Ang mga Sapat sang Apokalipsis—Ano ang Kahulugan Nila?

SANG Sabado, Hunyo 15, 1985, ang adlaw sang hapon nagsilak sing masanag sa mga tinukod sang Nasyones Unidas sa Nueva York. Subong sang kinaandan, ang isa ka panong sang mga bisita nagduaw agod tan-awon ang makadalayaw nga mga tinukod, kag madamo ang wala makatago sang ila pagdayaw sa tanan nga butang nga ila nakita.

Apang, tubtob sa karon, daw malayo pa nga mahiusa sang Nasyones Unidas ang mga pungsod. Subong ginsiling sadto nga hapon sang isa ka opisyal nga tuytoy: “Kutob sang Inaway Kalibutanon II 150 ka inaway na ang natabo, kag kapin sa 20 milyones ka tawo ang napatay. Wala pa sing pangkalibutan nga pangulohan. Mahimo nga amo ini ang pinakamalapit nga butang sa sini.” Isa bala, nian, ka maila nga damgo ang pangkalibutan nga pangulohan? Magpati ka man ukon indi, ang sabat masapwan paagi sa pag-usisa sa mga sapat sang Apokalipsis.

Ang iban sang mga komentarista sang Biblia wala sing makita nga matagnaon nga kahulugan sa mga sapat sa tolon-an sang Bugna. Sa baylo, ginaaplikar nila ini sa mga hitabo nga natabo sang buhi pa si apostol Juan. Halimbawa, sa pagpaathag sang The Catholic Encyclopedia tuhoy sa mga sapat sang Apokalipsis, ini nagsiling: “Batasan anay sang mga manunulat sang apokalipsis . . . nga isulat ang ila mga palanan-awon sa porma sang mga tagna kag hatagan sila sing dagway nga subong isa ka buhat sang nauna nga mga petsa.”

Apang si apostol Juan nagsiling: “Paagi sa inspirasyon nag-abot ako sa adlaw sang Ginuo.” (Bugna 1:10) Huo, ang tolon-an sang Bugna nagasentro, indi sa nagligad nga maragtas, kundi sa palaabuton nga “adlaw” kon si Ginuong Jesucristo magsugod sa paggahom gikan sa langit. Suno sa Bugna kapitulo 6, “ang adlaw sang Ginuo” ginatandaan sing mga inaway sa kalibutan, lapnag nga kakulang sing kalan-on, kag makamamatay nga balatian. Ang mga hitabo nga nasaksihan sa duta sa tion sining ika-20 nga siglo makapakombinse nga pamatuod nga nagakabuhi na kita “sa adlaw sang Ginuo” kutob sang 1914.—Bugna 6:1-8.a

Sadtong maragtason nga tuig, nagsugod si Jesucristo sa paggahom sa Ginharian. (Bugna 11:15, 18) Busa dapat nga kilala ang mga sapat sang Apokalipsis sa tapos sadto nga petsa. Sa pagkamatuod, ining mga sapat nagalaragway sa mga kaaway sang Dios nga nagaupang sa mga tawo sa paglaum sa Ginharian subong ang lamang nga kahimusan nga magapaayaw sa handum sang katawhan nga paghidait. Ining mga kaaway nagalakip sa dragon kag sa tatlo ka sapat nga mapintas. Usisaon naton sila suno sa ila pasunod nga paglutaw.

Ang Dakung Dragon

“Yari karon!” tuaw ni Juan, “isa ka dakung dragon nga mapula, nga may pito ka ulo kag napulo ka sungay.” Ano ang ginalaragway sining dakung dragon? Si Juan mismo nagapaathag nga nagalaragway ini kay Satanas nga Yawa. Suno sa palanan-awon ni Juan, ining dragon mabangis nga nagpamatok sa pagkabun-ag sang langitnon nga Ginharian sang Dios sang 1914. Ang resulta? “Gani ginhulog ang dakung dragon, ang orihinal nga man-ug, nga ginatawag nga Yawa kag Satanas, nga nagapatalang sa bug-os napuy-an nga duta; ginhulog sia sa duta, kag ang iya mga manugtonda ginhulog kaupod niya.”—Bugna 12:3, 7-9.

Ginapakita ni Juan nga may malain ini nga mga epekto sa katawhan. “Kailo sa duta kag sa dagat, kay ang Yawa nagpanaug sa inyo, nga may dakung kaakig, bangod nga nakahibalo sia nga malip-ot na lamang ang iya tion.” (Bugna 12:12) Bisan pa nalatiran sa palibot lamang sang duta, determinado gihapon si Satanas nga hilabtan ang natukod na nga Ginharian sang Dios. Ginahimo niya ini paagi sa pagpatalang sa katawhan, ginagamit ang tatlo ka sapat nga mapintas. Binagbinaga ang paglaragway ni Juan sa una sini.

Ang Sapat sa Dagat

“Nakita ko ang sapat nga nagatakas gikan sa dagat, nga may napulo ka sungay kag pito ka ulo . . . Karon ang sapat nga akon nakita kaangay sang leopardo, apang ang iya mga tiil subong sang iya sang oso, kag ang iya baba subong sang baba sang leon. Kag ginhatag sang dragon sa sapat ang iya gahom kag ang iya trono kag dakung pagbulut-an.”—Bugna 13:1, 2.

Ano ang ginalaragway sining daku nga sapat? Sa idalom sang inspirasyon, si Juan nagahatag sing isa ka importante nga ideya: “Ginhatagan sia sing pagbulut-an sa tagsa ka tribu kag katawhan kag hambal kag pungsod.” (Bugna 13:7) Ano ang may pagbulut-an sa tagsa ka tawo nga nagapuyo sa duta? Isa ka butang lamang: ang bug-os kalibutan nga sistema sang politikal nga paggahom. May pagbulut-an gid bala ining sistema gikan sa “dragon,” nga si Satanas? Ang Biblia nagasabat sing huo. Halimbawa, si apostol Juan nagsiling: “Ang bug-os nga kalibutan yara sa gahom sang malauton.” Indi katingalahan, nga sang ginsulay ni Satanas si Jesus sa kahanayakan, gintanyag niya sa iya ang pagbulut-an sa “tanan nga ginharian sang napuy-an nga duta” kag nagsiling: “[Ining pagbulut-an] natugyan sa akon.”—1 Juan 5:19; Lucas 4:5, 6.

Apang, ano ang ginalaragway sang pito ka ulo? Ginpakitaan si Juan sing isa pa ka daku nga sapat nga isa ka salaming nga laragway sining isa. Pito man ang ulo sini. Ang mga ulo sang larawan ginpaathag nga nagalaragway sa “pito ka hari,” ukon kagamhanan sa kalibutan, nga ang “lima sa ila napukan na, ang isa amo karon, ang isa wala pa mag-abot.” (Bugna 17:9, 10) Lima na ka kagamhanan sa kalibutan ang nagtuhaw sa maragtas sang Biblia sa wala pa ang adlaw ni Juan: Egipto, Asiria, Babilonia, Medo-Persia, kag Gresya. Ang Roma, ang ikan-um, nagagahom pa sang buhi pa si Juan.

Ano ang ikapito nga ulo? Sanglit ang palanan-awon may kaangtanan “sa adlaw sang Ginuo,” dapat nga nagapatuhoy ini sa kagamhanan sa kalibutan nga nagatindog sa posisyon anay sang paggahom sang Roma sa sining katapusan nga mga adlaw kutob sang 1914. Ang maragtas nagapahayag nga amo ini ang doble nga kagamhanan sa kalibutan nga ginahuman sang Britanya kag Estados Unidos sang Amerika. Sa wala pa ang 1914, ginpatindog sang Britanya ang pinakadaku nga emperyo nga nakita sang kalibutan. Sa tion sang ika-19 nga siglo, nagporma man ini sing mabaskog nga pagpakig-abyan kag pagpakignegosyo sa Estados Unidos. Ining duha ka pungsod nagbuligay sa pagpakig-away sa tion sang Inaway Kalibutanon I kag II, kag ang ila pinasahi nga kaangtanan nagpadayon tubtob karon. Sang 1982, si Presidente Reagan sang Estados Unidos naghambal sa parlamento sang Britanya nahanungod sa “talalupangdon nga pag-abyanay sang aton duha ka pungsod.” Sang ulihi lang, sang Pebrero 1985, ang primer ministro sang Britanya naghambal sa duha ka departamento sang Kongreso sang Estados Unidos kag nagsiling: “Kabay nga mag-upuray sa pag-abante ang aton duha ka pungsod . . . malig-on sing katuyoan, nagaambitay sa pagtuo, . . . samtang nagahilapit kita sa ikatlo nga milenyo sang Cristianong dag-on.”

Bangod sang daku nga impluwensia sini sa mga hilikuton sang kalibutan, ang doble nga kagamhanan sa kalibutan sang Anglo-Amerikano ginalaragway sing pain sa tolon-an sang Bugna. Paano? Sang ikaduha nga sapat sang Apokalipsis.

Ang Sapat sa Duta

“Kag nakita ko ang isa na man ka sapat nga mapintas,” sulat ni Juan, “nga nagguwa sa duta, kag may duha sia ka sungay kaangay sang sa kordero, apang naghambal sia subong sang dragon.” Paagi sa pagpangangkon subong Cristiano kag indi agresibo, ang Anglo-Amerikano nga kagamhanan sa kalibutan nagasul-ob sing tulad-kordero nga dagway. Apang sa kamatuoran naghikot ini kaangay sang dragon. Paano? Paagi sa pagkolonisar sa madamo nga pungsod kag makagud nga paghingalit sa mga manggad sang duta. Subong man, “ginapasimba niya ang duta kag ang mga nagapuyo sa sini sa nahaunang sapat, nga ang iya pilas nga ikamatay nag-ayo. Kag . . . nagasiling sa mga nagapuyo sa duta nga magbuhat sing larawan para sa sapat nga mapintas.” (Bugna 13:3, 11-15) Paano ini natuman?

Ang politikal nga sistema ni Satanas sa bug-os nga kalibutan nakatigayon sing “pilas nga ikamatay” sa tion sang nahauna nga inaway kalibutanon. Agod indi na maliwat ina, ginsakdag sang Britanya kag Amerika ang “pagsimba” sa politikal nga sistema. Ginhaylo nila ang mga pungsod nga “magbuhat sing larawan para sa sapat nga mapintas.” Paano ini natabo?

Sa talipuspusan nayon sang nahauna nga inaway kalibutanon, si Presidente Wilson sang Estados Unidos nag-umpisa sing krusada sa pagsakdag sang bag-o lang ginbuko nga Liga de Nasyones. Para sa sining katuyoan, ginsilingan niya ang mga delegado sa Komperensya sang Paghidait sa Paris sang 1919: “Ang mga tiglawas sang Estados Unidos nagasakdag sining daku nga proyekto para sa Liga de Nasyones. Ginakabig naton ini subong amo ang yabi sang bug-os nga programa nga nagapabutyag sang aton katuyoan . . . sa sining inaway . . . Yari kita diri agod makita, sa malip-ot, nga ang sadsaran gid sining inaway nalaglag na.”

Sa tapos sang pamulongpulong ni Presidente Wilson, ang nagsunod sa iya wala sing liwan kundi ang primer ministro sang Britanya nga si Lloyd George, nga nagsiling: “Ginasegundahan ko ining resolusyon. Sa tapos sang dungganon nga pamulongpulong sang Presidente sang Estados Unidos ginabatyag ko nga wala sing mga obserbasyon nga kinahanglanon agod irekomendar ining resolusyon sa Komperensya, kag ako . . . nagahambal kon daw ano gid ka daku ang pagsakdag sang katawhan sang Emperyo sang Britanya sa sini nga buko.”

Sang ulihi sadto nga tuig, sa isa ka sinapol sa London agod sakdagon ang pagpalig-on sa Liga de Nasyones, may sulat nga ginbasa gikan sa Hari sang Gran Britanya: “Nalutos naton ang inaway. Isa ina ka daku nga katigayonan. Apang indi pa ini tuman. Nagpakig-away kita agod matigayon ang isa ka dayon nga paghidait, kag isa ka daku nga katungdanan naton nga himuon ang tagsa ka tikang agod mapasalig ini. Para sa sina, wala na sing kapin pa ka kinahanglanon sa isa ka mabaskog kag nagapadayon nga Liga de Nasyones. . . . Ginarekomendar ko ining kausa sa tanan nga banwahanon sang Emperyo, agod nga, upod sa bulig sang tanan nga tawo nga may maayong kabubut-on, ang isa ka kuta kag sigurado nga depensa sang paghidait, sa himaya sang Dios . . . matukod.”

Sang Enero 16, 1920, ang Liga de Nasyones gintukod nga may katapo nga 42 ka pungsod. Sang 1934 naglakip ini sing 58 ka pungsod. Ang duha sing sungay nga sapat sa duta nagmadinalag-on sa paghaylo sa kalibutan nga “magbuhat sing larawan para sa sapat nga mapintas.” Ining larawan, ukon representasyon sang politikal nga sistema ni Satanas sa bug-os nga kalibutan, ginalaragway sang katapusan nga sapat sang Apokalipsis.

Ang Sapat nga Mapula

Yari ang paglaragway ni Juan sa sining katapusan nga sapat: “Isa ka sapat nga mapula nga nalipos sang mga ngalan sang pagpasipala kag may pito ka ulo kag napulo ka sungay.” Tuhoy sa sini nga sapat, si Juan ginsugiran: “Ang sapat nga nakita mo amo sia anay, kag indi na karon, kag buot na magsaka gikan sa kadadalman kag magkadto sa kalaglagan. . . . Amo sia ang ikawalo nga hari.” (Bugna 17:3, 8, 11) Suno gid sa sining paglaragway, ang Liga de Nasyones nagtinguha sa paghikot subong sang kagamhanan sa kalibutan sa danyag sang kalibutan. Apang, napaslawan ini sa pagpugong sa Inaway Kalibutanon II, nga nagsugod sang 1939. Ang sapat nadula, nga subong bala sa kadadalman.

Sa tion sang Inaway Kalibutanon II, ang Anglo-Amerikano nga kagamhanan sa kalibutan nagpangabudlay sing lakas agod mapasag-uli ang internasyonal nga organisasyon. Sang 1941 ang primer ministro sang Gran Britanya, si Winston Churchill, sekreto nga nagpakighambal kay Presidente Franklin Roosevelt sang Estados Unidos sa sulod sang barko sa kadagatan sang Atlantiko. Buylog sila nga nagdeklarar nahanungod sa “ila paglaum para sa isa ka maayo pa nga palaabuton sang kalibutan” kag “pagtukod sing isa ka mas masangkad kag permanente nga sistema sang kalig-onan sang tanan.” Sang masunod nga tuig sa Washington, D.C., 26 ka pungsod ang nagbaton sining buko sang Anglo-Amerikano nga gintawag “Deklarasyon sang Nasyones Unidas.” Nagdul-ong ini sa pagtuga sang organisasyon nga Nasyones Unidas sang Oktubre 24, 1945. Ang mapula nga sapat nagguwa sa kadadalman nga may bag-o nga ngalan. Sa karon, 159 ka pungsod ang nagbuylog sa sining organisasyon, nga ila ginalauman magapapadayon sang nagaluntad karon nga sistema sang politikal nga paggahom sang tawo.

Apang, ini tanan wala nagabinagbinag sa Mesianikong Ginharian sang Dios, nga gintukod sa langit sang 1914. Ang tagsa ka tawo sa duta dapat magpili sa ulot sang paggahom sang Dios kag sang paggahom sang tawo. Sa dili madugay, ang mapula nga sapat, upod ang tanan nga pangulohan sang tawo, madalahig sa pagpakig-away batok sa ginkoronahan nga Hari sang Dios, si Jesucristo. Ang resulta? “Bangod sia ang Ginuo sang mga ginuo kag Hari sang mga hari, ang Kordero [Jesucristo] magadaug sa ila.” Huo, ang mapula nga sapat upod ang bug-os nga sistema sang pangulohan sang tawo ‘pagalaglagon.’—Bugna 17:11, 14; tan-awa man ang Daniel 2:44.

Daw ano gid nga pagpakamaayo sa amo nga tion nga wala kita mapatalang sang dragon kag sang iya tatlo ka sapat! Ang nagpamatuod sang ila kaugalingon subong matutom nga mga sakop sang Ginharian sang Dios makalampuwas agod mangin bahin sang isa ka “bag-ong duta.” “Pahiran [sang Dios] ang tagsa ka luha sa mga mata nila, kag wala na sing kamatayon, ukon kalisod ukon paghibi ukon kasakit pa. Ang nahaunang mga butang nagtaliwan.” (2 Pedro 3:13; Bugna 21:3, 4) Busa, magpasakop sa Ginharian sang Dios, ang lamang epektibo nga pangulohan sa bug-os nga kalibutan. Nian ikaw, man, makaagom sining walay katapusan nga mga pagpakamaayo.

[Footnote]