Ginabaton Bala sang Iban ang Imo Laygay?

ANG maayo nga laygay kon ginahatag sing nagakaigo may maayo pirme nga resulta. Matuod bala ini? Indi! Bisan ang labing maayo nga laygay nga ginahatag sang sangkol nga mga manuglaygay masami nga wala ginasapak ukon ginasikway.​—⁠Hulubaton 29:⁠19.

Natabo ini sang ginlaygayan ni Jehova si Cain, nga nagdumot sa iya utod nga si Abel. (Genesis 4:​3-5) Nakahibalo sang katalagman sini kay Cain, ang Dios nagsiling sa iya: “Ngaa bala nga nagsingkal ka kag ngaa bala nga nahulog ang imo nawong? Kon nagahimo ka sing maayo, indi ka bala pagbayawon? Apang kon wala ka nagahimo sing maayo, ang sala nagapuot sa gawang, kag mangin sa imo ang iya handum; kag imo bala, sa bahin mo, gahuman ini?”​—⁠Genesis 4:​6, 7.

Sa amo, ginapaanggid ni Jehova ang sala sa isa ka manunukob nga nagahulat sa pagtukob kay Cain kon magpadayon sia sa paghupot sing aligutgot sa iya utod. (Ipaanggid ang Santiago 1:​14, 15.) May tion pa agod bag-uhon ni Cain ang iya panimuot, nga ‘magliso sa paghimo sing maayo’ sa baylo nga magpadayon sa malaglagon nga dalanon. Sing makapasubo, wala magpamati si Cain. Ginsikway niya ang laygay ni Jehova, nga may makasiligni nga mga resulta.

Ginakaugtan kag ginasikway sang pila ang bisan ano nga sahi sang laygay. (Hulubaton 1:​22-30) Mahimo bala nga sayop sang manuglaygay amo nga ang laygay ginasikway? (Job 38:⁠2) Ikaw bala nga nagahatag sing laygay nagapabudlay sini nga batunon sang iban? Bangod sang pagkadihimpit sang tawo mahimo gid nga matabo ini. Apang mabuhinan mo ang kahigayunan nga matabo ini paagi sa pagsunod sing maayo sa mga prinsipio sang Biblia. Binagbinagon naton ang pila sini.

‘Magpasibu sa Espiritu sang Pagkalulo’

“Mga kauturan, bisan pa ang isa ka tawo makahimo sing sayop nga tikang antes niya matalupangdan ini, kamo nga may espirituwal nga mga kalipikasyon tinguhai nga pasibuon ina nga tawo sa espiritu sang pagkalulo, samtang ginabantayan ninyo ang inyo kaugalingon, kay basi masulay man kamo.” (Galacia 6:⁠1) Sa amo ginpatalupangod ni apostol Pablo nga ang mga may “espirituwal nga mga kalipikasyon” dapat magpasibu sa isa ka Cristiano nga “nakahimo sing sayop nga tikang antes niya matalupangdan ini.” Kon kaisa ang mga indi kalipikado sa paghimo sini daw amo ang may labi nga huyog sa paglaygay. Busa, indi magpadasodaso sa paglaygay sa iban. (Hulubaton 10:19; Santiago 1:19; 3:⁠1) Ang mga gulang sa kongregasyon amo ang labi nga kalipikado sa espirituwal sa paghimo sini. Sa pagkamatuod, ang bisan sin-o nga hamtong nga Cristiano dapat magpaandam kon nakita niya ang isa ka utod nga nagapadulong sa katalagman.

Kon nagahatag ka gid man sing panugyan ukon laygay, pat-ura nga ipasad ang imo ginahambal sa diosnon nga kaalam, indi sa tawhanon nga mga teoriya kag mga pilosopiya. (Colosas 2:⁠8) Mangin kaangay sa mahalungon nga kusinero nga nagapat-od nga ang bisan ano nga panakot nga ginagamit maayo kag wala sing bisan ano nga mahimo makahililo. Pat-ura nga ang imo laygay napasad gid sa Pulong sang Dios kag indi lamang sa personal nga opinyon. (2 Timoteo 3:​16, 17) Sa paghimo sini, mapat-od mo nga ang imo laygay indi magahalit sa kay bisan sin-o.

Ang katuyuan sang laygay amo ang ‘pagpasibu’ sa isa nga nakasayop, indi ang pagpilit sing di-kinabubut-on nga pagbag-o. Ang Griegong tinaga nga ginbadbad “pasibuon” naangot sa termino nga nagapatuhoy sa paghilot sing nagliw-as nga tul-an agod malikawan ang dugang nga kahalitan. Suno sa leksikograpo nga si W. E. Vine, nagapahangop man ini sing “kinahanglanon nga pagpailob kag determinasyon sa paghimo sini.” Handurawa ang pagkalum-ok kag kalantip nga kinahanglanon agod malikawan ang di-kinahanglanon nga pisikal nga kasakit. Sing kaanggid, ang isa ka manuglaygay kinahanglan maghalong gid agod malikawan nga masaklaw ang isa nga ginalaygayan. Mabudlay ini kon ang isa nagapangayo sing laygay. Kon ang imo laygay wala ginapangayo, mas daku nga kalantip kag taktika ang kinahanglan.

Indi gid nimo ‘mapasibu’ ang isa kon indi ka mainabyanon sa iya. Agod malikawan ini, dumduma ang kinahanglanon nga magpadayag sing “mapinalanggaon nga gugma sang pagkaawa, kaayo, pagkakubos sing hunahuna, pagkalulo, kag pagkamabinatason.” (Colosas 3:​12) Kon ang isa ka doktor indi mapailubon kag indi malum-ok, mahimo nga indi pagsapakon sang pasyente ang iya laygay kag indi na magbalik agod magpabulong.

Wala ini nagakahulugan nga ang laygay indi malig-on. Si Jesucristo malig-on sang ginlaygayan niya sadto ang pito ka kongregasyon sa distrito sang Asia. (Bugna 1:​4; 3:​1-​22) Ginhatagan niya sila sing pila ka direkta kaayo nga laygay nga kinahanglan nila mabatian kag maaplikar. Apang ang kalig-on ni Jesus ginbalansehan pirme sang mga kinaiya subong sang kaawa kag kaayo, nga nagapabanaag sa mahigugmaon nga espiritu sang iya langitnon nga Amay.​—⁠Salmo 23:​1-6; Juan 10:​7-​15.

Laygay nga Mainayuhon

“Magpamulong kamo pirme sing mainayuhon, nga natimplahan sing asin, agod mahibaluan ninyo kon paano kamo dapat maghatag sing sabat sa tagsatagsa.” (Colosas 4:⁠6) Ang asin makapanamit sa sabor sang pagkaon, nagahimo sini nga makagalana. Agod mangin kalahamut-an ang imo laygay, dapat ini ihatag “sing mainayuhon, nga natimplahan sing asin.” Apang, bisan pa pinakaali ang mga ingrediente, mahimo nga indi manamit ang pagluto sa pagkaon ukon indi matahom ang pagbutang sini sa pinggan. Wala ini nagapagana sa isa. Sa katunayan, mahimo nga mabudlay tunlon ang bisan isa lang ka timo sang di-manamit nga pagkaon.

Kon nagalaygay, importante nga pilion ang nagakaigo nga mga tinaga. Ang maalam nga tawo nga si Solomon nagsiling: “Subong sang mga mansanas nga bulawan sa pinuna nga pilak amo ang pulong nga napamulong sa nagakaigo nga tion sini.” (Hulubaton 25:11) Ayhan ginahunahuna niya ang isa ka matahom tinigban nga bulutangan nga pilak nga may matahom nga gintigib nga mga mansanas nga bulawan sa sini. Matahom gid ini tulukon, kag magapasalamat gid ikaw kon makabaton ka sini subong isa ka regalo! Sa amo man nga paagi, ang napili sing maayo kag mainayuhon nga mga pulong makagalanyat gid sa tawo nga ginatinguhaan mo nga buligan.​—⁠Manugwali 12:​9, 10.

Sa kabaliskaran, “ang pulong nga nagatuga sing kasakit nagapaibwal sang kaakig.” (Hulubaton 15:⁠1) Ang indi nagakaigo nga mga pulong mahapos magresulta sa kasakit kag kaakig sa baylo sang pagpasalamat. Sa katunayan, indi lamang bangod sang di-nagakaigo nga mga pulong kundi sang di-nagakaigo man nga tono sang tingog nga mahimo sikwayon sang isa ka tawo ang maayo gid nga laygay. Ang paglaygay sing di-mataktikanhon, kag di-mapatugsilingon mahimo nga makahalalit subong sang pagsalakay nga may armas sa isa. “May isa nga nagapamulong sing di-mapatugsilingon kaangay sang mga pagsuntok sang espada,” siling sang Hulubaton 12:18. Ngaa maghambal sing di-mapatugsilingon kag ginapabudlay para sa isa nga pamatian ang laygay?​—⁠Hulubaton 12:⁠15.

Subong sang ginsiling ni Solomon, ang laygay dapat ‘ipamulong sa nagakaigo nga tion sini.’ Ang husto nga tion importante kaayo agod magmadinalag-on ang laygay! Maathag nga ang pagkaon mahimo nga indi maapresyar sang isa nga wala sing gana. Ayhan bag-o lang sia makakaon, ukon basi nagamasakit sia. Ang pagtingal sa isa nga indi luyag magkaon indi man maalamon ukon nagakaigo.

Laygay nga May Pagkamapainubuson

“Bug-usa ninyo ang akon kalipay nga kamo . . . wala nagahimo sing bisan ano bangod sang pagbinaisay ukon bangod sang pagkamaiyaiyahon, kundi sing mapainubuson nga ginakabig ang iban nga labaw sa inyo, nga ginatuon ang mata, indi sa personal nga interes sang inyo kaugalingon lamang nga mga butang, kundi sa personal man nga interes sang iban.” (Filipos 2:​2-4) Kon ikaw isa ka maayo nga manuglaygay, pahulagon ka sang “personal nga interes” sa kaayuhan sang iban. Magapakita man ikaw ‘sing pagkamapainubuson’ kon nagapakig-angot sa imo espirituwal nga mga kauturan, nga ginakabig ang iban nga labaw sa imo. Ano ang buot silingon sini?

Ang pagkamapainubuson magaupang sa imo nga magbatyag sing labaw nga panimuot ukon kinaiya. Wala sing isa sa aton ang may rason nga magbatyag nga labaw sa aton masigkatumuluo. Ang tagsatagsa sa aton may kakulangan sa tion kag tion. Sanglit indi ka makabasa sing tagipusuon, importante gid nga indi mo paghukman ang mga motibo sang isa nga imo ginalaygayan. Mahimo nga wala sia sing malain nga motibo kag wala sia makatalupangod sing bisan anong malain nga panimuot ukon mga buhat. Bisan pa kon medyo nahibaluan niya nga wala sia nagapahisuno sa mga ginapatuman sang Dios, walay duhaduha nga mas mahapos niya batunon ang laygay kon ginahatag ini sing mapainubuson nga may matuod nga interes sa iya espirituwal nga kaayuhan.

Handurawa kon ano ang imo batyagon kon gin-agda ikaw nga magkaon sa isa ka balay apang malas-ay ang pagtratar sa imo sang tagbalay ukon wala ka ginsapak! Pat-od gid nga indi ka malipay magkaon. Sa pagkamatuod, “maayo pa ang pagkaon nga mga utan nga may gugma sangsa pinatambok nga baka kag may dumot sa sini.” (Hulubaton 15:17) Sing kaanggid, bisan ang pinakamaayo nga laygay mabudlay batunon kon ang manuglaygay nagapakita sing kaugot sa isa nga iya ginalaygayan ukon ginahikayan kag ginapakahuy-an sia. Apang, ang gugma, pagtahod sa isa kag isa, kag pagsalig magapahapos nga ihatag kag batunon ang laygay.​—⁠Colosas 3:⁠14.

Laygay nga Ginbaton

Si manalagna Natan nagpakita sing pagkamapainubuson sang ginlaygayan niya si Hari David. Makita ang gugma kag pagtahod kay David sa kon ano ang ginsiling kag ginhimo ni Natan. Nagsugod si Natan paagi sa isa ka ilustrasyon nga ginahunahuna ang posibilidad nga mahimo mabudlayan si David sa pagpamati sa laygay. (2 Samuel 12:​1-4) Gintandog sang manalagna ang gugma ni David sa hustisya kag pagkamatarong, bisan pa nga indi ini makita sa iya ginbuhat may kaangtanan kay Bat-seba. (2 Samuel 11:​2-​27) Sang nag-athag na ang ginapahangop sang ilustrasyon, ang tinagipusuon nga reaksion ni David amo: “Nakasala ako kay Jehova.” (2 Samuel 12:​7-​13) Indi kaangay ni Cain, nga wala nagpamati kay Jehova, mapainubuson nga ginbaton ni David ang pagtadlong.

Walay duhaduha nga gintuytuyan ni Jehova si Natan, nga ginadumdom ang pagkadi-himpit ni David kag ang posibilidad nga magnegatibo ang iya reaksion. Nagpadayon si Natan sing mataktikanhon gid kag maathag nga ginkabig si David nga labaw sa iya bangod sang posisyon ni David subong tinangdo ni Jehova nga hari. Kon may yara ikaw awtoridad, mahimo ka makahatag sing nagakaigo nga laygay, apang mabudlay ang pagbaton sini kon indi mo mapadayag ang pagkamapainubuson.

Ginpamarasmas ni Natan si David sa espiritu sang kalulo. Ang mga pulong sang manalagna mainayuhon kag nahanda sing maayo agod makahulag si David sa paagi nga mangin sa iya kaayuhan gid. Si Natan wala ginpahulag sang personal nga interes, ukon nagpakita nga labaw sia kay David sa moral kag espirituwal. Maayo gid nga halimbawa sang paghambal sing nagakaigo nga mga pulong sa nagakaigo nga paagi! Kon magpadayag ikaw sing amo man nga espiritu, mahimo gid nga batunon sang iban ang imo laygay.

[Retrato sa pahina 22]

Kaangay sa masustansia nga pagkaon, ang imo laygay dapat mangin maayo

[Retrato sa pahina 23]

Ginahimo mo bala ang imo laygay nga makagalanyat subong sang mga mansanas nga bulawan sa pinuna nga pilak?

[Retrato sa pahina 24]

Mapainubuson nga gintandog ni manalagna Natan ang gugma ni David sa hustisya kag pagkamatarong