“Magpakabalaan Kamo sa Tanan Ninyo nga Paggawi”

“Nahisuno sa Balaan nga Isa nga nagtawag sa inyo, magpakabalaan man kamo sa tanan ninyo nga paggawi, bangod nasulat na: ‘Magpakabalaan kamo, bangod ako balaan.’ ”​—⁠1 PEDRO 1:​15, 16.

 1. Ngaa ginpalig-on ni Pedro ang mga Cristiano nga mangin balaan?

NGAA ginhatag ni apostol Pedro ang laygay nga yara sa ibabaw? Bangod nakita niya ang kinahanglanon para sa tagsa ka Cristiano nga bantayan ang iya mga panghunahuna kag mga buhat agod mapahisanto ini sa pagkabalaan ni Jehova. Sa amo, antes sang mga pulong sa ibabaw nagsiling sia: “Ihanda ninyo ang inyo mga hunahuna sa hilikuton, hupti sing bug-os ang inyo mga igbalatyag . . . Subong matinumanon nga mga anak, untati ang pagpauyon suno sa mga kailigbon ninyo anay sa kakulang ninyo sing ihibalo.”​—⁠1 Pedro 1:​13, 14.

 2. Ngaa ang aton mga handum dibalaan antes naton matun-an ang kamatuoran?

² Ang aton anay mga handum indi balaan. Ngaa? Bangod madamo sa aton ang nagsunod sa kalibutanon nga pagginawi antes naton mabaton ang Cristianong kamatuoran. Nahibaluan ini ni Pedro sang magsulat sia: “Ang tion nga nagtaliwan tuman na para sa inyo nga nagpanghikot sang kabubut-on sang mga pungsod sang kamo nagpaduyog sa mga buhat sang lugak nga pagginawi, mga kailigbon, pagkapalainom sing alak, mga magansal nga kinalipay, mga paghinubog, kag dilegal nga mga idolatriya.” Sa pagkamatuod, wala ginlista ni Pedro ang dibalaan nga mga buhat nga makita karon sa aton moderno nga kalibutan, sanglit wala pa ini sadto makilala.​—⁠1 Pedro 4:​3, 4.

3, 4. (a) Paano naton mabatuan ang sayop nga mga handum? (b) Dapat bala nga mangin dimabinatyagon ang mga Cristiano? Ipaathag.

³ Natalupangdan mo bala nga ining mga handum makagalanyat sa unod, sa mga igbalatyag, kag sa mga emosyon? Kon tugutan naton ini nga mangibabaw, nian ang aton mga hunahuna kag mga buhat madali gid nga mangin dibalaan. Ginapakita sini nga kinahanglan kontrolon sang ikasarang sa pagpangatarungan ang aton mga buhat. Ginpabutyag ini ni Pablo sa sining paagi: “Busa ginapakiluoy ko sa inyo paagi sa pagkamaawaon sang Dios, mga kauturan, sa pagdulot sang inyo mga lawas nga isa ka halad nga buhi, balaan, kalahamut-an sa Dios, isa ka sagrado nga pag-alagad upod ang inyo ikasarang sa pagpangatarungan.”​—⁠Roma 12:​1, 2.

⁴ Sa pagdulot sa Dios sing isa ka balaan nga halad, dapat naton tugutan nga mangibabaw ang ikasarang sa pagpangatarungan, indi ang emosyon. Madamo ang nadalahig sa imoralidad bangod gintugutan nila nga kontrolon sang ila mga balatyagon ang ila paggawi! Wala ina nagakahulugan nga punggan naton ang aton mga emosyon; kay kon subong sina, paano naton mapabutyag ang kalipay sa pag-alagad kay Jehova? Apang, kon luyag naton mapatubas ang bunga sang espiritu sa baylo sang mga buhat sang unod, nian dapat naton ipahisanto ang aton mga panghunahuna sa panghunahuna ni Cristo.​—⁠Galacia 5:​22, 23; Filipos 2:⁠5.

Balaan nga Kabuhi, Balaan nga Bili

 5. Ngaa ginkabalak-an gid ni Pedro ang kinahanglanon nga mangin balaan?

⁵ Ngaa ginkabalak-an gid ni Pedro ang pagkakinahanglanon sang Cristianong pagkabalaan? Bangod nahibaluan gid niya ang balaan nga bili nga ginbayad sa paggawad sa matinumanon nga katawhan. Nagsulat sia: “Kamo nakahibalo nga indi paagi sa madinulunton nga mga butang, sa pilak ukon bulawan, nga ginluwas kamo gikan sa inyo dimabungahon nga porma sang paggawi nga ginbaton paagi sa tradisyon gikan sa inyo katigulangan. Kundi ini paagi sa hamili nga dugo, kaangay sa walay kasawayan kag walay dagta nga kordero, kay Cristo mismo.” (1 Pedro 1:​18, 19) Huo, ang Tuburan sang pagkabalaan, si Jehova nga Dios, nagpadala sang iya bugtong nga Anak, “ang Balaan nga Isa,” sa duta agod bayaran ang gawad nga magatugot sa mga tawo nga matigayon ang maayo nga kaangtanan sa Dios.​—⁠Juan 3:16; 6:69; Exodo 28:36; Mateo 20:⁠28.

 6. (a) Ngaa indi mahapos para sa aton ang pagsunod sa balaan nga paggawi? (b) Ano ang makabulig sa aton nga mahuptan ang aton paggawi nga balaan?

⁶ Apang, dapat naton kilalahon nga indi mahapos ang balaan nga pagkabuhi samtang yara sa tunga sang malaut nga kalibutan ni Satanas. Nagapahamtang sia sing mga siod para sa matuod nga mga Cristiano, nga nagatinguha nga makalampuwas sa iya sistema sang mga butang. (Efeso 6:12; 1 Timoteo 6:​9, 10) Ang mga pag-ipit sang sekular nga trabaho, sang pagpamatok sang pamilya, sang pagyaguta sa eskwelahan, kag sang pag-ipit sang katubotubo nagakinahanglan sing mabaskog nga espirituwalidad nga importante agod nga mahuptan sang isa ang pagkabalaan. Ginapadaku sina ang importante nga papel sang personal nga pagtuon kag ang aton regular nga pagtambong sa Cristianong mga miting. Ginlaygayan ni Pablo si Timoteo: “Sunda ang huwaran sang maayong mga pulong nga nabatian mo gikan sa akon upod ang pagtuo kag gugma nga may kaangtanan kay Cristo Jesus.” (2 Timoteo 1:13) Mabatian naton ining maayong mga pulong sa aton Kingdom Hall kag sa aton pribado nga pagtuon sing Biblia. Makabulig ini sa aton nga mangin balaan sa aton matag-adlaw nga paggawi sa madamong nanuhaytuhay nga kahimtangan.

Balaan nga Paggawi sa Sulod sang Pamilya

 7. Paano ang pagkabalaan magaapektar sang aton pagkabuhi sa pamilya?

⁷ Sang ginkutlo ni Pedro ang Levitico 11:​44, gingamit niya ang Griegong tinaga nga haʹgi·os, nga nagakahulugan “nahamulag gikan sa sala kag busa nakonsagrar sa Dios, sagrado.” (An Expository Dictionary of New Testament Words, ni W. E. Vine) Paano kita maapektuhan sini sa aton Cristianong pagkabuhi sa pamilya? Nagakahulugan gid ini nga ang aton pagsinalayo sa pamilya dapat napasad sa gugma, kay “ang Dios gugma.” (1 Juan 4:⁠8) Ang nagasakripisyo sa kaugalingon nga gugma amo ang lana nga nagapadanlog sa mga kaangtanan sa ulot sang mga mag-asawa kag sa ulot sang mga ginikanan kag kabataan.​—⁠1 Corinto 13:4-8; Efeso 5:​28, 29, 33; 6:4; Colosas 3:​18, 21.

8, 9. (a) Ano nga kahimtangan kon kaisa ang nagautwas sa isa ka Cristianong puluy-an? (b) Anong maayo nga laygay ang ginahatag sang Biblia tuhoy sini?

⁸ Mahimo hunahunaon naton nga ang pagpakita sina nga gugma mangin awtomatiko sa sulod sang isa ka Cristianong pamilya. Apang, dapat batunon nga ang gugma wala pirme nagaimpluwensia sa sulod sang puluy-an sa kasangkaron nga nagakadapat sa pila ka Cristianong puluy-an. Ayhan ginahimo ini sa sulod sang Kingdom Hall, apang daw ano kadali nga ang aton pagkabalaan mahimo madula sa puluy-an. Nian mahimo malipatan naton sa gilayon nga ang asawa aton gihapon Cristianong utod nga babayi ukon nga ang bana aton gihapon utod nga lalaki (kag ayhan isa ka ministeryal nga alagad ukon isa ka gulang) nga dapat tahuron sa Kingdom Hall. Nagakaugot kita, kag mahimo mag-utwas ang mainit nga pagbaisay. Mahimo pa gani magsulod ang doble nga talaksan sa aton kabuhi. Indi na ini isa ka tulad-Cristo nga relasyon sang mag-asawa kundi isa na lamang ka lalaki kag babayi nga pagbaisay. Nalipatan nila nga dapat may isa ka balaan nga kahimtangan sa puluy-an. Ayhan nagahambal sila kaangay sa kalibutanon nga mga tawo. Daw ano kadali nga magguwa sa baba ang isa ka makasalaklaw, mayubiton nga pamulong!​—⁠Hulubaton 12:18; ipaanggid ang Binuhatan 15:​37-39.

⁹ Apang, naglaygay si Pablo: “Dili pagpaguwaa sa inyo mga baba ang dunot nga mga pulong [Griego, loʹgos sa·prosʹ, “nagapahigko nga pulong,” busa dibalaan] kundi ang bisan ano nga pulong nga maayo sa pagpalig-on suno sa kinahanglan, agod nga magapaalinton ini sing maayo sa mga nagapamati.” Kag nagapatuhoy ina sa tanan nga nagapamati sa puluy-an, lakip ang kabataan.​—⁠Efeso 4:29; Santiago 3:​8-10.

10. Paano ang laygay tuhoy sa pagkabalaan naaplikar sa kabataan?

¹⁰ Ining panuytoy sa pagkabalaan naaplikar man sa kabataan sa Cristianong pamilya. Daw ano kahapos sa ila ang magpauli gikan sa eskwelahan nga ginailog ang rebelyuso kag dimatinahuron nga mga hambalanon sang ila kalibutanon nga mga katubotubo! Mga kabataan, indi magpadala sa mga panimuot nga ginpakita sang harasharas nga mga bata nga lalaki nga nag-insulto sa manalagna ni Jehova kag sa ila bastos, mapasipalahon nga katumbas karon. (2 Hari 2:​23, 24) Indi dapat mahigkuan ang imo pulong sang kinanto nga hambalanon sang mga tawo nga tamaran gid ukon walay patugsiling sa paggamit sing desente nga mga tinaga. Subong mga Cristiano, ang aton mga pulong dapat mangin balaan, maayo, makapalig-on, malulo, kag “naunawan sing asin.” Dapat ini magpakilala sa aton nga tuhay kita sa iban nga mga tawo.​—⁠Colosas 3:​8-10; 4:⁠6.

Pagkabalaan kag ang Aton Ditumuluo nga mga Katapo sang Pamilya

11. Ngaa ang pagkabalaan wala nagakahulugan sing pagpakamatarong sa kaugalingon?

¹¹ Samtang ginatinguhaan naton sing mahalungon ang pagbuhat sing pagkabalaan, indi kita dapat maghulag nga daw mas maayo kita kag mas matarong sangsa iban, ilabi na kon nagapakig-angot sa ditumuluo nga mga katapo sang pamilya. Dapat makita nila ang aton malulo nga Cristianong paggawi nga tuhay kita sa isa ka positibo nga paagi, nga makahibalo kita magpakita sing gugma kag kaawa, subong sa ginhimo sang maayo nga Samaritano sa ilustrasyon ni Jesus.​—⁠Lucas 10:​30-37.

12. Paano nahimo sang mga Cristianong mag-asawa ang kamatuoran nga mas makagalanyat sa ila tiayon?

¹² Ginpadaku ni Pedro ang pagkaimportante sang isa ka nagakaigo nga panimuot sa aton ditumuluo nga mga katapo sang pamilya sang nagsulat sia sa Cristianong mga asawa: “Subong man, kamo nga mga asawa, magpasakop sa inyo kaugalingon nga bana, agod nga, bisan wala nagatuman sing pulong, madaug sila sa walay pulong paagi sa paggawi sang ila asawa, bangod nga nangin mga saksi sang imo putli nga paggawi upod ang hanuot nga pagtahod.” Ang isa ka Cristianong asawa (ukon bana) makahimo sa kamatuoran nga mas makagalanyat sa ditumuluo nga tiayon kon ang iya paggawi putli, mapatugsilingon, kag matinahuron. Nagakahulugan ini nga dapat may madali mapasibu nga teokratikong iskedyul agod nga ang ditumuluo nga tiayon indi mapabay-an ukon mapatumbayaan.a​—⁠1 Pedro 3:​1, 2.

13. Paano ang mga gulang kag ministeryal nga mga alagad kon kaisa makabulig sa ditumuluo nga mga bana nga mahangpan ang kamatuoran?

¹³ Mahimo makabulig kon kaisa ang mga gulang kag ministeryal nga mga alagad paagi sa pagpangamigo sa ditumuluo nga bana. Sa sining paagi makita niya nga ang mga Saksi normal, desente nga mga tawo nga may nanuhaytuhay nga interes, lakip ang mga tema luwas sa Biblia. Halimbawa, ang isa ka gulang nagpakita sing interes sa pagpangisda nga kalingawan sang isa ka bana. Nalandas sini ang una nga balagbag kag nasugdan ang isa ka pag-abyanay. Sang ulihi yadto nga bana nangin isa ka bawtismado nga utod. Sa isa pa ka halimbawa, isa ka ditumuluo nga bana ang mahuyugon sa mga pispis sa ca­nary. Wala magpangampo ang mga gulang. Gintun-an sang isa sa ila ang tuhoy sini agod nga sa masunod nga tion nga maatubang niya ang tawo, makapakigsugilanon sia tuhoy sa paborito nga tema sang bana! Busa, ang mangin balaan, wala nagakahulugan sing mangin estrikto ukon makitid nga panghunahuna.​—⁠1 Corinto 9:​20-23.

Paano Kita Mangin Balaan sa Kongregasyon?

14. (a) Ano ang isa ka paagi ni Satanas para mapaluya ang kongregasyon? (b) Paano naton mapamatukan ang mga siod ni Satanas?

¹⁴ Si Satanas nga Yawa isa ka manugpasipala, kay ang Griegong ngalan para sa Yawa, di·aʹbo·los, nagakahulugan “manugsumbong” ukon “manugpasipala.” Ang pagpasipala isa sang iya espesyalidad, kag ginatinguhaan niya nga gamiton ini sa kongregasyon. Ang iya paborito nga paagi amo ang kutsokutso. Ginatugutan bala naton ang aton kaugalingon nga madala niya sa sining dibalaan nga buhat? Paano ina matabo? Paagi sa pagsugod, pagsulit, ukon pagpamati sa sini. Ang maalamon nga hulubaton nagasiling: ‘Ang balingag nga tawo nagapalapnag sing mga kasuayon, kag ang isa nga manugpasipala nagabulag sa mga mag-abyan.’ (Hulubaton 16:28) Ano ang panguntra sa kutsokutso kag pasipala? Dapat naton pat-uron nga ang aton ginapamulong pirme nga makapalig-on kag napasad sa gugma. Kon tulukon naton ang mga kaayuhan sa baylo sang ginakunokuno nga mga kalainan sang aton kauturan, ang aton paghambalanay pirme mangin maayo kag espirituwal. Dumduma nga mahapos ang magmulay. Kag ang tawo nga nagakutsokutso sa imo tuhoy sa iban mahimo nga nagakutsokutso man sa iban tuhoy sa imo!​—⁠1 Timoteo 5:13; Tito 2:⁠3.

15. Anong tulad-Cristo nga mga kinaiya ang magabulig agod magpabilin nga balaan ang tanan sa kongregasyon?

¹⁵ Agod magpabilin nga balaan ang kongregasyon, kinahanglan nga kita tanan may hunahuna ni Cristo, kag nahibaluan naton nga ang iya panguna nga kinaiya amo ang gugma. Sa amo, ginlaygayan ni Pablo ang mga taga-Colosas nga mangin maawaon kaangay ni Cristo: “Sing nahisuno, subong mga pinili sang Dios, balaan kag hinigugma, isul-ob ninyo ang mapinalanggaon nga pagkaawa, kalulo, mapainubuson nga hunahuna, mapailubon, kag pagkamabinatason . . . , nagapinatawaray sa isa kag isa . . . Labaw sa sining tanan nga butang, isul-ob ninyo ang gugma, kay ini isa ka himpit nga higot sang paghiusa.” Nian nagdugang sia: “Subong man, tuguti nga ang paghidait ni Cristo maggahom sa inyo mga tagipusuon.” Pat-od nga paagi sining mapinatawaron nga espiritu, mahuptan naton ang paghiusa kag ang pagkabalaan sang kongregasyon.​—⁠Colosas 3:​12-15.

Makita Bala sang Aton mga Kaingod ang Aton Pagkabalaan?

16. Ngaa ang aton balaan nga pagsimba mangin malipayon nga pagsimba?

¹⁶ Kamusta naman ang aton mga kaingod? Paano nila kita ginatamod? Ginapabanaag bala naton ang kalipay bangod sang kamatuoran, ukon ginapakita bala naton ini nga daw isa ka kabug-atan? Kon kita balaan subong nga si Jehova balaan, nian dapat ini makita sa aton mga pulong kag sa aton paggawi. Dapat mangin maathag nga ang aton balaan nga pagsimba malipayon nga pagsimba. Ngaa? Bangod si Jehova nga aton Dios isa ka malipayon nga Dios, nga maluyag nga ang iya mga sumilimba mangin malipayon. Sa amo, nagsiling ang salmista tuhoy sa katawhan ni Jehova sang dumaan nga tion: “Malipayon ang katawhan nga ang Dios amo si Jehova!” Ginapakita bala naton ina nga kalipay? Ang aton bala kabataan nagapakita man sing pagkakontento nga yara sila sa tunga sang katawhan ni Jehova sa Kingdom Hall kag sa mga asambleya?​—⁠Salmo 89:​15, 16; 144:15b.

17. Ano ang aton mahimo sa isa ka praktikal nga paagi agod mapakita ang aton balanse nga pagkabalaan?

¹⁷ Mapakita man naton ang aton balanse nga pagkabalaan paagi sa aton espiritu sang pagkooperar kag mainabyanon nga kalulo. Kon kaisa importante para sa mga magkaingod nga magbuligay, ayhan sa pagtinlo sa palibot ukon, subong sa pila ka pungsod, sa pagbulig agod pauswagon ang mga karsada kag mga high­way. Tuhoy sini, ang aton pagkabalaan makita sa kon paano naton ginaatipan ang aton mga hardin, mga ugsaran, kag iban pa nga propriedad. Kon ginapabay-an naton ang mga basura nga nagalinapta ukon mahigko ang ugsaran, ayhan may gubaon pa gani nga mga salakyan nga makita sang tanan nga nagalabay, masiling bala naton nga ginatahod naton ang aton mga kaingod?​—⁠Bugna 11:⁠18.

Pagkabalaan sa Ulubrahan kag sa Eskwelahan

18. (a) Ano ang isa ka problema para sa mga Cristiano karon? (b) Paano kita mangin tuhay sa kalibutan?

¹⁸ Si apostol Pablo nagsulat sa mga Cristiano sa dibalaan nga siudad sang Corinto: “Sa akon sulat nagsulat ako sa inyo nga mag-untat kamo sa pagpakig-upod sa mga makihilawason, indi nga dili na gid makig-upod sa mga makihilawason sining kalibutan ukon sa mga mahamkunon kag mga malugos ukon idolatroso. Kay nian, dapat gid kamo magguwa sa kalibutan.” (1 Corinto 5:​9, 10) Isa ka problema para sa mga Cristiano nga dapat sila makig-upod adlaw-adlaw sa imoral ukon wala sing prinsipio nga mga tawo. Daku ini nga pagtilaw sa integridad, ilabi na sa mga kultura nga ang pag-abuso sa sekso, kagarukan, kag pagkadibunayag ginapalig-on ukon ginatugutan. Sa sining kahimtangan indi naton mapanubo ang aton mga talaksan agod tamdon nga “normal” sang yara sa palibot naton. Sa baylo ang aton malulo apang tuhay nga Cristianong paggawi dapat nga makita gid sang mahantupon nga mga tawo, sila nga nakakilala sang ila espirituwal nga kinahanglanon kag nagapangita sing mas maayo pa.​—⁠Mateo 5:3; 1 Pedro 3:​16, 17.

19. (a) Anong mga pagtilaw ang ginaatubang ninyo nga kabataan sa eskwelahan? (b) Ano ang sarang mahimo sang mga ginikanan agod mabuligan ang ila kabataan kag ang ila balaan nga paggawi?

¹⁹ Subong man, madamo nga mga pagtilaw ang nagaatubang sa aton kabataan sa eskwelahan. Ginaduaw bala ninyo nga mga ginikanan ang eskwelahan sang inyo kabataan? Nahibaluan bala ninyo kon ano nga sahi sang palibot ang nagaluntad didto? Nagapakig-angot ka bala sa mga manunudlo? Ngaa importante ining mga pamangkot? Bangod sa madamo nga siudad sang kalibutan, ang eskwelahan nangin kagubatan sang kasingki, droga, kag sekso. Paano mahuptan nga balaan sang inyo kabataan ang ila integridad kag paggawi kon wala sila sing bug-os mahinuklugon nga pagsakdag sang ila mga ginikanan? Sing nagakaigo ginlaygayan ni Pablo ang mga ginikanan: “Mga amay, dili pagpaakiga ang inyo mga anak, agod nga indi sila mahanusbo.” (Colosas 3:21) Ang isa ka paagi nga mapaakig ang kabataan amo ang indi paghangop sa ila matag-adlaw nga mga problema kag mga pagtilaw. Ang paghanda para sa mga sulay sa eskwelahan nagasugod sa espirituwal nga kahimtangan sang isa ka Cristianong puluy-an.​—⁠Deuteronomio 6:​6-9; Hulubaton 22:⁠6.

20. Ngaa importante ang pagkabalaan para sa aton tanan?

²⁰ Sa paghinakop, ngaa importante ang pagkabalaan para sa aton tanan? Bangod isa ini ka proteksion batok sa mga pagsalakay sang kalibutan kag panghunahuna ni Satanas. Isa ini ka pagpakamaayo karon kag sa palaabuton. Nagabulig ini sa paggarantiya sa aton sing kabuhi nga amo ang tunay nga kabuhi sa bag-ong kalibutan sang pagkamatarong. Nagabulig ini sa aton nga mangin balanse, madali palapitan, mapaalintunon nga mga Cristiano​—⁠indi tuman ka panatiko. Sa simple nga hambal, nagahimo ini sa aton nga katulad ni Cristo.​—⁠1 Timoteo 6:⁠19.

[Footnote]

Madumduman Mo Bala?

◻ Ngaa nakita ni Pedro ang kinahanglanon nga laygayan ang mga Cristiano tuhoy sa pagkabalaan?

◻ Ngaa indi mahapos ang balaan nga pagkabuhi?

◻ Ano ang sarang naton tanan mahimo agod mapauswag ang pagkabalaan sa pamilya?

◻ Agod mahuptan nga balaan ang kongregasyon, anong dibalaan nga paggawi ang dapat naton likawan?

◻ Paano kita makapabilin nga balaan sa ulubrahan kag sa eskwelahan?

[Retrato sa pahina 16, 17]

Subong mga Saksi ni Jehova, dapat kita mangin malipayon sa pag-alagad sa Dios kag sa iban pa nga hilikuton