Ang Balaan nga Panudlo Nagamadinalag-on
“Ang imo mga mata mangin mga mata nga nagatan-aw sa imo Dakung Instruktor. Kag ang imo mga dulunggan magapamati sang pulong sa likod nimo nga nagasiling: ‘Ini amo ang dalan. Lakat sa sini, kamo nga katawhan.’ ”—ISAIAS 30:20, 21.
1. Ngaa husto nga matawag ang instruksion ni Jehova nga balaan nga panudlo?
SI Jehova nga Dios amo ang Tuburan sang labing maayong panudlo nga mabaton sang bisan sin-o. Kon mamati kita kon nagahambal sia, labi na paagi sa iya Balaan nga Pulong, mangin aton sia Dakung Instruktor. (Isaias 30:20) Ginatawag man sia sang Hebreo nga teksto sang Biblia nga “Isa nga Balaan.” (Salmo 50:1) Busa, ang instruksion ni Jehova isa ka balaan nga panudlo.
2. Sa anong kahulugan matuod nga ang Dios lamang ang maalam?
2 Ginapabugal sang kalibutan ang iya madamo nga edukasyunal nga mga institusyon, apang wala sing bisan isa sa ila ang nagapaambit sing balaan nga panudlo. Ti, ang tanan nga kalibutanon nga kaalam nga natipon sa bug-os nga maragtas diutay lamang kon ipaanggid sa balaan nga instruksion nga napasad sa walay latid nga kaalam ni Jehova. Ang Roma 16:27 nagasiling nga ang Dios lamang ang maalam, kag matuod ini sa kahulugan nga si Jehova lamang ang may kompleto nga kaalam.
3. Ngaa si Jesucristo ang labing daku nga manunulat nga naglakat sa duta?
3 Ang Anak sang Dios, nga si Jesucristo, isa ka sulundan sang kaalam kag amo ang labing daku nga manunudlo nga naglakat sa duta. Indi katingalahan! Sa sulod sang katuigan si Jehova amo ang iya Instruktor sa mga langit. Sa kamatuoran, ang balaan nga panudlo nagsugod sang gintudluan sang Dios ang iya una nga tinuga, ang iya bugtong nga Anak. Busa si Jehova nakasiling: “Suno sa gintudlo sa akon sang Amay ginapamulong ko ining mga butang.” (Juan 8:28; Hulubaton 8:22, 30) Ang kaugalingon nga mga pulong ni Cristo nga narekord sa Biblia nagadugang sing daku sa aton ihibalo sa balaan nga panudlo. Paagi sa pagpanudlo sang gintudlo ni Jesus, ginatuman sang hinaplas nga mga Cristiano ang ila Dakung Instruktor, nga ang iya kabubut-on amo nga “ang sarisari nga kaalam sang Dios” mapakilala sa kongregasyon.—Efeso 3:10, 11; 5:1; Lucas 6:40.
Ang Pagpangita sing Kaalam
4. Ano ang ginsiling nahanungod sa ikasarang sang utok?
4 Agod matigayon ang kaalam nga resulta sang balaan nga panudlo, kinahanglan nga gamiton naton sing maukod ang aton hinatag-sang-Dios nga mga ikasarang sa paghunahuna. Posible ini bangod daku gid ang ikasarang sang utok sang tawo. Ang libro nga The Incredible Machine nagasiling: “Bisan ang pinakamoderno nga mga kompyuter nga mahanduraw naton simple lamang kon ipaanggid sa halos walay latid nga pagkasibod kag pagkamapasibusibuon sang utok sang tawo—mga kinaiya nga nangin posible bangod sang iya masibod, namarkahan nga sistema sang elektrokemikal nga mga sinyales. . . Ang minilyon ka sinyales nga nagalabay sa imo utok sa bisan anong tion nagadala sing isa ka tumalagsahon nga lulan sang impormasyon. Nagadala sila sing balita nahanungod sa nasulod kag naguwa nga mga palibot sang imo lawas: nahanungod sa biling sa tudlo sang imo tiil, ukon sa kahumot sang kape, ukon sa makahalam-ot nga komento sang isa ka abyan. Samtang ginaproseso kag ginaanalisar sang iban nga mga sinyales ang impormasyon, nagapatubas sila sing mga emosyon, mga memorya, mga panghunahuna, ukon mga plano nga nagadul-ong sa isa ka desisyon. Halos sa gilayon gid, ang mga sinyales gikan sa imo utok nagasugid sa iban nga mga bahin sang imo lawas kon ano ang himuon: hulaghulagon ang tudlo sang imo tiil, imnon ang kape, magkadlaw, ukon ayhan maghatag sing makahalam-ot nga sabat. Samtang sa amo man nga tion ginabantayan man sang imo utok ang imo pagginhawa, ang kemika sang dugo, ang temperatura, kag ang iban pa nga kinahanglanon nga mga proseso nga indi mo mabatyagan. Nagapadala ini sing mga sugo nga nagapahikot sa imo lawas walay sapayan sang dalayon nga mga pagbag-o sa imo palibot. Nagahanda man ini para sa palaabuton nga mga kinahanglanon.”—Pahina 326.
5. Sa Makasulatanhon nga kahulugan, ano ang kaalam?
5 Bisan pa ang utok sang tawo indi maduhaduhaan nga may dalayawon nga ikasarang, paano naton magamit ang painuino sa labing maayo nga paagi? Indi paagi sa pagkonsentrar lamang sa maukod nga pagtuon sa lenguahe, maragtas, siensia, ukon relihion. Dapat naton gamiton ang aton mga ikasarang sa paghunahuna una sa tanan sa pagbaton sing balaan nga panudlo. Ini lamang ang nagaresulta sa matuod nga kaalam. Apang ano ang matuod nga kaalam? Sa Makasulatanhon nga kahulugan, ginapadaku sang kaalam ang maayong paghukom nga napasad sa sibu nga ihibalo kag matuod nga paghangop. Ang kaalam nagabulig sa aton nga gamiton sing madinalag-on ang ihibalo kag paghangop sa paglubad sang mga palaligban, sa paglikaw ukon sa pagpugong sang mga katalagman, sa pagbulig sa iban, kag sa paglab-ot sang mga tulumuron. Sing makawiwili, ginapatuhay sang Biblia ang kaalam sa kabuangan kag pagkabalingag—mga kinaiya nga luyag gid naton likawan.—Deuteronomio 32:6; Hulubaton 11:29; Manugwali 6:8.
Ang Dakung Tulun-an ni Jehova
6. Kon luyag naton magpakita sing matuod nga kaalam, ano ang dapat naton gamiton sing maayo?
6 Bugana ang kalibutanon nga kaalam sa palibot naton. (1 Corinto 3:18, 19) Ti, ang kalibutan karon madamo sing mga eskwelahan kag mga librarya nga nagaunod sing minilyon ka libro! Madamo sini mga tulun-an nga nagahatag sing instruksion sa lenguahe, matematika, siensia, kag iban pa nga mga latagon sang ihibalo. Apang ang Dakung Instruktor nag-aman sing Tulun-an nga nagalabaw sa tanan—ang iya inspirado nga Pulong, ang Biblia. (2 Timoteo 3:16, 17) Sibu ini indi lamang kon nagabinagbinag sang mga tema subong sang maragtas, geograpiya, kag botaniya kundi kon nagatagna man sing palaabuton. Dugang pa, nagabulig ini sa aton nga magkabuhi sing labing malipayon kag mapatubason karon gid. Sa pagkamatuod, subong dapat gamiton sang mga estudyante sa isa ka kalibutanon nga eskwelahan ang ila mga libro, dapat man naton makilala kag gamiton ang dakung tulun-an sang Dios kon luyag naton magpakita sing matuod nga kaalam subong mga tawo nga “tinudluan ni Jehova.”—Juan 6:45.
7. Ngaa makasiling ka nga ang pagkahanas sa kaundan sang Biblia indi pa tuman?
7 Apang, ang pagkahanas sa Biblia indi pareho sa matuod nga kaalam kag pagsunod sa balaan nga panudlo. Sa pag-ilustrar: Sang ika-17 nga siglo C.E., ang isa ka Katoliko nga lalaki nga si Cornelius van der Steen nagtinguha nga mangin isa ka Jesuita apang ginsikway sia bangod tuman sa iya kanubo. Si Manfred Barthel nagsiling sa iya libro nga The Jesuits—History & Legend of the Society of Jesus: “Ginpahibalo sang komite si van der Steen nga handa sila nga ipaiway ang ginapatuman nga kataason, apang sa kondisyon lamang nga sauluhon niya ang bug-os nga Biblia. Ang sugilanon indi kuntani takus isugid kon si van der Steen wala magsunod sa sining medyo matinaastaason nga pangabay.” Daw ano nga panikasog nga ginkinahanglan sa pagsaulo sang bug-os nga Biblia! Apang, sa pagkamatuod, mas importante nga mahangpan ang Pulong sang Dios sa baylo nga sauluhon ini.
8. Ano ang magabulig sa aton agod makabenepisyo gikan sa balaan nga panudlo kag magpakita sing matuod nga kaalam?
8 Kon luyag naton makabenepisyo sing bug-os gikan sa balaan nga panudlo kag magpakita sing matuod nga kaalam, kinahanglan naton ang sibu nga ihibalo sa Kasulatan. Dapat man kita magpatuytoy sa balaan nga espiritu ukon aktibo nga puwersa ni Jehova. Magabulig ini sa aton sa pagtuon sing madalom nga mga kamatuoran, “ang madalom nga mga butang sang Dios.” (1 Corinto 2:10) Busa, tun-an naton sing maukod ang dakung Tulun-an ni Jehova kag mangamuyo sang iya pagtuytoy paagi sa balaan nga espiritu. Nahisanto sa Hulubaton 2:1-6, talupangdon naton ang kaalam, ilingig naton ang aton tagipusuon sa paghantop, kag ibayaw ang aton tingog para sa paghangop. Dapat naton himuon ini nga subong bala nagapangita kita sing natago nga mga bahandi, kay sa amo lamang nga ‘mahangpan naton ang kahadlok kay Jehova kag masapwan ang ihibalo sang Dios.’ Ang pagbinagbinag sang pila ka kadalag-an kag mga benepisyo sang balaan nga panudlo magapadaku sang aton apresasyon sa hinatag-sang-Dios nga kaalam.
Progresibo nga Paghangop
9, 10. Ano ang ginsiling sang Dios, subong narekord sa Genesis 3:15, kag ano ang nagakaigo nga paghangop sa sadtong mga pulong?
9 Ang balaan nga panudlo nagamadinalag-on paagi sa paghatag sa katawhan ni Jehova sing isa ka progresibo nga paghangop sa Kasulatan. Halimbawa, natun-an naton nga si Satanas nga Yawa ang naghambal paagi sa isa ka man-ug sa Eden kag sayop nga nagsumbong nga ang Dios nagbutig sang nagsiling Sia nga kamatayon ang silot sa pagkaon sing ginadumilian nga bunga. Walay sapayan, nakita naton nga ang paglalis kay Jehova nga Dios nagdala sing kamatayon sa kaliwatan sang tawo. (Genesis 3:1-6; Roma 5:12) Apang, naghatag ang Dios sing paglaum sa katawhan sang ginsilingan niya ang man-ug, kag sa amo si Satanas sing: “Butangan ko sing kaawayon sa tunga mo kag sang babayi kag sa tunga sang imo binhi kag sang iya binhi. Sia magadugmok sang imo ulo kag dugmukon mo ang iya tikod.”—Genesis 3:15.
10 Yadtong mga pulong naglakip sing isa ka likom nga progresibo nga ginpahayag paagi sa balaan nga panudlo. Gintudluan ni Jehova ang iya katawhan nga ang panguna nga tema sang Biblia amo ang pagbindikar sang iya pagkasoberano paagi sa Binhi, isa ka kaliwat ni Abraham kag ni David nga may legal nga kinamatarong sa paggahom sa Ginharian. (Genesis 22:15-18; 2 Samuel 7:12, 13; Ezequiel 21:25-27) Gintudluan kita sang aton Dakung Instruktor nga si Jesucristo amo ang pangunang Binhi sang “babayi,” ang bug-os uniberso nga organisasyon sang Dios. (Galacia 3:16) Walay sapayan sang tanan nga pagtilaw nga ginpahanabo ni Satanas sa iya, ginhuptan ni Jesus ang integridad—bisan tubtob sa kamatayon, ang pagdugmok sa Binhi sa tikod. Natun-an man naton nga ang 144,000 ka kaupod nga mga manunubli sang Ginharian gikan sa katawhan magaambit upod kay Cristo sa pagdugmok sa ulo ni Satanas, “ang dumaan nga man-ug.” (Bugna 14:1-4; 20:2; Roma 16:20; Galacia 3:29; Efeso 3:4-6) Ginaapresyar gid naton ina nga ihibalo sa Pulong sang Dios!
Pakadto sa Kalatingalahan nga Kapawa sang Dios
11. Ngaa masiling nga ang balaan nga panudlo nagamadinalag-on paagi sa pagdala sa katawhan pakadto sa espirituwal nga kapawa?
11 Ang balaan nga panudlo nagamadinalag-on paagi sa pagdala sang katawhan pakadto sa espirituwal nga kasanagan. Naeksperiensiahan ina sang hinaplas nga mga Cristiano bilang katumanan sang 1 Pedro 2:9: “Kamo ‘isa ka pinili nga kaliwatan, isa ka harianon nga pagkasaserdote, isa ka balaan nga pungsod, pinasahi nga katawhan, agod nga ibantala ninyo ang gamhanan nga mga butang’ sang nagtawag sa inyo gikan sa kadudulman pakadto sa iya kalatingalahan nga kapawa.” Sa karon, ang hinatag-sang-Dios nga kapawa ginaagom man sang “dakung kadam-an” nga magakabuhi sing dayon sa isa ka paraiso nga duta. (Bugna 7:9; Lucas 23:43) Samtang ginatudluan sang Dios ang iya katawhan, ang Hulubaton 4:18 nagamatuod: “Ang banas sang matarong subong sang nagapamanagbanag nga kapawa nga nagasilak sing labi kag labi tubtob sa himpit nga adlaw.” Ining progresibo nga proseso sa pagtuon nagapadalisay sang aton paghangop sa balaan nga panudlo, subong nga ang mga estudyante nagauswag bangod sang maayo nga bulig sang isa ka manunudlo samtang nagatuon sila sing gramatika, maragtas, ukon sang iban pa nga asignatura.
12, 13. Batok sa anong doktrinal nga mga katalagman ang balaan nga panudlo nag-amlig sa katawhan ni Jehova?
12 Ang isa pa ka kadalag-an sang balaan nga panudlo amo nga ginaamligan sini ang iya mapainubuson nga mga estudyante gikan sa “mga panudlo sang demonyo.” (1 Timoteo 4:1) Sa pihak nga bahin, tan-awa ang Cristiandad! Sadto sang 1878, ang Romano Katoliko nga prelado nga si John Henry Newman nagsulat: “Nagasalig sadto sa gahom sang Cristianismo nga pamatukan ang halit sang kalautan, kag agod gamiton sa ebanghelyo ang mga butang kag mga buhat nga may kaangtanan sa pagsimba sa demonyo, . . . ang mga manuggahom sang Iglesia sang dumaan nga mga tion nangin handa, kon mag-utwas ang okasyon, nga batunon, ukon ilugon, ukon tugutan ang nagaluntad nga mga rito kag mga kinabatasan sang pumuluyo, subong man ang pilosopiya sang edukado nga klase.” Gindugang ni Newman nga ang mga butang subong sang agua bendita, sutana sang pari, kag mga imahen “naghalin tanan sa mga pagano, kag ginpakabalaan sang ginbaton sila sa Iglesia.” Ang katawhan sang Dios mapinasalamaton gid matuod nga ang balaan nga panudlo nagaamlig sa ila gikan sa sina nga apostasya. Nagadaug ini batok sa tanan nga porma sang demonismo.—Binuhatan 19:20.
13 Ang balaan nga panudlo nagamadinalag-on batok sa relihioso nga sayop sa tanan nga paagi. Subong mga tawo nga tinudluan sang Dios, halimbawa, wala kita nagapati sa Trinidad kundi ginakilala naton nga si Jehova amo ang Labing Mataas, si Jesus amo ang iya Anak, kag ang balaan nga espiritu amo ang aktibo nga puwersa sang Dios. Wala naton ginakahadlukan ang kalayuhon nga impierno, kay nahangpan naton nga ang impierno sang Biblia amo ang komon nga lulubngan sang katawhan. Kag samtang ang butig nga mga relihionista nagasiling nga ang tawhanon nga kalag dimamalatyon, nahibaluan naton nga ang mga patay wala gid sing pangalibutan. Madamo kita sing masambit nga kamatuoran nga natigayon paagi sa balaan nga panudlo. Daw ano nga pagpakamaayo nga mahilway kita sa espirituwal nga kahiulipnan sa Babilonia nga Daku, ang bug-os kalibutan nga emperyo sang butig nga relihion.—Juan 8:31, 32; Bugna 18:2, 4, 5.
14. Ngaa ang mga alagad sang Dios padayon nga makalakat sa espirituwal nga kapawa?
14 Bangod ang balaan nga panudlo nagamadinalag-on batok sa relihioso nga sayop, nagabulig ini sa mga alagad sang Dios sa paglakat sa espirituwal nga kapawa. Daw subong bala nga mabatian nila ang pulong sa likod nila nga nagasiling: “Ini amo ang dalan. Lakat sa sini, kamo nga katawhan.” (Isaias 30:21) Ang panudlo sang Dios nagaamlig man sa iya mga alagad gikan sa butig nga pangatarungan. Sang ang “butig nga mga apostoles” nagatuga sing gamo sa kongregasyon sa Corinto, si apostol Pablo nagsulat: “Ang mga hinganiban sang amon pagpakig-away indi undanon, kundi may diosnon nga gahom sa paglumpag sang mga pamakod. Kay kami nagalumpag sang mga pagbais kag sang tagsa ka bugalon nga kaulangan batok sa pagkilala nahanungod sa Dios; kag nagabihag sang tagsa ka hunahuna sa pagtuman kay Cristo.” (2 Corinto 10:4, 5; 11:13-15) Ang mga pangatarungan nga nagasumpakil sa balaan nga panudlo ginalumpag sang instruksion nga ginahatag sing malulo sa kongregasyon kag sang pagbantala sing maayong balita sa mga tagaguwa.—2 Timoteo 2:24-26.
Magsimba sa Espiritu kag Kamatuoran
15, 16. Ano ang buot silingon sang pagsimba kay Jehova sa espiritu kag kamatuoran?
15 Samtang nagapadayon ang hilikuton sa pagbantala sing Ginharian, ang balaan nga panudlo nagamadinalag-on sa pagpakita sa mga mahagop kon paano magsimba sa Dios “sa espiritu kag kamatuoran.” Sa bubon ni Jacob malapit sa siudad sang Sicar, ginsugiran ni Jesus ang isa ka Samariahanon nga babayi nga makahatag sia sing tubig sang kabuhi nga walay katapusan. Nagapatuhoy sa mga Samariahanon, sia nagdugang: “Kamo nagasimba sang wala ninyo mahibalui . . . Ang oras nagaabot, kag karon amo na, nga ang matuod nga mga manugsimba magasimba sa Amay sa espiritu kag kamatuoran, kay, sa pagkamatuod, ang Amay nagapangita sing subong nga mga manugsimba sa iya.” (Juan 4:7-15, 21-23) Nian ginpakilala ni Jesus ang iya kaugalingon subong amo ang Mesias.
16 Apang paano naton masimba ang Dios sa espiritu? Paagi sa paghatag sing putli nga pagsimba gikan sa mapinasalamaton nga mga tagipusuon nga puno sing gugma sa Dios pasad sa sibu nga ihibalo sa iya Pulong. Masimba naton sia sa kamatuoran paagi sa pagsikway sa relihioso nga mga kabutigan kag paagi sa paghimo sang balaan nga kabubut-on, nga ginapahayag sa dakung Tulun-an ni Jehova.
Madinalag-on Batok sa mga Pagtilaw kag sa Kalibutan
17. Paano mo mapamatud-an nga ang balaan nga panudlo nakabulig sa mga alagad ni Jehova sa pag-atubang sa mga pagtilaw?
17 Kon ang katawhan sang Dios nagaatubang sa mga pagtilaw, ang balaan nga panudlo nagamadinalag-on sa liwat kag liwat. Binagbinaga ini: Sang magsugod ang Inaway Kalibutanon II, sang Septiembre 1939, ang mga alagad ni Jehova nagkinahanglan sing pinasahi nga paghantop sa iya dakung Tulun-an. Ang nakabulig sing daku amo ang isa ka artikulo sa Ang Lalantawan, Nobiembre 1, 1939, nga maathag nga nagpresentar sing balaan nga panudlo tuhoy sa Cristianong pagkawalay nadampigan. (Juan 17:16) Sing kaanggid man, sang maaga nga bahin sang katuigan 60, ang mga artikulo sang Lalantawan tuhoy sa relatibo nga pagpasakop sa “superyor nga mga awtoridad” sang gobierno nakabulig sa katawhan sang Dios sa pagsunod sa balaan nga panudlo walay sapayan sang kagubot sa katilingban.—Roma 13:1-7; Binuhatan 5:29.
18. Paano gintamod sang nagpakilala nga mga Cristiano sang ikaduha kag ikatlo nga siglo C.E. ang malaw-ay nga kalingawan, kag ano nga bulig karon ang ginahatag sang balaan nga panudlo tuhoy sa sina nga butang?
18 Ang balaan nga panudlo nagabulig sa aton nga magmadinalag-on batok sa mga pagsulay, subong sang mga pangganyat nga tinguhaon ang malaw-ay nga kalingawan. Talupangda kon ano ang ginsiling sang nagpakilala nga mga Cristiano sang ikaduha kag ikatlo nga mga siglo sang aton Komon nga Dag-on. Si Tertullian nagsulat: “Wala kami sing kahilabtanan, sa hambal, sa pagtan-aw ukon sa pagpamati, sa kabuangan sang mga sirko, sa pagkawalay huya sang teatro, sa kapintas sang arena.” Ang isa pa ka manunulat sadto nga panahon namangkot: “Ano ang kahilabtanan sang isa ka matutom nga Cristiano sa sining mga butang, kay indi gani sia dapat maghunahuna sing kalautan? Ngaa makasapo sia sing kalipay sa mga simbulo sang kailigbon?” Bisan pa ining mga manunulat nagkabuhi sa mga tuig sa tapos sang unang-siglo nga mga Cristiano, ginpakamalaut nila ang malaw-ay nga mga kalingawan. Sa karon, ang balaan nga panudlo nagahatag sa aton sing kaalam nga likawan ang malaw-ay, imoral, kag masingki nga kalingawan.
19. Paano ang balaan nga panudlo nagabulig sa aton nga magmadinalag-on batok sa kalibutan?
19 Ang pagsunod sa balaan nga panudlo nagabulig sa aton nga magmadinalag-on batok sa kalibutan mismo. Huo, ang pag-aplikar sang panudlo sang aton Dakung Instruktor nagahimo sa aton nga madinalag-on batok sa malaut nga mga impluwensia sining kalibutan nga yara sa gahom ni Satanas. (2 Corinto 4:4; 1 Juan 5:19) Ang Efeso 2:1-3 nagasiling nga ang Dios naghimo sa aton nga buhi bisan sang patay kita bangod sa aton mga paglapas kag mga sala sang nagalakat kita suno sa manuggahom sang pagbulut-an sang hangin. Nagapasalamat kita kay Jehova nga ang balaan nga panudlo nagabulig sa aton nga magmadinalag-on batok sa kalibutanon nga mga handum kag sa espiritu nga nagagikan sa iya kaaway kag aton kaaway—ang puno nga manuglimbong, si Satanas nga Yawa!
20. Anong mga pamangkot ang takus nga binagbinagon sing dupang pa?
20 Sing maathag, nian, ang balaan nga panudlo madinalag-on sa madamo nga paagi. Sa kamatuoran, daw imposible nga sambiton ang tanan nga kadalag-an sini. Nagaapektar ini sa katawhan sa bilog nga kalibutan. Apang ano ang ginahimo sini para sa imo? Paano ang balaan nga panudlo nagaapektar sa imo kabuhi?
Ano ang Inyo Natun-an
◻ Ano ang kahulugan sang matuod nga kaalam?
◻ Ano ang progresibo nga ginpahayag sang Dios tuhoy sa Genesis 3:15?
◻ Paano ang balaan nga panudlo nagmadinalag-on sa espirituwal nga mga butang?
◻ Ano ang buot silingon sang pagsimba sa Dios sa espiritu kag kamatuoran?
◻ Paano ang balaan nga panudlo nakabulig sa mga alagad ni Jehova nga magmadinalag-on batok sa mga pagtilaw kag sa kalibutan?
[Mga piktyur sa pahina 10]
Ginhuptan ni Jesus ang integridad tubtob sa kamatayon—ang pagdugmok sa Binhi sa tikod