Paglubad sa Tanhaga sang mga Manugkabayo
SIN-O ang makalubad sa tanhaga sang mga manugkabayo sang Apokalipsis? Sa Biblia, sa Daniel 2:47, si Jehova nga Dios ginatawag “ang Manugpahayag sang mga tinago.” Sanglit sia ang nag-inspirar sang Biblia, lakip ang palanan-awon nahanungod sa mga manugkabayo, makahatag sia sing mga sabat nga aton ginakinahanglan. Busa, paagi sa pag-usisa sang iya napahayag nga Pulong para sa impormasyon, masapwan naton ang kahulugan sang may duag nga mga kabayo kag sang mga nagasakay sa ila.—Amos 3:7; 2 Timoteo 3:16; 2 Pedro 1:21.
Ang tatlo ka nagabukas nga bersikulo sang Bugna, ukon ang Apokalipsis, nagahatag sing yabi sa pagbulig lubad sang tanhaga. Ginapakita sini nga ining mga serye sang mga palanan-awon may kahilabtanan sa palaabuton nga mga hitabo, kon sayoron, palaabuton sang tuig 96 C.E. sang makita ni apostol Juan ining tanan nga butang kag ginsulat niya. Nahisanto ini sa iya ginsiling sa Bugna 1:10 nga ang mga butang nga nakita sa sining palanan-awon matabo lamang sa tapos magsugod “ang adlaw sang Ginuo.”—Ipaanggid ang 1 Corinto 1:8; 5:5.
Ginatandaan ini, usisaon naton ang mga kabayo kag ang mga nagasakay sa ila. Sa umpisa, importante nga mahangpan naton sing husto ang kabayo nga maputi kag ang nagasakay sa sini. Nian mahibaloan man naton ang kahulugan sang iban pa nga manugkabayo.
Gin-usisa ang mga Pagpatpat
Sa nagligad nga artikulo, ginpatalupangod nga ang isa ka pagpatpat sa kabayo nga maputi kag sa nagasakay sa sini amo nga sila nagalaragway sa ‘kadalag-an sang ebanghelyo ukon sang imperyalismo.’ Apang ang kalibutan wala makombertir sa ebanghelyo (maayong balita) nahanungod kay Cristo kag sa mga katuyoan sang Dios nga napalibot sa iya. Kag, sing pat-od, ang imperyalismo wala magmadinalag-on. Sa baylo, nagakalusod ini kag nagabahinbahin sa karon nga siglo.
Ano naman ang pagpatpat nga ang kabayo nga maputi nagalaragway sa kadalag-an sang ebanghelyo kag sang pagkaputli sang pagtuo sang unang siglo? Ginasikway sini ang kamatuoran nga ang palanan-awon nagapatuhoy sa mga butang nga mahanabo sa palaabuton. Kag sanglit ginsulat ni Juan ang palanan-awon sang sia isa ka tinapok nga bilanggo sa isla sang Patmos sang tuig 96 sang aton Kumon nga Dag-on, indi posible nga maglaragway ini sa butang nga may kahilabtanan sa unang siglo.
Ang isa pa ka paathag amo nga ang kabayo nga maputi nagapakilala sang kausa sa baylo sang persona ni Cristo kag nga ang iya Ginharian ‘yara sa tunga’ naton, kon sayoron, sa aton tagipusuon. Apang ang kausa ni Jesucristo kag ang Cristianismo wala magsugod sa palaabuton nga tion sang ginsulat ang Bugna. Sa baylo, ining kausa maathag nga nagaluntad na sa tunga sang unang-siglo nga mga Cristiano sa wala pa magsulat si Juan.
Subong man, sang magsiling si Jesus nga “ang ginharian sang Dios yara sa inyo tunga,” nagapakighambal sia sa salimpapaw nga relihioso nga mga Fariseo bilang sabat sa pamangkot nga ila ginpautwas. Si Jesus wala nagapakighambal sadto sa iya matutom nga mga sumulunod kag nagasugid sa ila nga ang Ginharian isa ka butang nga ‘yara sa ila tunga’ sa kahulugan nga yara sa ila tagipusuon. Sa baylo, ginsugiran niya ang ditumuluo nga mga Fariseo nga sia, si Jesus, subong ang tiglawas sang palaabuton nga Ginharian sang Dios, yara sa tunga nila sadto nga okasyon.—Lucas 17:21; tan-awa man ang The Jerusalem Bible kag ang The New English Bible.
Kamusta naman ang ideya nga ang nagasakay sa kabayo nga maputi Anticristo? Ang Biblia wala gid nagasiling nga ang Anticristo magahimo sina nga pagsalakay amo kon ngaa masiling tuhoy sa iya nga “naglakat sia nga nagapangdaug kag sa pagdaug,” subong ginsiling tuhoy sa nagasakay sa kabayo nga maputi. (Bugna 6:2) Maathag nga kon sin-o man ang nagasakay sa kabayo nga maputi sia bug-os nga magadaug. Indi mapaslawan ang iya pagdaug. Ang tanan niya nga kaaway pagalaglagon.
Ang mga Ideya sang Biblia Nagabulig sa Pagkilala
Ang indi masaypan nga identipikasyon sang nagasakay sa kabayo nga maputi ginhatag sang ulihi sang “Manugpahayag sang mga tinago” sa amo man nga mga serye sang palanan-awon. Sa Bugna 19:11-16, makita liwat ang kabayo nga maputi, sa sining tion maathag nga ginapakilala kon sin-o ang nagasakay.
Ang kamatuoran nga ang kabayo nga maputi makaduha nga nakita sa sining matagnaon nga mga palanan-awon nagapakita nga isa lang ini ka kabayo, kag ginalaragway ang nanuhaytuhay nga mga katungdanan ukon mga hilikuton sang manugkabayo. Sa naulihi nga danyag, ang manugkabayo ginhingalanan. Sia gintawag ang “Matutom kag Matuod,” “Ang Pulong sang Dios,” kag ang “Hari sang mga hari kag Ginuo sang mga ginuo.”
Ina nga mga ngalan wala nagabilin sing duhaduha sa kon sin-o ang nagasakay sa kabayo nga maputi. Wala ini sing liwan kundi si Ginuong Jesucristo mismo! (Ipaanggid ang Bugna 17:14.) Apang sa ano nga tion sang iya kabuhi? Dapat nga ini sa tion sa tapos sang unang siglo, sang ginhatag ang palanan-awon sang Bugna. Talupangda man, nga karon ang harianon nga purongpurong ginhatag sa iya. Gani sa pila ka tion sa palaabuton si Jesucristo magaumpisa sing isa ka pinasahi nga papel subong Hari, ukon Manuggahom. Kag sa sina nga ikasarang, ginlaragway man sia subong isa ka hangaway nga naarmasan sing pana, agod maglakat nga “nagapangdaug kag sa pagbug-os sang iya pagdaug.”
Ang nagapakita man nga ini dapat sa palaabuton amo ining kamatuoran: Sang tion nga ginhatag ang palanan-awon sang Apokalipsis, kapin sa 60 ka tuig ang nagligad na kutob sang matapos ni Jesus ang iya dutan-on nga kabuhi, ginbanhaw gikan sa minatay kag nagkayab sa langit. Sang magbalik sia sa langit, ginsilingan si Jesus nga maghulat sa tuo sang Dios tubtob sa palaabuton nga tion kon ang iya mga kaaway mahimo nga “palatungan sang iya mga tiil.”—Hebreo 10:12, 13.
Nagsugod ang Pagsakay
Gani ang pagsakay sa kabayo nga maputi nagsugod sa palaabuton nga tion kon si Jesucristo palingkuron subong langitnon nga Hari sa Ginharian sang Dios. Sa amo nga tion suguon sia sang Dios: “Gahom ka sa tunga sang imo mga kaaway.” (Salmo 110:2) Apang san-o ini natabo?
Ang pagkorona kay Jesucristo subong langitnon nga Hari ginlaragway sa Salmo 45:3-7. Nian sa Hebreo 1:8, 9 si apostol Pablo nagbalikwat gikan sa sini nga salmo kag ginaaplikar niya ang bersikulo 6 kag 7 sa Anak sang Dios, si Jesucristo. Ang detalyado nga impormasyon kag Makasulatanhon nga mga pamatuod nga ginbalhag sang mga Saksi ni Jehova nagapakita nga ang pagkorona kay Jesucristo sa langit natabo sang katapusan sang Mga Panag-on sang mga Gentil, “ang gintalana nga mga panag-on sang mga pungsod,” sang tuig 1914—Lucas 21:24.a
Busa, ang bisan anong pagpatpat nga nagabutang sang pagsakay sang mga manugkabayo sing maaga sa tuig 1914 indi husto. Subong man, sanglit nagapanguna ang nagasakay sa kabayo nga maputi, ang iban pa nga kabayo kag ang nagasakay sa ila nagalaragway sang mga hitabo nga matabo upod sa, ukon sa pila ka tion sa tapos, magsugod ang iya pagsakay. Busa, ang pagsakay sining apat ka manugkabayo dapat matabo kutob sa kag sa tapos sang pagsugod sang “tion sang katapusan” sang 1914. Maathag nga ang “katapusan nga mga adlaw” nagsugod sadto.—Daniel 12:4; 2 Timoteo 3:1-5, 13.
Ang Iban Pa nga mga Kabayo kag mga Manugkabayo
Ang ikaduha nga kabayo “luto nga pula,” ukon “kalayuhon sing duag.” (Bugna 6:3, 4, An American Translation) Ang nagasakay sa sini ginhatagan sing daku nga espada “sa pagkuha sang paghidait sa duta agod nga ang mga tawo magpatyanay. Ginhatagan sia sing “daku nga espada.” Nagmatuod ini sang masaksihan sang 1914 ang pagsugod sang pinakagrabe nga inaway sa bug-os nga maragtas sang tawo, ang una tugob-globo nga inaway. Gintawag yadto “ang Daku nga Inaway.” Mga 21 lamang sang ulihi nagsugod ang Inaway Kalibutanon II, kag labi ini nga makahalapay sang sa Inaway Kalibutanon I. Pirme lang may inaway sugod sadto. Sa kabilogan, kutob sang 1914, ang mga inaway nagkutol sing isa ka gatos ka milyon nga kabuhi.
Ang ikatlo nga kabayo maitom, kag ang nagasakay may timbangan sa iya kamut. (Bugna 6:5, 6) May tingog nga naghambal nga kinahanglan ang sueldo sang bug-os nga adlaw sa pagbakal sing un-kuarto (1.1 L) sang trigo ukon tres-kuarto sang baratuhon nga sebada. Nagakaigo ini nga nagalaragway sang kakulang sing kalan-on sa kadakuon nga daku pa sang una. Nagmatuod ina sugod sang 1914. Kutob sang mag-umpisa ang Inaway Kalibutanon I, ang mga bili sang kalan-on nagtaas. Minilyon ang napatay sa tiggulutom. Sugod sadto, ang kakulang sing kalan-on nagpadayon nga wala sing untat. Ginabanta nga sa karon mga 450 milyones ka tawo ang ginagutom tubtob sa punto nga mapatay, kag tubtob sa isa ka bilyon ang wala sing sampat nga makaon. Sa tion kag tion ang makapasubo nga laragway ginapadaku sina nga mga tiggulutom kag sang madamo nga nagakapatay subong sang ginreport gikan sa Etiopia sang nagligad nga mga tinuig.
Tuhoy sa ikap-at nga kabayo, matalupangdan naton nga “maluspad” ini, daw balatianon ang hitsura. Ang ngalan sang manugkabayo “Kamatayon.” (Bugna 6:7, 8) Ginasimbulo sini ang madamo nga nagkalamatay kutob sang 1914 paagi sa indi kinaugali nga mga kabangdanan, subong sang kakulang sing kalan-on kag tiggulutom, mga inaway kag kasingki, mga kalalat-an kag mga balatian. Ang trangkaso Espanyola nga nagdunggo sa bug-os nga kalibutan sang nagahingapos ang Inaway Kalibutanon I ginbangdan sing kapin sa 20 milyones ka kamatay. Karon ang balatian sa tagipusuon, kanser kag ang madamo pa nga balatian ginabangdan sang hilaw nga kamatayon sang minilyon.
Ang mga hitabo nga ginsimbulo sining mga kabayo kag sang mga nagasakay sa ila natalupangdan man sa kaanggid nga tagna nga ginhatag ni Jesus nahanungod sa aton tion. Sia nagsiling nga “sa katapusan sang sistema sang mga butang,” nga amo karon ang aton ginapuy-an, mahanabo ang inaway sa bug-os nga globo samtang ang ‘pungsod nagatindog batok sa pungsod kag ang ginharian batok sa ginharian.’ Gintagna niya ang “pagbuad sang pagkamalinapason” kag ang “kamatay kag kakulang sing kalan-on sa nagkalainlain nga duog.”—Mateo 24:3-12; Lucas 21:10, 11.
May Yara Bala Ikalima nga Kabayo?
Ang Bugna 6:8 nagasiling: “Kag nakita ko, kag, yari karon! ang kabayo nga maluspad; kag ang nagasakay sa sini ginhingalanan Kamatayon. Kag ang Hades nagasunod sa iya.” Pasad sa sini, ang iban nagsiling nga sanglit ang nahauna nga apat ka karakter ginsambit nga nagasakay sa kabayo, indi ayhan nga ang ikalima nagasakay man sa kabayo?
Ang Biblia wala nagasiling sina. Sa Griegong teksto ang tinaga para sa “kabayo” indi makita sa Bugna 6:8 may kaangtanan sa Hades. Busa, ang kalabanan nga badbad sang Biblia wala nagalakip sing tinaga nga “kabayo” tuhoy sa sining ikalima nga karakter. Gani tuman na nga talupangdon nga ang Hades, ang Griegong tinaga para sa kinaandan nga lulubngan sang katawhan, nagasunod sa nauna nga tatlo ka kabayo kag mga manugkabayo, nagatipon sang tanan nila nga biktima.
Paano ang Palanan-awon Nagaapektar sa Imo?
Isa gid ka makakulunyag nga eksperiensia nga mabuhi sa tion nga ining palanan-awon tuhoy sa pagsakay sang apat ka manugkabayo sang Apokalipsis dramatiko nga nagakatuman. Apang isa man ini ka tion nga mangin serioso gid, nga nagakinahanglan sing pag-usisa sa kaugalingon. Ngaa subong? Bangod ang tagsa ka tawo sa duta apektado sining simbuliko nga pagsakay. Huo, ikaw kag ang imo mga hinigugma nadalahig man. Paano?
Ini nga pamangkot nagapautwas sing isa ka serioso nga butang nga pagasabton sa masunod nga guwa sang Ang Lalantawan: “Kon Paano ang Ila Pagsakay Nagaapektar sa Imo.” Indi pagwasiha ang makawiwili nga sabat.
[Footnote]
a Tan-awa ang You Can Live Forever in Paradise on Earth, pahina 134-41, nga ginbalhag sang Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
[Laragway sa pahina 5]
1914—Ang “Hari sang mga hari” nagasakay sa iya kabayo nga maputi
[Laragway sa pahina 7]
Kutob sang 1914, ang Hades nag-ani sing makahaladlok nga ani sa likod sang mga manugkabayo sang Inaway, Tiggulutom, kag Kamatay