Sang nakalab-ot ini nga balita kay apostol Pablo, ginpangapinan niya ang paglaum nga pagkabanhaw, labi na ang paglaum sang hinaplas nga mga Cristiano. Usisaon naton ang pinamulong ni Pablo subong sang ginrekord sa 1 Corinto kapitulo 15. Maayo kon nabasa mo sing bug-os ang kapitulo, suno sa ginpanugda sa nauna nga artikulo.

7. (a) Anong panguna nga problema ang gintalupangod ni Pablo? (b) Sin-o ang nakakita sa ginbanhaw nga si Jesus?

⁷ Sa nahaunang duha ka bersikulo sang 1 Corinto kapitulo 15, ginpasad ni Pablo ang tema nga iya hinun-anunan: “Ginasugid ko sa inyo, mga kauturan, ang maayong balita nga ginpahayag ko sa inyo, nga ginbaton man ninyo, nga ginpanindugan man ninyo, nga paagi sini naluwas kamo, . . . luwas lamang kon nangin mga tumuluo kamo nga wala sing katuyuan.” Kon ang mga taga-Corinto wala manindugan sing malig-on sa maayong balita, ginbaton nila ang maayong balita sa walay pulos. Si Pablo nagpadayon: “Ginhatag ko sa inyo, lakip sa nahaunang mga butang, ang akon man nabaton, nga si Cristo napatay tungod sa aton mga sala suno sa Kasulatan; kag ginlubong sia, huo, ginbanhaw sia sa ikatlong adlaw suno sa Kasulatan; kag nagpahayag sia kay Cefas, pagkatapos sa napulog-duha. Pagkatapos sina nagpakita sia sa kapin sa lima ka gatos ka kauturan sa isa ka tion, ang kalabanan sa ila nagpabilin tubtob sa karon, apang ang iban natulog na sa kamatayon. Pagkatapos sina nagpakita sia kay Santiago, nian sa tanan nga apostoles; apang sa katapusan sang tanan nagpakita man sia sa akon subong sang isa nga natawo nga wala pa sa tion.”​—⁠1 Corinto 15:​3-8.

8, 9. (a) Daw ano ka importante ang pagpati sa pagkabanhaw? (b) Sa anong okasyon mahimo nagpakita si Jesus sa “kapin sa lima ka gatos ka kauturan”?

⁸ Para sa mga nagbaton sang maayong balita, ang pagtuo sa pagkabanhaw ni Jesus indi butang nga mapilian. Madamo sing nakasaksi ang makapamatuod nga “si Cristo napatay tungod sa aton mga sala” kag nga ginbanhaw sia. Ang isa amo si Cefas, ukon Pedro, subong sa pagkakilala sa iya. Pagkatapos ginpanghiwala ni Pedro si Jesus sang gab-i nga ginluiban kag gindakop si Jesus, mahimo nga nalugpayan gid sia sing daku sang nagpakita si Jesus sa iya. “Ang napulog-duha,” ang mga apostoles subong isa ka grupo, ginduaw man sang ginbanhaw nga si Jesus​—⁠isa ka inagihan nga pat-od gid nga nagbulig sa ila nga madula ang ila kahadlok kag mangin masidla nga mga saksi sa pagkabanhaw ni Jesus.​—⁠Juan 20:​19-23; Binuhatan 2:⁠32.

⁹ Nagpakita man si Cristo sa mas daku nga grupo, “sa kapin sa lima ka gatos ka kauturan.” Sanglit didto lamang sa Galilea nga may amo sina kadamo sia nga sumulunod, ayhan amo ini ang okasyon nga ginlaragway sa Mateo 28:​16-20, sang ginhatag ni Jesus ang sugo nga maghimo sing mga disipulo. Isa gid ka makusog nga panaksi ang mahatag sining mga indibiduwal! Ang iban buhi pa sang 55 C.⁠E. sang ginsulat ni Pablo ining iya nahauna nga sulat sa mga taga-Corinto. Apang, tandai, nga yadtong mga napatay ginpatuhuyan subong nga “natulog sa kamatayon.” Wala pa sila mabanhaw sa pagbaton sang ila langitnon nga padya.

10. (a) Ano ang epekto sang katapusan nga pagpakita ni Jesus sa iya mga disipulo? (b) Paano nagpakita si Jesus kay Pablo “subong sang isa nga natawo nga wala pa sa tion”?

¹⁰ Ang isa pa ka tumalagsahon nga nakasaksi sa pagkabanhaw ni Jesus amo si Santiago, ang anak ni Jose kag ni Maria, nga iloy ni Jesus. Antes sang pagkabanhaw, si Santiago indi pa tumuluo. (Juan 7:5) Apang pagkatapos nagpakita si Jesus sa iya, si Santiago nangin tumuluo kag ayhan may daku nga nahimo agod makumbertir ang iban pa niya nga mga utod. (Binuhatan 1:​13, 14) Sa iya katapusan nga pagpakigkita sa iya mga disipulo, sang okasyon nga nagkayab sia sa langit, ginsugo sila ni Jesus nga “mangin mga saksi . . . tubtob sa pinakaukbong nga bahin sang duta.” (Binuhatan 1:​6-11) Sang ulihi, nagpakita sia kay Saulo sang Tarsus, isa ka manughingabot sang mga Cristiano. (Binuhatan 22:​6-8) Si Jesus nagpakita kay Saulo “subong sang isa nga natawo nga wala pa sa tion.” Daw subong bala nga si Saul ginbanhaw na sa espiritu nga kabuhi kag nakita ang nahimaya nga Ginuo mga siglo antes natalana nga mahanabo yadto nga pagkabanhaw. Ini nga inagihan nagpauntat sa gilayon kay Saulo sa iya makamamatay nga pagpamatok sa Cristianong kongregasyon kag nagpabag-o sing daku sa iya. (Binuhatan 9:​3-9, 17-19) Si Saulo nangin si apostol Pablo, ang isa sang nagapanguna nga mga tagpangapin sang Cristianong pagtuo.​—⁠1 Corinto 15:​9, 10.

Ang Pagtuo sa Pagkabanhaw Kinahanglanon

11. Paano ginbuyagyag ni Pablo ang kabutigan sang pagsiling, “Wala sing pagkabanhaw”?

¹¹ Busa ang pagkabanhaw ni Jesus isa gid ka napamatud-an nga katunayan. “Karon kon si Cristo ginabantala nga nabanhaw gikan sa mga patay,” pangatarungan ni Pablo, “paano bala nga nagasiling ang iban sa inyo nga wala sing pagkabanhaw sang mga patay?” (1 Corinto 15:12) Indi lamang nga personal nila nga ginduhaduhaan ukon ginbais ang tuhoy sa pagkabanhaw kundi hayag sila nga nagpautwas sang indi nila pagpati sa sini. Gani ginbuyagyag ni Pablo ang ila sala nga pangatarungan. Nagsiling sia nga kon si Cristo wala ginbanhaw, ang Cristianong mensahe isa ka kabutigan, kag ang mga nagapamatuod sa pagkabanhaw ni Cristo “butig nga mga saksi sang Dios.” Kon si Cristo wala ginbanhaw, wala sing gawad nga dapat ibayad sa Dios; ang mga Cristiano ‘nakasala gihapon.’ (1 Corinto 15:​13-19; Roma 3:​23, 24; Hebreo 9:​11-14) Kag ang mga Cristiano nga “natulog sa kamatayon,” sa pila ka hitabo subong mga martir, napatay nga wala sing matuod nga paglaum. Makaluluoy gid kuntani ang kahimtangan sang mga Cristiano kon ini lang gali nga kabuhi ang ila mapaabot! Ang ila mga pag-antos mangin walay pulos.

12. (a) Ano ang ginapahangop sang pagtawag kay Cristo nga “pangunang bunga sang mga natulog na sa kamatayon”? (b) Paano ginpaposible ni Cristo ang pagkabanhaw?

¹² Apang, indi amo sina ang kahimtangan. Si Pablo nagpadayon: “Si Cristo ginbanhaw gikan sa mga patay.” Dugang pa, sia amo ang “panguna nga bunga sadtong natulog na sa kamatayon.” (1 Corinto 15:20) Sang matinumanon nga ginhatag sang mga Israelinhon ang panguna nga mga bunga sang ila patubas, ginpakamaayo sila ni Jehova sing bugana nga ani. (Exodo 22:​29, 30; 23:​19; Hulubaton 3:​9, 10) Paagi sa pagtawag kay Cristo nga “panguna nga bunga,” ginpahangop ni Pablo nga dugang pa nga ani nga mga indibiduwal ang pagabanhawon gikan sa mga patay pakadto sa langitnon nga kabuhi. “Sanglit ang kamatayon paagi sa isa ka tawo,” siling ni Pablo, “ang pagbanhaw sa mga patay paagi man sa isa ka tawo. Kay subong nga kay Adan ang tanan nagakalamatay, amo man kay Cristo ang tanan buhion.” (1 Corinto 15:​21, 22) Ginhimo ni Jesus ang pagkabanhaw nga posible paagi sa paghatag sang iya tawhanon nga kabuhi subong gawad, nagabukas sang dalan para mahilway ang katawhan gikan sa kahiulipnan sa sala kag kamatayon.​—⁠Galacia 1:​4; 1 Pedro 1:​18, 19.⁠a

13. (a) San-o natabo ang langitnon nga pagkabanhaw? (b) Paano ang iban nga mga hinaplas wala ‘magtulog sa kamatayon’?

¹³ Si Pablo nagapadayon: “Apang ang kada isa sa iya kaugalingon nga paagisod: si Cristo amo ang panguna nga bunga, pagkatapos ang mga kay Cristo sa tion sang iya presensia.” (1 Corinto 15:23) Si Cristo ginbanhaw sang 33 C.⁠E. Apang, ang iya hinaplas nga mga sumulunod​—⁠“ang mga kay Cristo”​—⁠naghulat pa tubtob sang ginsugdan ni Jesus ang iya harianon nga presensia, nga ginapakita sang tagna sang Biblia nga natabo sang 1914. (1 Tesalonica 4:​14-16; Bugna 11:18) Kamusta naman ang mga buhi sa tion sina nga presensia? Si Pablo nagsiling: “Yari karon! Nagasugid ako sa inyo sing sagrado nga likom: Indi kita tanan magatulog sa kamatayon, kundi kita tanan pamayluhan, sa isa ka tion, sa isa ka pisok sang mata, sa katapusan nga budyong. Kay magatunog ang budyong, kag ang mga patay banhawon nga dimadinulunton, kag pamayluhan kita.” (1 Corinto 15:​51, 52) Sing maathag, indi tanan nga hinaplas magatulog sa lulubngan nga nagahulat sing pagkabanhaw. Ang mga mapatay sa tion sang presensia ni Cristo pamayluhan sa gilayon.​—⁠Bugna 14:⁠13.

14. Paano ang mga hinaplas “ginbawtismuhan sa tuyo nga mangin mga patay”?

¹⁴ “Kon indi,” pamangkot ni Pablo, “ano ang himuon nila nga mga ginbawtismuhan sa tuyo nga mangin mga patay? Kon ang mga patay wala nga mas-a ginabanhaw, ngaa bala ginabawtismuhan man sila sa tuyo nga mangin amo sina? Ngaa bala yara man kita sa katalagman sa kada oras?” (1 Corinto 15:​29, 30) Indi buot silingon ni Pablo nga ang buhi nga mga indibiduwal nagpabawtismo tungod sa mga patay, subong sa ginapakita sang iban nga mga badbad sang Biblia. Ti, ang bawtismo ginabuylog sa Cristianong pagkadisipulo, kag ang patay nga mga kalag indi mahimo mangin mga disipulo. (Juan 4:1) Sa baylo, ginpatuhuyan ni Pablo ang buhi nga mga Cristiano, madamo sa ila, kaangay ni Pablo mismo, ‘yara sa katalagman sa kada oras.’ Ang hinaplas nga mga Cristiano ‘ginbawtismuhan sa kamatayon ni Cristo.’ (Roma 6:3) Kutob sang paghaplas sa ila, “ginbawtismuhan” sila, kon sa aton pa, sa dalanon nga nagadul-ong sa kamatayon subong sang iya ni Cristo. (Marcos 10:​35-40) Mapatay sila nga nagalaum sing mahimayaon langitnon nga pagkabanhaw.​—⁠1 Corinto 6:​14; Filipos 3:​10, 11.

15. Anong mga katalagman ang mahimo nga naagihan ni Pablo, kag paano nakabulig ang pagtuo sa pagkabanhaw agod mabatas ini?

¹⁵ Ginapaathag karon ni Pablo nga sia mismo nag-atubang sing subong man nga katalagman amo nga makasiling sia: “Adlaw-adlaw nag-atubang ako sing kamatayon.” Bangod ginasumbong sia sang iban nga nagapasobra, si Pablo nagdugang: “Ginapamatud-an ko ini paagi sa kasadya tungod sa inyo, mga kauturan, nga naagom ko kay Cristo Jesus nga aton Ginuo.” Ginabadbad sang The Jerusalem Bible ini nga bersikulo: “Nagaatubang ako sing kamatayon kada adlaw, mga kauturan, kag masumpa ko ini paagi sa akon kalipay sa inyo kay Cristo Jesus nga aton Ginuo.” Subong halimbawa sang mga katalagman nga gin-atubang niya, sa bersikulo 32, si Pablo nagasiling tuhoy sa ‘pagpakig-away sa mga sapat nga mapintas sa Efeso.’ Ang mga kriminal masami nga ginpatay sang mga Romano paagi sa pagtagbong sa ila sa mga sapat nga mapintas sa mga arena. Kon si Pablo nagbatas sing pagpakig-away sa literal nga mga sapat nga mapintas, mahimo nga nakalampuwas lamang sia paagi sa bulig ni Jehova. Kon wala ang paglaum nga pagkabanhaw, ang pagpili sing pagkabuhi nga nagpadayag sa iya sa subong sadto nga katalagman mangin kabuangan gid. Kon wala ang paglaum nga mabuhi sa ulihi, ang pagbatas sing mga kabudlayan kag mga sakripisyo bangod sa pag-alagad sa Dios mangin wala sing pulos. “Kon ang mga patay indi pagbanhawon,” siling ni Pablo, “ ‘magkaon kita kag mag-inom, kay buwas mapatay kita.’ ”​—⁠1 Corinto 15:​31, 32; tan-awa ang 2 Corinto 1:​8, 9; 11:​23-27.

16. (a) Diin mahimo nga naghalin ang ekspresyon nga “magkaon kita kag mag-inom, kay buwas mapatay kita”? (b) Ano ang mga katalagman sang pagbaton sini nga opinyon?

¹⁶ Mahimo nga ginbalikwat ni Pablo ang Isaias 22:​13, nga nagalaragway sa malaglagon nga panimuot sang dimatinumanon nga mga pumuluyo sang Jerusalem. Ukon mahimo nga ginhunahuna niya ang mga ginapatihan sang mga Epicureanhon, nga nagtamay sang bisan ano nga paglaum sang kabuhi sa pihak sang kamatayon kag nagtuo nga ang undanon nga kalipayan amo ang labing importante sa kabuhi. Ano man ang kahimtangan, ang “magkaon kag mag-inom” nga pilosopiya didiosnon. Gani, si Pablo nagpaandam: “Indi kamo magtalang. Ang malain nga kaupdanan nagadunot sang mapuslanon nga mga batasan.” (1 Corinto 15:33) Ang pagpakig-upod sa mga nagasikway sa pagkabanhaw makahalalit. Ang subong sina nga pagpakig-upod amo ang mahimo nga ginbangdan sang mga problema nga ginlubad ni Pablo sa kongregasyon sang Corinto, subong sang seksuwal nga imoralidad, mga pagbinahinbahin, mga demandahan, kag dipagtahod sa Panihapon sang Ginuo.​—⁠1 Corinto 1:​11; 5:​1; 6:​1; 11:​20-22.

17. (a) Ano nga laygay ang ginhatag ni Pablo sa mga taga-Corinto? (b) Anong mga pamangkot ang nagapabilin nga pagasabton?

¹⁷ Busa ginhatagan ni Pablo ang mga taga-Corinto sining positibo nga laygay: “Magmata kamo nga may kaligdong sa matarong nga paagi kag indi kamo magpakasala, kay ang iban wala sing ihibalo sa Dios. Nagahambal ako agod pahulagon kamo sa kahuluy-an.” (1 Corinto 15:34) Ang negatibo nga pagtamod sa pagkabanhaw nagdul-ong sa iban nga mangin daw lipong sa espirituwal, nga daw hubog. Dapat sila magmata, magpabilin nga maligdong. Ang hinaplas nga mga Cristiano karon dapat man magmata sa espirituwal, nga wala maimpluwensiahan sang maduhaduhaon nga mga pagtamod sang kalibutan. Dapat sila manguyapot sing hugot sa ila paglaum nga langitnon nga pagkabanhaw. Apang nagapabilin gihapon ang mga pamangkot​—⁠para sa mga taga-Corinto sadto anay kag para sa aton karon. Halimbawa, sa ano nga lawas banhawon ang 144,000 pakadto sa langit? Kag kamusta naman ang minilyon pa nga iban nga yara pa sa lulubngan kag wala sing langitnon nga paglaum? Ano ang kahulugan sang pagkabanhaw para sa ila? Sa amon masunod nga artikulo, usisaon naton ang nabilin nga bahin sang paghinun-anon ni Pablo sa pagkabanhaw.

[Footnote]

Nadumduman Mo Bala?

◻ Anong kasanag ang ginhatag ni Jesus sa pagkabanhaw?

◻ Sin-o ang pila nga nakasaksi sang pagkabanhaw ni Cristo?

◻ Ngaa ang doktrina sang pagkabanhaw ginduhaduhaan, kag ano ang ginsabat ni Pablo?

◻ Ngaa ang pagtuo sa pagkabanhaw importante para sa hinaplas nga mga Cristiano?

[Retrato sa pahina 15]

Ang anak nga babayi ni Jairo nangin pamatuod nga posible ang pagkabanhaw

[Retrato sa pahina 16, 17]

Kon wala ang paglaum nga pagkabanhaw, ang pagkamartir sang matutom nga mga Cristiano mangin walay pulos