Kapitulo 28

Pagpakigbato sa Duha ka Sapat nga Mapintas

Palanan-awon 8​—Bugna 13:1-18

Tema: Ang sapat nga mapintas nga may pito ka ulo, ang sapat nga mapintas nga may duha ka sungay, kag ang larawan sang sapat nga mapintas

Tion sang katumanan: Kutob sang adlaw ni Nimrod tubtob sa dakung kapipit-an

1, 2. (a) Ano ang ginsiling ni Juan tuhoy sa dragon? (b) Sa malaragwayon nga mga pulong, paano ginlaragway ni Juan ang kitaon nga organisasyon nga ginagamit sang dragon?

GINTAGBONG sa duta ang daku nga dragon! Maathag nga ginapakita sang aton pagtuon sa Bugna nga indi na gid liwat pagtugutan ang Man-ug ukon ang iya demonyo nga mga sumulunod nga makabalik sa langit. Apang wala pa kita makatapos tuhoy sa “isa nga ginatawag Yawa kag Satanas, nga nagapatalang sa bug-os napuy-an nga duta.” Masunod nga ginadetalye pa sang rekord ang paagi nga ginagamit ni Satanas sa pagpakig-away batok sa ‘babayi kag sa iya binhi.’ (Bugna 12:9, 17) Nagsiling si Juan tuhoy sa malalangon nga dragon: “Kag nagtindog ini sa balas sang dagat.” (Bugna 13:1a) Gani usisaon anay naton kon paano nagapanghikot ang dragon.

² Indi na matublag ni Satanas kag sang iya mga demonyo ang balaan nga kalangitan. Ang malaut nga mga espiritu gintabog na gikan sa langit kag ginlimitehan sa palibot sang duta. Walay duhaduha nga amo sini kon ngaa madasig nga nagduging ang espiritismo sa moderno nga mga tion. Ginapamunuan gihapon sang malalangon nga Man-ug ang isa ka malaut nga organisasyon sang mga espiritu. Apang nagagamit man bala sia sing kitaon nga organisasyon agod patalangon ang katawhan? Ginasugiran kita ni Juan: “Kag nakita ko ang sapat nga mapintas nga nagatakas gikan sa dagat, nga may napulo ka sungay kag pito ka ulo, kag sa mga sungay sini may napulo ka diadema, apang sa mga ulo sini may mapasipalahon nga mga ngalan. Ang sapat nga mapintas nga akon nakita kaangay sang leopardo, apang ang mga tiil sini subong sang mga tiil sang oso, kag ang baba sini subong sang baba sang leon. Kag ang dragon naghatag sa sapat sing gahom sini kag sing trono sini kag sing daku nga awtoridad.”—Bugna 13:1b, 2.

 3. (a) Ano nga mga sapat nga mapintas ang nakita ni manalagna Daniel sa mga palanan-awon? (b) Ano ang ginalaragway sang dalagku nga mga sapat sa Daniel 7?

³ Ano ining katingalahan nga sapat? Ginasabat ini sang Biblia mismo. Sa wala pa mapukan ang Babilonia sang 539 B.C.E, ang Judiyo nga manalagna nga si Daniel nakakita sing mga palanan-awon tuhoy sa mga sapat nga mapintas. Sa Daniel 7:2-8 ginalaragway niya ang apat ka sapat nga nagtakas gikan sa dagat, ang nahauna kaangay sang leon, ang ikaduha sang oso, ang ikatlo sang leopardo, kag “yari karon! ang ikap-at nga sapat, nga makakulugmat kag makalilisang kag makusog sing lakas . . . kag may napulo sia ka sungay.” Talalupangdon nga kaanggid ini sa sapat nga mapintas nga nakita ni Juan sang tuig 96 C.E. Ini nga sapat may kinaiya man sang leon, sang oso, kag sang leopardo, kag may napulo man ka sungay. Ano ang dalagku nga mga sapat nga nakita ni Daniel? Ginsugiran niya kita: “Tuhoy sa sining dalagku nga mga sapat . . . may apat ka hari nga magatindog gikan sa duta.” (Daniel 7:17) Huo, ginalaragway sadto nga mga sapat ang “mga hari,” ukon politikal nga mga kagamhanan sa duta.

 4. (a) Sa Daniel 8, ano ang ginalaragway sang laki nga karnero kag sang laki nga kanding? (b) Ano ang ginapakita sang ang daku nga sungay sang laki nga kanding napungal kag ginbuslan sang apat ka sungay?

⁴ Sa isa pa ka palanan-awon, nakakita si Daniel sing laki nga karnero nga may duha ka sungay nga ginpukan sang laki nga kanding nga may daku nga sungay. Ginpaathag sa iya ni anghel Gabriel kon ano ang kahulugan sini: “Ang laki nga karnero . . . amo ang mga hari sang Media kag Persia. Kag ang laki nga kanding nga bulbulon amo ang hari sang Gresya.” Nagpadayon si Gabriel sa pagtagna nga ang daku nga sungay sang laki nga kanding mapungal kag buslan sang apat ka sungay. Natabo gid ini pagligad sang kapin sa 200 ka tuig sang mapatay si Alejandro Daku kag ang iya ginharian ginbahinbahin sa apat ka ginharian nga gingamhan sang apat sa iya mga heneral.—Daniel 8:3-8, 20-25.a

 5. (a) Ano nga mga kahulugan ang ginapaalinton sang Griego nga tinaga para sa sapat? (b) Ano ang ginalaragway sang sapat nga mapintas sa Bugna 13:1, 2 upod ang pito ka ulo sini?

⁵ Busa, maathag nga ginakabig sang Awtor sang inspirado nga Biblia ang politikal nga mga kagamhanan sang duta subong mga sapat. Ano nga sahi sang mga sapat? Gintawag sang isa ka komentarista ang sapat nga mapintas sa Bugna 13:1, 2 nga “mabangis,” kag nagdugang pa: “Ginabaton naton ang tanan nga kahulugan nga ginapaalinton sang θηρίον [the·riʹon, ang Griego nga tinaga para sa “sapat”], subong sang isa ka mabaris, mahaliton, makahaladlok, hakaban, kbp., nga gadya.”b Sibu gid nga ginalaragway sini ang namusingan sing dugo nga politikal nga sistema nga ginagamit ni Satanas sa paggahom sa katawhan! Ang pito ka ulo sining sapat nga mapintas amo ang anom ka dalagku nga kagamhanan sa kalibutan nga ginsambit sa maragtas sang Biblia tubtob sang adlaw ni Juan—ang Egipto, Asiria, Babilonia, Medo-Persia, Gresya, kag Roma—kag ang ikapito nga kagamhanan sa kalibutan nga gintagna nga magalutaw sa ulihi.—Ipaanggid ang Bugna 17:9, 10.

 6. (a) Sa ano nanguna ang pito ka ulo sang sapat nga mapintas? (b) Paano gingamit ni Jehova ang Roma sa paghimo sang iya paghukom sa Judiyo nga sistema sang mga butang, kag ano ang natabo sa mga Cristiano sa Jerusalem?

⁶ Matuod, luwas sa sining pito may iban pa nga kagamhanan sa kalibutan sa maragtas—subong nga ang sapat nga mapintas nga nakita ni Juan may isa ka lawas kag pito ka ulo kag napulo ka sungay. Apang ang pito ka ulo nagalaragway sa pito ka dalagku nga kagamhanan nga nanguna sa pagpigos sa katawhan sang Dios. Sang 33 C.E., sang ang Roma amo ang nagapangibabaw nga nagagahom, gingamit ni Satanas ini nga ulo sang sapat nga mapintas agod patyon ang Anak sang Dios. Ginbiyaan sadto sang Dios ang di-matinuuhon nga Judiyo nga sistema sang mga butang kag sang ulihi, sang 70 C.E., gintugutan niya ang Roma nga himuon ang iya paghukom sa sadto nga pungsod. Makalilipay nga ginpaandaman ang matuod nga Israel sang Dios, ang kongregasyon sang hinaplas nga mga Cristiano, amo kon ngaa ang mga Cristiano sa Jerusalem kag Judea nakapalagyo sa tabok sang Suba Jordan kag naluwas.—Mateo 24:15, 16; Galacia 6:16.

 7. (a) Ano ang natalana nga matabo sang mag-abot ang katapusan sang sistema sang mga butang kag magsugod ang adlaw sang Ginuo? (b) Ano ang nangin ikapito nga ulo sang sapat nga mapintas sa Bugna 13:1, 2?

⁷ Apang, sang talipuspusan sang nahauna nga siglo C.E, madamo sa sining nahauna nga kongregasyon ang nagtalikod sa kamatuoran, kag ang matuod nga Cristiano nga trigo, “ang mga anak sang ginharian,” nalumos sang mga gamhon, “ang mga anak sang isa nga malauton.” Apang pag-abot sang katapusan sang sistema sang mga butang, naglutaw liwat ang hinaplas nga mga Cristiano subong isa ka organisado nga grupo. Sa tion sang adlaw sang Ginuo, ang mga matarong “magasilak sing masanag kaangay sang adlaw.” Busa, gin-organisar ang Cristiano nga kongregasyon para sa hilikuton. (Mateo 13:24-30, 36-43) Sadto, wala na ang Romano nga Emperyo. Ang daku nga Emperyo sang Britanya, upod ang gamhanan nga Estados Unidos sang Amerika, amo na ang nagagahom sa kalibutan. Ining magkaupod nga kagamhanan sa kalibutan amo ang nangin ikapito nga ulo sang sapat nga mapintas.

 8. Ngaa indi makahason nga ipaanggid ang Anglo-Amerikano nga magkaupod nga kagamhanan sa kalibutan sa isa ka sapat?

⁸ Indi bala makahason nga ipakilala ang nagagahom nga politikal nga mga kagamhanan subong sapat nga mapintas? Amo sina ang ginsiling sang pila ka manugpamatok sa tion sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II, sang ginhangkat ang mga Saksi ni Jehova, subong isa ka organisasyon kag subong mga indibiduwal, sa mga korte sa bug-os nga kalibutan. Apang hunahunaa ini! Indi bala nga mga sapat ukon ilahas nga mga tinuga ang ginagamit sang mga pungsod subong simbulo sang ila pungsod? Binagbinaga, halimbawa, ang leon sang Britanya, ang agila sang Amerika kag ang dragon sang China. Gani ngaa may mamatok kon ang balaan nga Awtor sang Balaan nga Biblia nagagamit man sang mga sapat sa pagsimbulo sa mga kagamhanan sang kalibutan?

 9. (a) Ngaa indi dapat pamatukan ang pagsiling sang Biblia nga si Satanas ang nagahatag sing daku nga awtoridad sa sapat nga mapintas? (b) Paano ginalaragway si Satanas sa Biblia, kag paano niya ginaimpluwensiahan ang mga panguluhan?

⁹ Dugang pa, ngaa pamatukan ang pagsiling sang Biblia nga si Satanas ang nagahatag sing daku nga awtoridad sa sapat nga mapintas? Ang Dios ang nagsiling sina, kag sa atubangan niya ‘ang mga pungsod subong sang isa ka tulo gikan sa timba kag subong sang manipis nga yab-ok sa timbangan.’ Maayo pa nga tinguhaan sina nga mga pungsod nga matigayon ang kahamuot sang Dios sa baylo nga masaklaw kon paano sila ginalaragway sang iya matagnaon nga Pulong. (Isaias 40:15, 17; Salmo 2:10-12) Si Satanas indi isa ka ginhimohimo lamang nga persona nga gintangdo nga magpaantos sa kalag sang mga patay sa isa ka kalayuhon nga impierno. Wala sing subong sina nga duog. Sa baylo, ginalaragway si Satanas sa Kasulatan subong isa ka “anghel sang kapawa”—batid sa pagpangdaya nga may mabaskog nga impluwensia sa mga nagakalatabo sa politika.—2 Corinto 11:3, 14, 15; Efeso 6:11-18.

10. (a) Ano ang ginapakita sang diadema sa tagsa sang napulo ka sungay? (b) Ano ang ginasimbulo sang napulo ka sungay kag napulo ka diadema?

¹⁰ Ang sapat nga mapintas may napulo ka sungay sa pito ka ulo sini. Mahimo nga ang apat ka ulo may tig-isa ka sungay kag ang tatlo pa ka ulo may tig-duha ka sungay. Dugang pa, may napulo ka diadema ang mga sungay sini. Sa tulun-an sang Daniel, may ginalaragway nga makahaladlok nga mga sapat, kag ang kadamuon sang ila mga sungay dapat hangpon sing literal. Halimbawa, ang duha ka sungay sang laki nga karnero naglaragway sa bug-os kalibutan nga emperyo nga ginahuman sang duha ka magkaupod nga kagamhanan, ang Media kag Persia, samtang ang apat ka sungay sang kanding naglaragway sa apat ka nagdunganay nga emperyo nga naghalin gikan sa Griego nga emperyo ni Alejandro Daku. (Daniel 8:3, 8, 20-22) Apang, sa sapat nga nakita ni Juan, daw simbuliko ang kadamuon nga napulo ka sungay. (Ipaanggid ang Daniel 7:24; Bugna 17:12.) Nagalaragway ini sa pagkakompleto sang soberano nga mga estado nga nagahuman sa bug-os nga politikal nga organisasyon ni Satanas. Ini tanan nga sungay masingki kag masupog, apang subong sang pito ka ulo, isa lamang ka kagamhanan ang nagapangibabaw sa paggahom sa bug-os nga kalibutan sa isa ka panahon. Sing kaanggid man, ginapakita sang napulo ka diadema nga ang tanan sang soberano nga estado magagahom nga dungan sa isa ka estado, ukon kagamhanan nga amo ang nagapangibabaw sa kalibutan sa sina nga panahon.

11. Ngaa ang sapat nga mapintas may ‘mapasipalahon nga mga ngalan sa mga ulo sini’?

¹¹ Ang sapat nga mapintas may ‘mapasipalahon nga mga ngalan sa mga ulo sini,’ kay nagapangangkon ini sing mga butang nga nagapakita sing daku nga pagtamay kay Jehova nga Dios kag kay Cristo Jesus. Salimpapaw nga ginagamit sini ang ngalan sang Dios kag ni Cristo agod matigayon ang iya politikal nga mga katuyuan; kag nagapakigsuod ini sa butig nga relihion, nga ginatugutan pa gani ang klero sa pagpakigbahin sa iya politikal nga mga hilikuton. Halimbawa, ang House of Lords sa Inglaterra nagalakip sa mga obispo. Ang Katoliko nga mga kardinal nagtungod sing importante nga mga papel sa politikal nga mga hilikuton sang Pransia kag Italya, kag sining karon gid lang, nag-uyat ang mga pari sing politikal nga mga katungdanan sa Latin Amerika. Ang mga panguluhan nag-imprinta sing relihioso nga mga eslogan, subong sang “IN GOD WE TRUST,” sa ila papelon nga kuarta, kag sa ila mga sensilyo nagapangangkon sila nga ang ila mga gumalahom nahamut-an sang Dios, nga nagasiling, halimbawa, nga ini sila gintangdo “sa bugay sang Dios.” Ini tanan pagpasipala gid, kay ginadalahig sini ang Dios sa mahigko nga politika sang mga pungsod.

12. (a) Ano ang ginasimbulo sang pagtakas sang sapat nga mapintas gikan sa “dagat,” kag san-o ini nagsugod sa pagtakas? (b) Ano ang ginapakita sang kamatuoran nga ang dragon naghatag sing daku nga awtoridad sa simbuliko nga sapat?

¹² Ang sapat nga mapintas nagtakas gikan sa “dagat,” nga isa ka nagakaigo nga simbulo sang magamo nga kadam-an nga amo ang ginahalinan sang tawhanon nga panguluhan. (Isaias 17:12, 13) Ining sapat nga mapintas nagsugod sa pagtakas gikan sa dagat sang magamo nga katawhan sang panahon ni Nimrod (mga ika-21 nga siglo B.C.E.), sang ang sistema sang mga butang pagkatapos sang Anaw, nga batok kay Jehova, una nga nagpadayag. (Genesis 10:8-12; 11:1-9) Apang sa tion lamang sang adlaw sang Ginuo nga ang katapusan sa pito ka ulo sini bug-os nga nagpadayag. Talupangda man, nga ang dragon amo ang ‘naghatag sa sapat sing gahom kag trono kag daku nga awtoridad.’ (Ipaanggid ang Lucas 4:6.) Ang sapat amo ang politikal nga tinuga ni Satanas sa tunga sang kadam-an. Si Satanas amo gid sa pagkamatuod “ang manuggahom sini nga kalibutan.”—Juan 12:31.

Ang Pilas nga Ikamatay

13. (a) Ano nga kalamidad ang nagbunal sa sapat nga mapintas sang maaga nga bahin sang adlaw sang Ginuo? (b) Paano nga ang bug-os nga sapat nga mapintas nag-antos sang ang isa ka ulo napilasan sing pilas nga ikamatay?

¹³ Sa maaga nga bahin sang adlaw sang Ginuo, may kalamidad nga nagbunal sa sapat nga mapintas. Nagsugid si Juan: “Kag nakita ko ang isa sa mga ulo sini nga daw napilasan nga ikamatay, apang ang pilas sini nga ikamatay nag-ayo, kag ang bug-os nga duta nagsunod sa sapat nga mapintas nga may pagdayaw.” (Bugna 13:3) Nagasiling ini nga bersikulo nga ang isa ka ulo sang sapat nga mapintas napilasan sing pilas nga ikamatay, apang ginapahangop sang bersikulo 12 nga nag-antos ang bug-os nga sapat. Ngaa subong sina? Ang mga ulo sang sapat wala maggahom sing dungan. Nagbuslanay ang tagsatagsa sini sa paggahom sa katawhan, ilabi na sa katawhan sang Dios. (Bugna 17:10) Sa amo, sang magsugod ang adlaw sang Ginuo, isa lamang ka ulo, nga amo ang ikapito, ang nangibabaw nga kagamhanan sa kalibutan. Ang pilas nga ikamatay sa sina nga ulo nagtuga sing daku nga kasisit-an sa bug-os nga sapat nga mapintas.

14. San-o natabo ang pilas nga ikamatay, kag paano ginlaragway sang isa ka opisyal sang militar ang epekto sini sa sapat nga mapintas ni Satanas?

¹⁴ Ano ang pilas nga ikamatay? Gintawag ini sang ulihi nga pilas sang espada, kag ang espada isa ka simbulo sang pagpakig-away. Mahimo gid nga ini nga pilas sang espada, nga natabo sa maaga nga bahin sang adlaw sang Ginuo, may yara kaangtanan sa nahauna nga bug-os kalibutan nga inaway, nga naghapay kag nagpaluya sa politikal nga sapat nga mapintas ni Satanas. (Bugna 6:4, 8; 13:14) Ang awtor nga si Maurice Genevoix, nga isa ka opisyal sang militar sa tion sadto nga inaway, nagsiling tuhoy sini: “Ang tanan nagaugyon sa pagkilala nga sa bug-os nga maragtas sang katawhan, pila ka petsa lamang ang subong ka talalupangdon sa Agosto 2, 1914. Una anay ang Europa kag wala magdugay nasapwan sang halos tanan nga katawhan ang ila kaugalingon nga apektado sang makakulugmat nga hitabo. Mga kombension, mga kasugtanan, mga kasuguan sa moral, tanan nga sadsaran nagtay-ug; tanan nga butang paagisod nga ginduhaduhaan. Wala gid gindahom kag ginpaabot ang natabo. Makahalawhaw, magamo, makakulugmat, apektado gihapon kita sini.”—Maurice Genevoix, katapo sang Académie Française, ginbalikwat sa libro nga Promise of Greatness (1968).

15. Paano nabaton sang ikapito nga ulo sang sapat nga mapintas ang iya pilas nga ikamatay?

¹⁵ Para sa nagapangibabaw nga ikapito nga ulo sang sapat nga mapintas, yadto nga inaway isa ka daku nga kalamidad. Upod sa iban pa nga mga pungsod sang Europa, makahalawhaw nga kadamuon sang pamatan-on nga mga lalaki ang napatay sa Britanya. Sa isa lamang ka inaway, sa Battle of the River Somme sang 1916, 420,000 ka Britaniko ang napatay, upod sa mga 194,000 ka Pranses kag 440,000 ka Aleman—kapin sa 1,000,000 ang napatay! Kon tuhoy naman sa ekonomiya, ang Britanya—upod sa nabilin nga bahin sang Europa—nalusod. Nagdulingduling ang daku nga Emperyo sang Britanya bangod sini kag wala na makatibawas sing bug-os. Sa pagkamatuod, yadto nga inaway, nga ginpakigbahinan sang 28 ka nagapanguna nga pungsod, nagpadulingduling sa bug-os nga kalibutan nga daw mamusdok na ini. Sang Agosto 4, 1979, mga 65 ka tuig lamang sa tapos sang Bug-os Kalibutan nga Inaway I, ang The Economist, sang London, Inglaterra, nagkomento: “Sang 1914 nadula sang kalibutan ang paghiusa nga wala na niya mabawi halin sadto.”

16. Sa tion sang nahauna nga bug-os kalibutan nga inaway, paano ginpakita sang Estados Unidos nga bahin ini sang magkaupod nga kagamhanan sa kalibutan?

¹⁶ Sa amo man nga tion, ang Daku nga Inaway, subong amo ang pagtawag sa sini sadto, nagbukas sang dalan sa pagtuhaw sang Estados Unidos subong bahin sang Anglo-Amerikano nga Kagamhanan sa Kalibutan. Sa una nga mga tuig sang inaway, ang Estados Unidos wala magbuylog sa inaway bangod indi ugyon sa sini ang iya mga banwahanon. Apang subong sang ginsulat sang istoryador nga si Esmé Wingfield-Stratford, “sa sini nga tinion sang daku gid nga katalagman, ang ginahambalan amo kon bala kalimtan sang Britanya kag Estados Unidos ang ila mga di-paghangpanay agod matuman ang [ila] nagapangibabaw nga paghiusa kag pagsalig sa isa kag isa.” Subong ginapakita sang mga natabo, ginhimo nila ini. Sang 1917 gin-amot sang Estados Unidos ang iya mga ikasarang kag mga tinawo agod pabaskugon ang puersa sang nagadunglay-dunglay na nga mga Alyado. Subong resulta, ang ikapito nga ulo, ang nagtingob nga Britanya kag Estados Unidos, amo ang nagdaug.

17. Ano ang natabo sa dutan-on nga sistema ni Satanas sa tapos sang inaway?

¹⁷ Nangin tuhay gid ang kalibutan sa tapos sang inaway. Ang dutan-on nga sistema ni Satanas, bisan pa ginhapay sang pilas nga ikamatay, nakapasag-uli kag labi pa nga nangin gamhanan kag gindayaw sang mga tawo bangod sang ikasarang sini nga mapaayo ang iya kaugalingon.

18. Paano masiling nga ang katawhan sa kabilugan “nagsunod sa sapat nga mapintas nga may pagdayaw”?

¹⁸ Ang istoryador nga si Charles L. Mee, Jr., nagsulat: “Ang pagkalusod sang daan nga kahimusan [nga gintuga sang nahauna nga bug-os kalibutan nga inaway] nangin importante gid sa paglapnag sang paggahom sa kaugalingon, sa paghatag sing kahilwayan sa bag-o nga mga pungsod kag mga klase sang tawo, sa paghatag sing bag-o nga kahilwayan kag independensia.” Ang nagapanguna sa sini nga pag-uswag sa tapos sang inaway amo ang ikapito nga ulo sang sapat nga mapintas, nga karon nag-ayo na, kag ang nagapangibabaw amo ang Estados Unidos sang Amerika. Ang duha ka kagamhanan sa kalibutan nanguna sa pagsakdag sa Liga de Nasyones kag sa Nasyones Unidas. Sang tuig 2005, ginpangunahan sang politikal nga kagamhanan sang Estados Unidos ang mas may bentaha nga mga pungsod sa pagtukod sing mataas nga talaksan sang pagkabuhi, sa pagtapna sa balatian, kag sa pagpauswag sang teknolohiya. Nakapadala gani ini sing 12 ka tawo sa bulan. Busa, indi katingalahan, nga ang katawhan sa kabilugan “nagsunod sa sapat nga mapintas nga may pagdayaw.”

19. (a) Paano nga indi lamang pagdayaw sa sapat nga mapintas ang ginhimo sang katawhan? (b) Sin-o ang maathag nga may awtoridad sa tanan nga ginharian sang duta, kag paano naton nahibaluan? (c) Paano si Satanas nagahatag sing awtoridad sa sapat nga mapintas, kag ano ang epekto sini sa kalabanan nga tawo?

¹⁹ Indi pagdayaw lamang ang ginhimo sang katawhan sa sapat nga mapintas, subong sang masunod nga ginhambal ni Juan: “Kag ginsimba nila ang dragon bangod naghatag ini sing awtoridad sa sapat nga mapintas, kag ginsimba nila ang sapat nga mapintas nga nagasiling: ‘Sin-o ang kaangay sa sapat nga mapintas, kag sin-o ang makapakig-away sa sini?’” (Bugna 13:4) Sang si Jesus yari pa sa duta, nagsiling si Satanas nga may awtoridad sia sa tanan nga ginharian sang duta. Wala si Jesus mamatok sa sini; sa kamatuoran, ginpatuhuyan niya si Satanas subong amo ang manuggahom sang kalibutan kag nangindi sia nga magpakigbahin sa politika sadto nga adlaw. Nagsulat sang ulihi si Juan tuhoy sa matuod nga mga Cristiano: “Nahibaluan naton nga naghalin kita sa Dios, apang ang bug-os nga kalibutan yara sa gahom sang isa nga malauton.” (1 Juan 5:19; Lucas 4:5-8; Juan 6:15; 14:30) Ginahatagan ni Satanas sing awtoridad ang sapat nga mapintas, kag ginahimo niya ini sa nasyonalistiko nga paagi. Amo kon ngaa, sa baylo nga mahiusa sa diosnon nga gugma, nabahinbahin ang katawhan bangod sang sobra nga paghatag sing importansia sa tribo, kaliwat, kag pungsod. Sa sini, ginasimba sang kalabanan nga tawo ang bahin sang sapat nga mapintas nga may awtoridad sa pungsod nga ila ginapuy-an. Bangod sini, nagabaton ang bug-os nga sapat sing kadayawan kag pagsimba.

20. (a) Sa ano nga kahulugan ginasimba sang katawhan ang sapat nga mapintas? (b) Ngaa ang mga Cristiano nga nagasimba kay Jehova nga Dios wala nagapakigbahin sa sina nga pagsimba sa sapat nga mapintas, kag kay sin-o huwaran ang ginasunod nila?

²⁰ Pagsimba sa ano nga kahulugan? Sa kahulugan nga ginauna ang gugma sa pungsod sangsa gugma sa Dios. Ginahigugma sang kalabanan nga tawo ang ila natawhan nga pungsod. Subong maayo nga mga banwahanon, ang matuod nga mga Cristiano nagatahod sa mga manuggahom kag sa mga emblema sang pungsod nga ila ginapuy-an, nagatuman sa mga layi, kag nagahatag sing positibo nga amot sa kaayuhan sang ila komunidad kag sang ila mga isigkatawo. (Roma 13:1-7; 1 Pedro 2:13-17) Apang, indi mahimo nga magpakita sila sing daw bulag nga debosyon sa isa ka pungsod batok sa tanan nga iban pa. “Ang amon pungsod, husto ukon sala” indi isa ka Cristiano nga panudlo. Gani ang mga Cristiano nga nagasimba kay Jehova nga Dios indi makapakigbahin sa paghatag sing matinaastaason nga patriotiko nga pagsimba sa bisan ano nga bahin sang sapat nga mapintas, kay katumbas ina sa pagsimba sa dragon—ang ginahalinan sang awtoridad sang sapat. Indi sila makapamangkot nga may pagdayaw: “Sin-o ang kaangay sa sapat nga mapintas?” Sa baylo, ginasunod nila ang huwaran ni Miguel—nga ang ngalan nagakahulugan sing “Sin-o ang Kaangay sang Dios?”—samtang ginasakdag nila ang bug-os uniberso nga pagkasoberano ni Jehova. Sa tion nga gintalana sang Dios, ini si Miguel, nga si Cristo Jesus, magapakig-away batok sa sapat nga mapintas kag magadaug sa sini, subong nga nagdaug sia anay sa pagtabog kay Satanas gikan sa langit.—Bugna 12:7-9; 19:11, 19-21.

Pagpakig-away Batok sa mga Balaan

21. Paano ginlaragway ni Juan ang pagmaniobra ni Satanas sa sapat nga mapintas?

²¹ May plano ang malalangon nga si Satanas nga maniobrahan ang sapat nga mapintas para sa iya kaugalingon nga mga katuyuan. Ginpaathag ini ni Juan: “Kag ginhatagan ini [ang sapat nga may pito ka ulo] sing isa ka baba nga nagahambal sing matinaastaason nga mga butang kag mga pasipala, kag ginhatagan ini sing awtoridad sa pagpanghikot sa sulod sang kap-atan kag duha ka bulan. Kag naghambal ini sing mga pasipala batok sa Dios, nga nagapasipala sa iya ngalan kag sa iya puluy-an, kag sa mga nagapuyo sa langit. Kag gintugutan ini sa pagpakig-away sa mga balaan kag sa pagdaug sa ila, kag ginhatagan ini sing awtoridad sa tagsa ka tribo kag katawhan kag hambal kag pungsod. Kag ang tanan nga nagapuyo sa duta magasimba sa sini; wala sing isa sa ila ngalan ang nasulat sa linukot sang kabuhi nga iya sang Kordero nga ginpatay, kutob sa pagtukod sa kalibutan.”—Bugna 13:5-8.

22. (a) Sa ano nga hut-ong sang tion nagapatuhoy ang 42 ka bulan? (b) Sa tion sang 42 ka bulan, paano ‘nadaug’ ang hinaplas nga mga Cristiano?

²² Ang 42 ka bulan nga ginasambit diri daw amo man ang tatlo ka tuig kag tunga nga sa sulod sini nga tion ang mga balaan gintublag sang sungay nga nagtuhaw gikan sa isa sa mga sapat sa tagna ni Daniel. (Daniel 7:23-25; tan-awa man ang Bugna 11:1-4.) Sa amo, kutob sang talipuspusan sang 1914 tubtob 1918, samtang ang nagailinaway nga mga pungsod literal nga naggus-abanay kaangay sang mga sapat nga mapintas, ang mga banwahanon sadto nga mga pungsod ginpilit nga magsimba sa sapat nga mapintas, nga magpakigbahin sa relihion sang nasyonalismo, kag mangin handa pa sa pagpanginmatay para sa ila pungsod. Ina nga pag-ipit nagdul-ong sa daku nga pag-antos sang madamo nga hinaplas, nga nagapati nga ang una nga dapat tumanon nila amo si Jehova nga Dios kag ang iya Anak, si Cristo Jesus. (Binuhatan 5:29) Ang pagtilaw sa ila nagdangat sa putukputukan sang Hunyo 1918, sang ‘gindaug’ sila. Sa Estados Unidos, ang nagapanguna nga mga opisyal kag iban pa nga mga tiglawas sang Watch Tower Society ginbilanggo bangod sa sayop nga mga panumbungon, kag naupangan ang organisado nga pagbantala sang ila Cristiano nga mga kauturan. Bangod may awtoridad sa “tagsa ka tribo kag katawhan kag hambal kag pungsod,” gin-estriktuhan sang sapat nga mapintas ang hilikuton sang Dios sa bug-os nga kalibutan.

23. (a) Ano “ang linukot sang kabuhi nga iya sang Kordero,” kag ano ang nagahingapos kutob sang 1918? (b) Ngaa wala sing pulos ang daw kadalag-an sang kitaon nga organisasyon ni Satanas batok sa “mga balaan”?

²³ Daw nagdaug si Satanas kag ang iya organisasyon. Apang indi ini makahatag sa ila sing kaayuhan sa malawig nga tion, kay wala sing bisan sin-o sa kitaon nga organisasyon ni Satanas ang may ngalan nga nasulat sa “linukot sang kabuhi nga iya sang Kordero.” Sing malaragwayon, ini nga linukot nagaunod sang mga ngalan sang magagahom upod kay Jesus sa iya langitnon nga Ginharian. Ang una nga mga ngalan ginsulat sa sini sang Pentecostes 33 C.E. Kag sang mga tuig kutob sadto, dugang pa nga mga ngalan ang gindugang. Kutob sang 1918, ang pagpat-in sa mga nagkalabilin sang 144,000 ka manunubli sang Ginharian nagapadayon tubtob makompleto ini. Sa indi madugay, ang ila tanan nga ngalan isulat sa linukot sang kabuhi nga iya sang Kordero agod indi na mapanas. Tuhoy sa mga kasumpong nga nagasimba sa sapat nga mapintas, wala sing isa sa ila ang may ngalan nga isulat sa sina nga linukot. Gani ang bisan ano nga kadalag-an nga sa banta nila natigayon nila batok sa “mga balaan” wala sing pulos, umalagi lamang.

24. Ano ang ginpangabay ni Juan sa mga may paghantop nga pamatian nila, kag para sa katawhan sang Dios ano ang kahulugan sang mga pulong nga nabatian?

²⁴ Ginpangabay karon ni Juan ang mga may paghantop nga mamati sing maayo: “Kon ang bisan sin-o may dulunggan, magpamati sia.” Nian nagpadayon sia sa pagsiling: “Kon ang bisan sin-o para sa pagkabihag, mabihag sia. Kon ang bisan sin-o magpatay paagi sa espada, dapat sia patyon paagi sa espada. Diri sini ginakinahanglan ang pagbatas kag pagtuo sang mga balaan.” (Bugna 13:9, 10) Nagsulat si Jeremias sing mga pulong nga kaanggid sa sini sang mga tuig antes sang 607 B.C.E., agod ipakita nga indi na mapaisol ang paghukom ni Jehova batok sa di-matutom nga siudad sang Jerusalem. (Jeremias 15:2; tan-awa man ang Jeremias 43:11; Zacarias 11:9.) Sa tion sang daku nga pagtilaw sa iya, maathag nga ginpakita ni Jesus nga ang iya mga sumulunod indi dapat magkompromiso sang magsiling sia: “Ang tanan nga nagagamit sing espada mapatay paagi sa espada.” (Mateo 26:52) Sing kaanggid man, sa adlaw sang Ginuo karon, dapat sundon sang katawhan sang Dios ang mga prinsipio sang Biblia. Indi makapalagyo ang mga di-mahinulsulon nga nagasimba sa sapat nga mapintas. Kinahanglan naton tanan ang pagbatas, upod ang indi mationg nga pagtuo, agod malandas naton ang mga paghingabot kag mga pagtilaw nga yara sa palaabuton.—Hebreo 10:36-39; 11:6.

Ang Sapat nga Mapintas nga May Duha ka Sungay

25. (a) Paano ginlaragway ni Juan ang isa pa ka simbuliko nga sapat nga mapintas nga nagtuhaw sa kalibutan? (b) Ano ang ginapakita sang duha ka sungay sang bag-o nga sapat nga mapintas kag sang paggua sini sa duta?

²⁵ Apang may isa pa gid ka sapat nga mapintas nga nagtuhaw sa kalibutan. Nagasugid si Juan: “Kag nakita ko ang isa pa ka sapat nga mapintas nga nagagua sa duta, kag may duha ini ka sungay kaangay sa kordero, apang naghambal ini subong sang dragon. Kag ginagamit sini ang bug-os nga awtoridad sang nahauna nga sapat nga mapintas sa itululok sini. Kag ginapasimba sini ang duta kag ang mga nagapuyo sa sini sa nahauna nga sapat nga mapintas, nga ang pilas nga ikamatay nag-ayo. Kag nagahimo ini sing dalagku nga mga tanda, amo nga nagpapanaug pa gani ini sing kalayo sa duta gikan sa langit sa itululok sang mga tawo.” (Bugna 13:11-13) May duha ka sungay ining sapat nga mapintas, nga nagapakita nga nagaupuray ang duha ka politikal nga kagamhanan. Kag ginalaragway ini nga naggua sa duta, indi sa dagat. Gani, naghalin ini sa establisado na nga dutan-on nga sistema sang mga butang ni Satanas. Mahimo gid nga isa ini ka nagaluntad na nga daan nga kagamhanan sa kalibutan, nga nagatungod sing importante nga papel sa tion sang adlaw sang Ginuo.

26. (a) Ano ang sapat nga mapintas nga may duha ka sungay, kag ano ang kaangtanan sini sa orihinal nga sapat nga mapintas? (b) Sa ano nga kahulugan ang mga sungay sang sapat nga may duha ka sungay tulad-kordero, kag paano ini “subong sang dragon” kon maghambal? (c) Ano ang ginasimba gid sang nasyonalistiko nga mga tawo, kag sa ano ginpaanggid ang nasyonalismo? (Tan-awa ang footnote.)

²⁶ Ano ayhan ini? Amo ang Anglo-Amerikano nga Kagamhanan sa Kalibutan—pareho sa ikapito nga ulo sang nahauna nga sapat nga mapintas, lamang sa isa ka pinasahi nga papel! Ang pagpakita sa sini sa palanan-awon subong isa ka napain nga sapat nga mapintas nagabulig sa aton nga mahangpan sing mas maathag kon paano ini nagapanghikot sing isahanon sa nagakatabo sa kalibutan. Ining malaragwayon nga sapat nga mapintas nga may duha ka sungay ginahuman sang duha ka magkadungan, independiente, apang nagabuligay nga politikal nga mga kagamhanan. Ang duha ka sungay sini “kaangay sa kordero” nagapahangop nga nagapakunokuno ini nga mahagop kag indi mapintas, nga may nasanagan nga porma sang panguluhan nga dapat dangpan sang bug-os nga kalibutan. Apang nagahambal ini “subong sang dragon” bangod nagagamit ini sing pag-ipit kag mga pamahog kag sing kasingki pa gani kon ang iya sahi sang paggahom wala ginabaton. Wala sini ginapalig-on ang pagpasakop sa Ginharian sang Dios sa idalom sang paggahom sang Kordero sang Dios kundi, sa baylo, sa mga intereses ni Satanas, ang daku nga dragon. Ginapalambo sini ang nasyonalistiko nga mga pagbinahinbahin kag pagdinumtanay nga isa ka pagsimba sa nahauna nga sapat nga mapintas.c

27. (a) Ano nga panimuot sang sapat nga mapintas nga may duha ka sungay ang ginapakita sang katunayan nga ginapapanaug sini ang kalayo gikan sa langit? (b) Paano ginatamod sang madamo nga tawo ang modernong katumbas sang sapat nga mapintas nga may duha ka sungay?

²⁷ Ining sapat nga mapintas nga may duha ka sungay nagahimo sing dalagku nga mga tanda, lakip gani ang pagpapanaug sing kalayo gikan sa langit. (Ipaanggid ang Mateo 7:21-23.) Ining naulihi nga tanda nagapahanumdom sa aton tuhoy kay Elias, ang manalagna anay sang Dios nga nagpaindis-indis sa mga manalagna ni Baal. Sang mapapanaug niya ang kalayo gikan sa langit sa ngalan ni Jehova, naghatag ini sing indi maduhaduhaan nga pamatuod nga isa sia ka matuod nga manalagna kag butig ang mga manalagna ni Baal. (1 Hari 18:21-40) Kaangay sang mga manalagna ni Baal, ginabatyag sang sapat nga mapintas nga may duha ka sungay nga may yara sia bastante nga mga pamatuod subong manalagna. (Bugna 13:14, 15; 19:20) Nagapangangkon ini nga nadaug niya ang mga puersa sang kalautan sa duha ka bug-os kalibutan nga inaway kag nadaug niya ang ginatawag nga walay dios nga Komunismo! Madamo, sa pagkamatuod, ang nagatamod sa moderno nga katumbas sang sapat nga mapintas nga may duha ka sungay subong manug-amlig sang kahilwayan kag tuburan sang materyal nga kabuganaan.

Ang Larawan Sang Sapat nga Mapintas

28. Paano ginapakita ni Juan nga ang sapat nga mapintas nga may duha ka sungay indi subong kahagop sang ginapahangop sang tulad-kordero nga mga sungay sini?

²⁸ Mahagop gid bala ining sapat nga mapintas nga may duha ka sungay subong sang ginapakita sang iya tulad-kordero nga mga sungay? Nagpadayon si Juan sa pagsiling: “Kag ginapatalang sini ang mga nagapuyo sa duta, bangod gintugutan ini nga himuon ang mga tanda sa itululok sang sapat nga mapintas, samtang ginasilingan sini ang mga nagapuyo sa duta nga maghimo sing larawan sang sapat nga mapintas nga napilasan sang espada apang nabuhi pa. Kag gintugutan ini sa paghatag sing ginhawa sa larawan sang sapat nga mapintas, agod ang larawan sang sapat nga mapintas makahambal kag makapatay sa tanan nga indi magsimba sa bisan ano nga paagi sa larawan sang sapat nga mapintas.”—Bugna 13:14, 15.

29. (a) Ano ang katuyuan sang larawan sang sapat nga mapintas, kag san-o gintukod ini nga larawan? (b) Ngaa ang larawan sang sapat nga mapintas indi isa ka estatwa nga wala sing kabuhi?

²⁹ Ano ining “larawan sang sapat nga mapintas,” kag ano ang katuyuan sini? Ang katuyuan sini amo ang pagsakdag sa pagsimba sa sapat nga mapintas nga may pito ka ulo nga para sa sini nagaserbe sia nga larawan agod mapadayon ang pagluntad sang sapat nga mapintas. Gintukod ini nga larawan sa tapos ang sapat nga mapintas nga may pito ka ulo nag-ayo gikan sa pilas sang espada, buot silingon, sang matapos ang nahauna nga bug-os kalibutan nga inaway. Indi ini isa ka estatwa nga wala sing kabuhi, subong sang ginpatindog anay ni Nabocodonosor sa kapatagan sang Dura. (Daniel 3:1) Ginhuypan sang sapat nga mapintas nga may duha ka sungay sing ginhawa sang kabuhi ining larawan agod mabuhi ang larawan kag magtungod sing papel sa maragtas sang kalibutan.

30, 31. (a) Pasad sa mga natabo sa maragtas, ano ining larawan? (b) May ginpatay bala bangod sang pagpangindi sa pagsimba sa sini nga larawan? Ipaathag.

³⁰ Ginapakita sang mga natabo sa maragtas nga ining larawan amo ang organisasyon nga ginpanugyan, ginpasanyog, kag ginsakdag sang Britanya kag sang Estados Unidos kag sang primero nakilal-an subong ang Liga de Nasyones. Sa ulihi, suno sa Bugna kapitulo 17, magagua ini sa idalom sang tuhay nga simbulo, subong isa ka buhi kag nagaginhawa nga duag-eskarlata nga sapat nga mapintas nga nagaluntad sing independiente. ‘Nagahambal’ ining internasyonal nga hubon, bangod nagatikal ini nga sia lamang ang makapaluntad sing paghidait kag kalig-unan sa katawhan. Apang, ang matuod, nangin isa lamang ini ka katilingban diin ang katapo nga mga pungsod nagaakusahay kag nagainsultuhanay. Nagapamahog ini nga ang bisan ano nga pungsod ukon katawhan nga wala nagasunod sa awtoridad sini, sikwayon ukon pabudlayan. Ang matuod, ginsikway sang Liga de Nasyones ang mga pungsod nga wala magsunod sa mga ideolohiya sini. Sa pamuno sang dakung kapipit-an, ang militaristiko nga “mga sungay” sining larawan sang sapat nga mapintas magatungod sing nagapanghapay nga papel.—Bugna 7:14; 17:8, 16.

³¹ Sugod sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II, ang larawan sang sapat nga mapintas—nga karon amo ang Nasyones Unidas nga organisasyon—nakapatay na sa literal nga paagi. Halimbawa, sang 1950 ang mga kasuldadusan sang Nasyones Unidas nagpasilabot sa inaway sa ulot sang Naaminhan nga Korea kag Nabagatnan nga Korea. Ginabanta nga ang mga kasuldadusan sang Nasyones Unidas, upod sa mga taga-Nabagatnan nga Korea, nakapatay sing 1,420,000 ka taga-Naaminhan nga Korea kag mga Intsik. Sing kaanggid man, kutob sang 1960 tubtob 1964, aktibo ang mga kasuldadusan sang Nasyones Unidas sa Congo (Kinshasa). Dugang pa, ang mga lider sang kalibutan, lakip ang mga papa nga sanday Paulo VI kag Juan Paulo II, nagpadayon sa pagsiling nga ining larawan amo ang katapusan kag labing maayo nga paglaum sang katawhan para sa paghidait. Nagasiling sila nga kon indi ini pagsakdagon sang katawhan, mapahamak ang kaliwatan sang tawo. Sa amo, sa malaragwayon nga paagi, ginapapatay nila ang tanan nga tawo nga wala nagaugyon kag nagasimba sa larawan.—Deuteronomio 5:8, 9.

Ang Marka Sang Sapat nga Mapintas

32. Paano ginlaragway ni Juan ang pagmaniobra ni Satanas sa politikal nga mga bahin sang iya kitaon nga organisasyon agod paantuson ang mga nagkalabilin sang binhi sang babayi sang Dios?

³² Masunod nga nakita ni Juan kon paano ginamaniobra ni Satanas ang politikal nga mga bahin sang iya kitaon nga organisasyon agod mag-antos sing labi pa ang mga nagkalabilin sang binhi sang babayi sang Dios. (Genesis 3:15) Ginlaragway niya liwat ang “sapat nga mapintas”: “Kag ginapilit sini ang tanan nga tawo, ang mga kubos kag ang mga kadalagkuan, kag ang mga manggaranon kag ang mga imol, kag ang mga hilway kag ang mga ulipon, agod mamarkahan sila sa ila tuo nga kamot ukon sa ila agtang, kag agod wala sing makabakal ukon makabaligya luwas lamang sa tawo nga may marka, ang ngalan sang sapat nga mapintas ukon ang numero sang ngalan sini. Diri sini ginakinahanglan ang kaalam: Ang isa nga intelihente mag-isip sang numero sang sapat nga mapintas, kay numero ini sang tawo; kag ang numero sini anom ka gatos kan-uman kag anom.”—Bugna 13:16-18.

33. (a) Ano ang ngalan sang sapat nga mapintas? (b) Sa ano naangot ang numero nga anom? Ipaathag.

³³ Ang sapat nga mapintas may ngalan, kag ini nga ngalan isa ka numero: 666. Ang anom, subong isa ka numero, ginaangot sa mga kaaway ni Jehova. Ang isa anay ka Filistinhon nga lalaki nga isa sa mga Refaim “tumalagsahon kadaku,” kag ang iya “tudlo sa kamot kag sa tiil tig-anom.” (1 Cronica 20:6) Nagpatindog si Hari Nabocodonosor sing isa ka bulawan nga larawan nga 6 ka maniko sa kasangkaron kag 60 ka maniko sa kataason, agod maghiusa ang iya politikal nga mga opisyal sa isa ka pagsimba. Sang mangindi ang mga alagad sang Dios sa pagsimba sa bulawan nga larawan, ginpahaboy sila sang hari sa isa ka kalayuhon nga hurno. (Daniel 3:1-23) Ang numero nga anom kulang sa pito, nga nagakahulugan sing pagkakompleto gikan sa pagtamod sang Dios. Busa, ang tatlo ka anom nagakahulugan sing tuman nga pagkadihimpit.

34. (a) Ano ang ginapakita sang katunayan nga ang numero sang sapat nga mapintas ‘numero sang tawo’? (b) Ngaa ang 666 isa ka nagakaigo nga ngalan para sa bug-os kalibutan nga politikal nga sistema ni Satanas?

³⁴ Ang ngalan nagapakilala sa isa ka tawo. Gani paano ginapakilala sini nga numero ang sapat? Nagsiling si Juan nga “numero ini sang tawo,” indi sang espiritu nga persona, gani ang ngalan nagabulig sa pagpamatuod nga ang sapat nga mapintas dutan-on, nga nagasimbulo sa tawhanon nga panguluhan. Subong nga ang anom wala makalab-ot sa pito, ang 666—numero seis nga makatlo gid nga ginsulit—isa ka nagakaigo nga ngalan para sa daku gid nga politikal nga sistema sang kalibutan nga napaslawan sa paglab-ot sa talaksan sang Dios sa pagkahimpit. Ang politikal nga sapat nga mapintas sang kalibutan nagagahom sa idalom sang ngalan nga numero 666, samtang ang daku nga politika, daku nga relihion, kag daku nga negosyo padayon nga nagapahikot sa sinang sapat nga mapintas subong manugpigos sa katawhan kag manughingabot sa katawhan sang Dios.

35. Ano ang buot silingon sang mamarkahan sa agtang ukon sa tuo nga kamot sing ngalan sang sapat nga mapintas?

³⁵ Ano ang buot silingon sang mamarkahan sa agtang ukon sa tuo nga kamot sing ngalan sang sapat nga mapintas? Sang ginhatag ni Jehova sa Israel ang Kasuguan, nagsiling sia sa ila: “Dapat ninyo iaplikar ining akon mga pulong sa inyo tagipusuon kag sa inyo kalag, kag ibugkos ninyo subong tanda sa inyo kamot, kag mangin isa ini ka bugkos sa agtang sa ulot sang inyo mga mata.” (Deuteronomio 11:18) Nagakahulugan ini nga dapat pirme huptan sang mga Israelinhon ang Kasuguan sa atubangan nila, agod magaimpluwensia ini sa tanan nga ginahimo nila kag ginahunahuna. Ginasiling man nga ang ngalan sang Amay kag ni Jesus nasulat sa agtang sang 144,000 ka hinaplas. Nagapakilala ini nga sila ila ni Jehova nga Dios kag ni Jesucristo. (Bugna 14:1) Sa pag-ilog, ginagamit ni Satanas ang demonyohanon nga marka sang sapat nga mapintas. Ang bisan sin-o nga nagahimo sang kinaandan nga mga hilikuton subong sang pagbakal kag pagbaligya ginaipit sa paghimo sang mga butang suno sa paagi sang sapat nga mapintas, subong halimbawa, sang pagsaulog sing mga selebrasyon. Ginapaabot sila nga simbahon ang sapat nga mapintas, nga ginatugutan ini sa paggahom sa ila kabuhi, agod nga mabaton nila ang marka sini.

36. Ano nga mga problema ang naatubang sang mga nangindi sa marka sang sapat nga mapintas?

³⁶ Ang mga nangindi sa marka sang sapat nga mapintas daw wala madulaan sing problema. Subong halimbawa, sugod sang katuigan 1930, dapat nila pakigbatuan ang madamo nga kaso sa korte kag nagbatas sila sing masingki nga pagsalakay sang akig nga mga grupo kag sing iban pa nga mga paghingabot. Sa totalitaryan nga mga pungsod, ginlupot sila sa mga kampo konsentrasyon, diin madamo ang napatay. Sugod sang ikaduha nga bug-os kalibutan nga inaway, indi maisip nga mga pamatan-on ang nag-antos sing malawig nga pagkabilanggo, ang iban ginpaantos pa gani kag ginpatay, bangod nangindi sila nga ikompromiso ang ila Cristiano nga neutralidad. Sa iban nga mga pungsod, ang mga Cristiano literal nga indi makabakal ukon makabaligya; ang iban gindumilian nga makapanag-iya sing propiedad; ang iban pa gid ginlugos, ginpatay, ukon gintabog gikan sa ila duta nga natawhan. Ngaa? Bangod agod matipigan ang maayo nga konsiensia nangindi sila sa pagbakal sing kard sang isa ka partido politika.d—Juan 17:16.

37, 38. (a) Ngaa ang kalibutan isa ka mabudlay nga duog para sa mga nagapangindi sa marka sang sapat nga mapintas? (b) Sin-o ang nagahupot sing integridad, kag ano ang determinado nila nga himuon?

³⁷ Sa iban nga bahin sang duta, natanom sing tudok gid ang relihion sa pagkabuhi sang komunidad amo kon ngaa ang bisan sin-o nga nagapanindugan sa kamatuoran sang Biblia ginasikway sang pamilya kag sang mga abyan anay. Kinahanglan ang daku nga pagtuo agod makabatas. (Mateo 10:36-38; 17:22) Sa isa ka kalibutan diin ang kalabanan nagasimba sa materyal nga manggad kag diin lapnag ang pagkadibunayag, ang matuod nga Cristiano dapat pirme magsalig sing bug-os kay Jehova nga sakdagon Niya sia sa pagsunod sa matarong nga dalanon. (Salmo 11:7; Hebreo 13:18) Sa kalibutan nga puno sing imoralidad, kinahanglan ang daku nga determinasyon agod makapabilin nga matinlo kag putli. Ang mga Cristiano nga nagabalatian masami nga ginaipit sang mga doktor kag mga nars nga lapason ang sugo sang Dios tuhoy sa pagkabalaan sang dugo; dapat pa gani sila magpamatok sa mga mando sang korte nga nagasumpakil sa ila pagtuo. (Binuhatan 15:28, 29; 1 Pedro 4:3, 4) Kag sa karon nga mga adlaw nga nagadamo ang mga wala sing trabaho, labi pa nga ginabudlayan ang matuod nga Cristiano sa paglikaw sa trabaho nga magakahulugan sing pagkompromiso sang iya integridad sa atubangan sang Dios.—Miqueas 4:3, 5.

³⁸ Huo, ang kalibutan isa ka mabudlay nga duog para sa mga wala sing marka sang sapat nga mapintas. Isa gid ka talalupangdon nga pagpasundayag sang gahom kag pagpakamaayo ni Jehova nga ang mga nagkalabilin sang binhi sang babayi, subong man ang kapin sa anom ka milyon sang dakung kadam-an, nagahupot sing integridad walay sapayan sang tanan nga pag-ipit nga lapason ang kasuguan sang Dios. (Bugna 7:9) Sing nahiusa, sa bug-os nga duta, kabay nga kita tanan magpadayon sa pagpakadaku kay Jehova kag sa iya matarong nga mga dalanon, samtang nagapangindi sa marka sang sapat nga mapintas.—Salmo 34:1-3.

[Mga nota]

[Retrato sa pahina 195]

Gintugutan sia nga hatagan sing ginhawa ang larawan sang sapat nga mapintas