Mga Pamatan-on—Kamo Bala Mainuswagon sa Espirituwal?
“Himoa ining mga katungdanan; ukuri ini sila, agod nga ang imo pag-uswag makita sang tanan.”—1 TIMOTEO 4:15.
1, 2. Ano ang kahulugan, kag wala ginakahulugan, sang pagkamangin mainuswagon sa espirituwal?
ANO ang buot silingon sang mainuswagon sa espirituwal? Nagakahulugan ini sang mangin kaangay sa lamharon nga si Jesus kag si Timoteo, nga nag-una sang espirituwal nga mga interes sa ila kabuhi. Kon kamo mainuswagon sa espirituwal, mahibaluan ninyo kon ano ang luyag ninyo nga himuon sa inyo kabuhi. Indi kamo magasiling: ‘Magasugod ako sa paghunahuna sing serioso nahanungod sa pag-alagad kay Jehova kon magdakudaku na ako.’ Indi, magaalagad kamo sa iya karon!
2 Sa pihak nga bahin, ang pagkamangin mainuswagon sa espirituwal wala nagakahulugan nga mangin kaangay sang monghe, nga mangin sobra ka relihioso, ukon mangin palabasa; wala ini nagakahulugan nga mangin masinulub-on, solemne, kag wala na gid nagapakigsosyalan. (Juan 2:1-10) Si Jehova isa ka malipayon nga Dios, kag luyag niya ang iya dutan-on nga kabataan nga magmalipayon. Gani ang haganhagan nga pagpakigbahin sa mga hampang kag sa iban nga mga kalingawan may kahamuot sang Dios.—1 Timoteo 1:11; 4:8.
Bawtismo Isa ka Pamatuod
3. San-o si Timoteo mahimo ginbawtismuhan?
3 Ang paghanda para sa kag ang pagpabawtismo mga pamatuod nga ang isa ka pamatan-on mainuswagon sa espirituwal. Kon, subong sang ginapakita, si Timoteo tin-edyer pa lang sang mangin kaupod sia ni apostol Pablo sa pagkamisyonero, ayhan si Timoteo nabawtismuhan sang mga 14-15 anyos ukon 12-13 anyos sia. Gintudluan sia sang Kasulatan kutob sang pagkabata, kag sang masangkapan sang sibu nga ihibalo kag apresasyon, wala sia magpangalag-ag sa pagpabawtismo.—2 Timoteo 3:15.
4. Ano nga pamangkot ang ginpamangkot ni Felipe, kag bisan pa nga bag-o lang naton-an sang nagpamangkot ang nahanungod kay Cristo, ngaa ginhimo ni Felipe ang iya pangabay?
4 Kamusta kamo nga mga tin-edyer nga gintudluan sang Kasulatan? Ginbinagbinag bala ninyo ang pamangkot: “Ano bala ang nagasablag sa akon sa pagpabawtismo?” Sang nahaunang siglo, ina nga pamangkot ginpamangkot sang isa ka tawo nga lantip kaayo sa Kasulatan apang bag-o lang makahibalo sa pagkilala kay Cristo. Matuod, wala niya mahibalui ang tanan nahanungod sa katuyuan sang Dios, apang napahulag sia bangod sang tudok nga apresasyon sa nahibaluan niya! Busa, wala sing rason si disipulo Felipe nga indi sia bawtismuhan.—Binuhatan 8:26-39.
5. Ano ang kinahanglanon para ikaw mabawtismuhan?
5 Ano ang nagasablag sa imo sa pagpabawtismo? Agod makalipikar, siempre pa, dapat mo mahangpan kon ano ang nadalahig. Dapat nga luyag mo mag-alagad kay Jehova bangod ginahigugma mo sia. Dapat man ikaw maghimo sing personal nga dedikasyon sa iya sa pangamuyo. Dugang pa, dapat mo sundon ang moral nga mga kinahanglanon sang Dios kag may bastante nga eksperiensia sa pagpaambit sang imo pagtuo sa iban. Kon ikaw kalipikado, importante nga padayunon mo ini kag magpabawtismo.—Mateo 28:19, 20; Binuhatan 2:38.
6. Sa ano mahimo mapaanggid ang bawtismo, kag ano ang magasunod sa sini?
6 Bisan pa nga ang pagpabawtismo isa ka pamatuod nga ikaw mainuswagon sa espirituwal, dumduma nga ang bawtismo pamuno lamang nga tikang. Paagi sa paghimo sing dedikasyon kay Jehova, nangin dumuluong ikaw sa sining dumaan nga kalibutan nga ginagamhan ni Satanas. Gani ang dedikasyon mapaanggid sa pag-aplikar para sa kabuhi nga walay katapusan sa bag-ong sistema sang Dios, kag ang pormal nga seremoniya sang bawtismo, sa epekto, isa ka pagpakita sa atubangan sang mga saksi nga nagapalig-on sini nga kamatuoran. (Juan 12:31; Hebreo 11:13) Pagkatapos dapat ikaw matutom nga magpabilin sa imo dedikasyon agod makabaton sang dulot sang Dios nga kabuhi nga walay katapusan.—Roma 6:23.
Ginapamatud-an sang Paggawi
7. Paano ang imo panimuot sa mga butang sang kalibutan naangot sa imo pagkamainuswagon sa espirituwal?
7 Kon bala kamo mainuswagon sa espirituwal ukon indi mapamatud-an man paagi sa inyo panimuot sa mga butang sa kalibutan. Ano nga mga butang? Nagalakip ini sa maluho nga estilo sang pagkabuhi, mga droga, seksuwal nga kahilwayan, imoral nga mga sine, matinugdaon nga musika, malaw-ay nga hambal, makapulukaw sa sekso nga saot, rasyal kag nasyonal nga bugal, kag iban pa. (1 Juan 2:16; Efeso 5:3-5) Ang mga pamatan-on, labi na, dapat magbantay. Dumduma, ang inyo paggawi tuhoy sa sina nga mga butang magapakita sang kahimtangan sang inyo espirituwal nga kapagros.—Hulubaton 20:11.
8. Ngaa ang iban nga mga pamatan-on nagapangalag-ag sa pagpabawtismo?
8 Ginatinguhaan ni Satanas nga ang imoral nga mga dalanon ni Satanas mangin tuman ka makagalanyat. Sa katunayan, ang isa ka 15-anyos nagsiling: “Sa aton labi nga pagtan-aw sang sekso kag droga sa TV, labi nga daw normal ini sa sosiedad.” Ang mga pamatan-on nga wala nagaapresyar sang dalanon sang kalibutan daw ginapabatyag nga tuhay sila kag nawasi nila ang kalipay. Amo bala sina ang inyo balatyagon? Ang iban nga nagapakig-upod sa kongregasyon nagabatyag sing amo sina, kag indi sila makapamat-od. Sang ginpamangkot tuhoy sa pagpabawtismo, ang isa ka pamatan-on nagsiling: ‘Indi ko pa luyag sa karon bangod ayhan makahimo ako sing butang nga madisfellowship ako.’ Apang indi mahimo nga indi kamo mamat-od ukon magpangduhaduha. Ang manalagna sang Dios nagsiling anay: “Kon si Jehova among matuod nga Dios, sunda sia; apang kon si Baal, nian sunda sia.”—1 Hari 18:21.
9. Ano nga pangamlig ang matigayon paagi sa pagkamangin mainuswagon sa espirituwal?
9 Sa pagkamatuod, paagi sa paglikaw sa imoral nga mga dalanon sang kalibutan, ang tanan nga nawasi ninyo ang daku gid nga problema. “Ang sobra nga pagbatyag sing daku nga pagbag-o kag paghinulsul sa paagi sang akon pagkabuhi ang nagtublag sa akon,” tu-ad sang isa ka babayi. “Ginpakanubo kag gindaya ko ang akon kaugalingon kag ang bata nga akon ginapanamkon.” Huo, ang ganyat kag idlak sang kalibutan sang Yawa isa gid ka handurawan, isa ka daya. Wala ini sing pulos. Ang pagsunod sa dalanon sang kalibutan nagadul-ong sa wala makasal nga pagmabdos, pagkaguba sang pamilya, ginliton paagi sa sekso nga mga balatian, kag dimasugid nga mga kabang-awan kag kasubo. Gani pamatii ang laygay, magmainuswagon sa espirituwal. “Maglikaw sa kalautan kag maghimo sang matarong.”—1 Pedro 3:11.
10. Ano nga laygay kag kay sin-o mga halimbawa ang pamatian sang mainuswagon sa espirituwal nga pamatan-on?
10 Ang mainuswagon sa espirituwal nga pamatan-on magapamati sa laygay ni apostol Pablo: “Magpakabata kamo sa kalautan; apang magpakahamtong kamo sa ikasarang sa paghangop.” (1 Corinto 14:20) Gin-aplikar sang pamatan-on nga si Timoteo ini nga laygay. Mahanduraw bala ninyo sia nga nagapanikasog nga makig-upod sa bastos kag kalibutanon nga mga pamatan-on sang kaadlawan niya? Indi gid! Ang iya mga kaupdanan amo ang kaupod nga mga alagad sang Dios. (Hulubaton 13:20) Iluga ang iya huwaran. Kon daw makahimo sing kwestionable nga buhat, pamangkuta ang inyo kaugalingon: Himuon bala ini ni Timoteo kag ni Jesus?
Ginapamatud-an sang Pagtuon sa Biblia
11. Ano nga panan-aw ang wala sa mga pamatan-on sang kalibutan, kag paano ini matigayon kag mahuptan?
11 Ang isa ka artikulo halin sa Italya nga ginbalhag sa World Press Review nagsiling: “Ang sayop nga pagpati kag pagkawalay paglaum sang mga pamatan-on nagadugang adlaw-adlaw, kag wala sing isa nga makahatag sa ila sing makapalig-on nga palaabuton.” Ang nabulag nga itololok sang mga yara sa kalibutan ni Satanas wala nagatan-aw sa ginsaad nga bag-ong kalibutan sang Dios kag sa mahimayaon nga palaabuton nga nagahulat sa mga kalipikado nga magkabuhi didto. (2 Corinto 4:4; Hulubaton 29:18; 2 Pedro 3:13) Apang ang mainuswagon sa espirituwal nga mga pamatan-on may subong sina nga panan-aw nga ginahuptan nga masanag kag maathag paagi sa regular nga pagtuon sang Biblia.
12. (a) Paano naton matigayon ang ihibalo nahanungod sa Dios? (b) Ngaa ini nga ihibalo takus sa panikasog?
12 Matuod gid bala sa inyo ang bag-ong kalibutan sang Dios? Mahimo ini mangin matuod, apang ang pagtigayon sa sini nagakinahanglan sing matuod nga panikasog sa bahin ninyo. Dapat ninyo palambuon ang tudok nga gana sa paghangop sa Biblia agod “pangitaon mo sia subong sang pilak, kag mag-usisa sa iya subong sang mga bahandi nga natago.” (Hulubaton 2:1-6) Ano ang nagatiklod sa mga nagapangita sing bahandi nga padayon nga magpangita kag magkutkot, kon kaisa sing tinuig? Ginakaibugan niya ang mga manggad nga ihatag sa iya sang bahandi. Apang ang ihibalo mas labi pa ka bilidhon sang sa materyal nga bahandi. “Nagakahulugan sang kabuhi nga walay katapusan,” siling ni Jesus, “ang pagkuha sing ihibalo nahanungod sa imo, ang lamang matuod nga Dios, kag sa isa nga imo ginpadala, si Jesucristo.” (Juan 17:3) Kon ginapatihan gid ninyo ang ginsiling didto ni Jesus, ang pagtuon sang Biblia mangin isa ka malangkagon nga buhat nga magapadya sa imo sing labi pa ka hamili sa bilidhon nga bato.—Hulubaton 3:13-18.
13. Ano nga mga panugda para sa pagtuon ang ginasunod sang mainuswagon sa espirituwal nga pamatan-on?
13 Masapwan ninyo nga sa inyo labi nga pagtuon, labi pa gid nga nagakusog ang inyo gana para sa espirituwal nga pagkaon. Ton-i ang maayong mga batasan sa pagtuon. Indi lamang pagkuriti ang mga sabat, kundi tan-awa ang ginsitar nga mga teksto sa Biblia, kag nian pangitaa ang may kahilabtanan nga mga teksto paagi sa cross-references sang Biblia. Makahimo man kamo sing dugang nga panalawsaw nga nagagamit sang mga indese, subong sang Watch Tower Publications Index 1930-1985. Analisaha kon paano naaplikar ang materyal kag kon paano ini magamit. Isugid sa iban kon ano ang inyo naton-an. Magapatudok ini sang mga punto sa inyo hunahuna kag magapalig-on sa iban nga magpanalawsaw man. Paagi sa pag-aplikar sa inyo kaugalingon, ginapamatian ninyo ang laygay nga ginhatag sa pamatan-on nga si Timoteo: “Hunahunaa ining mga butang; ukuri ini sila, agod nga ang imo pag-uswag makita sang tanan.”—1 Timoteo 4:15; 2 Timoteo 2:15.
Ginapakita sa mga Miting kag sa Pag-alagad
14. Ano ang nagabulig agod ang Cristianong mga miting labi nga makalilipay, kag sa anong mga paagi sarang nimo mapalig-on ang iban samtang nagatambong?
14 Kon naluyagan ninyo ang pagtuon sa Biblia kag nakahanda sing maayo, ang Cristianong mga miting mangin labi ka makalilipay. (Salmo 122:1; Hebreo 2:12) Nian ginakalangkagan ninyo sing labi ang pagkomento sa mga bahin nga kinahanglan ang pagpakigbahin sang tumalambong kag ang paghatag sing pamulongpulong sa Teokratikong Eskwelahan sa Ministeryo. Apang kon nagatambong sa mga miting, may iban pa nga mga paagi nga matuman ang instruksion nga ‘magpalig-onay sa isa kag isa’ kag “magpukaw sa isa kag isa sa gugma kag maayong mga buhat.” (Hebreo 10:24, 25) Kamo bala, halimbawa, nagauna sa pagpakighambal sa iban? Ang mainabyanon nga, “Hello, nalipay ako nga makita ka!” ukon ang hanuot nga pamangkot, “Kamusta ka?” mangin tuman ka makapalig-on, labi na kon nagahalin sa isa ka pamatan-on.
15. Paano mo mahimo ang imo kaugalingon nga matigayon sa pagbuhat sang kinahanglanon nga mga pag-alagad, kag ngaa maayo pirme dumdumon ang huwaran ni Cristo?
15 Daku nga hilikuton ang nadalahig sa mga buluhaton sa kongregasyon. Makapakigbahin ka bala? Ang pamatan-on nga si Timoteo nakahimo sing madamong mabuligon nga mga pag-alagad kay Pablo—masugosugo, magkuha sing mga suplay, magdul-ong sang mga mensahe, kag iban pa. Kon wala pa ninyo ina mahimo, ngaa indi ninyo pagsambiton sa mga gulang ang inyo kahanda nga magbulig. Ayhan pangabayon kamo sa pagpanagtag sang mga asaynment sa miting, paghupot sang tiliponan nga matinlo, ukon paghimo sang iban pa kinahanglanon nga serbisyo. Dumduma, si Cristo naghinaw sang mga tiil sang iya mga disipulo, gani wala sing obra nga ubos sa dignidad sang isa nga mainuswagon sa espirituwal.—Juan 13:4, 5.
16. Ano nga buhat ang ginakilala sang isa ka Katoliko nga pamantalaan subong Cristianong responsabilidad?
16 Kon tan-awon naton ang iban nga mga relihion, nagapasalamat gid kita sa paghanas nga aton ginabaton sa aton mga miting para sa pinakaimportante nga hilikuton sa pagbantala. Nagasulat sa U.S. Catholic sang nagligad nga Septiembre, si Kenneth Guentert nagsiling: “Nagdaku ako sadto anay sang ang mga Katoliko indi dapat magbasa sang Biblia bangod makatigayon sila sing dikinaandan nga ideya—kaangay sang pagpanuktok sa mga ganhaan sang mahunahunaon nga mga Cristiano sa pagkombertir sa mga tawo. Nian nag-abot ang Batikano II, kag nagsugod ako sa pagbasa sang Biblia. Matuod gid; karon nahunahuna ko nga ang mga Cristiano dapat maglakat kag magpanuktok sa mga ganhaan sa pagkombertir sa mga tawo.” Dugang niya: “Indi nga komportable gid ako sa ideya; kundi kon basahon ninyo ang Bag-o nga Testamento, halos imposible nga malikawan ini nga konklusion.”—Mateo 10:11-13; Lucas 10:1-6; Binuhatan 20:20, 21.
17. Paano mangin labi ka makalilipay para sa imo ang ministeryo?
17 Huo, ang dumaan nga mga Cristiano aktibo sa pamalaybalay nga pagbantala, kag ang mga pamatan-on kaangay ni Timoteo kaupod sang mga may edad sa ministeryo. Apang, para sa iban sa karon indi ini ang labing malipayon nga hilikuton. Ngaa indi? Ang pagkanahanas amo ang rason. Halimbawa, kon maayo ka sa isa ka hampang, indi bala nga maluyagan mo ini sing labi? Amo man sa ministeryo. Kon labi ka nga nagalantip sa paggamit sang Biblia kag sa paghinun-anon sang mga topiko sa Biblia, ang ministeryo mangin tuburan sang kalipay, labi na kon may makita ka nga mapaambitan mo sing nagahatag kabuhi nga ihibalo. Gani magmangin mainuswagon sa espirituwal! Praktisa ang inyo pamalaybalay nga presentasyon. Magpangayo sing panugda sa iban. Mangabay sang bulig ni Jehova.—Lucas 11:13.
Sa Kaangtanan sa Iban
18. Ano nga sahi sang kaangtanan ang gin-agom ni Jesus kag ni Timoteo upod sa mga may edad?
18 Sang 12 anyos pa lamang sia, si Jesus nalipay maghinguyang sang tion upod sa mga may edad, nga nagahambalanay sa espirituwal nga mga butang. “Nakita sia [anay sang iya mga ginikanan] sa templo, nga nagalingkod sa tunga sang mga manunudlo kag nagapamati sa ila kag nagapamangkot sa ila.” (Lucas 2:46) Amo man si Timoteo. Sang si apostol Pablo kag ang iya mga kaupdanan nagduaw sa Listra, si Timoteo nalipay gid makig-upod sa ila kag nagpamati sing maayo sa ila mga panudlo. Amo sina ang iya balatyagon sa lokal nga mga kauturan nga nagrekomendar sa iya.—Binuhatan 16:1-3.
19. Ngaa ginpili labi na ni Pablo si Timoteo subong kaupod sa paglakbay, kag paano nakabulig si Timoteo?
19 Bisan pa nga si Timoteo kinabubut-on nga nag-alagad para sa iban, ginpili sia ni Pablo subong kaupod nga maglakbay labi na bangod sang iya ikasarang sa pag-alagad sa espirituwal nga mga kinahanglanon sang mga tawo. Bangod sina, sang ginpilit sang kadam-an si Pablo nga maghalin sa Tesalonica, ginpadala niya ang pamatan-on nga si Timoteo agod lugpayan kag pabakuron ang bag-ong mga disipulo. Gani indi lamang nga si Timoteo nalangkag sa pagtuon gikan sa mga may edad kag sa pagkalipay sa pag-upod sa ila; isa sia ka matuod nga espirituwal nga bulig sa ila.—Binuhatan 17:1-10; 1 Tesalonica 3:1-3.
20. Ano ang maalamon nga himuon mo, kag anong mga pag-alagad ang sarang mo mahimo tungod sa mga may edad?
20 Maalamon nga inyo mailog si Jesus kag si Timoteo kag malangkag nga makabenepisyo gikan sa eksperiensia kag ihibalo sang mga may edad. Makig-upod sa ila kag pamangkota sila. Apang ipakita man ang inyo pagkamainuswagon sa espirituwal paagi sa pagbulig sa ila. May mga tigulang bala ukon balatianon nga magaapresyar kon kamo magapamalaklon kag magahimo sang iban nga pag-alagad sa ila? Ayhan duawon lang ninyo sila, basahan sila, kag magsugid sang mga eksperiensia nga naagom ninyo sa ministeryo.
Papel sang mga Ginikanan kag sang Iban Pa
21. Daw ano ka importante ang papel sang mga ginikanan, kag ano ang indi sarang mapadaku sing sobra?
21 Ang espirituwal nga kapagros sang mga pamatan-on nagadepende sing daku sa panudlo kag halimbawa sang ila mga ginikanan. (Hulubaton 22:6) Si Jesus nakabenepisyo gikan sa pagnuytoy nga ginhatag sa iya sang iya mahadlukon sa Dios nga mga ginikanan sa duta. (Lucas 2:51, 52) Kag pat-od gid nga si Timoteo indi mahimo nga nangin mainuswagon sa espirituwal kon indi bangod sa paghanas sang iya iloy kag lola. (2 Timoteo 1:5; 3:15) Ang importansia sang regular nga panudlo sang Biblia indi gid mapadaku sing labi! Subong mga ginikanan, ginahatag ninyo bala ini? Ukon ginapatumbayaan bala ini?
22. (a) Kon ginakabig sang mga ginikanan ang pagtuon sa Biblia sang pamilya nga importante, paano naapektuhan ang kabataan? (b) Ano nga panuytoy ang mahatag sang mga ginikanan sa ila kabataan?
22 Ang isa ka pamatan-on sa ulong-talatapan sang mga Saksi ni Jehova nagapaathag nga sa sulod sang mga tinuig nga pagtubo, ang wala nagabag-o nga bahin sang pagkabuhi sang ila pamilya amo ang semanal nga pagtuon sang Biblia upod sa kabataan. “Kon kaisa kapoy gid katama si Dad halin sa obra nga halos katulugon na gid sia, apang ang pagtuon ginahiwat bisan paano, kag nagbulig ini sa amon sa pag-apresyar sang pagkaserioso sini.” Mga ginikanan, indi mahimo nga ang inyo kabataan magapabalor sing daku sang espirituwal nga mga butang kon kamo wala nagapabalor sa sini. Gani ipatudok ang mga tulumuron nga pagpayunir kag pagmisyonero kag pag-alagad sa Bethel. Buligi sila nga maapresyar nga ang ministeryo amo ang karera nga may palaabuton kag wala gid sing matuod nga palaabuton sa kalibutanon nga karera.—Ipaanggid ang 1 Samuel 1:26-28.
23. Paano mabuligan sang iban sa kongregasyon ang mga pamatan-on agod mangin mainuswagon sa espirituwal?
23 Mabuligan man sang iban ang mga pamatan-on nga magmainuswagon sa espirituwal. Ayhan matinguhaan ninyo nga makigsugilanon sa ila sa mga miting. Matinguhaan man ninyo nga ilakip sila sa iban ninyo nga hilimuon. Sa pahanugot sang ginikanan, ayhan maupod sang isa ka gulang ang isa ka pamatan-on sa asaynment sa pagpamulongpulong ukon malakip sia sa pagliwaliwa. (Job 31:16-18) Ang diutay nga butang daku sing kahulugan. Ang isa ka nagalakbay nga manugtatap, sang makita nga ang bata nga nagapamati sa iya pamulongpulong wala sing Biblia, nagregalo sang ulihi sa iya sang Biblia. Nalipay gid ang bata indi lamang bangod sa regalo kundi sa interes man nga ginpakita sa iya. Kapin sa 30 ka tuig sang ulihi, ang bata, nga karon isa na ka gulang, nagadumdom gihapon sang pagkalipay sa mahigugmaon nga ginhimo sina nga utod.
24. Ano ang makalilipay nga isugid, kag ano ang dapat nga mangin determinasyon naton?
24 Indi bala makakulunyag mahibaluan nga ginatos ka libo ka “pamatan-on nga kalalakin-an nga kaangay sang tun-og” ang nagabantala sang makapapagsik nga mensahe sang Ginharian kag sa magkubos may amo man kadamo nga pamatan-on nga kababayin-an nga nagahuman ‘sang dakung hubon nga nagbantala sang maayong balita’? Kabay nga iaplikar nila nga tanan ang ila kaugalingon nga magmainuswagon sa espirituwal, kag kabay nga buligan naton sila tanan sa sina nga katuyuan.—Salmo 110:3; 68:11.
Mga Pamangkot nga Repasuhon
◻ Ano ang makabulig sa pamatan-on sa pagpamat-od kon san-o sia mabawtismuhan?
◻ Paano ginatakus sang pagginawi sang pamatan-on ang iya pagkamainuswagon sa espirituwal?
◻ Ano ang magabulig sa mga pamatan-on nga maluyagan ang mga miting kag pag-alagad sa latagon?
◻ Ano nga kaangtanan ang dapat palambuon sang mga pamatan-on upod sa mga may edad?
◻ Paano mabuligan sang mga ginikanan kag mga may edad ang mga pamatan-on?
[Laragway sa pahina 16]
Ano bala ang nagasablag sa imo sa pagpabawtismo?