ILUGA ANG ILA PAGTUO
Ginpahayag Sia nga “Matarong Paagi sa mga Buhat”
NAGLILI si Rahab sa bintana samtang nagapamanagbanag sa Jerico. Nagtipon sa gua ang nagasalakay nga mga soldado sang Israel. Samtang nagasugod naman sila sa pagmartsa palibot sa siudad, nagatap-ok ang yab-ok kag mabatian ang magahod nga tunog sang mga budyong.
Sa Jerico nagaistar si Rahab. Nahibaluan niya ang mga alagyan, balay, tiendahan, kag mga balaligyaan sini. Mas kilala niya ang mga tawo diri. Nabatyagan niya nga nahadlok pa gid sila samtang nagalabay ang mga inadlaw kag padayon nga ginahimo sang mga Israelinhon ining makatilingala nga ritwal—pagmartsa sa palibot sang siudad isa ka bes kada adlaw. Pero samtang mabatian ang tunog sang budyong sa mga dalanon kag mga plasa sang Jerico, wala nahadlok si Rahab, indi pareho sa mga tawo didto.
Nagtan-aw si Rahab sang nagsugod sa pagmartsa sing temprano pa ang mga soldado sang ikapito nga adlaw. Nakita niya sa tunga nila ang ila mga saserdote nga nagapatunog sang mga budyong kag nagadala sang balaan nga kaban nga nagarepresentar sang presensia sang ila Dios nga si Jehova. Mahanduraw naton nga nagakapyot si Rahab sa lubid nga eskarlata nga nagabitay sa iya bintana, nga makita sa gua sang daku nga pader sang Jerico. Ginpahanumdom sadto nga lubid si Rahab sang iya paglaum nga sia kag ang iya pamilya makaluwas sa kalaglagan sang siudad. Traidor bala si Rahab? Indi para kay Jehova bangod para sa Iya isa sia ka babayi nga may daku nga pagtuo. Balikan naton ang kasaysayan ni Rahab kag tan-awon kon ano ang matun-an naton sa iya.
SI RAHAB NGA MAKIHILAWASON
Si Rahab isa ka prostityut. Nakibot sa sini nga kamatuoran ang pila ka komentarista sa Biblia sang una amo nga ginsiling nila nga isa lang sia ka manugbantay sang dalayunan. Pero ang Biblia prangka kag wala nagatago sang kamatuoran. (Josue 2:1; Hebreo 11:31; Santiago 2:25) Ginabaton sang mga Canaanhon ang sahi sang obra ni Rahab. Pero indi pirme madula sang kultura ang konsiensia, ang nasulod nga pagbatyag sang husto kag sayop nga ginbutang ni Jehova sa aton tanan. (Roma 2:14, 15) Mahimo nga nahuya man si Rahab sa paagi sang iya pagkabuhi. Mahimo nga pareho sa madamo subong nga nagakabuhi kaangay niya, nakabatyag man sia nga wala na sing pasingadtuan, nga wala na sing iban pa nga mahimo kon luyag niya nga saguron ang iya pamilya.
Wala duhaduha nga naghandum si Rahab sang mas maayo nga kabuhi. Ang iya lugar puno sang kasingki kag imoralidad, lakip ang incesto kag bestialidad. (Levitico 18:3, 6, 21-24) Lapnag gid ini nga kalautan bangod sang relihion. Ginasakdag sa templo ang pagsimba paagi sa prostitusyon kag ang pagsimba sa demonyo nga dios nga sanday Baal kag Molec nga nagalakip sang paghalad sang buhi nga kabataan sa kalayo.
Si Jehova indi bulag sa nagakatabo sa Canaan. Ang matuod, bangod sang madamo nga kalautan nga ginahimo sang mga Canaanhon, si Jehova nagsiling: “Ang duta nadagtaan, gani ginsilotan ko ang kalautan niya, kag ginsuka sang duta ang iya mga pumuluyo.” (Levitico 18:25) Ano ang nadalahig sa ‘pagsilot sa ila kalautan’? Sa kabilugan, ginsaaran sang Dios ang Israel: “Ang GINOO nga imo Dios magasobol sadtong mga pungsud gikan sa atubangan mo sing amat-amat.” (Deuteronomio 7:22) Ginatos ka tuig ang nagligad, ginsaad ni Jehova sa pamilya ni Abraham ang duta, kag ang “Dios . . . indi makabutig.”—Tito 1:2; Genesis 12:7.
Pero nagsugo man si Jehova nga ang pila ka tribo sa duta papason. (Deuteronomio 7:1, 2) Subong matarong nga “Hukom sang bug-os nga duta,” nabasa niya ang tagsa ka tagipusuon kag nakahibalo gid sia sang ila tuman nga kalautan kag imoralidad. (Genesis 18:25; 1 Cronica 28:9) Ano ayhan ang kahimtangan ni Rahab sang nagpuyo sia sa sina nga ginpakamalaut nga siudad? Mahanduraw naton kon ano ang iya ginbatyag sang mabatian niya ang balita parte sa Israel. Nahibaluan niya nga bangod gintuytuyan sang Dios sang Israel ang iya katawhan, nga gindaugdaug nga pungsod sang mga ulipon, nadaug sini ang soldado sang Egipto nga amo ang pinakagamhanan sa bilog nga kalibutan sadto. Kag subong salakayon sang Israel ang Jerico! Pero, ang mga tawo sa siudad padayon gihapon sa ila kalautan. Amo nga nahangpan naton nga ang Biblia nagtawag sa kaupod nga mga Canaanhon ni Rahab nga “di-matinumanon.”—Hebreo 11:31.
Pero tuhay si Rahab. Sa sulod sang mga tinuig, mahimo nga ginapamalandungan niya ang mga balita nga iya nabatian parte sa Israel kag sa Dios sini nga si Jehova nga lain gid sa mga dios sang mga Canaanhon! Isa sia ka Dios nga nagapakig-away para sa iya katawhan sa baylo nga paantuson sila, nga nagapataas sang moral sang iya sumilimba sa baylo nga higkuan sila. Ginatamod sini nga Dios nga hamili ang mga babayi, indi lang butang para sa sekso nga ginabakal, ginabaligya, kag ginagamit sa makahuluya nga pagsimba. Sang nahibaluan ni Rahab nga nagakampo ang Israel sa tabok sang Jordan, nga handa na magsalakay, mahimo nga nasubuan sia sa madangatan sang iya katawhan. Natalupangdan bala ni Jehova si Rahab kag ginpabaloran ang maayo sa iya?
Sa karon, madamo nga tawo ang pareho kay Rahab. Daw wala sila sing mahimo, kag naipit sa paagi sang pagkabuhi nga nagdula sang ila dignidad kag kalipay. Nagabatyag sila nga wala sing nagaulikid kag nagapabalor sa ila. Ang natabo kay Rahab nagapahanumdom sa aton nga nagaulikid ang Dios sa tanan. Bisan daw ano pa kanubo ang pagtan-aw naton sa aton kaugalingon, “indi sia malayo sa tagsa sa aton.” (Binuhatan 17:27) Malapit sia, handa, kag gusto gid maghatag sing paglaum sa tanan nga nagatuo sa iya. Ginhimo bala ina ni Rahab?
GINBATON NIYA ANG MGA ESPIYA
Isa ka adlaw, sang wala pa ginsalakay sang mga Israelinhon ang Jerico, may duha ka dumuluong nga nagkadto sa balay ni Rahab. Nagalaum sila nga indi matalupangdan, pero sa sina nga tensionado nga siudad, madamo ang alerto para sa mga espiya sang Israel. Mahimo nga natalupangdan sila gilayon ni Rahab, kay dalayunan lang ang ila ginapangita kag indi ang serbisyo sang prostityut.
Ining duha mga espiya gid man sang Israel. Ang ila kumander nga si Josue nagpadala sa ila agod mahibaluan ang ikasarang kag kaluyahon sang Jerico. Amo ini ang una nga siudad sang Canaan nga kinahanglan salakayon sang Israel kag mahimo nga amo ini ang pinakamabakod. Luyag mahibaluan ni Josue kon ano ang mahimo atubangon niya kag sang iya mga soldado. Hungod nga ginpili sang mga espiya ang balay ni Rahab. Sa sini nga lugar, sa balay sang prostityut, mahimo indi matalupangdan ang mga dumuluong nga magkadto. Mahimo man naglaum sila nga makakuha sing importante nga impormasyon sa mga tawo nga nagaistoryahanay.
Ang Biblia nagasiling nga “ginbaton [ni Rahab] sing maabiabihon ang mga mensahero.” (Santiago 2:25) Gindala niya sila sa iya balay, kag bisan pa nagaduhaduha sia kon sin-o sila kag kon ngaa yara sila didto, ginpadayon niya sila. Mahimo nga luyag niya makatuon pa sing dugang parte sa ila Dios nga si Jehova.
Pero sing hinali lang, nag-abot ang mga tinawo sang hari sang Jerico! Nabatian nila nga ang mga espiya sang Israel nagkadto sa balay ni Rahab. Ano ang himuon ni Rahab? Kon proteksionan niya ining duha ka dumuluong, indi ayhan mabutang sia kag ang iya pamilya sa katalagman? Indi ayhan patyon sila sang katawhan sang Jerico kon taguon niya ini nga mga kaaway? Bisan pa sini, mahimo nga sigurado na si Rahab kon sin-o gid sila. Kon nahibaluan na niya nga mas maayo si Jehova sangsa iya dios, indi bala nga kahigayunan na niya ini nga magdampig kay Jehova?
Diutay lang ang tion ni Rahab para mamensar, pero mataktika gid sia kag maabtik. Gintago niya ang mga espiya sa tinangkas sang mga flax nga nabulad sa atop sang iya balay. Dayon nagsiling sia sa mga tinawo sang hari: “Hoo, ang mga lalaki nag-abut sa akon, apang wala ko mahibaloi kon tagadiin sila; kag sa tion nga inugtakop sang gawang, sang madulum na, ang mga tawo naggowa; kon diin magkadto ang mga lalaki wala ako makahibalo; lagsa sila gilayon, kay malambut ninyo sila.” (Josue 2:4, 5) Handurawa nga ginatan-aw ni Rahab ang guya sang mga tinawo sang hari kag nahadlok nga basi matalupangdan nila nga nakulbaan sia.
Nagmadinalag-on gid ang iya padihot! Nagdalidali ang mga tinawo sang hari pakadto sa manabaw nga bahin sang Jordan. (Josue 2:7) Mahimo nga nahaw-asan sa kakulba si Rahab. Paagi sa simple nga padihot, napatalang niya ang mga manugpatay nga indi dapat makahibalo sang kamatuoran, kag naluwas niya ang inosente nga mga alagad ni Jehova.
Dalidali nga nagbalik si Rahab sa atop kag ginsugid sa duha ka espiya ang iya ginhimo. Ginsugid man niya ang importante nga kamatuoran: Nahadlok kag nakulbaan ang iya mga kasimanwa sa ila. Mahimo nga ining maayo nga balita nagpahalipay gid sa mga espiya. Ang malaut nga mga Canaanhon nahadlok sa gahom sang Dios sang Israel nga si Jehova! May ginsugid pa gid si Rahab nga mas importante para sa aton. Nagsiling sia: “Ang GINOO nga inyo Dios amo sia ang Dios sa langit sa ibabaw kag sa duta sa idalum.” (Josue 2:11) Ang iya nabatian parte kay Jehova hustuhan na para mahibaluan niya nga: Ang Dios sang Israel takus gid saligan. Nagtuo sia kay Jehova.
Para kay Rahab, wala sing duhaduha nga padaugon ni Jehova ang iya katawhan. Gani nakiluoy sia nga luwason man sia kag ang iya pamilya. Nagsugot ang mga espiya, kag ginsilingan si Rahab nga indi ini pag-isugid sa iban kag magbutang sing lubid nga eskarlata sa iya bintana sa pader sang siudad agod maproteksionan sia kag ang iya pamilya.—Josue 2:12-14, 18.
May importante nga kamatuoran kita nga matun-an kay Rahab parte sa pagtuo. Subong sang ginasiling sang Biblia, “ang pagtuo nagasunod sa butang nga nabatian.” (Roma 10:17) Nabatian niya ang masaligan nga mga report parte sa gahom kag hustisya ni Jehova nga Dios, amo nga nagtuo sia kag nagsalig sa iya. Sa karon, mas madamo kita sang makuhaan sing ihibalo parte kay Jehova. Magahimo bala kita sing paagi agod mas makilala naton sia kag magtuo sa iya base sa aton natun-an sa iya Pulong, ang Biblia?
NARUMPAG ANG DAKU NGA PADER
Ginsunod sang duha ka espiya ang ginhambal ni Rahab nga manaug sila sa pader paagi sa lubid nga nagabitay sa iya bintana kag malagyo pakadto sa kabukiran. Madamo sing kuweba sa matag-as nga mga bakulod sa aminhan sang Jerico nga puede panaguan sang mga espiya asta nga makalab-ot sila sa kampo sang Israel dala ang maayo nga balita nga ginsugid sa ila ni Rahab.
Sang ulihi, mahimo nga nakulbaan gid ang katawhan sang Jerico sang nahibaluan nila nga paagi sa milagro, ginpauntat ni Jehova ang pag-ilig sang Suba Jordan para makatabok ang mga Israelinhon sa mamala nga duta. (Josue 3:14-17) Pero para kay Rahab, ini nga balita dugang nga pamatuod nga wala gid sia nagsala sa pagtuo kay Jehova.
Dayon nagmartsa ang mga Israelinhon sa palibot sang Jerico sing tag-isa ka bes sa sulod sang anom ka adlaw. Nag-abot na ang ikapito nga adlaw kag pinasahi gid ini. Subong sang ginsambit sa panugod, nagsugod ang pagmartsa sang pamanagbanag, kag sang nalibot na sang mga soldado sing isa ka bes ang siudad, padayon pa sila nga naglibot. (Josue 6:15) Ano ang ginahimo sang mga Israelinhon?
Sang ulihi, matapos ang ikapito nga pagmartsa sang ikapito nga adlaw, nag-untat ang mga soldado. Nag-untat man sa pagtunog ang mga budyong. Tuman gid kalinong. Mahimo nga tuman gid ang kakulba sa siudad. Dayon, sang nagsenyas si Josue, ang mga soldado sang Israel nagsinggit sing mabaskog sa una nga higayon. Indi ayhan naghunahuna ang mga bantay sang pader sang Jerico nga tumalagsahon ini nga sahi sang pag-atake, ang pagsinggit lang? Kon amo, wala naglawig ang ila pagpamensar. Ang daku nga pader nagtay-og. Nag-uyog ini, naglitik, kag narumpag—naghaplak sa duta! Pero, samtang nagahawan ang yab-ok, may pader pa nga nabilin. Amo ini ang balay ni Rahab, patimaan sang pagtuo sang isa ka babayi. Handurawa ang iya ginabatyag samtang nakita niya nga ginproteksionan sia ni Jehova!a Kag naluwas man ang iya pamilya!—Josue 6:10, 16, 20, 21.
Ginkilala man sang katawhan ni Jehova ang pagtuo ni Rahab. Sang makita nila nga ang iya balay na lang ang nabilin, nahibaluan nila nga nahamuot sa iya si Jehova. Ginluwas sia kag ang iya pamilya sa kalaglagan sining malaut nga siudad. Pagkatapos sang inaway, gintugutan sia nga mag-istar malapit sa kampo sang Israel. Sang ulihi, nangin bahin sia sang katawhan sang Israel. Napamana niya si Salmon. Ang ila bata nga si Boaz nagdaku man nga may tumalagsahon nga pagtuo. Ginpangasawa niya ang Moabita nga si Rut.b (Rut 4:13, 22) Si Hari David kag sang ulihi ang Mesias mismo nga si Jesucristo naghalin sa sining pamilya nga may daku nga pagtuo.—Josue 6:22-25; Mateo 1:5, 6, 16.
Ginapakita sang kasaysayan ni Rahab nga tanan kita importante kay Jehova. Ginatalupangod niya kita, mabasa niya ang aton tagipusuon, kag nalipay sia nga makita kon may pagtuo kita, pareho sang nakita niya kay Rahab. Ang iya pagtuo nagpahulag sa iya. Ang Biblia nagasiling, nga sia “ginpahayag . . . nga matarong paagi sa mga buhat.” (Santiago 2:25) Maalamon gid nga ilugon naton ang iya pagtuo!
a Talalupangdon nga gin-ugyunan ni Jehova ang kasugtanan sang duha ka espiya kag ni Rahab.
b Para makatuon sing dugang pa parte kanday Rut kag Boaz, basaha ang artikulo nga “Iluga ang Ila Pagtuo” sa Hulyo 1 kag Oktubre 1, 2012 nga isyu sang Ang Lalantawan.