Yara sa Kalibutan Apang Indi Bahin Sini

“Bangod kamo indi bahin sang kalibutan, . . . ang kalibutan nagadumot sa inyo.”​—⁠JUAN 15:⁠19.

1. Ano ang kaangtanan sang mga Cristiano sa kalibutan, apang paano sila ginatamod sang kalibutan?

SA IYA katapusan nga gab-i upod sang iya mga disipulo, ginsilingan sila ni Jesus: “Kamo indi bahin sang kalibutan.” Ano nga kalibutan ang iya ginpatuhuyan? Indi bala nga nagsiling na sia: “Ginhigugma gid sang Dios ang kalibutan sa bagay nga ginhatag niya ang iya bugtong nga Anak, agod nga ang bisan sin-o nga magtuo sa iya indi mawala kundi may kabuhi nga walay katapusan”? (Juan 3:⁠16) Ang mga disipulo maathag nga bahin sinang kalibutan bangod sila ang una nga nagtuo kay Jesus para sa kabuhi nga walay katapusan. Ngaa, nian, nagsiling karon si Jesus nga ang iya mga disipulo napain sa kalibutan? Kag ngaa nagsiling man sia: “Bangod kamo indi bahin sang kalibutan, . . . bangod sini ang kalibutan nagadumot sa inyo”?​—⁠Juan 15:⁠19.

2, 3. (a) Sa anong “kalibutan” indi bahin ang mga Cristiano? (b) Ano ang ginasiling sang Biblia tuhoy sa “kalibutan” diin indi bahin ang mga Cristiano?

² Ang sabat amo nga ang Biblia nagagamit sang tinaga nga “kalibutan” (Griego, koʹsmos) sa lainlain nga mga paagi. Subong sang ginpaathag sa una nga artikulo, kon kaisa sa Biblia “ang kalibutan” nagapatuhoy sa katawhan sa kabilugan. Amo ini ang kalibutan nga ginhigugma sang Dios kag ginkamatyan ni Jesus. Apang, ang The Oxford History of Christianity nagasiling: “Ang ‘kalibutan’ isa man ka tinaga nga ginagamit sang mga Cristiano para sa isa ka butang nga nahamulag sa Dios kag batok sa iya.” Paano nangin matuod ini? Ang Katoliko nga awtor nga si Roland Minnerath, sa iya libro nga Les chrétiens et le monde (Ang mga Cristiano kag ang Kalibutan), nagapaathag: “Sa negatibo nga kahulugan, ang kalibutan kon amo ginatamod subong ang . . . patag diin ang mga kagamhanan nga batok sa Dios nagahimo sang ila mga hilikuton kag bangod nagapamatok sa madinalag-on nga paggahom ni Cristo, nagahuman sang isa ka kaaway nga emperyo sa idalom sang paggahom ni Satanas.” Ining “kalibutan” amo ang kadam-an sang katawhan nga nahamulag sa Dios. Ang matuod nga mga Cristiano indi bahin sining kalibutan, kag ginadumtan sila sini.

³ Sadtong talipuspusan sang unang siglo, ginhunahuna ni Juan ining kalibutan sang magsiling sia: “Indi ninyo paghigugmaon ang kalibutan ukon ang mga butang man sa kalibutan. Kon ang bisan sin-o nagahigugma sang kalibutan, ang gugma sang Amay wala sa iya; bangod ang tanan nga butang sa kalibutan​—⁠ang kailigbon sang unod kag ang kailigbon sang mga mata kag ang pagpakitakita sang pangabuhi sang isa​—⁠wala maghalin sa Amay, kundi naghalin sa kalibutan.” (1 Juan 2:⁠15, 16) Nagsulat man sia: “Nahibaluan naton nga naghalin kita sa Dios, apang ang bug-os nga kalibutan yara sa gahom sang isa nga malauton.” (1 Juan 5:⁠19) Gintawag mismo ni Jesus si Satanas subong “ang manuggahom sining kalibutan.”​—⁠Juan 12:​31; 16:⁠11.

Ang Paglutaw Sang mga Kagamhanan sa Kalibutan

4. Paano nagluntad ang mga kagamhanan sa kalibutan?

⁴ Ang nagaluntad karon nga kalibutan sang katawhan nga nahamulag sa Dios naglutaw wala madugay pagkatapos sang Anaw sang adlaw ni Noe, sang tion nga madamo sa kaliwatan ni Noe ang nag-untat sa pagsimba kay Jehova nga Dios. Ang kilala gid sadtong una amo si Nimrod, isa ka manunukod sang siudad kag “isa ka gamhanan nga mangangayam batok kay Jehova.” (Genesis 10:​8-12) Sadtong mga tinuig ang kalabanan sining kalibutan gin-organisar sa magagmay nga mga siudad-ginharian, nga kon kaisa nagabuyluganay kag nagailinaway. (Genesis 14:​1-9) Ang pila ka siudad-ginharian naggahom sa iban kag nangin mga kagamhanan sa rehiyon. Sang ulihi ang pila ka mga kagamhanan sa rehiyon nangin daku nga mga kagamhanan sa kalibutan.

5, 6. (a) Ano ang pito ka kagamhanan sa kalibutan sa maragtas sang Biblia? (b) Paano ginalaragway ining mga kagamhanan sa kalibutan, kag diin maghalin ang ila gahom?

⁵ Kaangay ni Nimrod, ang mga gumalahom sang mga kagamhanan sa kalibutan wala nagasimba kay Jehova, isa ka katunayan nga makit-an sa ila mapintas, masingki nga mga buhat. Ining mga kagamhanan sa kalibutan ginalaragway sa Kasulatan subong mga sapat nga mapintas, kag sa pagligad sang mga siglo, ginpakilala sang Biblia ang anom sini nga nakaapektar sing daku sa katawhan ni Jehova. Ini amo ang Egipto, Asiria, Babilonia, Medo-Persia, Gresya, kag Roma. Pagkatapos sang Roma, ang ikapito nga kagamhanan sa kalibutan gintagna nga magatindog. (Daniel 7:​3-7; 8:​3-7, 20, 21; Bugna 17:​9, 10) Ini amo ang Anglo-Amerikano nga Kagamhanan sa Kalibutan, nga nagalakip sa Emperyo sang Britanya upod sang iya kadampig nga Estados Unidos, nga sang ulihi nangin mas gamhanan sangsa Britanya. Ang Emperyo sang Britanya nagsugod sa paggahom sang nadula na ang katapusan nga bahin sang Emperyo sang Roma.⁠a

⁶ Ang pito ka alagisod nga kagamhanan sa kalibutan ginsimbuluhan sa tulun-an sang Bugna paagi sa mga ulo sang pito-sing-ulo nga sapat nga mapintas nga naghalin sa dagat sang magamo nga katawhan. (Isaias 17:​12, 13; 57:​20, 21; Bugna 13:1) Sin-o ang naghatag sing gahom sa sining nagagahom nga sapat nga mapintas? Ang Biblia nagasabat: “Kag ginhatag sang dragon sa sapat ang iya gahom kag ang iya trono kag daku nga awtoridad.” (Bugna 13:⁠2) Ang dragon wala sing liwan kundi si Satanas nga Yawa.​—⁠Lucas 4:​5, 6; Bugna 12:⁠9.

Ang Nagapakari nga Paggahom Sang Ginharian Sang Dios

7. Ano ang ginalauman sang mga Cristiano, kag paano ini nagaapektar sa ila kaangtanan sa mga panguluhan sa kalibutan?

⁷ Sa sulod sing halos 2,000 ka tuig, ang mga Cristiano nangamuyo: “Magkari ang imo ginharian. Matuman ang imo kabubut-on, kon ano sa langit, amo man sa duta.” (Mateo 6:10) Nahibaluan sang mga Saksi ni Jehova nga ang Ginharian sang Dios lamang ang makadala sing matuod nga paghidait sa duta. Subong maukod nga mga manugpanilag sang mga tagna sang Biblia, kumbinsido sila nga ining pangamuyo pagasabton sa indi madugay kag nga ang Ginharian amo sa ulihi ang magadumala sing mga hilikuton sa duta. (Daniel 2:44) Bangod sang ila katutom sa sining Ginharian wala sila sing ginadampigan sa mga hilikuton sang mga panguluhan sa kalibutan.

8. Ano ang reaksion sang mga panguluhan sa paggahom sang Ginharian sang Dios, subong sang gintagna sa Salmo 2?

⁸ Ang pila ka pungsod nagapangangkon nga nagasunod sa relihiosong mga prinsipio. Apang, ginapanghiwala sang ila mga buhat ang katunayan nga si Jehova amo ang bug-os Uniberso nga Soberano kag nga ginpalingkod niya si Jesus subong langitnon nga Hari nga may awtoridad sa bug-os nga duta. (Daniel 4:​17; Bugna 11:15) Ang isa ka matagnaon nga salmo nagasiling: “Ang mga hari sa duta naghanda kag ang mga manuggahom nagtipon sing tingob batok kay Jehova kag batok sa iya hinaplas [si Jesus], nga nagasiling: ‘Bugtuon ta ang ila mga higot kag ipilak ang ila mga pisi!’ ” (Salmo 2:​2, 3) Ang mga panguluhan wala nagabaton sing “mga higot” ukon “mga pisi” halin sa Dios nga nagalatid sang ila pagpatuman sang ila soberanya subong isa ka pungsod. Sa amo, si Jehova nagasiling kay Jesus, ang iya pinili nga Hari: “Pangayua sa akon, agod ihatag ko sa imo ang mga pungsod subong imo palanublion kag ang mga kaukbungan sang duta subong imo pagkabutang. Buungon mo sila paagi sa salsalon nga bilugon, buungon mo sila kaangay sang suludlan sang maninihon.” (Salmo 2:​8, 9) Apang, ang kalibutan sang katawhan nga ginkamatyan ni Jesus indi ‘mabuong’ sing bug-os.​—⁠Juan 3:⁠17.

Paglikaw sa “Pat-in” Sang “Sapat nga Mapintas”

9, 10. (a) Sa ano kita ginapaandaman sa tulun-an sang Bugna? (b) Ano ang ginasimbulo sang pagtigayon sang ‘pat-in sang sapat nga mapintas’? (c) Ano nga mga pat-in ang ginabaton sang mga alagad sang Dios?

⁹ Ang Bugna nga nabaton ni apostol Juan nagpaandam nga ang kalibutan sang katawhan nga nahamulag sa Dios magapatuman sing dugang nga mga butang antes magaabot ang katapusan sini, nga “magapilit sa tanan nga tawo, magamay kag dalagku, manggaranon kag imol, hilway kag ulipon, nga ibutang nila ining pat-in sa ila tuo nga kamot ukon sa ila agtang, agod nga wala sing sarang makabakal ukon makabaligya luwas kon sia may pat-in.” (Bugna 13:​16, 17) Ano ang buot silingon sini? Ang pat-in sa tuo nga kamot isa ka nagakaigo nga simbolo sang aktibo nga pagsakdag. Kamusta naman ang pat-in sa agtang? Ang The Expositor’s Greek Testament nagasiling: “Ining malaragwayon gid nga pat-in amo ang batasan sa pagpat-in sa mga soldado kag mga ulipon sing isa ka kitaon nga pika ukon marka . . . ; ukon, ilabi na, suno sa relihiosong kinabatasan sang paggamit sa ngalan sang isa ka dios subong anting-anting.” Paagi sa ila mga buhat kag mga tinaga madamo nga tawo ang may yara sining simbuliko nga pat-in, nga nagapakilala sa ila subong “mga ulipon” ukon “mga soldado” sang “sapat nga mapintas.” (Bugna 13:​3, 4) Kon tuhoy sa ila palaabuton, ang Theological Dictionary of the New Testament nagasiling: “Gintugutan sang mga kaaway sang Dios ang [pat-in] sang sapat nga mapintas, ang misteryoso nga numero nga nagadala sang iya ngalan, nga ibutang sa ila agtang kag sa isa nila ka kamot. Nagahatag ini sa ila sing daku nga mga kahigayunan nga mag-uswag sa ekonomiya kag sa negosyo, apang nagabutang sa ila sa idalom sang kasingkal sang Dios kag nagasikway sa ila sa milenyo nga ginharian, Bug. 13:​16; 14:​9; 20:⁠4.”

¹⁰ Nagakinahanglan sing daku pa nga kaisog kag pagbatas agod pamatukan ang pag-ipit nga mabaton “ang pat-in.” (Bugna 14:​9-12) Apang, ang mga alagad sang Dios may amo sina nga kusog, kag bangod sini, masami sila ginadumtan kag ginakaugtan. (Juan 15:​18-20; 17:​14, 15) Sa baylo nga magdala sing pat-in sang sapat nga mapintas, si Isaias nagsiling nga simbuliko nga isulat nila sa ila kamot, “Ako iya ni Jehova.” (Isaias 44:5) Dugang pa, sanglit ‘nagapanghayhay sila kag nagabakho’ bangod sang makangilil-ad nga mga butang nga ginahimo sang apostata nga relihion, nagabaton sila sing simboliko nga pat-in sa ila agtang nga nagapakilala sa ila nga takus sing kaluwasan sa tion sang paghukom ni Jehova.​—⁠Ezequiel 9:​1-7.

11. Sin-o ang nagtugot sa tawhanon nga mga panguluhan sa paggahom tubtob nga mag-abot ang Ginharian sang Dios agod magbulos sa paggahom sa kalibutan?

¹¹ Ginatugutan sang Dios ang mga panguluhan sang tawo sa paggahom tubtob sa tion nga ang langitnon nga Ginharian ni Cristo magabulos sing bug-os sa paggahom sa sini nga duta. Ining pagpahanugot sang Dios sa politikal nga mga estado ginapatuhuyan ni Propesor Oscar Cullman sa iya libro nga The State in the New Testament. Sia nagasulat: “Ang masibod nga konsepto sang ‘temporaryo’ nga pagluntad sang Estado amo ang rason kon ngaa ang panimuot sang unang mga Cristiano sa Estado wala nagahilisanto, kundi sa baylo daw nagasumpakilay. Ginapadaku ko, nga daw nagasumpakilay ini. Dapat lamang naton sambiton ang Roma 13:​1, ‘Ang tagsa ka kalag dapat magpasakop sa mga kagamhanan . . . ,’ subong man ang Bugna 13: ang Estado subong ang sapat nga mapintas gikan sa kadadalman.”

Ang “Sapat nga Mapintas” kag si “Cesar”

12. Ano ang timbang nga pagtamod sang mga Saksi ni Jehova sa tawhanon nga mga panguluhan?

¹² Indi husto ang maghinakop nga ang tanan nga tawo sa idalom sang awtoridad sang panguluhan mga ahente ni Satanas. Madamo ang nagpamatuod sang ila kaugalingon subong de-prinsipio nga mga tawo, subong sang proconsul nga si Sergio Paulo nga ginlaragway sa Biblia subong “isa ka maalam nga tawo.” (Binuhatan 13:7) Maisugon nga ginpangapinan sang pila ka gumalahom ang mga kinamatarong sang mga kubos, nga gintuytuyan sang ila hatag-Dios nga konsiensia walay sapayan nga wala nila makilala si Jehova kag ang iya mga katuyuan. (Roma 2:​14, 15) Dumduma, ang Biblia nagagamit sang tinaga “kalibutan” sa duha ka magkatuhay nga paagi: ang kalibutan sang katawhan nga ginahigugma sang Dios kag nga dapat naton higugmaon, kag ang kalibutan sang katawhan nga nahamulag kay Jehova, diin si Satanas amo ang dios kag sa sini dapat kita magpahilayo. (Juan 1:​9, 10; 17:​14; 2 Corinto 4:​4; Santiago 4:4) Sa amo, ang mga alagad ni Jehova may timbang nga panimuot tuhoy sa paggahom sang tawo. Wala kita sing ginadampigan sa politika sanglit nagaalagad kita subong mga embahador ukon mga tiglawas sang Ginharian sang Dios kag ang aton kabuhi nadedikar sa Dios. (2 Corinto 5:20) Sa pihak nga bahin, mahalungon kita nga nagapasakop sa sadtong yara sa awtoridad.

13. (a) Paano ginatamod ni Jehova ang tawhanon nga mga panguluhan? (b) Tubtob sa anong kasangkaron ang pagpasakop sang mga Cristiano sa tawhanon nga mga panguluhan?

¹³ Ining timbang nga pagtamod nagapabanaag sang pagtamod ni Jehova nga Dios. Kon ginaabusuhan sang mga gumalahom sa kalibutan, ukon bisan sang magagmay nga mga Estado ang ila awtoridad, ginapigos ang ila katawhan, ukon ginahingabot yadtong nagasimba sa Dios, naaplikar gid sa ila ang matagnaon nga paglaragway sa ila subong sapat nga mapintas. (Daniel 7:​19-21; Bugna 11:​7) Apang, kon ginatuman sang mga panguluhan sang mga pungsod ang katuyuan sang Dios sa pagpaluntad sing matarong nga kahim-ong, ginakabig niya sila subong iya “publiko nga mga alagad.” (Roma 13:6) Ginapaabot ni Jehova nga tahuron sang iya katawhan ang tawhanon nga mga panguluhan kag magpasakop sa ila, apang ang ila pagpasakop limitado lamang. Kon ginapatuman sang mga tawo sa mga alagad sang Dios ang mga butang nga ginadumilian sang kasuguan sang Dios ukon kon ginadumilian nila ang mga butang nga ginapatuman sang Dios sa iya mga alagad, ginailog nila ang panindugan anay sang mga apostoles, nga amo: “Dapat namon tumanon ang Dios subong gumalahom sangsa mga tawo.”​—⁠Binuhatan 5:⁠29.

14. Paano ang pagpasakop sang mga Cristiano sa tawhanon nga mga panguluhan ginpaathag ni Jesus? ni Pablo?

¹⁴ Ginsiling ni Jesus nga ang iya mga sumulunod may mga obligasyon sa mga panguluhan kag subong man sa Dios sang magsiling sia: “Busa, ihatag kay Cesar, ang mga butang nga iya ni Cesar, kag sa Dios ang mga butang nga iya sang Dios.” (Mateo 22:21) Si apostol Pablo inspirado nga nagsulat: “Ang tagsa ka kalag magpasakop sa superyor nga mga awtoridad . . . Apang kon nagahimo ka sing malain, magkahadlok ka: bangod wala ini nagauyat sang espada sa wala sing pulos; kay ministro ini sang Dios, isa nga nagabalos sa pagpabutyag sing kaakig sa isa nga nagahimo sing malain. Gani may nagapahulag nga kabangdanan agod magpasakop kamo, indi lamang bangod sa sina nga kaakig kundi bangod man sa inyo konsiensia. Kay amo sina ang rason nga nagabayad man kamo sing buhis.” (Roma 13:​1, 4-6) Kutob sang unang siglo C.⁠E. tubtob sa karon, dapat binagbinagon sang mga Cristiano ang mga kasuguan sang Estado. Kinahanglan nga mahangpan nila kon bala ang pagtuman sa sining mga kasuguan magadul-ong sa pagkompromiso sang ila pagsimba ukon kon bala ina nga mga kasuguan nagakaigo kag dapat tumanon sing matutom.

Matutom nga mga Banwahanon

15. Paano matutom nga ginahatag sang mga Saksi ni Jehova ang mga butang nga iya ni Cesar?

¹⁵ Ang politikal nga “superyor nga mga awtoridad” mga “ministro” sang Dios kon ginatuman nila ang ila nahamut-an sang Dios nga mga papel, nga nagalakip sing awtoridad “sa pagsilot sa mga malauton apang sa pagdayaw sa mga nagahimo sing maayo.” (1 Pedro 2:​13, 14) Matutom nga ginahatag sang mga alagad ni Jehova kay Cesar ang iya ginapangayo nga buhis, kag tubtob ginatugot sang ila nahanas sa Biblia nga konsiensia “nagapasakop kag nagasunod sa mga panguluhan kag mga awtoridad subong mga gumalahom, . . . handa para sa tagsa ka maayong buhat.” (Tito 3:1) Ang “maayong buhat” nagalakip sing pagbulig sa iban, subong sa tion sang kalamidad. Madamo ang nagpamatuod sa kaayo nga ginpakita sang mga Saksi ni Jehova sa ila mga isigkatawo sa idalom sining mga kahimtangan.​—⁠Galacia 6:⁠10.

16. Anong maayong mga buhat ang matutom nga ginahimo sang mga Saksi ni Jehova para sa mga panguluhan kag sa mga isigkatawo?

¹⁶ Ginahigugma sang mga Saksi ni Jehova ang ila mga isigkatawo kag nagapati sila nga ang pinakamaayo nga hilikuton nga ila mahimo para sa ila amo ang pagbulig sa ila nga matigayon ang sibu nga ihibalo tuhoy sa katuyuan sang Dios nga paluntaron ang matarong nga “bag-ong mga langit kag bag-ong duta.” (2 Pedro 3:13) Paagi sa pagtudlo kag pagbuhat sang mataas nga mga prinsipio sa moral sang Biblia, mapuslanon sila sa katilingban sang katawhan, nagaluwas sa madamo gikan sa kalainan. Ang mga alagad ni Jehova masinulundon sa kasuguan kag matinahuron sa mga ministro sang panguluhan, mga opisyal, mga hukom, kag sa mga opisyal sang siudad, nagatahod sa ‘mga takus sing pagtahod.’ (Roma 13:7) Ang Saksi nga mga ginikanan malipayon nga nagakooperar sa mga manunudlo sang ila mga kabataan kag ginabuligan ang ila kabataan nga magtuon sing maayo, agod nga sa ulihi makahibalo sila magpangabuhi kag indi mangin kabug-atan sa katilingban. (1 Tesalonica 4:​11, 12) Sa sulod sang ila mga kongregasyon, ginapamatukan sang mga Saksi ang pagpasulabi sa rasa kag pagbinahinbahin sang mga grupo, kag ginahatagan nila sing daku nga importansia ang pagpalig-on sa kabuhi sang pamilya. (Binuhatan 10:​34, 35; Colosas 3:​18-21) Busa, paagi sa ila mga buhat, ginapamatud-an nila nga sayop ang mga panumbungon nga batok sila sa pamilya ukon indi sila mabuligon sa komunidad. Sa amo, nangin matuod ang mga pinamulong ni apostol Pedro: “Kay amo sini ang kabubut-on sang Dios, nga paagi sa paghimo sing maayo pahipuson ninyo ang kakulang sang ihibalo sang buangbuang nga mga tawo.”​—⁠1 Pedro 2:⁠15.

17. Paano ang mga Cristiano padayon nga “makalakat sa kaalam ayon sa mga tagaluwas”?

¹⁷ Gani bisan pa ang tunay nga mga sumulunod ni Cristo “indi bahin sang kalibutan,” yara gihapon sila sa kalibutan sang katilingban sang tawo kag dapat padayon nga “maglakat sa kaalam ayon sa mga tagaluwas.” (Juan 17:​16; Colosas 4:5) Samtang ginatugutan ni Jehova ang superyor nga mga awtoridad nga magpanghikot subong iya ministro, dapat naton ipakita sa ila ang nagakaigo nga pagtahod. (Roma 13:​1-4) Bisan pa nagapabilin nga wala sing ginadampigan sa politika, nagapangamuyo kita para sa “mga hari kag sa tanan nga yara sa mataas nga palangakuan,” ilabi na kon gintangduan sila sa paghimo sing mga desisyon nga may kahilabtanan sa kahilwayan sa pagsimba. Padayon naton nga himuon ini “agod nga padayon kita nga magkabuhi sing malinong nga may bug-os nga diosnon nga debosyon kag pagkamatarong,” agod nga ‘ang tanan nga sahi sang tawo maluwas.’​—⁠1 Timoteo 2:​1-4.

[Footnote]

Mga Pamangkot sa Repaso

◻ Ano nga “kalibutan” nga bahin ang mga Cristiano, apang ano nga “kalibutan” nga indi sila bahin?

◻ Ano ang ginasimbulo sang “pat-in” sang “sapat nga mapintas” sa kamot ukon sa agtang sang tawo, kag ano ang pat-in sang matutom nga mga alagad ni Jehova?

◻ Anong timbang nga pagtamod sang matuod nga mga Cristiano sa tawhanon nga mga panguluhan?

◻ Ano ang pila ka paagi nga nagabulig ang mga Saksi ni Jehova sa kaayuhan sang tawhanon nga katilingban?

[Kapsion sa pahina 16]

Ginakilala sang Biblia ang tawhanon nga panguluhan subong alagad sang Dios kag subong isa ka sapat nga mapintas

[Kapsion sa pahina 17]

Bangod sang pagpakita sing mahigugmaon nga pag-ulikid sa iban, ang mga Saksi ni Jehova mapuslanon sa ila mga komunidad