Kadalag-an—Bisan Ano ang Matabo?

ANG determinasyon nga magmadinalag-on nagapakita nga ang isa may pat-od nga tulumuron. Ano ang imo tulumuron sa kabuhi? Ano ang imo handa nga himuon agod matigayon ini? Sa pagkamatuod, ano dapat ang imo mangin una nga himud-osan agod mangin tunay nga naayawan kag malipayon?

Sa madamong kadutaan sa Third World, ang tipiko nga talaksan sa kabuhi amo ang ginahandum sing daku. Bangod sang mga problema nga ginaatubang didto, ang pagbinagbinag sa nagakaigo nga laygay gikan sa Pulong sang Dios, magabulig sa aton nga matimbangtimbang sing maayo pa ang aton kaugalingon nga mga tulumuron kag kadalag-an, bisan diin man kita nagapuyo.

Bangod sang daku nga kaimulon, ginhimud-osan sang madamo nga tawo ang kadalag-an sa pinansial nga wala nagalakip sang tanan nga butang. Ang iban nangin dibunayag agod matigayon ini. Apang, sang mangin matuod nga mga Cristiano, ginbayaan nila ining panimuot sing permanente agod magpahisuno sa matarong nga mga talaksan sang Biblia.

Apang, bisan ang iban nga mga Cristiano nasulay liwat sa pagtinguha sa kalibutanon nga mga tulumuron. Mahimo sila mahulog sa dicristiano nga pagginawi agod matigayon ang kadalag-an. Ginapatumbayaan sang mga ginikanan ang ila pamilya. Ginpatumbayaan sang mga indibiduwal ang ila pag-alagad sa Dios. Ano sa banta mo ang mangin resulta may kahilabtanan sa kaayawan sa kabuhi kag kalipay?

Nagasugid sa aton sang resulta, ang Biblia nagapaandam: “Ang mga buot magmanggaranon nagakahulog sa panulay kag sa siod kag madamong kailigbon nga binuang . . . Kay ang gugma sa kuwarta amo ang gamut sang tanan nga kalainan, kag paagi sa sining mainit nga handum ang iban nagtalang gikan sa pagtuo kag nagsuntok sang ila mga tagipusuon sing madamong kasakitan.”​—⁠1 Timoteo 6:​9, 10.

“Tanan nga kalainan.” ‘Nagsuntok sing madamong kasakitan.’ Wala ina nagalaragway sing kaayawan kag kalipay, indi bala? Apang, ang eksperiensia sang minilyon ka tawo sa sulod sang mga siglo, bisan tubtob sa karon, nagapakita kon daw ano ka matuod ina nga pinamulong sang Biblia. Ano, nian, ang ginalaygay sini tuhoy sa mga tulumuron kag pagkabuhi sang isa ka Cristiano?

Nagtalang​—⁠Paano?

Sa anong mga paagi ang mga Cristiano nagtalang gikan sa pagtuo? Ginsikway pa sang iban ang diosnon nga mga moral kag mga pagpati. Sa iban nga hitabo ang mga indibiduwal nagpalayo sa dalanon sang diosnon nga debosyon, naggamit sina nga debosyon subong paagi sa pagtigayon sing impluensia sa ibabaw sang iban. Gani ang Biblia nagahambal tuhoy sa “mga tawo nga dunot sing painoino kag nawad-an sang kamatuoran, nga nagahunahuna nga ang diosnon nga debosyon isa ka kalalangan sa pagdaug.” (1 Timoteo 6:⁠5) Bisan pa wala nagabiya sing bug-os sa Cristianismo, mahimo nila ginalapas ang mga prinsipio sang Biblia nga amo ang kinahanglanon nga mga elemento sa Cristianong pagtuo.

Ginsilingan ni Jesus ang iya mga sumulunod nga indi mangin kaangay sa katawhan sang kalibutan nga nagapakaginuo sa iban. Nagsiling sia: “Indi mangin subong sini sa inyo; kundi ang bisan sin-o sa inyo nga buot mangin daku mangin alagad ninyo.” Sang nagapakamalaut sa Judiyong relihiosong mga lider, si Jesus nagdugang pa. Ginpakita niya nga ang daku nga gugma sa kalibutanon nga kabantugan dikalahamut-an sa Dios. (Mateo 20:26; 23:​6-9, 33) Busa, ang mga Cristiano dapat manikasog sa pag-alagad sa isa kag isa sa baylo sang sa paglabaw ukon paggahom sa iban. Ang isa nga nagahigugma sa kuwarta nga nagapanikasog magmadinalag-on bisan ano ang matabo madali nga mapatalang gikan sa sini nga dalanon.

Kamusta ka sa sini nga bahin? Ginatakus mo bala ang imo kadalag-an paagi sa kon tubtob diin ka may awtoridad sa ibabaw sang iban? Ginamaniobra ukon ginapatiku mo bala ang Cristianong mga prinsipio kag mga doktrina agod maangkon ang awtoridad ukon matigayon ini? Nagabatyag ka bala nga dapat mo matigayon ang labi pa sang sa imo mga katubotubo bisan ano man ang matabo? Nalipay ka bala sa pagsugilanon nahanungod sa imo manggad ukon natapos nga karera? Kon amo, nian dapat mo analisahon kon bala nagtalang ka gikan sa pagtuo.

Ang Kasakit sang “Kadalag-an”

Nagsiling man si Jesus: “Dili kamo magtipon sa inyo kaugalingon sing mga bahandi sa duta . . . Kay kon diin ang inyo bahandi, didto man ang inyo tagipusuon . . . Indi kamo makaalagad sa Dios kag sa Manggad.” (Mateo 6:​19-24) Ang mga ginikanan bala nga nagatuytoy sa ila kabataan padulong sa materyal nga mga tulumuron kag kalibutanon nga mga karera nagasunod sini nga laygay? Takus bala ang pagpadaku sa kalibutanon nga kadalag-an kon bayaan sang kabataan ang kamatuoran kag adoptahon ang dicristiano nga estilo sang kabuhi? Takus bala ini nga isakripisyo ukon, sa dimagkubos, ibutang sa katalagman ang ila espirituwal nga kabuhi tungod sa “mga bahandi sa duta”? Ang mga ginikanan nga nagahimo sini masami nga nakatukib nga sila ‘nagsuntok sing madamong kasakitan’ tungod sa kabalaka sa ila kabataan kag sa paghinulsol sa espirituwal​—⁠kag kon kaisa sa pisikal​—⁠nga pagkawasi sa ila.

Ang gugma sa manggad isa ka nagainsister nga agalon. Ginakuha sini ang tion, kusog, kag ikasarang sang mga tawo, kag ginapunggan ang diosnon nga debosyon. Masami sini ginasulay ang mga tawo sa pagpangita sing daku pa nga manggad kag kalibutanon nga kabantugan, busa nagapahilayo sing labi sa ila gikan sa kamatuoran. Husto ang ginasiling sang Biblia: “Ang nagahigugma sang pilak indi mabusog sing pilak, bisan ang nagahigugma sang kabuganaan sing patubas.”​—⁠Manugwali 5:⁠10.

Bisan sa tapos mangin Cristiano, ang gugma sang isa ka negosyante nga lalaki sa Aprika sa pinansial nga kadalag-an padayon nga amo ang una sa iya kabuhi. Ginpatumbayaan niya ang Cristianong hilikuton pabor sa sosyal nga mga pagduaw sa kalibutanon nga mga kaupdanan sa negosyo. Wala sia mag-uswag sa espirituwal, walay sapayan sang mga panikasog sang mga gulang sa iya kongregasyon nga buligan sia. Busa nasapwan niya ang kaugalingon nga nagapangduhaduha sa espirituwal​—⁠sa isa ka lugar diin halos indi sia isa ka Cristiano apang maluyag makilala subong Cristiano. Mahangpan naton tanan nga ang iya kahimtangan wala nagapatubas sing tudok nga kaayawan sa kabuhi kag sa mapinadayunon nga kalipay.

Ina nga mga tawo mahimo nga nagaatubang sing espirituwal nga kasakit. Ang negosyo kag sosyal nga pagpakig-upod sa mga tawo nga nagaduhaduha sa pagkabunayag ukon seksuwal nga moralidad nagapadayag sa isa sa dimaayo nga impluensia. Busa ang mga Cristiano nga nadayag kinahanglan nga makig-away batok sini nga mga impluensia kag masami nga makigsumpong sa ila konsiensia. Ang iban nangin kaangay sang ulihi sa ila kaupdanan kag bug-os nga napatalang gikan sa kamatuoran. (1 Corinto 15:33) Ano ang pulos sang pinansial nga kadalag-an kon nagadul-ong ini sa espirituwal kag moral nga kabang-awan? Subong sang ginsiling ni Jesus: “Kay ano bala ang mapulos sang tawo kon maangkon niya ang bug-os nga kalibutan kag madula ang iya kalag?”​—⁠Mateo 16:⁠26.

Isa ka Maayo Pa nga Sahi sang Kadalag-an

Ginlig-on sang eksperiensia nga maalamon ang magpamati sa sining laygay sang Biblia: “Dili kamo magpauyon sa sining sistema sang mga butang kundi . . . matilawan kon ano ang maayo kag kalahamut-an kag himpit nga kabubut-on sang Dios.” “Dili ninyo paghigugmaon ang kalibutan ukon ang mga butang nga yara sa kalibutan. Kon ang bisan sin-o nagahigugma sang kalibutan, ang gugma tungod sa Amay wala sa iya.” Huo, maalamon kita kon wala naton ginailog ang kalibutan ukon ginakalangkagan kon ano ang ginatanyag sini. Ang una nga kabalak-an naton dapat nga kalahamut-an sa Dios, nga indi naton matigayon paagi sa paghimud-os sa mga butang sang kalibutan.​—⁠Roma 12:2; 1 Juan 2:​15, 16.

Gin-ilustrar ini ni Jesus sa isa ka mangunguma nga nagsalig sa iya manggad apang ginsingganan sia sang Dios: “Buangbuang, karon nga gab-i ginakinahanglan sa imo ang imo kalag. Sin-o, nian, ang magatag-iya sang mga butang nga imo naaman?” Nagasumaryo sang iya ilustrasyon, si Jesus nagsiling: “Amo man sia nga nagatigana sing bahandi sa iya kaugalingon kag indi manggaranon sa Dios.” Ginapakita ni Jesus nga “ang kabuhi sang tawo indi sa kabuganaan sang mga butang nga naangkon niya.”​—⁠Lucas 12:​15-21.

Gingamit ni Jesus ang buhi nga halimbawa sang isa ka manggaranon nga pamatan-on nga gumalahom agod ipakita ina man nga butang. Ini nga tawo madinalag-on sa kalibutanon nga kahulugan, kag luyag niya nga mangin maayo sa moral. Apang, wala sia ginkabig ni Jesus nga simbulo sang kadalag-an. Sa baylo, nagsiling si Jesus nga mangin mabudlay para sa kaangay nga mga tawo ang “pagsulod sa ginharian sang Dios.” Kalabanan nga mga tawo sa sina nga kahimtangan indi handa sa pagsakripisyo sa materyalistiko nga mga interes kag sa pagpangita sa Ginharian sang Dios subong ang panguna nga tulumuron sa ila kabuhi.​—⁠Lucas 18:​18-30.

Dugang nga nagapadaku sang pag-una sa espirituwal nga mga interes, si Jesus nagsiling: “Dili kamo maghimud-os nga nagasiling, ‘Ano bala ang aton kaunon?’ ukon, ‘Ano bala ang aton imnon?’ ukon, ‘Ano ang aton ipanapot?’ Kay ang mga pungsod nagapangita sini tanan nga butang. Kag ang inyo Amay nga langitnon nakahibalo nga kamo may kinahanglan sini tanan. Apang, pangitaa anay ninyo ang ginharian kag ang iya pagkamatarong, kag tanan ini nga butang idugang sa inyo.” Busa, kon tuhoy sa kinahanglanon nga mga butang, dapat naton tadlungon ang butang nga aton ginauna. Agod tunay kita nga mangin madinalag-on​—⁠agod matigayon ang kalipay kag masapwan ang tunay nga kaayawan​—⁠ang espirituwal dapat nga magauna sa materyal.​—⁠Mateo 6:​31-33.

Padayon nga Pangitaa ang Espirituwal nga Kadalag-an

Gani ang maalamon nga dalanon maathag nga amo ang pagpanikasog sa kadalag-an paagi sa pagpangita sa Ginharian sang Dios kag sa iya pagkamatarong. Nagalakip ini sang pagtuon sa Biblia agod “inyo matilawan kon ano ang maayo kag kalahamut-an kag himpit nga kabubut-on sang Dios.” Ang iya kabubut-on nagalakip sang pag-una sang pag-alagad sa iya sa inyo kabuhi, sang pagpakigbahin ninyo sing bug-os sa Cristianong ministeryo, sang indi ninyo pagpatumbaya sa Cristianong mga miting; kag sang pagkabuhi ninyo sing matadlong sa moral nahisuno sa pagkamatarong sang Dios. Ini nga mga butang indi dapat ipahigad, ukon tabunan sang materyalistiko nga mga interes. Amo sini ang ginapakita sang laygay ni Jesus sa manggaranon nga lamharon nga gumalahom: “Ibaligya ang tanan mo kag ipanagtag sa mga imol, kag may bahandi ka sa langit; kag kari magsunod sa akon.”​—⁠Roma 12:2; Lucas 18:⁠22.

Sa amo, ginapabakud ninyo ang inyo kaugalingon nga espirituwalidad kag ang iya sang inyo pamilya. Sa baylo nga mangin matinaastaason ukon maglaum sa walay pat-od nga mga manggad, mangin yara kamo sa tunga sang ‘manggaranon sa maayong mga buhat, . . . nga nagatigana sa ila kaugalingon sing maayong sadsaran sa palaabuton, agod nga makapanguyat sila sa kabuhi nga amo ang kabuhi nga totoo.’ Huo, ang inyo tulumuron sarang mangin ang kabuhi nga walay katapusan sa ginpasag-uli nga Paraiso sa duta bangod “ang kalibutan nagataliwan kag ang kailigbon sini, apang ang nagahimo sang kabubut-on sang Dios nagapadayon sa gihapon.” Wala na sing daku pa nga kadalag-an ang sarang mo matigayon.​—⁠1 Timoteo 6:​17-19; 1 Juan 2:⁠17.

[Laragway sa pahina 5]

Kuwarta bala ang solusyon?

[Laragway sa pahina 7]

Pakuhaon bala sang mga ginikanan ang ila kabataan sing mataas pa nga edukasyon agod matigayon ang kadalag-an?