Magpakita sing Pagpadungog sa Iban
“Sa pagpakita sing pagpadungog sa isa kag isa manguna kamo.”—ROMA 12:10.
1, 2. (a) Ano ang dapat naton himuon agod mapakita ang aton mapainubuson nga panghunahuna? (b) Paano masunson nga ginagamit sang Biblia ang tinaga nga ‘dungog,’ kag sin-o ang nahapusan nga magpakita sing pagpadungog?
GINPADAKU sang aton nauna nga artikulo ang laygay sang Pulong sang Dios: “Magpangwagkus kamo tanan sa inyo kaugalingon sing mapainubuson nga panghunahuna sa isa kag isa, bangod ang Dios nagasumpong sang mga bugalon, apang nagahatag sia sing dibagay nga kaayo sa mga mapainubuson.” (1 Pedro 5:5) Ang isa ka paagi agod makapangwagkus kita sing mapainubuson nga panghunahuna amo ang pagpakita sing pagpadungog sa iban.
2 Ang tinaga nga ‘dungog’ masunson nga ginagamit sa Biblia sa pagpahangop sing respeto, pagtahod, kag patugsiling nga dapat naton ipakita sa iban. Ginapadunggan naton ang iban paagi sa pagpakita sing kaayo sa ila, pagtahod sa ila dignidad, pagpamati sa ila pagtamod, pagkahanda nga himuon ang makatarunganon nga mga pangabay sa aton. Ang mga mapainubuson sing panghunahuna masunson nga indi mabudlayan sa sini. Apang, ang mga bugalon sa tagipusuon mahimo mabudlayan sa pagpakita sing matuod nga pagpadungog kag sa baylo mahimo magatinguha sa pagtigayon sing pabor kag bentaha paagi sa indi sinsero nga pagpang-into.
Si Jehova Nagapadungog sa mga Tawo
3, 4. Paano ginpadunggan ni Jehova si Abraham, kag ngaa?
3 Si Jehova mismo nagapahamtang sing halimbawa sa pagpakita sing pagpadungog. Gintuga niya ang mga tawo nga may kahilwayan sa pagbuot kag wala sila ginakabig kaangay lamang sang mga robot. (1 Pedro 2:16) Halimbawa, sang ginsugiran niya si Abraham nga ang Sodoma pagalaglagon bangod sang daku nga kalautan sini, si Abraham namangkot: “Papason mo gid bala ang matarong upod sa malauton? Pananglit may kalim-an ka matarong nga tawo sa tunga sang siudad. Papason mo bala, nian, sila kag indi pagpasayluhon ang duog tungod sa kalim-an?” Si Jehova nagsabat nga luwason niya ang siudad tungod sa 50 ka matarong. Nian si Abraham padayon nga nagpakitluoy sing mapainubuson. Ano abi kon may 45 lamang? 40? 30? 20? 10? Ginpasalig ni Jehova si Abraham nga indi niya paglaglagon ang Sodoma bisan napulo lamang ka matarong nga tawo ang masapwan.—Genesis 18:20-33.
4 Nakahibalo si Jehova nga wala sing napulo ka matarong nga tawo sa Sodoma, apang ginpadunggan niya si Abraham paagi sa pagpamati sa iya pagtamod kag sa pagpakig-angot sa iya sing matinahuron. Ngaa? Bangod si Abraham “nagtuo kay Jehova; kag gin-isip niya ini sa iya subong pagkamatarong.” Si Abraham gintawag nga “abyan ni Jehova.” (Genesis 15:6; Santiago 2:23) Dugang pa, nakita ni Jehova nga ginpadunggan ni Abraham ang iban. Sang nag-utwas ang binais may kaangtanan sa teritoryo sa tunga sang iya tinawo kag sang iya sang iya hinablos nga si Lot, ginpadunggan ni Abraham si Lot paagi sa pagpapili una sa iya sang lugar nga luyag niya. Ginpili ni Lot ang ginkabig niya nga pinakaali nga duta, kag si Abraham nagsaylo sa iban nga lugar.—Genesis 13:5-11.
5. Paano ginpadunggan ni Jehova si Lot?
5 Ginpadunggan man ni Jehova ang matarong nga si Lot. Antes ginlaglag ang Sodoma, ginsugo niya si Lot nga magpalagyo pakadto sa bukid. Apang, nagsiling si Lot nga indi niya luyag nga magkadto didto; ginpili niya ang malapit nga Zoar, bisan pa nga yadto nga siudad yara sa lugar nga pagalaglagon. Si Jehova nagsiling kay Lot: “Yari ginapakitaan ko ikaw sing konsiderasyon tubtob sini man, paagi sa indi ko paglaglag sa siudad nga ginpamulong mo.” Ginpakitaan ni Jehova sing pagpadungog ang matutom nga si Lot paagi sa paghimo sang ginpangabay niya.—Genesis 19:15-22; 2 Pedro 2:6-9.
6. Paano ginpadunggan ni Jehova si Moises?
6 Sang ginpabalik ni Jehova si Moises sa Egipto agod pangunahan ang Iya katawhan paguwa sa kahiulipnan kag agod makighambal kay Paraon nga palakton ang Iya katawhan, si Moises nagsabat: “Pasayluha ako, Jehova, apang indi ako talunsay maghambal.” Si Jehova nagpasalig kay Moises: “Ako mismo magaupod sa imo baba kag magatudlo ako sa imo sang imo ihambal.” Apang nangalag-ag gihapon si Moises. Bangod sina ginpasalig liwat ni Jehova si Moises kag ginpaupod niya ang utod ni Moises, nga si Aaron, subong humalambal niya.—Exodo 4:10-16.
7. Ngaa handa si Jehova nga padunggan ang iban?
7 Sa sining tanan nga hitabo, ginpakita ni Jehova ang iya kahanda nga padunggan ang iban, ilabi na ang mga nag-alagad sa iya. Bisan pa nga ang ginpangayo nila mahimo nga tuhay sa orihinal nga katuyuan ni Jehova, ginbinagbinag niya ang ila mga pangabay kag gintugutan ini basta wala ini nagasupak sa iya katuyuan.
Si Jesus Nagpadungog sa Iban
8. Paano ginpadunggan ni Jesus ang babayi nga nagamasakit sing malubha?
8 Gin-ilog ni Jesus si Jehova sa pagpadungog sa iban. Kis-a sa tunga sang kadam-an, may isa ka babayi nga 12 ka tuig nga nag-antos sing pagtagas sang dugo. Ang mga doktor indi makasarang sa pagbulong sa iya. Sa idalom sang Mosaikong Kasuguan, ginkabig sia nga mahigko suno sa seremonya kag indi dapat nga didto sia. Nakapalapit sia sa likod ni Jesus, gintandog ang iya panapton, kag nag-ayo. Wala ginpilit ni Jesus ang mga teknikalidad sang Kasuguan, kag akigan sia sa ginhimo niya. Sa baylo, bangod nahibaluan niya ang mga sirkunstansia, ginpadunggan niya ang babayi, nga nagasiling: “Anak, ang imo pagtuo nag-ayo sa imo. Lakat sa paghidait, kag mag-ayo gikan sa imo malubha nga balatian.”—Marcos 5:25-34; Levitico 15:25-27.
9. Paano ginpadunggan ni Jesus ang isa ka Gentil?
9 Isa pa ka bes, ang taga-Fenicia nga babayi nagsiling kay Jesus: “Maluoy ka sa akon, Ginuo, Anak ni David. Ang akon anak nga babayi ginatublag sing tama sang mga demonyo.” Nakahibalo nga ginpadala sia sa pungsod sang Israel kag indi sa mga Gentil, si Jesus nagsiling: “Indi nagakaigo nga kuhaon ang tinapay sang mga anak [sang Israel] kag ihaboy sa mga totoy [mga Gentil].” Ang babayi nagsabat: “Apang mga totoy matuod ang nagakaon sang mga usik nga nagakahulog sa latok sang ila mga agalon.” Nian si Jesus nagsiling: “O babayi, daku ang imo pagtuo; mahanabo kuntani sa imo ang suno sa luyag mo.” Ang iya anak nag-ayo. Ginpadunggan ni Jesus ining Gentil bangod sang iya pagtuo. Bisan ang paggamit niya sa ekspresyon nga “mga totoy,” sa baylo nga patuhuyan sila subong mga ido nga talunon, nagpahumok sang kahimtangan kag nagpakita sang iya kaawa.—Mateo 15:21-28.
10. Anong epektibo nga leksion ang gintudlo ni Jesus sa iya mga disipulo, kag ngaa kinahanglanon ini?
10 Pirme gintudluan ni Jesus ang iya mga disipulo tuhoy sa kinahanglanon nga magmapainubuson sing panghunahuna kag magpadungog sa iban, kay may ako-anay gihapon sila nga problema. Kis-a pagkatapos nga nagbaisay sila, si Jesus namangkot: “Ano bala ang inyo ginbaisan?” Naghipos sila, kay ‘nagbinaisay sila kon sin-o sa ila ang labing daku.’ (Marcos 9:33,34) Bisan sang gab-i sang bisperas sang kamatayon ni Jesus, “nag-utwas man ang mainit nga kasuayon sa tunga nila kon sin-o sa ila ang daw labing daku.” (Lucas 22:24) Gani sa tion sang panihapon sang Paskuwa, “nagbutang [si Jesus] sing tubig sa batiya kag ginhinawan ang mga tiil sang mga disipulo.” Daw ano ka epektibo nga leksion! Si Jesus Anak sang Dios, ikaduha lamang kay Jehova sa bug-os nga uniberso. Apang, gintudluan niya ang iya mga disipulo sing isa ka nagakaigo nga leksion paagi sa paghinaw sang ila mga tiil. Sia nagsiling: “Nagpahamtang ako sa inyo sing sulundan, agod, subong sang ginhimo ko sa inyo, himuon man ninyo.”—Juan 13:5-15.
Si Pablo Nagpakita Sing Pagpadungog
11, 12. Pagkatapos nangin Cristiano si Pablo, ano ang natun-an niya, kag paano niya gin-aplikar ini nga leksion may kaangtanan kay Filemon?
11 Subong manug-ilog kay Cristo, si apostol Pablo nagpakita man sing pagpadungog sa iban. (1 Corinto 11:1) Sia nagsiling: “Ni nagapangita man kami sing himaya gikan sa mga tawo . . . Sa kabaliskaran, nangin malulo kami sa tunga ninyo, subong sang nagabatiti nga iloy nga nagaatipan sang iya kaugalingon nga mga anak.” (1 Tesalonica 2:6,7) Ang isa ka nagabatiti nga iloy nagaatipan sa iya magagmay nga mga anak. Pagkatapos nga nangin Cristiano si Pablo, natun-an niya nga mangin mapainubuson sing panghunahuna kag nagpakita sing pagpadungog sa iya mga masigka-Cristiano paagi sa pagpakig-angot sing mapinalanggaon sa ila. Sa paghimo sini, gintahod man niya ang ila hilway nga pagbuot, subong sang ginpakita sa isa ka hitabo sang bilanggo sia sa Roma.
12 Si Onesimo, nga isa ka ulipon nga naglayas, nagpamati sa panudlo ni Pablo. Nangin Cristiano sia kag nangin abyan man ni Pablo. Ang amo sang ulipon amo si Filemon, nga isa man ka Cristiano, nga nagapuyo sa Asia Minor. Sa sulat kay Filemon, si Pablo nagsulat tuhoy sa kon daw ano ka mapuslanon si Onesimo sa iya, sa pagsiling: “Luyag ko kuntani sia hawiran para sa akon.” Apang, gin-uli ni Pablo si Onesimo kay Filemon, kay nagsulat sia: “Kon wala ang pahanugot mo indi ko luyag maghimo sing bisan ano nga butang, agod ang imo maayong buhat mangin, indi sa pilit, kundi sa imo kaugalingon hilway nga kinabubut-on.” Wala ginhingalitan ni Pablo ang katunayan nga isa sia ka apostol, kundi ginpadunggan si Filemon paagi sa indi pagpangabay nga hawiran si Onesimo sa Roma. Isa pa, ginlaygayan ni Pablo si Filemon nga padunggan si Onesimo, tamdon sia “sing labaw pa sa isa ka ulipon, subong nga isa ka utod nga hinigugma.”—Filemon 13-16.
Pagpakita Sing Pagpadungog sa Aton Adlaw
13. Ano ang ginasugo sang Roma 12:10 sa aton nga himuon?
13 Ang Pulong sang Dios nagalaygay: “Sa pagpakita sing pagpadungog sa isa kag isa manguna kamo.” (Roma 12:10) Nagakahulugan ini nga indi naton dapat paghulaton ang iban nga pakitaan anay kita sing pagpadungog, kundi kita ang dapat mag-una. “Ang tagsa ka tawo magpangita, indi sang iya kaugalingon nga kaayuhan, kundi sang iya sang iban nga tawo.” (1 Corinto 10:24; 1 Pedro 3:8,9) Sa amo, ang mga alagad ni Jehova nagapangita sing mga kahigayunan nga padunggan ang mga katapo sang pamilya, ang kaupod nga mga Cristiano sa kongregasyon, kag bisan ang mga sa guwa sang kongregasyon.
14. Paano ginapakita ang pagpadungog sa ulot sang bana kag asawa?
14 Ang Biblia nagasiling: “Ang ulo sang tagsa ka lalaki amo si Cristo; ang ulo naman sang babayi amo ang lalaki.” (1 Corinto 11:3) Ginasugo ni Jehova ang lalaki nga tamdon ang iya asawa suno sa pagtamod ni Cristo sa kongregasyon. Sa 1 Pedro 3:7, ang bana ginasugo nga hatagan ang iya asawa sing “dungog subong sang isa ka mas maluya nga suludlan, ang isa nga may pangbabayi nga kinaiya.” Sarang niya ini mahimo paagi sa pagpakita sing matuod nga kahanda sa pagpamati kag sa pagbinagbinag sa mga panugda sang iya asawa. (Genesis 21:12) Mahimo sia magpasugot sa luyag niya kon wala naman sing prinsipio sang Biblia nga ginasumpakil, kag ginabuligan niya sia kag ginapakig-angutan sia sing maayo. Sa baylo naman, “ang asawa dapat nga may tudok nga pagtahod sa iya bana.” (Efeso 5:33) Nagapamati sia sa iya bana, wala pirme nagapanikasog nga masunod ang iya luyag, wala nagapakadiutay ukon nagabasol sa iya. Ginapakita niya ang mapainubuson nga panghunahuna paagi sa indi pagtinguha nga dominahan ang iya bana, bisan nga may labaw sia nga mga kinaiya sa pila ka bahin.
15. Anong patugsiling ang ginapakita sa mga tigulang, kag ano ang dapat man nila himuon?
15 Sa sulod sang Cristianong kongregasyon, may mga tawo nga ilabi na nga takus nga padunggan, subong sang mga tigulang. “Magtindog ka sa atubangan sang ulo nga ubanon, kag magpakita ka sing patugsiling sa pagkatawo sang tigulang nga lalaki [ukon, babayi].” (Levitico 19:32) Amo ini ilabi na ang kahimtangan sa mga nag-alagad sing matutom kay Jehova sa madamong tinuig bangod “ang ubanon nga ulo amo ang purongpurong sang katahom kon makita ini sa dalanon sang pagkamatarong.” (Hulubaton 16:31) Ang mga manugtatap dapat magpahamtang sing halimbawa paagi sa pagpakita sing nagakaigo nga pagtahod sa mga masigka-Cristiano nga mas may edad sa ila. Sa pagkamatuod, ang mga tigulang dapat man magpakita sing matinahuron nga panimuot sa mga bataon, ilabi na sa mga may salabton sa pagbantay sa panong.—1 Pedro 5:2,3.
16. Paano ginapadunggan sang mga ginikanan kag mga kabataan ang isa kag isa?
16 Ang mga kabataan dapat magpadungog sa ila mga ginikanan: “Mga kabataan, magmatinumanon sa inyo mga ginikanan nga may paghiusa sa Ginuo, kay ini matarong: ‘Padunggi ang imo amay kag ang imo iloy’; nga amo ang nahaunang sugo nga may saad: ‘Agod nga magmaayo sa imo kag magkabuhi ka sing malawig nga tion sa duta.’” Ginapadunggan naman sang mga ginikanan ang ila mga kabataan, kay ginsugo sila nga ‘indi pagpaakigon ang ila mga anak kundi padayon sila nga padakuon sa disiplina kag sa nagatadlong nga panghunahuna ni Jehova.’—Efeso 6:1-4; Exodo 20:12.
17. Sin-o ang takus nga hatagan sing “pilo nga kadungganan”?
17 Dapat man padunggan ang mga nagapangabudlay sing lakas sa pag-alagad sa kongregasyon: “Ang mga gulang nga lalaki nga nagadumala sa maayong paagi pag-isipon nga takus sa pilo nga kadungganan, labi na gid ang mga nagapangabudlay sing lakas sa pagwali kag sa pagpanudlo.” (1 Timoteo 5:17) Ang isa ka paagi nga mapakitaan naton sila sini nga pagpadungog amo ang paghimo sang ginasiling sang Hebreo 13:17: “Mangin matinumanon sa mga nagapanguna sa inyo kag mangin mapinasakupon.”
18. Ano ang dapat naton himuon sa mga sa guwa sang kongregasyon?
18 Dapat bala naton pakitaan sing pagpadungog ang mga sa guwa sang kongregasyon? Huo. Halimbawa, ginasugo kita: “Ang tagsa ka kalag magpasakop sa superyor nga mga awtoridad.” (Roma 13:1) Ini sila amo ang sekular nga mga gumalahom nga ginapahanugutan ni Jehova sa pagpakita sing awtoridad tubtob buslan sila sang iya Ginharian. (Daniel 2:44) Gani aton “ihatag sa tanan ang natungod sa ila, sa iya nga nagapangayo sing buhis, ang buhis; sa iya nga nagapangayo sing bayad, ang bayad; sa iya nga nagapangayo sing kahadlok, ini nga kahadlok; sa iya nga nagapangayo sing kadungganan, ini nga kadungganan.” (Roma 13:7) Dapat naton ‘padunggan ang tanan nga sahi sang mga tawo [ukon, mga babayi].’—1 Pedro 2:17.
19. Paano kita ‘makabuhat sing maayo’ sa iban kag mapakitaan sila sing pagpadungog?
19 Bisan matuod nga dapat naton padunggan bisan yadtong sa guwa sang kongregasyon, talupangda ang ginapadaku sang Pulong sang Dios: “Samtang may kahigayunan kita, magbuhat kita sing maayo ayon sa tanan, apang labi na gid sa mga may labot sa aton sa pagtuo.” (Galacia 6:10) Sa pagkamatuod, ang labing maayo nga paagi nga ‘makabuhat kita sing maayo’ sa iban amo ang pagpalambo kag paghatag sang ila espirituwal nga mga kinahanglanon. (Mateo 5:3) Sarang naton ini mahimo paagi sa pagpamati sa pahanumdom ni apostol Pablo: “Himua ang imo bug-os nga masarangan nga ipakita ang imo kaugalingon nga nahamut-an sang Dios, manugpangabudlay nga wala sing dapat ikahuya, nga nagagamit sing matadlong sang pulong sang kamatuoran.” Kon ginagamit naton sing mataktikanhon ang tanan nga higayon agod makapanaksi, ‘ginatuman sing bug-os ang aton ministeryo,’ wala lamang naton ginahimo ang maayo sa tanan kundi ginapadunggan man sila.—2 Timoteo 2:15; 4:5.
Pagpadungog kay Jehova
20. Ano ang natabo kay Paraon kag sa iya mga hangaway, kag ngaa?
20 Si Jehova nagapadungog sa iya mga tinuga. Makatarunganon, nian, nga padunggan man naton sia. (Hulubaton 3:9; Bugna 4:11) Ang Pulong ni Jehova nagasiling man: “Ang mga nagapadungog sa akon padunggan ko, kag ang mga nagatamay sa aton pakadiutayon.” (1 Samuel 2:30) Sang ginsugo si Paraon sang Egipto nga palakton ang katawhan sang Dios, matinaastaason sia nga nagsabat: “Sin-o si Jehova, nga magpamati ako sa iya tingog?” (Exodo 5:2) Sang ginpalakat ni Paraon ang iya mga hangaway agod dugmukon ang mga Israelinhon, ginpihak ni Jehova ang tubig sang Dagat nga Mapula para sa Israel. Apang sang naglagas ang mga Egiptohanon, gin-uli ni Jehova ang tubig. “Ang mga kangga ni Paraon kag ang iya kasuldadusan gintagbong [ni Jehova] sa dagat.” (Exodo 14:26-28; 15:4) Gani ang bugalon nga pagdumili ni Paraon nga padunggan si Jehova nagdul-ong sa iya makahalalit nga katapusan.—Salmo 136:15.
21. Ngaa batok si Jehova kay Belsasar, kag ano ang resulta?
21 Si Hari Belsasar sang Babilonia nagdumili sa pagpadungog kay Jehova. Sa tion sang isa ka paghinubog, ginyaguta niya si Jehova paagi sa pag-inom sing alak gikan sa sagrado nga mga suludlan nga bulawan kag pilak nga ginkuha gikan sa templo sa Jerusalem. Kag samtang ginahimo niya ini, ginadayaw niya ang iya paganong mga dios. Apang ang alagad ni Jehova nga si Daniel nagsiling sa iya: “Wala ka magpaubos sang imo tagipusuon . . . Kundi nagpakataas ka sang imo kaugalingon batok sa Ginuo sang mga langit.” Sadto gid nga gab-i si Belsasar ginpatay, kag ang iya ginharian ginkuha sa iya.—Daniel 5:22-31.
22. (a) Ngaa ang kasingkal ni Jehova nag-abot sa mga lider sang Israel kag sa ila katawhan? (b) Sin-o ang ginakahamut-an ni Jehova, kag ano ang resulta?
22 Sang unang siglo C.E., si Hari Herodes nagapamulongpulong sa publiko, kag nagsinggit sila: “Tingog sang isa ka dios, kag indi iya sang tawo!” Ang bugalon nga hari wala mamatok kundi naluyagan ang paghimaya. Bangod sina, “ginhalitan sia sang anghel ni Jehova, bangod wala niya ginhatag ang himaya sa Dios.” (Binuhatan 12:21-23) Ginpadunggan ni Herodes ang iya kaugalingon, kag indi si Jehova, kag ginpatay sia. Ang mga lider sang relihion sadto wala magpadungog sa Dios paagi sa paghimbon nga patyon ang iya Anak, si Jesus. Ang iban nga mga gumalahom nakahibalo nga si Jesus nagtudlo sing kamatuoran apang wala magsunod sa iya, “kay ginhigugma nila ang paghimaya sang mga tawo sing labi pa sa paghimaya sang Dios.” (Juan 11:47-53; 12:42,43) Ang pungsod subong kabilugan wala magpadungog kay Jehova ukon sa iya gintangdo nga Tiglawas, si Jesus. Subong resulta, si Jehova wala magpadayon sa pagpadungog sa ila, ginpabay-an sila kag ang ila templo nga malaglag. Apang gintipigan niya nga buhi ang mga nagpadungog sa iya kag sa iya Anak.—Mateo 23:38; Lucas 21:20-22.
23. Ano ang dapat naton himuon agod magkabuhi sa bag-ong kalibutan sang Dios? (Salmo 37:9-11; Mateo 5:5)
23 Ang tanan nga luyag magkabuhi sa bag-ong kalibutan sang Dios sa tapos malaglag ining karon nga sistema dapat magpadungog sa Dios kag sa iya Anak, si Cristo Jesus, kag tumanon sila. (Juan 5:22,23; Filipos 2:9-11) Ang mga wala nagapakita sini nga pagpadungog “utdon gikan mismo sa duta.” Sa pihak nga bahin, ang mga matadlong nga nagapadungog kag nagatuman sa Dios kag kay Cristo “amo ang magapuyo sa duta.”—Hulubaton 2:21,22.
Bilang Repaso
◻ Ano ang buot silingon sang pagpadungog sa iban, kag paano ini ginhimo ni Jehova?
◻ Paano ginpadunggan ni Jesus kag ni Pablo ang iban?
◻ Sin-o ang takus nga padunggan sa aton adlaw?
◻ Ngaa dapat naton padunggan si Jehova kag si Jesus?
[Laragway sa Pahina 17]
Ginpadunggan ni Jehova si Abraham paagi sa pagbinagbinag sa iya pakitluoy
[Laragway sa pahina 18]
Sa madinalag-on nga mga pag-asawahay, ang bana kag asawa nagapadungog sa isa kag isa