Bana kag Gulang—Pagtimbang sa mga Salabton
‘Ang manugtatap dapat nga bana sang isa ka asawa.’—1 TIMOTEO 3:2.
1, 2. Ngaa ang indi pagminyo sang mga pari dimakasulatanhon?
SANG nahaunang siglo, ang matutom nga mga Cristiano nabalaka sa pagtimbang sang ila lainlain nga mga salabton. Sang si apostol Pablo nagsiling nga ang Cristiano nga nagapabilin nga diminyo “nagahimo sing maayo,” buot silingon bala niya nga ang subong sina nga tawo mas nagakaigo sa pag-alagad subong isa ka manugtatap sa Cristianong kongregasyon? Ginahimo bala niya sa katunayan ang pagkadiminyo nga isa ka kinahanglanon para sa pagkagulang? (1 Corinto 7:38) Ang indi pagminyo ginapatuman sang Katolikong klerigo. Apang Makasulatanhon bala ang indi pagminyo sang mga pari? Ginatugutan sang Eastern Orthodox Church nga ang ila mga pari sa paroko mangin minyo nga mga lalaki, apang indi ang ila mga obispo. Nahisuno bala ina sa Biblia?
2 Madamo sang 12 ka apostoles ni Cristo, ang sadsaran nga mga katapo sang Cristianong kongregasyon, mga minyo. (Mateo 8:14, 15; Efeso 2:20) Si Pablo nagsulat: “May awtoridad kami sa pag-upod sang isa ka utod nga babayi subong asawa, subong sang iban nga mga apostoles kag sang mga utod sang Ginuo kag ni Cefas [Pedro], indi bala?” (1 Corinto 9:5) Ginabaton sang New Catholic Encyclopedia nga “ang sugo nga indi magminyo may eklesiastiko nga ginhalinan” kag nga “ang mga ministro sang B[ag-ong] T[estamento] indi obligado nga indi magminyo.” Ginasunod sang mga Saksi ni Jehova ang Makasulatanhon nga sulundan sa baylo sang eklesiastiko nga kasuguan.—1 Timoteo 4:1-3.
Ang Pagkagulang kag Pag-asawahay Magkabagay
3. Anong Makasulatanhon nga mga katunayan ang nagapakita nga ang Cristianong mga manugtatap mga minyo nga lalaki?
3 Sa baylo nga ipatuman nga ang mga lalaki nga gintangdo subong mga manugtatap dapat mangin diminyo, si Pablo nagsulat kay Tito: “Sa sining rason ginbilin ko ikaw sa Creta, agod nga matadlong mo ang mga butang nga may depekto kag magtangdo sing tigulang nga mga lalaki [Griego, pre·sbyʹte·ros] sa mga siudad, suno sa gintulin ko sa imo; kon may bisan sin-o nga lalaki nga hilway sa panumbungon, bana sang isa ka asawa, nga may tumuluo nga kabataan nga wala mapaidalom sa sumbong nga mapinatuyangon ukon magamo. Kay ang isa ka manugtatap [Griego, e·piʹsko·pos, diin naghalin ang tinaga nga “obispo”] dapat nga hilway sa panumbungon subong tinugyanan sang Dios.”—Tito 1:5-7.
4. (a) Paano naton nahibaluan nga ang pagminyo indi isa ka kinahanglanon para sa Cristianong mga manugtatap? (b) Ano ang bentaha sang isa ka diminyo nga utod nga lalaki nga isa ka gulang?
4 Sa pihak nga bahin, ang pagminyo indi isa ka Makasulatanhon nga kinahanglanon para mangin gulang. Si Jesus nagpabilin nga diminyo. (Efeso 1:22) Si Pablo, isa ka tumalagsahon nga manugtatap sa sulod sang nahaunang-siglo nga Cristianong kongregasyon, diminyo sadto. (1 Corinto 7:7-9) Karon, madamong diminyo nga Cristiano ang nagaalagad subong mga gulang. Ayhan bangod sang ila diminyo nga kahimtangan, nakahinguyang sila sing mas madamo nga tion sa pagtuman sang ila mga katungdanan subong mga manugtatap.
‘Ang Minyo nga Tawo Nabahinbahin’
5. Anong Makasulatanhon nga katunayan ang dapat kilalahon sang minyo nga mga kauturan nga lalaki?
5 Kon ang isa ka Cristianong lalaki magaminyo, dapat niya mahangpan nga may dugang sia nga mga katungdanan nga magakinahanglan sang iya tion kag igtalupangod. Ang Biblia nagasiling: “Ang tawo nga diminyo nabalaka sa mga butang sang Ginuo, kon paano niya matigayon ang kahamuot sang Ginuo. Apang ang tawo nga minyo nabalaka sa mga butang sang kalibutan, kon paano niya matigayon ang kahamuot sang iya asawa, kag nabahinbahin sia.” (1 Corinto 7:32-34) Sa anong kahulugan nabahinbahin?
6, 7. (a) Ano ang isa ka paagi nga ang minyo nga tawo “nabahinbahin”? (b) Anong laygay ang ginahatag ni Pablo sa minyo nga mga Cristiano? (c) Paano sini maimpluwensiahan ang desisyon sang tawo sa pagbaton sing asaynment sa trabaho?
6 Una, ginabiyaan sang minyo nga tawo ang awtoridad sa iya kaugalingon nga lawas. Gin-athag ini ni Pablo: “Ang asawa wala sing awtoridad sa iya kaugalingon nga lawas, kundi ang iya bana; subong man, ang bana wala sing awtoridad sa iya kaugalingon nga lawas, kundi ang iya asawa.” (1 Corinto 7:4) Ang pila nga nagabinagbinag sa pagminyo mahimo magahunahuna nga indi ini tanto ka importante bangod ang sekso indi mangin importante nga butang sa ila pag-asawahay. Apang, bangod ang kaputli antes sang kasal isa ka Makasulatanhon nga kinahanglanon, ang mga Cristiano wala gid makahibalo sang suod nga mga kinahanglanon sang ila palaabuton nga tiayon.
7 Ginapakita ni Pablo nga bisan ang mag-asawa nga ‘nagpahamtang sang ila hunahuna sa mga butang sang espiritu’ dapat magbinagbinag sang seksuwal nga mga kinahanglanon sang kada isa. Ginlaygayan niya ang mga Cristiano sa Corinto: “Ihatag sang bana sa iya asawa ang nagakaigo sa iya; apang himuon man ini sang asawa sa iya bana. Indi ini idingot sa kada isa, luwas kon sa ginkasugtan sang kada isa sa sulod sang gintalana nga panag-on, agod makahugod kamo sing tion sa pangamuyo kag magtingob kamo liwat, agod nga indi kamo padayon nga pagsulayon ni Satanas bangod sang indi ninyo pagpugong sa kaugalingon.” (Roma 8:5; 1 Corinto 7:3, 5) Sing makapasubo, may mga kaso sang panghilahi sang wala ginsunod ining laygay. Bangod sini, dapat tulutimbangon sing maayo sang minyo nga Cristiano ang mga bagay antes batunon ang isa ka asaynment sa trabaho nga magapahilayo sa iya gikan sa iya asawa sa malawig nga tion. Wala na sia sing kahilwayan sa paghulaghulag nga kaanggid sang soltero pa sia.
8, 9. (a) Ano ang buot silingon ni Pablo sang nagsiling sia nga ang minyo nga mga Cristiano “nabalaka sa mga butang sang kalibutan”? (b) Ano ang dapat kabalak-an nga himuon sang minyo nga mga Cristiano?
8 Sa anong kahulugan masiling nga ang minyo nga Cristianong mga lalaki, lakip ang mga gulang “nabalaka sa mga butang sang kalibutan [koʹsmos]”? (1 Corinto 7:33) Maathag nga wala ginahambalan ni Pablo ang malain nga mga butang sining kalibutan, nga dapat likawan sang tanan matuod nga mga Cristiano. (2 Pedro 1:4; 2:18-20; 1 Juan 2:15-17) Ang Pulong sang Dios nagatudlo sa aton nga “sikwayon ang pagkadidiosnon kag kalibutanon [ko·smi·kosʹ] nga mga kailigbon kag magkabuhi nga may kaligdong sa hunahuna kag pagkamatarong kag diosnon nga debosyon sa tunga sining karon nga sistema sang mga butang.”—Tito 2:12.
9 Busa, ang minyo nga Cristiano “nabalaka sa mga butang sang kalibutan” sa bagay nga makatarunganon sia nga nabalaka nahanungod sa kalibutanon nga mga butang nga bahin sang normal nga pagkabuhi subong minyo. Nagalakip ini sa puluy-an, pagkaon, panapton, paglingawlingaw—dugang sa dimaisip iban pa nga mga kabalaka kon may kabataan. Apang bisan sa mag-asawa nga wala sing bata, agod magmadinalag-on ang pag-asawahay, ang bana kag asawa dapat mabalaka nga “matigayon ang kahamuot” sang iya tiayon. Makawiwili ini ilabi na sa Cristianong mga gulang samtang ginatimbang nila ang ila mga salabton.
Maayong mga Bana Subong Man Maayong mga Gulang
10. Agod makalipikar ang isa ka Cristiano subong gulang, ano ang dapat makita sang iya mga kauturan kag sang mga tagaguwa?
10 Walay sapayan nga ang pagminyo indi kinahanglanon para mangin gulang, kon ang Cristianong lalaki minyo, antes sia marekomendar agod matangdo subong gulang, dapat sia maghatag sing ebidensia nga nagapanikasog sia nga mangin isa ka maayo, mahigugmaon nga bana, samtang nagahimo sing nagakaigo nga pagkaulo. (Efeso 5:23-25, 28-31) Si Pablo nagsulat: “Kon ang bisan sin-o nga lalaki nagahandum sang palangakuan sang manugtatap, nagahandum sia sing maayong hilikuton. Busa ang manugtatap dapat nga disalabdungon, bana sang isa ka asawa.” (1 Timoteo 3:1, 2) Dapat makita nga ginahimo sang isa ka gulang ang iya bug-os nga masarangan nga mangin isa ka maayong bana, bisan pa nga ang iya asawa isa man ka Cristiano ukon indi. Sa katunayan, bisan ang mga tawo sa guwa sang kongregasyon makatalupangod nga ginaatipan niya sing maayo ang iya asawa kag ang iya iban pa nga mga salabton. Si Pablo nagdugang: “Dapat man nga may maayo sia nga testimonya gikan sa mga tawo sa guwa, agod indi sia mahulog sa kahuluy-an kag sa siod sang Yawa.”—1 Timoteo 3:7.
11. Ano ang ginapahangop sang prase nga “bana sang isa ka asawa,” gani anong paghalong ang dapat himuon sang mga gulang?
11 Sa pagkamatuod, ang prase nga “bana sang isa ka asawa” wala nagalakip sang poligamya, kundi nagapakita man sing katutom sa pag-asawahay. (Hebreo 13:4) Ang mga gulang labi na gid nga kinahanglan maghalong kon nagabulig sa mga kauturan nga babayi sa kongregasyon. Dapat nila likawan ang mag-isahanon kon nagaduaw sa isa ka utod nga babayi nga nagakinahanglan sing laygay kag lugpay. Mas maayo nga magpaupod sila sa isa pa ka gulang, sa ministeryal nga alagad, ukon bisan sa ila asawa kon ini isa lamang ka makapalig-on nga pagduaw.—1 Timoteo 5:1, 2.
12. Anong paglaragway ang dapat panikasugan nga himuon sang mga asawa sang mga gulang kag sang ministeryal nga mga alagad?
12 Samtang ginalista ang mga kinahanglanon para sa mga gulang kag ministeryal nga mga alagad, si apostol Pablo may laygay man para sa mga asawa sadtong mga ginabinagbinag para sa sini nga mga pribilehiyo. Sia nagsulat: “Ang mga babayi dapat man mangin serioso, indi mapasipalahon, mahaganhaganon sing mga batasan, matutom sa tanan nga butang.” (1 Timoteo 3:11) Daku ang mahimo sang Cristianong bana agod buligan ang iya asawa nga mangin nagakaigo sa sinang paglaragway.
Makasulatanhon nga mga Katungdanan sa Asawa
13, 14. Bisan pa nga ang asawa sang gulang indi Saksi, ngaa dapat sia magpabilin kaupod niya kag mangin maayo nga bana?
13 Sa pagkamatuod, ining laygay nga ginhatag sa mga asawa sang mga gulang ukon ministeryal nga mga alagad nagakinahanglan una nga ining mga asawa dedikadong mga Cristiano mismo. Sa kinaandan, amo ini ang kahimtangan bangod ang mga Cristiano dapat magminyo “lamang sa Ginuo.” (1 Corinto 7:39) Apang kamusta ang isa ka utod nga lalaki nga minyo na sa isa ka ditumuluo sang gindedikar niya ang iya kabuhi kay Jehova, ukon nga ang iya asawa nagtalikod sa kamatuoran kag indi sia mabasol sa sini?
14 Indi ini magaupang sa iya nga mangin gulang. Apang, indi man ini rason nga bulagan niya ang iya asawa bangod lamang nga magkatuhay sila sing pagtuluuhan. Si Pablo naglaygay: “Nahigtan ka bala sa isa ka asawa? Dili ka magapanginpalos.” (1 Corinto 7:27) Nagsiling pa gid sia: “Kon ang bisan sin-o nga utod nga lalaki may ditumuluo nga asawa, apang nagapasugot sa pagpuyo upod sa iya, dili niya sia pagbayaan. Apang kon ang ditumuluo magbulag, pabulaga sia; ang utod nga lalaki ukon babayi wala magapos sa pag-alagad sa idalom sang amo sina nga kahimtangan, apang gintawag kamo sang Dios sa paghidait. Bangod, asawa, paano mo mahibaluan nga maluwas mo ang imo bana? Ukon, bana, paano mo mahibaluan nga maluwas mo ang imo asawa?” (1 Corinto 7:12, 15, 16) Bisan pa nga ang iya asawa indi Saksi, ang gulang dapat mangin maayo nga bana.
15. Anong laygay ang ginhatag ni apostol Pedro sa Cristianong mga bana, kag ano ang matabo kon ang isa ka gulang mapamatud-an nga isa ka mapatumbayaon nga bana?
15 Masigkatumuluo man ukon indi ang iya asawa, dapat kilalahon sang Cristianong gulang nga ang iya asawa nagakinahanglan sang iya mahigugmaon nga igtalupangod. Si apostol Pedro nagsulat: “Kamo nga mga bana, padayon kamo sa pagpuyo kaupod nila [ang inyo mga asawa] sa kaanggid nga paagi suno sa ihibalo, nga nagahatag sa ila sing dungog subong sang isa ka mas maluya nga suludlan, ang isa nga may pangbabayi nga kinaiya, sanglit mga masigkamanunubli man kamo kaupod nila sang dibagay nga pabor sang kabuhi, agod indi masablagan ang inyo mga pangamuyo.” (1 Pedro 3:7) Ang bana nga hungod nga nagapatumbaya sa pag-atipan sa mga kinahanglanon sang iya asawa nagabutang sa katalagman sang iya kaugalingon nga kaangtanan kay Jehova; makasablag ini sa pagpalapit niya kay Jehova subong ‘natabunan sang panganod, sa bagay nga ang pangamuyo indi makalapos.’ (Panalabiton 3:44) Mahimo ini magadul-ong sa pagpahalin sa iya sa pag-alagad subong isa ka Cristianong manugtatap.
16. Anong pangunang punto ang ginhimo ni Pablo, kag ano dapat ang balatyagon sang mga gulang nahanungod sini?
16 Subong sang nasiling na, ang pangunang bahin sang argumento ni Pablo amo nga kon ang isa ka lalaki mangasawa, ginabayaan niya ang pila niya ka kahilwayan sang diminyo pa sia nga nagpahanugot sa iya ‘sa pag-alagad sing dalayon sa Ginuo nga wala sing tublag.’ (1 Corinto 7:35) Ginapakita sang report nga ang pila ka minyo nga mga gulang wala pirme nangin timbang sa pagpangatarungan sa inspirado nga mga pulong ni Pablo. Sa luyag nila nga himuon kon ano ang ginahunahuna nila nga dapat himuon sang isa ka maayong gulang, mahimo nila mapasapayanan ang ila pila ka mga katungdanan subong bana. Nabudlayan ang iban sa pagbalibad sa pribilehiyo sa kongregasyon, bisan pa nga ang pagbaton sa sini maathag gid nga makahalit sa espirituwalidad sang ila mga asawa. Nalipay sila sa mga pribilehiyo nga nagaupod sa pagminyo, apang handa bala sila sa pagtuman sang mga pribilehiyo nga nalakip sa sini?
17. Ano ang natabo sa pila ka asawa, kag paano ini mahimo nga nalikawan?
17 Sa pagkamatuod, ang kakugi subong isa ka gulang dalayawon. Apang, ang isa bala ka Cristiano timbang kon sa pagtuman niya sang iya mga katungdanan sa kongregasyon, ginapatumbayaan naman niya ang iya Makasulatanhon nga mga salabton sa iya asawa? Walay sapayan nga maluyag sa pagsakdag sa mga yara sa kongregasyon, ang timbang nga gulang nabalaka man sa espirituwalidad sang iya asawa. Ang mga asawa sang pila ka gulang nangin maluya sa espirituwal, kag ang iban nakaeksperiensia sing espirituwal nga “pagkalunod.” (1 Timoteo 1:19) Walay sapayan nga katungdanan sang asawa nga pangabudlayan ang iya kaugalingon nga kaluwasan, sa madamong hitabo ang espirituwal nga problema nalikawan kuntani kon ‘ginpakaon kag ginpalangga’ sang gulang ang iya asawa, “subong sang ginahimo man ni Cristo sa kongregasyon.” (Efeso 5:28, 29) Agod makapat-od, dapat ‘hatagan sing igtalupangod sang [mga gulang] ang ila kaugalingon kag ang bug-os nga panong.’ (Binuhatan 20:28) Kon sila minyo, nagalakip ini sa ila mga asawa.
‘Kapipit-an sa Unod’
18. Ano ang pila ka bahin sang “kapipit-an” nga naeksperiensiahan sang minyo nga mga Cristiano, kag paano ini makaapektar sa mga hilikuton sang gulang?
18 Nagsulat man ang apostol: “Kon ang isa ka ulay nga tawo nagminyo, wala sia makahimo sing sala. Apang, ang mga nagahimo sini may kapipit-an sa ila unod. Apang ginaluwas ko kamo.” (1 Corinto 7:28) Handum ni Pablo nga luwason ang mga makasarang sa pagsunod sang iya halimbawa sang pagkadiminyo gikan sa mga kabalaka nga dimalikawan nga nagaupod sa pagminyo. Bisan sa mga mag-asawa nga wala sing bata, ining mga kabalaka mahimo magalakip sang mga problema sa kapagros ukon sang mga kabudlayan sa pinansial subong man sang Makasulatanhon nga mga salabton sa tigulang nga mga ginikanan sang tiayon. (1 Timoteo 5:4, 8) Sa huwaran nga paagi, dapat batunon sang gulang ining mga salabton, kag mahimo ini kon kaisa makaapektar sa iya mga hilikuton subong Cristianong manugtatap. Sing makalilipay, ang kalabanan nga mga gulang nagahimo sing maayo sa pagtuman sang ila mga salabton sa ila pamilya kag kongregasyon.
19. Ano ang buot silingon ni Pablo sang nagsiling sia: “Ang mga may asawa mangin subong nga daw wala”?
19 Si Pablo nagdugang: “Ang tion nga nabilin ginpalip-ot. Kutob karon ang mga may asawa mangin daw subong nga wala.” (1 Corinto 7:29) Sa pagkamatuod, bangod sang nasulat na niya sa sining kapitulo sa mga taga-Corinto, maathag nga indi niya buot silingon nga dapat patumbayaan sa pila ka paagi sang minyo nga mga Cristiano ang ila mga asawa. (1 Corinto 7:2, 3, 33) Ginpakita niya ang buot niya silingon, sang nagsulat sia: “Ang mga nagagamit sa kalibutan [mangin] subong sang mga wala nagagamit sini sing bug-os; kay ang danyag sining kalibutan nagabalhin.” (1 Corinto 7:31) Labi na gid karon sangsa panahon ni Pablo ukon sang panahon ni apostol Juan, “ang kalibutan nagataliwan.” (1 Juan 2:15-17) Busa, ang minyo nga mga Cristiano nga nakabatyag sang kinahanglanon nga maghimo sing pila ka sakripisyo sa pagsunod kay Cristo indi mahimo mawili sing bug-os sa mga kalipay kag mga pribilehiyo sang pag-asawahay.—1 Corinto 7:5.
Masinakripisyuhon sa Kaugalingon nga mga Asawa
20, 21. (a) Ano nga mga sakripisyo ang handa nga himuon sang madamong Cristianong asawa? (b) Ano ang makatarunganon nga mapaabot sang asawa sa iya bana, bisan pa nga isa sia ka gulang?
20 Subong nga ang mga gulang nagahimo sing mga sakripisyo agod buligan ang iban, madamong asawa sang mga gulang ang nanikasog sa pagtimbang sang ila mga salabton sa pag-asawahay sing kinahanglanon nga mga interes sang Ginharian. Linibo ka Cristianong babayi ang nalipay magbulig agod matuman sang ila mga bana ang ila mga katungdanan subong mga manugtatap. Ginahigugma sila ni Jehova tungod sini, kag ginapakamaayo niya ang maayong espiritu nga ila ginapakita. (Filemon 25) Walay sapayan, ginapakita sang timbang nga laygay ni Pablo nga ang mga asawa sang mga manugtatap makatarunganon nga makapaabot sing husto-husto nga kadamuon sang tion kag igtalupangod gikan sa ila mga bana. Makasulatanhon nga katungdanan sang minyo nga mga gulang nga maghinguyang sing nagakaigo nga tion sa ila mga asawa agod matimbang nila ang ila mga salabton subong bana kag manugtatap.
21 Apang ano kon luwas nga isa ka bana, ang Cristianong gulang isa man ka amay? Nagadugang ini sa iya mga salabton kag nagabukas sa atubangan niya sing dugang pa nga patag sang pagdumala, subong sang makita naton sa masunod nga artikulo.
Paagi sa Pagrepaso
◻ Anong Makasulatanhon nga mga katunayan ang nagapakita nga ang isa ka Cristianong manugtatap mahimo mangin minyo nga lalaki?
◻ Kon ang soltero nga gulang magaminyo, sa ano sia dapat magmahunahunaon?
◻ Sa anong mga paagi ang minyo nga Cristiano “nabalaka sa mga butang sang kalibutan”?
◻ Paano ginapakita sang madamong asawa sang mga manugtatap ang maayong espiritu sang pagsakripisyo sa kaugalingon?
[Retrato sa pahina 17]
Walay sapayan nga masako sa teokratikong mga hilikuton, dapat hatagan sang gulang ang iya asawa sing mahigugmaon nga igtalupangod