Kapitulo 40
Pagdugmok sa Ulo Sang Man-ug
Palanan-awon 14—Bugna 20:1-10
Tema: Ang pagtagbong kay Satanas sa kadadalman, ang Paggahom sa sulod sang Isa ka Libo ka Tuig, ang katapusan nga pagtilaw sa katawhan, kag ang pagkalaglag ni Satanas
Tion sang katumanan: Kutob sa katapusan sang dakung kapipit-an tubtob sa kalaglagan ni Satanas
1. Paano padayon nga natuman ang una nga tagna sa Biblia?
MADUMDUMAN mo bala ang una nga tagna sa Biblia? Ginhambal ini ni Jehova nga Dios sang magsiling sia sa Man-ug: “Butangan ko sing kaawayon sa tunga mo kag sang babayi kag sa tunga sang imo binhi kag sang iya binhi. Dugmukon ka niya sa ulo kag dugmukon mo sia sa tikod.” (Genesis 3:15) Nagahingapos na karon ang katumanan sina nga tagna! Nasubay na naton ang maragtas sang pagpakig-away ni Satanas batok sa langitnon nga tulad-babayi nga organisasyon ni Jehova. (Bugna 12:1, 9) Ang dutan-on nga binhi sang Man-ug, upod ang relihion sini, politika, kag daku nga negosyo, mapintas nga naghingabot sa binhi sang babayi, si Jesucristo kag ang iya 144,000 ka hinaplas nga mga sumulunod, diri sa duta. (Juan 8:37, 44; Galacia 3:16, 29) Isa ka masakit nga kamatayon ang ginpatilaw ni Satanas kay Jesus. Apang nangin subong ini sang pilas sa tikod, kay ginbanhaw sang Dios ang iya matutom nga Anak sang ikatlo nga adlaw.—Binuhatan 10:38-40.
2. Paano gindugmok ang Man-ug, kag ano ang natabo sa dutan-on nga binhi sang Man-ug?
2 Kamusta naman ang Man-ug kag ang iya binhi? Sang mga 56 C.E. nagsulat si apostol Pablo sing malaba nga sulat sa mga Cristiano sa Roma. Sa paghinakop sini, ginpalig-on niya sila nga nagasiling: “Sa iya bahin, ang Dios nga nagahatag sing paghidait magadugmok kay Satanas sa idalom sang inyo mga tiil sa indi madugay.” (Roma 16:20) Indi ini manabaw lamang nga pagpilas. Dugmukon si Satanas! Gingamit diri ni Pablo ang Griego nga tinaga nga syn·triʹbo, nga nagakahulugan sing hanugon tubtob magpalanglagob, tasakon, laglagon sing bug-os paagi sa pagdugmok. Tuhoy sa tawhanon nga binhi sang Man-ug, natalana ini nga magabaton sing daku nga kalalat-an sa adlaw sang Ginuo, nga ang talipuspusan sini matabo sa dakung kapipit-an kon madugmok na sing bug-os ang Babilonia nga Daku kag ang politikal nga mga sistema sang kalibutan, upod ang ila pinansial kag militar nga mga sakop. (Bugna, kapitulo 18 kag 19) Paagi sa sini, tapuson ni Jehova ang kaawayon sa ulot sang duha ka binhi. Ang Binhi sang babayi sang Dios magadaug batok sa dutan-on nga binhi sang Man-ug, kag madula na ina nga binhi!
Gintagbong si Satanas sa Kadadalman
3. Ano ang ginasugid sa aton ni Juan nga matabo kay Satanas?
3 Ano, nian, ang nagahulat kay Satanas kag sa iya mga demonyo? Ginasugiran kita ni Juan: “Kag nakita ko ang isa ka anghel nga nagapanaug gikan sa langit nga may yabi sang kadadalman kag daku nga kadena sa iya kamot. Kag gindakop niya ang dragon, ang orihinal nga man-ug, nga amo ang Yawa kag Satanas, kag gingapos sia sa sulod sang isa ka libo ka tuig. Kag gintagbong niya sia sa kadadalman kag gintakpan ini kag ginpat-inan ini sa ibabaw niya, agod indi na niya mapatalang pa ang mga pungsod tubtob matapos ang isa ka libo ka tuig. Sa tapos sini kinahanglan nga buy-an sia sa sulod sang malip-ot nga tion.”—Bugna 20:1-3.
4. Sin-o ang anghel nga may yabi sang kadadalman, kag paano naton nahibaluan?
4 Sin-o ining anghel? Pat-od nga daku gid ang iya gahom agod madaug niya ang panguna nga kaaway ni Jehova. Sia ang “may yabi sang kadadalman kag daku nga kadena.” Wala bala ini nagapahanumdom sa aton sang nauna nga palanan-awon? Huo, ang hari sang mga apan gintawag nga “anghel sang kadadalman”! (Bugna 9:11) Gani makita naton diri liwat ang Panguna nga Manugbindikar ni Jehova, ang ginhimaya nga si Jesucristo, nga nagahikot. Ining arkanghel nga nagtagbong kay Satanas gikan sa langit, nga naghukom sa Babilonia nga Daku, kag naglaglag sa “mga hari sang duta kag sa ila mga kasuldadusan” sa Armagedon pat-od nga indi magtugot nga ipahimo sa mas manubo nga anghel ang pagtagbong kay Satanas sa kadadalman!—Bugna 12:7-9; 18:1, 2; 19:11-21.
5. Ano ang himuon sang anghel sang kadadalman kay Satanas nga Yawa, kag ngaa?
5 Sang gintagbong ang daku kag duag-kalayo nga dragon gikan sa langit, ginpatuhuyan sia subong ang “orihinal nga man-ug, ang isa nga ginatawag Yawa kag Satanas, nga nagapatalang sa bug-os napuy-an nga duta.” (Bugna 12:3, 9) Karon, sa tion nga dakpon na sia kag itagbong sa kadadalman, ginalaragway sia liwat sing bug-os subong “ang dragon, ang orihinal nga man-ug, nga amo ang Yawa kag Satanas.” Ining malaut nga manunukob, manugdaya, manugpasipala, kag manugpamatok ginkadenahan kag gintagbong “sa kadadalman,” nga gintakpan kag sirado gid, “agod nga indi na niya mapatalang pa ang mga pungsod.” Mabilanggo si Satanas sa kadadalman sa sulod sang isa ka libo ka tuig, nga sa sulod sina nga tion daw subong sia sang isa ka bilanggo nga nabilanggo sa idalom-duta nga bilangguan agod indi gid makaimpluwensia sa katawhan. Pahanabuon sang anghel sang kadadalman nga indi na gid mahilabtan ni Satanas ang Ginharian sang pagkamatarong. Daw ano ini nga paumpaw para sa katawhan!
6. (a) Ano ang pamatuod nga ang mga demonyo magakadto man sa kadadalman? (b) Ano, pagkatapos, ang magasugod, kag ngaa?
6 Ano ang matabo sa mga demonyo? Sila man ‘ginatigana sa paghukom.’ (2 Pedro 2:4) Si Satanas ginatawag nga “Beelzebub nga manuggahom sang mga demonyo.” (Lucas 11:15, 18; Mateo 10:25) Bangod sang ila madugay na nga pagpakighimbon kay Satanas, indi bala takus sila sa amo man nga paghukom? Ang kadadalman madugay na nga ginakahadlukan sang mga demonyo; sang isa ka higayon sang gin-atubang sila ni Jesus, “nagpakiluoy sila sa iya nga indi sila pagtabugon pakadto sa kadadalman.” (Lucas 8:31) Apang kon matagbong na si Satanas sa kadadalman, pat-od nga ang iya mga anghel itagbong man upod sa iya. (Ipaanggid ang Isaias 24:21, 22.) Kon matagbong na si Satanas kag ang iya mga demonyo sa kadadalman, magasugod na ang Isa ka Libo ka Tuig nga Paggahom ni Jesucristo.
7. (a) Ano ang kahimtangan ni Satanas kag sang iya mga demonyo samtang yara sila sa kadadalman, kag paano naton nahibaluan? (b) Pareho bala ang Hades kag ang kadadalman? (Tan-awa ang footnote.)
7 Mangin aktibo bala si Satanas kag ang iya mga demonyo samtang yara sila sa kadadalman? Dumduma ang duag-eskarlata nga pito sing ulo nga sapat nga mapintas nga “amo anay, apang indi na karon, kag buot na magsaka gikan sa kadadalman.” (Bugna 17:8) Samtang yara ini sa kadadalman, ‘indi’ ini. Indi ini makapanghikot, indi makahulag, daw patay lang. Subong man, tuhoy kay Jesus, nagsiling si apostol Pablo: “‘Sin-o ang magapanaug sa kadadalman?’ buot silingon, agod pasakaon si Cristo gikan sa mga patay.” (Roma 10:7) Si Jesus patay samtang didto sia sa kadadalman.a Busa, makatarunganon nga ihinakop nga si Satanas kag ang iya mga demonyo mangin daw patay ang kahimtangan sa sulod sang isa ka libo ka tuig nga yara sila sa kadadalman. Maayo gid ini nga balita para sa mga nagahigugma sa pagkamatarong!
Mga Hukom sa Sulod Sang Isa ka Libo ka Tuig
8, 9. Ano karon ang ginasugid sa aton ni Juan tuhoy sa mga nagalingkod sa mga trono, kag sin-o sila?
8 Pagkatapos sang isa ka libo ka tuig, paguaon si Satanas gikan sa kadadalman sa malip-ot nga tion. Ngaa? Antes sabton ini, ginapatalupangod liwat sa aton ni Juan ang pamuno sina nga hut-ong sang tion. Amo sini ang mabasa naton: “Kag nakita ko ang mga trono, kag may mga nagalingkod sa sini, kag ginhatagan sila sing gahom sa paghukom.” (Bugna 20:4a) Sin-o ining mga nagalingkod sa trono kag nagagahom sa langit upod sa ginhimaya nga si Jesus?
9 Sila ang “mga balaan” nga ginlaragway ni Daniel nga nagagahom sa Ginharian upod sa Isa nga “kaangay sa anak sang tawo.” (Daniel 7:13, 14, 18) Sila man ang 24 ka gulang nga nagalingkod sa langitnon nga mga trono sa presensia mismo ni Jehova. (Bugna 4:4) Lakip sa ila ang 12 ka apostoles, nga ginsaaran ni Jesus: “Sa pagtuga-liwat, kon ang Anak sang tawo magalingkod sa iya mahimayaon nga trono, kamo nga nagsunod sa akon magalingkod man sa napulog-duha ka trono, kag magahukom sa napulog-duha ka tribo sang Israel.” (Mateo 19:28) Lakip man sa ila si Pablo, subong man ang taga-Corinto nga mga Cristiano nga nagpabilin nga matutom. (1 Corinto 4:8; 6:2, 3) Malakip man sa ila ang mga katapo sang kongregasyon sang Laodicea nga nagdaug.—Bugna 3:21.
10. (a) Paano karon ginalaragway ni Juan ang 144,000 ka hari? (b) Pasad sa nasugid na sa aton ni Juan, sin-o ang nalakip sa 144,000 ka hari?
10 Mga trono—144,000 tanan—ang nahanda para sa sining hinaplas nga mga mandadaug nga ‘ginbakal gikan sa katawhan subong nga una nga mga bunga sa Dios kag sa Kordero.’ (Bugna 14:1, 4) “Huo,” padayon ni Juan, “nakita ko ang mga kalag sang ginpamatay paagi sa wasay tungod sang ila pagpanaksi tuhoy kay Jesus kag tungod sa paghambal tuhoy sa Dios, kag ang mga wala magsimba sa sapat nga mapintas ukon sa larawan sini kag wala magbaton sang marka sa ila agtang kag sa ila kamot.” (Bugna 20:4b) Lakip sa sina nga mga hari, kon amo, ang hinaplas nga Cristiano nga mga martir nga, sang ginhukas ang ikalima nga pat-in, namangkot kay Jehova kon daw ano sia kadugay maghulat tubtob itimalos niya ang ila dugo. Sadto nga tion, ginhatagan sila sing puti nga malaba nga mga panapton kag ginsilingan nga maghulat sa diutay pa nga tion. Apang karon gintimalos na sila paagi sa paghapay sa Babilonia nga Daku, paglaglag sang Hari sang mga hari kag Ginuo sang mga ginuo sa mga pungsod, kag pagtagbong kay Satanas sa kadadalman.—Bugna 6:9-11; 17:16; 19:15, 16.
11. (a) Paano naton hangpon ang ekspresyon nga “ginpamatay paagi sa wasay”? (b) Ngaa masiling nga ang tanan nga 144,000 napatay sa isa ka mahalaron nga kamatayon?
11 Tanan bala sini nga 144,000 ka harianon nga mga hukom “ginpamatay paagi sa wasay”? Mahimo nga pila lamang sa ila ang literal nga ginwasay. Apang, walay duhaduha nga ginhungod ini nga ekspresyon agod ilakip ang tanan nga hinaplas nga mga Cristiano nga napatay subong martir sa nanuhaytuhay nga mga paagi.b (Mateo 10:22, 28) Pat-od nga luyag kuntani ni Satanas nga pamatyon sila tanan paagi sa wasay, apang, ang matuod, indi tanan sang hinaplas nga mga kauturan ni Jesus napatay subong mga martir. Madamo sa ila ang napatay sa balatian ukon katigulangon. Apang, nalakip man ini sila sa grupo nga nakita karon ni Juan. Ang kamatayon nila tanan, sa isa ka kahulugan, mahalaron. (Roma 6:3-5) Dugang pa, wala sing bisan sin-o sa ila ang bahin sang kalibutan. Amo kon ngaa, sila tanan gindumtan sang kalibutan kag, daw subong sang patay sa itululok sini. (Juan 15:19; 1 Corinto 4:13) Wala sing bisan sin-o sa ila ang nagsimba sa sapat nga mapintas ukon sa larawan sini, kag sang mapatay sila, wala sing bisan sin-o sa ila ang may marka sang sapat. Napatay sila tanan subong mga mandadaug.—1 Juan 5:4; Bugna 2:7; 3:12; 12:11.
12. Ano ang ginsugid ni Juan tuhoy sa 144,000 ka hari, kag san-o sila banhawon?
12 Nagakabuhi liwat karon ini nga mga mandadaug! Nagasugid si Juan: “Kag nabuhi sila kag naggahom subong mga hari upod kay Cristo sa sulod sang isa ka libo ka tuig.” (Bugna 20:4c) Nagakahulugan bala ini nga ining mga hukom wala pagbanhawa tubtob wala anay malaglag ang mga pungsod kag matagbong sa kadadalman si Satanas kag ang iya mga demonyo? Indi. Ang kalabanan sa ila buhi na, kay upod sila ni Jesus nga magasalakay batok sa mga pungsod sa Armagedon. (Bugna 2:26, 27; 19:14) Ang matuod, ginapakita ni Pablo nga ang ila pagkabanhaw nagsugod pagkatapos mag-umpisa ang presensia ni Jesus sang 1914 kag ang iban sa ila una nga nabanhaw. (1 Corinto 15:51-54; 1 Tesalonica 4:15-17) Busa, ang ila pagkabanhaw natabo sa sulod sang isa ka hut-ong sang tion sang ginabaton sang kada isa sa ila ang regalo nga kabuhi nga di-mamalatyon sa langit.—2 Tesalonica 1:7; 2 Pedro 3:11-14.
13. (a) Paano naton hangpon ang isa ka libo ka tuig nga sa tion sini magagahom ang 144,000, kag ngaa? (b) Paano gintamod ni Papias nga taga-Hierapolis ang isa ka libo ka tuig? (Tan-awa ang footnote.)
13 Magaalagad sila subong mga hari kag mga hukom sa sulod sang isa ka libo ka tuig. Literal bala ini nga isa ka libo ka tuig, ukon hangpon bala naton ini sing simbuliko subong isa ka indi pat-od nga malawig nga hut-ong sang tion? Ang “linibo” mahimo magkahulugan sing isa ka daku kag indi pat-od nga numero, subong sang ginasambit sa 1 Samuel 21:11. Apang literal ang “isa ka libo” nga ginasambit diri, kay makatlo ini nga ginsambit sa Bugna 20:5-7 subong “isa ka libo ka tuig.” Gintawag ni Pablo ining tion sang paghukom nga “isa ka adlaw” sang magsiling sia: “Nagtalana sia sing isa ka adlaw nga tuyo niya hukman ang napuy-an nga duta sa pagkamatarong.” (Binuhatan 17:31) Sanglit ginasugiran kita ni Pedro nga ang isa ka adlaw kay Jehova subong sang isa ka libo ka tuig, nagakaigo nga ining Adlaw sang Paghukom literal nga isa ka libo ka tuig.c—2 Pedro 3:8.
Ang Iban nga mga Patay
14. (a) Ano nga pinamulong ang ginsal-ot ni Juan tuhoy sa “iban nga mga patay”? (b) Paano ang ginhambal ni apostol Pablo nagahatag sing kapawa sa termino nga “mabuhi”?
14 Apang, sin-o ang hukman sini nga mga hari kon, subong sang ginsal-ot diri ni apostol Juan, “(ang iban nga mga patay wala mabuhi tubtob matapos ang isa ka libo ka tuig)”? (Bugna 20:5a) Sa liwat, ang tinaga nga “mabuhi” dapat hangpon suno sa konteksto. Ini nga tinaga mahimo magkahulugan sing lainlain nga kahulugan depende sa kahimtangan. Halimbawa, tuhoy sa hinaplas nga mga masigka-Cristiano ni Pablo, nagsiling sia: “Ginbuhi kamo sang Dios bisan pa mga patay kamo bangod sa inyo mga paglapas kag mga sala.” (Efeso 2:1) Huo, ang hinaplas sang espiritu nga mga Cristiano “ginbuhi,” bisan sang nahauna nga siglo, bangod ginpakamatarong sila pasad sa ila pagtuo sa halad ni Jesus.—Roma 3:23, 24.
15. (a) Ano ang kahimtangan sang mga saksi ni Jehova sa wala pa ang Cristiano nga panahon sa atubangan sang Dios? (b) Paano ang iban nga mga karnero ‘nabuhi,’ kag san-o nila panag-iyahan ang duta sa bug-os nga kahulugan sini?
15 Sing kaanggid man, ang mga saksi ni Jehova sa wala pa ang Cristiano nga panahon ginpakamatarong subong mga abyan sang Dios; kag si Abraham, si Isaac, kag si Jacob ginhambal nga “buhi” bisan pa patay sila sa pisikal. (Mateo 22:31, 32; Santiago 2:21, 23) Apang, sila kag ang tanan nga iban pa nga banhawon, subong man ang dakung kadam-an sang matutom nga iban nga mga karnero nga makalampuwas sa Armagedon kag ang mga anak nga matawo sa ila sa bag-o nga kalibutan, indi pa himpit. Mangin himpit sila sa bulig ni Cristo kag sang iya kaupod nga mga hari kag mga saserdote kag himuon nila ini sa sulod sang isa ka libo ka tuig nga Adlaw sang Paghukom, pasad sa halad nga gawad ni Jesus. Sa katapusan sina nga Adlaw, “ang iban nga mga patay” “mabuhi” sa kahulugan nga sila mangin himpit nga mga tawo. Subong matun-an pa naton, dapat nila mapasaran ang katapusan nga pagtilaw, apang atubangon nila ina nga pagtilaw subong himpit na nga mga tawo. Kon makapasar sila sa pagtilaw, ideklarar sila sang Dios nga takus nga mabuhi sing dayon, nga matarong sa bug-os nga kahulugan sini. Maeksperiensiahan nila ang bug-os nga katumanan sang saad: “Ang mga matarong magapanag-iya sang duta, kag magapuyo sila sing dayon sa sini.” (Salmo 37:29) Makalilipay gid ang palaabuton sang matinumanon nga katawhan!
Ang Nahauna nga Pagkabanhaw
16. Paano ginlaragway ni Juan ang pagkabanhaw nga naeksperiensiahan sang mga nagagahom subong mga hari kaupod ni Cristo, kag ngaa?
16 Sa pagbalik liwat sa mga ‘nabuhi kag naggahom subong mga hari upod kay Cristo,’ nagsulat si Juan: “Amo ini ang nahauna nga pagkabanhaw.” (Bugna 20:5b) Paano ini nahauna? “Nahauna nga pagkabanhaw” ini kon tuhoy sa tion, kay ang makaeksperiensia sini amo ang “una nga mga bunga sa Dios kag sa Kordero.” (Bugna 14:4) Nahauna man ini kon tuhoy sa pagkaimportante, kay ang mga may bahin sa sini mangin kaupod nga mga hari ni Jesus sa iya langitnon nga Ginharian kag magahukom sa nabilin nga bahin sang katawhan. Kag, nahauna ini kon tuhoy sa kalidad. Luwas kay Jesucristo, ang mga binanhaw sa nahauna nga pagkabanhaw amo lamang ang mga tinuga nga ginasambit sa Biblia nga makabaton sing pagkadimamalatyon.—1 Corinto 15:53; 1 Timoteo 6:16.
17. (a) Paano ginlaragway ni Juan ang makalilipay nga paglaum sang hinaplas nga mga Cristiano? (b) Ano ang “ikaduha nga kamatayon,” kag ngaa ‘wala ini sing awtoridad’ sa 144,000 ka mandadaug?
17 Makalilipay gid nga palaabuton para sa sining mga hinaplas! Subong sang ginsiling ni Juan: “Malipayon kag balaan ang bisan sin-o nga may bahin sa nahauna nga pagkabanhaw; sa ila wala sing awtoridad ang ikaduha nga kamatayon.” (Bugna 20:6a) Subong sang ginsaad ni Jesus sa mga Cristiano sa Smirna, ining mga mandadaug nga may bahin sa “nahauna nga pagkabanhaw” wala sing katalagman nga mahalitan sang “ikaduha nga kamatayon,” nga nagakahulugan sing kalaglagan nga wala sing paglaum nga banhawon. (Bugna 2:11; 20:14) Ang ikaduha nga kamatayon “wala sing awtoridad” sa sini nga mga mandadaug, kay magasul-ob sila sing pagkadimadinulunton kag pagkadimamalatyon.—1 Corinto 15:53.
18. Ano karon ang ginasiling ni Juan tuhoy sa bag-o nga mga manuggahom sang duta, kag ano ang ila mahimo?
18 Tuhay gid sila sa mga hari sang duta sa tion sang paggahom ni Satanas! Sa pinakamalawig, naggahom ini sila sing 50 ukon 60 ka tuig lamang, kag ang kalabanan sa ila sing pila ka tuig lamang. Ginpigos sang madamo sa ila ang katawhan. Kag, paano makabenepisyo sing dayon ang mga pungsod kon nagabaylobaylo ang mga manuggahom kag nagabag-obag-o ang mga pagsulundan? Sa pagpatuhay, nagsiling si Juan tuhoy sa bag-o nga mga manuggahom sang duta: “Mangin mga saserdote sila sang Dios kag ni Cristo, kag magagahom subong mga hari upod sa iya sa sulod sang isa ka libo ka tuig.” (Bugna 20:6b) Upod kay Jesus, sila lamang ang mangin panguluhan sa sulod sang isa ka libo ka tuig. Ang ila pag-alagad subong mga saserdote, nga ginaaplikar ang balor sang himpit nga tawhanon nga halad ni Jesus, magahimo sa matinumanon nga katawhan nga himpit sa espirituwal, sa moral, kag sa pisikal. Ang ila pag-alagad subong mga hari magaresulta sa pagtukod sing isa ka bug-os kalibutan nga katilingban sang katawhan nga nagapakita sang pagkamatarong kag pagkabalaan ni Jehova. Bilang mga hukom sa sulod sang isa ka libo ka tuig, sila, upod kay Jesus, mahigugmaon nga magatuytoy sa masinulundon nga katawhan padulong sa tulumuron nga kabuhi nga walay katapusan.—Juan 3:16.
Ang Katapusan nga Pagtilaw
19. Ano ang mangin kahimtangan sang duta kag sang katawhan sa katapusan sang Isa ka Libo ka Tuig nga Paggahom, kag ano karon ang ginahimo ni Jesus?
19 Sa katapusan sang Isa ka Libo ka Tuig nga Paggahom, ang bug-os nga duta mangin kaangay na sa orihinal nga Eden. Mangin isa ini ka paraiso. Indi na kinahanglan sang himpit nga katawhan ang mataas nga saserdote agod magpatunga para sa ila sa Dios, kay mapanas na ang tanan nga marka sang Adamiko nga sala kag madula na ang katapusan nga kaaway, ang kamatayon. Matuman na sang Ginharian ni Cristo ang katuyuan sang Dios sa pagtuga sing isa ka kalibutan nga may isa ka panguluhan. Sa sini nga tion, ‘ihatag na ni Jesus ang ginharian sa iya Dios kag Amay.’—1 Corinto 15:22-26; Roma 15:12.
20. Ano ang ginasugid sa aton ni Juan nga mahanabo sa katapusan nga pagtilaw?
20 Tion na karon para sa katapusan nga pagtilaw. Magapabilin bala nga malig-on sa integridad ang nahimpit na nga katawhan, kabaliskaran sa natabo sa nahauna nga mga tawo sa Eden? Ginasugiran kita ni Juan kon ano ang matabo: “Karon sa tion nga matapos na ang isa ka libo ka tuig, buy-an si Satanas gikan sa iya bilangguan, kag magagua sia agod patalangon ang mga pungsod sa apat ka pamusod sang duta, ang Gog kag Magog, agod tipunon sila para sa inaway. Ang ila kadamuon subong sang balas sang dagat. Kag ginsulong nila ang bug-os nga duta kag ginlibutan ang kampo sang mga balaan kag ang hinigugma nga siudad.”—Bugna 20:7-9a.
21. Subong katapusan nga panikasog ni Satanas, ano ang himuon niya, kag ngaa indi kita makibot nga ang iban magasunod kay Satanas bisan sa tapos sang Isa ka Libo ka Tuig nga Paggahom?
21 Ano ang matabo sa katapusan nga panikasog ni Satanas? Patalangon niya “ang mga pungsod sa apat ka pamusod sang duta, ang Gog kag Magog,” kag dalhon sila padulong sa “inaway.” May madampig pa bala kay Satanas pagkatapos sang isa ka libo ka tuig sang makalilipay kag makapalig-on nga teokratiko nga paggahom? Indi pagkalimti nga napatalang ni Satanas ang himpit nga si Adan kag si Eva samtang malipayon sila nga nagakabuhi sa Paraiso sang Eden. Kag napatalang man niya ang langitnon nga mga anghel walay sapayan sang nakita nila nga malain nga mga resulta sang una nga pagrebelde. (2 Pedro 2:4; Judas 6) Gani indi kita dapat makibot kon ang iban sang himpit nga mga tawo mahaylo man ni Satanas bisan sa tapos sang makalilipay nga isa ka libo ka tuig nga paggahom sang Ginharian sang Dios.
22. (a) Ano ang ginapakita sang ekspresyon nga “mga pungsod sa apat ka pamusod sang duta”? (b) Ngaa ginatawag ang mga rebelde nga “Gog kag Magog”?
22 Ginatawag sang Biblia ining mga rebelde nga “mga pungsod sa apat ka pamusod sang duta.” Wala ini nagakahulugan nga ang katawhan mabahinbahin liwat subong mga pungsod. Ginapakita lamang sini nga painon nila ang ila kaugalingon gikan sa matarong kag matutom nga katawhan ni Jehova, kag magapakita sang malain nga espiritu nga ginapakita sang mga pungsod karon. ‘Magahunahuna sila sing makahalalit nga pahito,’ subong sang ginhimo ni Gog sang Magog sa tagna ni Ezequiel, sa tuyo nga laglagon ang teokratiko nga panguluhan sa duta. (Ezequiel 38:3, 10-12) Gani, ginatawag sila nga “Gog kag Magog.”
23. Ano ang ginapakita sang katunayan nga ang kadamuon sang mga rebelde “subong sang balas sang dagat”?
23 Ang kadamuon sang magabuylog kay Satanas sa iya pag-rebelde mangin “subong sang balas sang dagat.” Daw ano ina kadamo? Wala ginasugid kon pila ini. (Ipaanggid ang Josue 11:4; Hukom 7:12.) Ang katapusan nga kabilugan nga kadamuon sang mga rebelde magadepende sa kon ano ang mangin reaksion sang tagsa ka indibiduwal sa mga paglimbong ni Satanas. Apang, walay duhaduha nga madamo sila, kay magapati sila nga mabakod sila amo nga pagdumdom nila madaug nila ang “kampo sang mga balaan kag ang hinigugma nga siudad.”
24. (a) Ano “ang hinigugma nga siudad,” kag paano ini malibutan? (b) Ano ang ginalaragway sang “kampo sang mga balaan”?
24 Mahimo gid nga ang “hinigugma nga siudad” amo ang siudad nga ginsambit sang ginhimaya nga si Jesucristo sa iya mga sumulunod sa Bugna 3:12 nga iya ginatawag nga “siudad sang akon Dios, ang bag-ong Jerusalem nga nagapanaug halin sa langit gikan sa akon Dios.” Sanglit isa ini ka langitnon nga organisasyon, paano masiling nga ‘ginalibutan’ sila sang dutan-on nga mga puersa? Bangod ginalibutan nila “ang kampo sang mga balaan.” Ang isa ka kampo yara sa gua sang siudad; busa, mahimo gid nga “ang kampo sang mga balaan” nagalaragway sa mga tawo sa duta nga yara sa gua sang langitnon nga lokasyon sang Bag-ong Jerusalem nga matutom nga nagasakdag sa panguluhan nga kahimusan ni Jehova. Kon salakayon sang mga rebelde sa idalom ni Satanas ang mga matutom, kabigon ini ni Ginuong Jesus nga isa ka pagsalakay sa iya. (Mateo 25:40, 45) Tinguhaan sang “mga pungsod” nga laglagon ang tanan nga hinimuan sang langitnon nga Bag-ong Jerusalem nga ginhimo ang duta nga isa ka paraiso. Gani sa pagsalakay sa “kampo sang mga balaan,” ginasalakay man nila “ang hinigugma nga siudad.”
Ang Linaw nga Kalayo kag Asupre
25. Paano ginlaragway ni Juan ang resulta sang pagsalakay sang mga rebelde sa “kampo sang mga balaan,” kag ano ang mangin kahulugan sini para kay Satanas?
25 Magmadinalag-on ayhan ining katapusan nga panikasog ni Satanas? Indi gid—subong nga ang pagsalakay ni Gog sang Magog batok sa espirituwal nga Israel sa aton panahon indi man magmadinalag-on! (Ezequiel 38:18-23) Maathag nga ginlaragway ni Juan ang resulta: “Apang nanaug ang kalayo gikan sa langit kag naglamon sa ila. Kag ang Yawa nga nagapatalang sa ila gintagbong sa linaw nga kalayo kag asupre, diin didto na nga daan ang sapat nga mapintas kag ang butig nga manalagna.” (Bugna 20:9b-10a) Sa baylo nga itagbong lamang sa kadadalman, sa sini nga tion si Satanas, ang orihinal nga man-ug, dugmukon, pulbuson, kag laglagon sing bug-os subong nga paagi sa kalayo.
26. Ngaa indi mahimo nga “ang linaw nga kalayo kag asupre” isa ka literal nga duog sang pag-antos?
26 Nabinagbinag na naton nga “ang linaw nga kalayo kag asupre” indi mahimo nga isa ka literal nga duog sang pag-antos. (Bugna 19:20) Kon si Satanas magaantos didto tubtob sa walay katubtuban, kinahanglan nga huptan sia ni Jehova nga buhi. Apang, ang kabuhi isa ka regalo, indi isa ka silot. Ang kamatayon amo ang silot sa sala, kag suno sa Biblia, ang mga patay indi makabatyag sing kasakit. (Roma 6:23; Manugwali 9:5, 10) Dugang pa, mabasa naton sa ulihi nga ang kamatayon, upod sa Hades, itagbong sa sini man nga linaw nga kalayo kag asupre. Sa pagkamatuod, ang kamatayon kag Hades indi makabatyag sing kasakit!—Bugna 20:14.
27. Paano ang natabo sa Sodoma kag Gomorra nagabulig sa aton sa paghangop sang termino nga linaw nga kalayo kag asupre?
27 Ini tanan nagasuporta sa paghangop nga ang linaw nga kalayo kag asupre simbuliko. Dugang pa, ang pagsambit sa kalayo kag asupre nagapahanumdom sang natabo anay sa dumaan nga Sodoma kag Gomorra, nga ginlaglag sang Dios bangod sang ila daku nga kalautan. Sang mag-abot ang ila tion, “nagpaulan si Jehova sing asupre kag kalayo gikan kay Jehova, gikan sa langit, sa Sodoma kag sa Gomorra.” (Genesis 19:24) Ang natabo sa duha ka siudad gintawag nga “silot sang walay katapusan nga kalayo.” (Judas 7) Apang, yadtong duha ka siudad wala mag-antos sing walay katapusan nga pag-antos. Sa baylo, nadula sila, napanas sing bug-os, upod sa ila malaut nga mga pumuluyo. Wala na karon ini nga mga siudad, kag wala sing makapat-od kon diin ini nahamtang anay.
28. Ano ang linaw nga kalayo kag asupre, kag paano ini indi kaangay sang kamatayon, Hades, kag sang kadadalman?
28 Nahisanto sa sini, ginapaathag mismo sang Biblia ang kahulugan sang linaw nga kalayo kag asupre: “Ini nagakahulugan sang ikaduha nga kamatayon, ang linaw nga kalayo.” (Bugna 20:14) Maathag nga pareho ini sa Gehenna nga ginsambit ni Jesus, isa ka duog diin ang malauton ginalaglag, wala ginapaantos sing dayon. (Mateo 10:28) Isa ini ka kompleto, bug-os nga kalaglagan nga wala sing paglaum nga banhawon. Amo kon ngaa, samtang may yara mga yabi para sa kamatayon, Hades, kag kadadalman, wala sing ginasambit nga yabi para sa pagbukas sa linaw nga kalayo kag asupre. (Bugna 1:18; 20:1) Indi na sini mabuy-an ang iya mga bihag.—Ipaanggid ang Marcos 9:43-47.
Ginapaantos sa Adlaw kag Gab-i Sing Dayon
29, 30. Ano ang ginasiling ni Juan tuhoy sa Yawa subong man sa sapat nga mapintas kag sa butig nga manalagna, kag paano ini hangpon?
29 Nagapatuhoy sa Yawa subong man sa sapat nga mapintas kag sa butig nga manalagna, ginasugiran kita karon ni Juan: “Kag paantuson sila sa adlaw kag gab-i tubtob sa walay katubtuban.” (Bugna 20:10b) Ano ang kahulugan sini? Subong nasambit na, indi makatarunganon nga isiling nga ang mga simbulo, subong sang sapat nga mapintas kag butig nga manalagna, subong man ang kamatayon kag Hades, mag-antos sa literal nga paagi. Busa, wala kita sing rason sa pagpati nga si Satanas magaantos sing dayon. Laglagon sia.
30 Ang Griego nga tinaga nga gingamit diri para sa “pagpaantos,” nga ba·sa·niʹzo, nagakahulugan una sa tanan sing “pagtilaw (sa metal) paagi sa isa ka talaksan.” Ang ikaduha nga kahulugan amo ang “pagpamangkot nga nagagamit sing pagtormento.” (The New Thayer’s Greek-English Lexicon of the New Testament) Suno sa konteksto sini, ang paggamit sining Griego nga tinaga nagapakita nga ang matabo kay Satanas mangin isa ka talaksan, tubtob san-o, tuhoy sa hulusayon kon bala matadlong kag matarong ang paggahom ni Jehova. Ina nga hulusayon kon sin-o ang soberano nga manuggahom mahusay na sing dayon. Indi na matabo liwat nga ang hangkat sa pagkasoberano ni Jehova kinahanglan nga tilawan sa sulod sang malawig nga panahon agod pamatud-an nga sayop ini.—Ipaanggid ang Salmo 92:1, 15.
31. Paano ang duha ka Griego nga mga tinaga nga naangot sa isa ka tinaga nga nagakahulugan sing “pagtormento” nagabulig sa aton sa paghangop sang silot nga mabaton ni Satanas nga Yawa?
31 Dugang pa, ang naangot nga tinaga nga ba·sa·ni·stesʹ, “manugtormento,” ginagamit sa Biblia nga nagakahulugan sing “manugbilanggo.” (Mateo 18:34, Kingdom Interlinear) Nahisanto sa sini, si Satanas bilangguon sa linaw nga kalayo sing dayon; indi na gid sia pagbuy-an. Kag, sa Griego nga Septuagint, nga nahibaluan gid ni Juan, ang naangot nga tinaga nga baʹsa·nos ginagamit sa pagpatuhoy sa kahuy-anan nga nagadul-ong sa kamatayon. (Ezequiel 32:24, 30) Nagabulig ini sa aton sa paghangop nga ang silot nga mabaton ni Satanas makahuluya, isa ka walay katapusan nga kamatayon sa linaw nga kalayo kag asupre. Ang iya mga binuhatan mapatay upod sa iya.—1 Juan 3:8.
32. Ano nga silot ang mabaton sang mga demonyo, kag paano naton nahibaluan?
32 Sa liwat, wala ginasambit ang mga demonyo sa sini nga bersikulo. Buy-an bala sila upod kay Satanas sa katapusan sang isa ka libo ka tuig kag magabaton sing silot nga walay katapusan nga kamatayon upod sa iya? Ang pamatuod nagasabat sing huo. Sa parabola sang mga karnero kag mga kanding, nagsiling si Jesus nga ang mga kanding magakadto “sa kalayo nga walay katapusan nga gin-aman sa Yawa kag sa iya mga anghel.” (Mateo 25:41) Mahimo gid nga ang ekspresyon nga “kalayo nga walay katapusan” nagapatuhoy sa linaw nga kalayo kag asupre diin itagbong si Satanas. Ang mga anghel sang Yawa gintagbong upod sa iya gikan sa langit. Mahimo gid nga nagkadto sila sa kadadalman upod sa iya sa pamuno sang Isa ka Libo ka Tuig nga Paggahom. Gani, laglagon man sila upod sa iya sa linaw nga kalayo kag asupre.—Mateo 8:29.
33. Ano nga katapusan nga detalye sang Genesis 3:15 ang matuman, kag ano karon nga butang ang ginapatalupangod sang espiritu ni Jehova kay Juan?
33 Sa sini nga paagi, matuman ang katapusan nga detalye sang tagna nga nasulat sa Genesis 3:15. Kon itagbong na si Satanas sa linaw nga kalayo, mangin subong sia sang patay nga man-ug nga ang ulo sini gindugmok sang salsalon nga tikod. Wala na sia kag ang iya mga demonyo. Wala na sing dugang pa nga pagsambit sa ila sa tulun-an sang Bugna. Sa tapos sila malaglag sa matagnaon nga paagi, ginapatalupangod karon sang espiritu ni Jehova ang butang nga makawiwili gid sa mga nagaapresyar sa dutan-on nga paglaum: Ano ang maagom sang katawhan gikan sa langitnon nga paggahom sang “Hari sang mga hari” kag sang “mga gintawag kag pinili kag matutom nga kaupod niya”? (Bugna 17:14) Sa pagsabat sini, ginabalik kita liwat ni Juan sa pamuno sang Isa ka Libo ka Tuig nga Paggahom.
[Mga nota]
a OAng iban nga mga teksto nagasiling nga si Jesus yara sa Hades samtang patay sia. (Binuhatan 2:31) Apang, indi kita maghinakop nga ang Hades kag ang kadadalman pirme pareho. Samtang ang sapat nga mapintas kag si Satanas magakadto sa kadadalman, ang mga tawo lamang ang ginasiling nga magakadto sa Hades, diin magatulog sila sa kamatayon tubtob banhawon sila.—Job 14:13; Bugna 20:13.
b Ang wasay (Griego, peʹle·kus) mahimo nga amo ang kinaandan nga instrumento nga ginagamit anay sa Roma sa pagpatay sa palatyon nga kriminal, apang sang adlaw ni Juan ang kinaandan nga ginagamit amo ang espada. (Binuhatan 12:2) Busa, ang Griego nga tinaga nga ginagamit diri, ang pe·pe·le·kis·meʹnon (“ginpatay paagi sa wasay”), nagakahulugan lamang sing “ginpatay.”
c Talalupangdon nga si Papias nga taga-Hierapolis, nga ginapatihan nga nakabaton sang pila sang iya ihibalo sa Biblia gikan sa mga estudyante ni Juan, ang manunulat sang Bugna, ginreport sang istoryador sang ikap-at nga siglo nga si Eusebio nga nagpati sa literal nga Isa ka Libo ka Tuig nga Paggahom ni Cristo (apang mabaskog nga nagpamatok sa iya si Eusebio).—The History of the Church, Eusebius, III, 39.
[Retrato sa pahina 293]
Ang Patay nga Dagat. Posible nga lokasyon sang Sodoma kag Gomorra
[Mga retrato sa pahina 294]
“Butangan ko sing kaawayon sa tunga mo kag sang babayi kag sa tunga sang imo binhi kag sang iya binhi. Dugmukon ka niya sa ulo kag dugmukon mo sia sa tikod”