“Ang Kamatayon Dulaon”

“Subong katapusan nga kaaway, ang kamatayon dulaon.” —⁠1 CORINTO 15:⁠26.

1, 2. (a) Anong paglaum ang ginhatag ni apostol Pablo sa mga patay? (b) Anong pamangkot tuhoy sa pagkabanhaw ang ginhinun-anunan ni Pablo?

“NAGATUO ako sa . . . pagkabanhaw sang lawas, kag sa kabuhi nga walay katapusan.” Amo sina ang ginasiling sang Kredo sang mga Apostoles. Ang mga Katoliko kag mga Protestante matinumanon nga nagasulitsulit sini, nga wala gid sing hinalung-ong nga ang ila mga pagtuluuhan kaanggid gali sa Griegong pilosopiya sa baylo nga sa gintuuhan sang mga apostoles. Apang, ginsikway ni apostol Pablo ang Griegong pilosopiya kag wala magtuo sa dimamalatyon nga kalag. Apang, malig-on sia nga nagpati sa palaabuton nga kabuhi kag nagsulat sa idalom sang inspirasyon: “Subong katapusan nga kaaway, ang kamatayon dulaon.” (1 Corinto 15:26) Ano gid bala ang kahulugan sina para sa nagatagumatayon nga katawhan?

² Bilang sabat, balikan naton ang paghinun-anon ni Pablo tuhoy sa pagkabanhaw nga ginrekord sa 1 Corinto kapitulo 15. Madumduman ninyo nga sa una nga mga bersikulo, ginpamatud-an ni Pablo ang pagkabanhaw subong isa ka importante nga bahin sang Cristianong doktrina. Karon ginapatuhuyan niya ang isa ka espesipiko nga pamangkot: “Apang, magasiling ang isa: ‘Paano bala banhawon ang mga patay? Huo, sa ano nga sahi sang lawas sila magakari?’ ”​—⁠1 Corinto 15:⁠35.

Ano nga Sahi sang Lawas?

3. Ngaa ginsikway sang iban ang pagkabanhaw?

³ Sang ginpautwas ini nga pamangkot, mahimo gid nga tuyo ni Pablo nga balabagan ang impluwensia sang pilosopiya ni Plato. Si Plato nagtudlo nga ang tawo may dimamalatyon nga kalag nga nagapadayon sa pagkabuhi pagkapatay sang lawas. Para sa mga ginpadaku sa sina nga ideya, ang Cristianong panudlo tuhoy sa pagkabanhaw daw indi na kinahanglanon. Kon ang kalag padayon nga nagakabuhi kon mapatay, ano pa ang pulos sang pagkabanhaw? Isa pa, ang pagkabanhaw mahimo nga daw indi makatarunganon. Kon ang lawas mangin yab-ok na, ngaa may yara pa nga pagkabanhaw? Ang komentarista sang Biblia nga si Heinrich Meyer nagasiling nga ang pagpamatok sang pila ka mga taga-Corinto mahimo nga pasad sa “pilosopiya nga imposible ipasag-uli ang elemento nga nagahuman sa lawas.”

4, 5. (a) Ngaa ang pagpamatok sang mga walay pagtuo indi makatarunganon? (b) Ipaathag ang ilustrasyon ni Pablo tuhoy sa “uyas.” (c) Ano nga sahi sang mga lawas ang ginahatag sang Dios sa ginbanhaw nga mga hinaplas?

⁴ Ginbuyagyag ni Pablo ang kabuangan sang ila pangatarungan: “Ikaw nga dimakatarunganon nga tawo! Ang imo ginasab-ug indi mabuhi kon indi anay mapatay; kag tuhoy sa ginasab-ug mo, ginasab-ug mo, indi ang lawas nga magatubo, kundi ang uyas lamang, ayhan sang trigo ukon sang bisan ano pa nga iban; apang ang Dios nagahatag sini sing lawas suno sa nahamut-an niya, kag sa kada isa sang mga binhi ang iya kaugalingon nga lawas.” (1 Corinto 15:​36-38) Indi ang lawas anay sang mga tawo samtang yari pa sila sa duta ang banhawon sang Dios. Sa baylo, may yara pagbalhin.

⁵ Ginapaanggid ni Pablo ang pagkabanhaw sa pagpanugdo sang isa ka binhi. Ang diutay nga binhi sang trigo indi gid pareho sa tanom nga magatubo gikan sa sini. Ang The World Book Encyclopedia nagasiling: “Kon ang binhi magasugod sa pagpanugdo, nagasuyop ini sing madamo nga tubig. Ang tubig nagatuga sing madamong kemikal nga mga pagbalhin sa sulod sang binhi. Ginapahabok sini ang nasulod nga mga tisyu sang binhi kag nagaulhot ang binhi sa panit.” Subong resulta, ang binhi nagakapatay subong isa ka binhi kag nangin isa ka nagatubo nga tanom. “Ang Dios nagahatag sa sini sing lawas” sa kahulugan nga ginapadapat niya ang sientipiko nga mga kasuguan nga magatuytoy sa pagtubo sini, kag ang tagsa ka binhi nagabaton sing lawas suno sa sahi sini. (Genesis 1:11) Sing kaanggid, ang hinaplas nga mga Cristiano dapat anay mapatay subong mga tawo. Nian, sa gintalana nga tion sang Dios, ginabanhaw niya sila sa bag-o na nga lawas. Subong sang ginsiling ni Pablo sa mga taga-Filipos: “Si Jesucristo . . . magabalhin sang aton kubos nga lawas nga mangin subong sa iya mahimayaon nga lawas.” (Filipos 3:​20, 21; 2 Corinto 5:​1, 2) Ginbanhaw sila sa espiritu nga mga lawas kag nagakabuhi sa espirituhanon nga duog.​—⁠1 Juan 3:⁠2.

6. Ngaa makatarunganon patihan nga ang Dios makahatag sa mga banhawon sing nagakaigo nga espiritu nga mga lawas?

⁶ Mabudlay gid bala ini patihan? Indi. Si Pablo nangatarungan nga ang mga sapat may madamong lainlain nga sahi sang lawas. Isa pa, ginapatuhay niya ang langitnon nga mga anghel sa unod-kag-dugo nga mga tawo, nga nagasiling: “May langitnon nga mga lawas, kag dutan-on nga mga lawas.” May daku man nga pagkananuhaytuhay sa wala sing kabuhi nga tinuga. “Ang bituon tuhay sa bituon sa himaya,” siling ni Pablo, antes pa natukiban sang siensia ang langitnon nga mga hubon subong sang blue stars, red giants, kag white dwarfs. Bangod sini, indi bala makatarunganon nga ang Dios makaaman sing espiritu nga mga lawas para sa ginbanhaw nga mga hinaplas?​—⁠1 Corinto 15:​39-41.

7. Ano ang kahulugan sang pagkadimadinulunton? sang pagkadimamalatyon?

⁷ Nian si Pablo nagsiling: “Amo man ang pagkabanhaw sang mga patay. Ginasab-ug ini sa pagkamadinulunton, ginabanhaw ini sa pagkadimadinulunton.” (1 Corinto 15:42) Ang tawhanon nga lawas, bisan pa himpit, madinulunton. Mahimo ini mapatay. Halimbawa, si Pablo nagsiling nga ang ginbanhaw nga si Jesus “wala na gintuyo nga magbalik sa kaduluntan.” (Binuhatan 13:34) Indi na sia magakabuhi liwat sa madinulunton, bisan pa himpit, nga tawhanon nga lawas. Ang lawas nga ginahatag sang Dios sa ginbanhaw nga mga hinaplas dimadinulunton​—⁠indi mapatay ukon madunot. Si Pablo nagapadayon: “Ginasab-ug ini sa kahuluy-an, ginabanhaw ini sa himaya. Ginasab-ug ini sa kaluyahon, ginabanhaw ini sa gahom. Ginasab-ug ini sa pisikal nga lawas, ginabanhaw ini sa espirituwal nga lawas.” (1 Corinto 15:​43, 44) Dugang pa, si Pablo nagsiling: “Ining mamalatyon dapat magsuklob sing pagkadimamalatyon.” Ang pagkadimamalatyon nagakahulugan sing walay katapusan, dimalaglag nga kabuhi. (1 Corinto 15:​53; Hebreo 7:16) Sa sining paagi, ang mga ginbanhaw may “larawan sang isa nga langitnon,” si Jesus, nga nagpaposible sang ila pagkabanhaw.​—⁠1 Corinto 15:​45-49.

8. (a) Paano naton nahibaluan nga ang mga banhawon amo gihapon nga mga indibiduwal sang buhi pa sila sa duta? (b) Anong mga tagna ang matuman kon mahanabo ang pagkabanhaw?

⁸ Walay sapayan sining pagbalhin, amo gihapon nga mga indibiduwal antes sila napatay ang banhawon. Banhawon sila nga may pareho nga memorya kag pareho kaayo nga Cristianong mga kinaiya. (Malaquias 3:​3; Bugna 21:​10, 18) Sa sini nga bahin kaangay sila kay Jesucristo. Nagbalhin sia halin sa espiritu pakadto sa tawhanon nga lawas. Nian napatay sia kag ginbanhaw subong isa ka espiritu. Apang, “si Jesucristo amo man kahapon kag karon, kag sing dayon.” (Hebreo 13:8) Isa gid ka mahimayaon nga pribilehiyo sang mga hinaplas! Si Pablo nagsiling: “Apang kon ining madinulunton magsuklob sing pagkadimadinulunton kag ining mamalatyon magsuklob sing pagkadimamalatyon, nian matuman ang pulong nga nasulat na: ‘Ang kamatayon gintulon sing dayon.’ ‘Kamatayon, diin bala ang imo kadalag-an? Kamatayon, diin bala ang imo sudlot?’ ”​—⁠1 Corinto 15:​54, 55; Isaias 25:​8; Oseas 13:⁠14.

Dutan-on nga Pagkabanhaw?

9, 10. (a) Sa konteksto sang 1 Corinto 15:​24, ano ang “katapusan,” kag anong mga hitabo ang mahanabo may kaangtanan sa sini? (b) Ano ang dapat matabo agod ang kamatayon madula?

⁹ May palaabuton bala para sa minilyon nga wala sing paglaum nga magkabuhi sing dimamalatyon sa espiritu sa langit? Huo, may yara! Sa tapos mapaathag nga ang langitnon nga pagkabanhaw mahanabo sa tion sang presensia ni Cristo, ginlaragway ni Pablo ang masunod nga mga hitabo, nga nagasiling: “Masunod, ang katapusan, kon matugyan niya ang ginharian sa iya Dios kag Amay, kon malaglag na niya ang tanan nga panguluhan kag ang tanan nga awtoridad kag gahom.”​—⁠1 Corinto 15:​23, 24.

¹⁰ “Ang katapusan” amo ang katapusan sang Isa ka Libo ka Tuig nga Paggahom ni Cristo, kon mapainubuson kag mainunungon nga matugyan ni Jesus ang Ginharian sa iya Dios kag Amay. (Bugna 20:4) Ang katuyuan sang Dios nga ‘tipunon liwat ang tanan nga butang kay Cristo’ matuman. (Efeso 1:​9, 10) Apang, una, laglagon ni Cristo ang “tanan nga panguluhan kag ang tanan nga awtoridad kag gahom” nga nagapamatok sa kabubut-on sang Soberano nga Dios. Indi lamang ang paglaglag nga matabo sa Armagedon ang nalakip sa sini. (Bugna 16:​16; 19:​11-21) Si Pablo nagsiling: “Kinahanglan [si Cristo] maghari tubtob mabutang sang Dios ang tanan nga kaaway sa idalom sang iya tiil. Subong katapusan nga kaaway, ang kamatayon dulaon.” (1 Corinto 15:​25, 26) Huo, ang tanan nga agi sang Adaniko nga sala kag kamatayon madula na. Nian, kinahanglan nga haw-asan sang Dios sing unod ang “handumanan nga mga lulubngan” paagi sa pagbanhaw sa mga patay.​—⁠Juan 5:⁠28.

11. (a) Paano naton nahibaluan nga sarang liwat matuga sang Dios ang patay nga mga kalag? (b) Anong sahi sang mga lawas ang ihatag sa mga banhawon sa duta?

¹¹ Nagakahulugan ini sang pagtuga liwat sa tawhanon nga mga kalag. Imposible bala? Indi, kay ang Salmo 104:​29, 30 nagapasalig sa aton nga sarang ini mahimo sang Dios: “Kon kuhaon mo ang ila espiritu, nagakapatay sila, kag nagabalik sila sa yab-ok. Kon ipadala mo ang imo espiritu, ginatuga sila.” Walay sapayan nga ang mga ginbanhaw amo gihapon nga mga indibiduwal antes sila napatay, wala sila nagakinahanglan sing amo gihapon nga mga lawas. Subong sa mga ginbanhaw pakadto sa langit, hatagan sila sang Dios sing lawas nga naluyagan niya. Walay duhaduha nga ang ila bag-ong mga lawas mangin mapagros kag halos pareho sa ila orihinal nga lawas agod makilala sila sang ila mga hinigugma.

12. San-o mahanabo ang dutan-on nga pagkabanhaw?

¹² San-o mahanabo ang dutan-on nga pagkabanhaw? Si Marta nagsiling tuhoy sa iya napatay nga utod, nga si Lazaro: “Nakahibalo ako nga mabanhaw sia sa pagkabanhaw sa katapusan nga adlaw.” (Juan 11:24) Paano niya ina nahibaluan? Ang pagkabanhaw isa anay ka butang nga ginbaisan sang panahon niya, kay ang mga Fariseo nagatuo sa sini apang ang mga Saduceo wala nagatuo sa sini. (Binuhatan 23:8) Apang, ayhan kilala ni Marta ang antes-Cristiano nga mga saksi nga naglaum sa pagkabanhaw. (Hebreo 11:35) Subong man, ayhan nahantop niya gikan sa Daniel 12:​13 nga ang pagkabanhaw mahanabo sa katapusan nga adlaw. Ayhan nahibaluan pa niya ini gikan kay Jesus mismo. (Juan 6:39) Yadtong “katapusan nga adlaw” nagahisanto sa Isa ka Libo ka Tuig nga Paggahom ni Cristo. (Bugna 20:6) Handurawa lamang ang kakunyag sa sina nga “adlaw” kon ining makalilipay nga hitabo mahanabo!​—⁠Ipaanggid ang Lucas 24:⁠41.

Sin-o ang Magabalik?

13. Anong palanan-awon tuhoy sa pagkabanhaw ang ginarekord sa Bugna 20:​12-14?

¹³ Ginarekord sa Bugna 20:​12-14 ang palanan-awon ni Juan tuhoy sa dutan-on nga pagkabanhaw: “Nakita ko ang mga patay, ang dalagku kag magamay, nga nagatindog sa atubangan sang trono, kag ang mga linukot ginbukad. Kag ang isa naman ka tulun-an ginbukad; amo ini ang tulun-an sang kabuhi. Kag ang mga patay ginhukman bangod sa nasulat sa mga linukot suno sa ila binuhatan. Kag ginhatag sang dagat ang mga patay nga yara sa iya, kag ginhatag sang kamatayon kag Hades ang mga patay nga yara sa ila, kag ginhukman ang tagsa ka tawo suno sa iya binuhatan. Kag ang kamatayon kag Hades gintagbong sa linaw nga kalayo. Nagakahulugan ini sing ikaduha nga kamatayon, ang linaw nga kalayo.”

14. Sin-o ang nalakip sa mga banhawon?

¹⁴ Ang pagkabanhaw magalakip sa “dalagku kag magamay,” sa kilala kag indi kilala nga mga tawo nga nagkabuhi kag napatay. Ti, bisan ang mga lapsag nalakip sa sina nga kadamuon! (Jeremias 31:​15, 16) Sa Binuhatan 24:​15, isa pa ka importante nga detalye ang ginpahayag: “May pagkabanhaw sang mga matarong kag mga dimatarong.” Kilala sa tunga sang “mga matarong” amo ang matutom nga mga lalaki kag mga babayi sang una, subong nanday Abel, Enoc, Noe, Abraham, Sara, kag Rahab. (Hebreo 11:​1-40) Hunahunaa lamang nga mahimo mo sila masugilanon kag mabatian ang nasaksihan nila nga mga hitabo sa Biblia sang una! Ang “mga matarong” magalakip man sa linibo ka mahinadlukon-sa-Dios nga mga indibiduwal nga napatay sining ulihi lang kag wala sing langitnon nga paglaum. May yara ka bala miembro sang pamilya ukon hinigugma nga mahimo nga isa sa ila? Makalulugpay gid mahibaluan nga makita mo sila liwat! Apang, sin-o ang “mga dimatarong” nga banhawon man? Sila amo ang minilyon, ayhan binilyon, nga napatay nga wala sing higayon nga makatuon kag makaaplikar sang kamatuoran sang Biblia.

15. Ano ang buot silingon nga ang mga nagbalik “ginhukman bangod sa nasulat sa mga linukot suno sa ila binuhatan”?

¹⁵ Apang paano ang mga nagbalik “ginhukman bangod sa nasulat sa mga linukot suno sa ila binuhatan”? Ining mga linukot indi ang rekord sang ila nagligad nga binuhatan; sang napatay sila, ang mga sala nga nahimo nila sang nagakabuhi pa sila ginpatawad na. (Roma 6:​7, 23) Apang, ang ginbanhaw nga mga tawo yara gihapon sa Adanikong sala. Kon amo, ining mga linukot nagaunod sing mga instruksion sang Dios nga dapat sundon sang tanan agod makabenepisyo sing bug-os gikan sa halad ni Jesucristo. Bangod ang katapusan nga agi sang Adanikong sala wala na, ‘ang kamatayon dulaon’ sa bug-os gid nga kahulugan. Sa katapusan sang isa ka libo ka tuig, ang Dios “mangin tanan nga butang sa tanan.” (1 Corinto 15:28) Indi na kinahanglan sang tawo ang pagpatunga sang Mataas nga Saserdote ukon Manuggawad. Ang tanan nga katawhan ipasag-uli sa himpit nga kahimtangan nga gin-agom anay ni Adan.

Isa ka Mahim-ong nga Pagkabanhaw

16. (a) Ngaa makatarunganon patihan nga ang pagkabanhaw mangin mahim-ong? (b) Sin-o ang una nga mahimo banhawon gikan sa minatay?

¹⁶ Sanglit ang langitnon nga pagkabanhaw mahim-ong, “ang kada isa sa iya kaugalingon nga paagisod,” ang dutan-on nga pagkabanhaw maathag gid nga indi magatuga sing ginamo sa populasyon. (1 Corinto 15:23) Sing halangpunon, ang bag-ong mga banhawon kinahanglan atipanon. (Ipaanggid ang Lucas 8:⁠55.) Kinahanglan nila ang pisikal nga pagkaon kag​—⁠sing mas importante​—⁠ang espirituwal nga bulig sa pagtigayon sing nagahatag-kabuhi nga ihibalo tuhoy kay Jehova nga Dios kag kay Jesucristo. (Juan 17:3) Kon ang tanan banhawon sing dulungan, imposible sila nga maatipan sing nagakaigo. Makatarunganon haumhaumon nga ang pagkabanhaw mahanabo sing progresibo. Ang matutom nga mga Cristiano nga napatay wala lang madugay antes natapos ang sistema ni Satanas mahimo nga amo ang una nga banhawon. Mapaabot man naton ang una nga pagbanhaw sa matutom anay nga mga lalaki nga magaalagad subong “mga prinsipe.”​—⁠Salmo 45:⁠16.

17. Ano ang pila ka isyu tuhoy sa pagkabanhaw ang wala ginasabat sang Biblia, kag ngaa indi dapat mabalaka sing dinagakaigo ang mga Cristiano tuhoy sini?

¹⁷ Apang, indi kita dapat mangin dogmatiko sa sining mga butang. Sa madamo nga butang ang Biblia wala nagahatag sing sabat. Wala sini ginatul-id kon paano, san-o, kag diin mahanabo ang pagbanhaw sa mga indibiduwal. Wala sini ginasugid sa aton kon paano pabalayan, pakan-on, kag papanaptan ang mga banhawon. Indi man naton masiling sing pat-od kon ano ang himuon ni Jehova sa mga problema subong sang pagpadaku kag pag-atipan sa banhawon nga kabataan ukon kon paano niya atipanon ang pila ka sitwasyon nga ayhan nagadalahig sa aton mga abyan kag mga hinigugma. Matuod, natural lang nga palibugan naton ini nga mga butang; apang mangin dimaalamon nga maghinguyang kita sing tion nga tinguhaan sabton ang mga pamangkot nga indi pa masabat karon. Dapat kita magkonsentrar sa pag-alagad kay Jehova sing matutom kag sa pagtigayon sing kabuhi nga walay katapusan. Ang hinaplas nga mga Cristiano nagabutang sang ila paglaum sa mahimayaon nga langitnon nga pagkabanhaw. (2 Pedro 1:​10, 11) Ang “iban nga mga karnero” nagalaum sing walay katapusan nga palanublion sa dutan-on nga sakop sang Ginharian sang Dios. (Juan 10:​16; Mateo 25:​33, 34) Nahanungod sa madamo nga detalye tuhoy sa pagkabanhaw nga wala pa mahibaluan, nagasalig gid kita kay Jehova. Ang aton palaabuton nga kalipay yara sa maayo nga kamot sang Isa nga ‘makapaayaw sa handum sang tagsa ka buhi nga butang.’​—⁠Salmo 145:​16; Jeremias 17:⁠7.

18. (a) Anong kadalag-an ang ginapadaku ni Pablo? (b) Ngaa masaligan gid naton ang paglaum nga pagkabanhaw?

¹⁸ Ginahinakpan ni Pablo ang iya argumento paagi sa pagtu-aw: “Salamat sa Dios, kay ginhatag niya sa aton ang kadalag-an paagi sa aton Ginuong Jesucristo!” (1 Corinto 15:57) Huo, ang Adanikong kamatayon nadaug paagi sa halad-gawad ni Jesucristo, kag ang hinaplas kag “iban nga mga karnero” nagapakigbahin sa sinang kadalag-an. Sa pagkamatuod, ang “iban nga mga karnero” nga nagakabuhi karon may paglaum nga tumalagsahon sa sining kaliwatan. Subong bahin sang nagadamo sing dalayon nga “dakung kadam-an,” mahimo sila makalampuwas sa nagapakari nga “dakung kapipit-an” kag indi gid makaeksperiensia sing pisikal nga kamatayon! (Bugna 7:​9, 14) Apang, bisan pa ang mga napatay bangod sa “tion kag wala ginapaabot nga hitabo” ukon sa mga kamot sang mga ahente ni Satanas makasalig sa paglaum nga pagkabanhaw.​—⁠Manugwali 9:⁠11.

19. Anong laygay ang dapat sundon sang tanan nga Cristiano karon?

¹⁹ Busa, malangkagon naton nga ginahulat inang mahimayaon nga adlaw nga ang kamatayon dulaon. Ang aton dimationg nga pagsalig sa saad nga pagkabanhaw ni Jehova nagahatag sa aton sing realistiko nga pagtamod sa mga butang. Ano man ang matabo sa aton sa sining kabuhi​—⁠bisan pa kita mapatay​—⁠wala sing mahimo makaagaw sa aton sang padya nga ginsaad ni Jehova. Gani, ang katapusan nga laygay ni Pablo sa mga taga-Corinto nagakaigo man sa karon kaangay sang nagligad nga duha ka libo ka tuig: “Busa, mga kauturan ko nga hinigugma, magpakalig-on kamo, nga dimationg, nga madamo pirme sing ginahimo sa hilikuton sang Ginuo, sa nahibaluan ninyo nga ang inyo pagpangabudlay may kaangtanan sa Ginuo indi walay pulos.”​—⁠1 Corinto 15:⁠58.

Mapaathag Mo Bala?

◻ Paano ginsabat ni Pablo ang pamangkot tuhoy sa kon ano nga lawas banhawon ang mga hinaplas?

◻ Paano kag san-o dulaon sa katapusan ang kamatayon?

◻ Sin-o ang nalakip sa dutan-on nga pagkabanhaw?

◻ Ano ang dapat nga mangin panimuot naton tuhoy sa mga butang nga sa sini ang Biblia wala nagahatag sing sabat?

[Retrato sa pahina 20]

Ang binhi “nagakapatay” bangod sang dramatiko nga pagbalhin

[Mga retrato sa pahina 23]

Ang matutom nga mga lalaki kag mga babayi sang una, subong nanday Noe, Abraham, Sara, kag Rahab, amo ang pila sa mga banhawon

[Retrato sa pahina 24]

Ang pagkabanhaw mangin masadya gid nga tion!