“Ikaw Lamang ang Mainunungon”

1, 2. Ngaa masiling nga nahibaluan ni Hari David kon ano ang pagkadimainunungon?

NAHIBALUAN ni Hari David kon ano ang pagkadimainunungon. Sa isa ka magamo nga tion sang iya paghari, ang iya mismo mga kasimanwa naghimbon batok sa iya. Dugang pa, ginluiban si David sang pila nga malapit sa iya. Binagbinaga si Mical, ang una nga asawa ni David. Sang primero, “naghigugma [sia] kay David,” kag walay duhaduha nga ginsakdag niya ang pagkahari ni David. Apang, sang ulihi, “gintamay niya sia sa iya tagipusuon,” kag ginkabig pa si David nga “subong sang isa sa mga tawo nga kulangkulang.”—1 Samuel 18:20; 2 Samuel 6:16, 20.

² Ang isa pa amo ang manuglaygay mismo ni David, si Ahitofel. Ang iya laygay ginkabig nga daw si Jehova ang naghambal. (2 Samuel 16:23) Apang, sang ulihi, ining ginasaligan nga abyan nagtraidor kag nagbuylog sa isa ka organisado nga pagrebelde batok kay David. Kag sin-o ang puno sang paghimbon? Si Absalom nga anak mismo ni David! “Ginkawat [sining mapahituon nga oportunista] ang tagipusuon sang mga tawo sang Israel,” sa amo ginhimo niya ang iya kaugalingon nga isa ka karibal nga hari. Ang pagribok ni Absalom nagbaskog amo nga napilitan si Hari David sa pagpalagyo para sa iya kabuhi.—2 Samuel 15:1-6, 12-17.

 3. Sa ano nagsalig si David?

³ Wala bala sing nag-unong kay David? Sa tanan niya nga kapipit-an, nahibaluan ni David nga may nag-unong gid sa iya. Sin-o? Walay liwan kundi si Jehova nga Dios. “Sa mainunungon ikaw magaunong,” siling ni David kay Jehova. (2 Samuel 22:26) Ano ang pagkamainunungon, kag paano si Jehova isa ka labing dungganon nga halimbawa sini nga kinaiya?

4, 5. (a) Ano ang “pagkamainunungon”? (b) Paano nagakatuhay ang pagkamainunungon kag ang pagkatutom?

⁴ Ang “pagkamainunungon” nga ginasambit sa Hebreong Kasulatan amo ang pagkamainayuhon nga mahigugmaon nga nagaangot sang iya kaugalingon sa isa ka butang kag wala nagabulag sa sini tubtob ang katuyuan sini sa sina nga butang matuman. Indi lamang ini pagkatutom. Kay man, ang isa ka tawo mahimo mangin matutom bangod lamang sang iya obligasyon. Apang, ang pagkamainunungon napasad sa gugma.a Isa pa, ang tinaga nga “matutom” sarang maaplikar sa mga butang nga walay kabuhi. Halimbawa, gintawag sang salmista ang bulan nga “isa ka matutom nga saksi sa kalangitan” bangod regular ini nga nagaguwa kon gab-i. (Salmo 89:37) Apang ang bulan indi malaragway nga mainunungon. Ngaa? Bangod ang pagkamainunungon isa ka ekspresyon sang gugma—butang nga indi mapakita sang mga butang nga walay kabuhi.

⁵ Sa Makasulatanhon nga kahulugan sini, ang pagkamainunungon may mainit nga gugma. Maathag nga ginapakita sini nga ang nagaunong kag ang ginaunungan may relasyon. Ini nga pagkamainunungon wala nagabag-obag-o. Indi ini kaangay sang mga balod sang dagat nga ginabolabola sang nagabag-obag-o nga madlos sang hangin. Sa kabaliskaran, ang pagkamainunungon, ukon ang mainunungon nga gugma, may kalig-on kag kusog sa paglandas sa labing mabudlay nga balagbag.

 6. (a) Daw ano kalaka ang pagkamainunungon sa tunga sang mga tawo, kag paano ini ginapakita sa Biblia? (b) Ano ang labing maayo nga paagi agod mahibaluan naton kon ano ang nalakip sa pagkamainunungon, kag ngaa?

⁶ Matuod, malaka na lang karon ang tawo nga mainunungon. Sa masami, ang mahirop nga mga mag-abyan “nagahalit sa isa kag isa.” Mabatian naton nga nagadamo ang nagabulag sa ila tiayon. (Hulubaton 18:24; Malaquias 2:14-16) Kinaandan na ang pagtraidor amo kon ngaa masapwan naton ang aton kaugalingon nga nagasulit sang mga tinaga ni manalagna Miqueas: “Wala na sing mainunungon sa duta.” (Miqueas 7:2) Bisan pa masami nga mapaslawan ang tawo sa pagpakita sing mahigugmaon nga kaayo, talalupangdon nga si Jehova mainunungon. Sa katunayan, ang labing maayo nga paagi agod mahibaluan naton kon ano ang nalakip sa pagkamainunungon amo ang pag-usisa kon paano ginapakita ni Jehova ining dungganon nga aspekto sang iya gugma.

7, 8. Paano masiling nga si Jehova lamang ang mainunungon?

⁷ Ang Biblia nagasiling tuhoy kay Jehova: “Ikaw lamang ang mainunungon.” (Bugna 15:4) Ngaa si Jehova lamang? Indi bala talalupangdon nga nangin mainunungon man ang mga tawo kag mga anghel? (Job 1:1; Bugna 4:8) Kag paano si Jesucristo? Indi bala sia ang panguna nga “mainunungon” sang Dios? (Salmo 16:10) Paano, nian, masiling nga si Jehova lamang ang mainunungon?

⁸ Una sa tanan, dumduma nga ang pagkamainunungon isa ka aspekto sang gugma. Sanglit ang “Dios gugma”—bangod sia ang personipikasyon sini nga kinaiya—sin-o ang makapakita sing mas himpit nga pagkamainunungon sangsa kay Jehova? (1 Juan 4:8) Matuod, mahimo nga ipakita man sang mga anghel kag mga tawo ang mga kinaiya sang Dios, apang si Jehova lamang ang labaw gid nga mainunungon. Subong “ang Dumaan sang mga Adlaw,” madugay na sia nagapakita sing mahigugmaon nga kaayo sangsa bisan sin-o nga tinuga, dutan-on man ukon langitnon. (Daniel 7:9) Busa, si Jehova amo gid ang laragway sang pagkamainunungon. Ginapakita niya ini nga kinaiya sa isa ka paagi nga indi matupungan sang bisan sin-o nga tinuga. Binagbinaga ang pila ka halimbawa.

 9. Paano si Jehova “matutom sa tanan niya nga binuhatan”?

⁹ Si Jehova “mainunungon sa tanan niya nga binuhatan.” (Salmo 145:17) Sa anong paagi? Ang Salmo 136 nagahatag sing sabat. Ginasambit diri ang pila sang mga pagluwas ni Jehova, lakip ang makadalayaw nga pagkalampuwas sang mga Israelinhon sa Dagat nga Mapula. Talalupangdon nga ang tagsa ka bersikulo sini nga salmo ginapadaku sang dinalan nga: “Kay ang iya mahigugmaon nga kaayo [ukon, pagkamainunungon] tubtob sa walay latid nga tion.” Ini nga salmo nalakip sa Mga Pamangkot Para sa Pagpamalandong sa pahina 289. Samtang ginabasa mo ining mga bersikulo, magadayaw gid ikaw sa madamong paagi nga nagpakita si Jehova sing mahigugmaon nga kaayo sa iya katawhan. Huo, nagapakita si Jehova sing pagkamainunungon sa iya matutom nga mga alagad paagi sa pagpamati sa ila mga pagtuaw nga nagapangayo sing bulig kag paagi sa paghikot sa gintalana nga tion. (Salmo 34:6) Ang mainunungon nga gugma ni Jehova para sa iya mga alagad wala nagabag-o tubtob nagaunong sila sa iya.

10. Paano si Jehova nagaunong sa iya mga talaksan?

¹⁰ Dugang pa, nagaunong si Jehova sa iya mga alagad paagi sa pag-unong sa iya mga talaksan. Indi kaangay sang pila ka tawo nga dalal-on sang kapritso kag sentimiento lamang, si Jehova wala nagaduhaduha sa iya pagtamod kon ano ang husto kag sayop. Sa bug-os nga mga milenyo, ang iya pagtamod sa mga butang subong sang espiritismo, idolatriya, kag pagpatay wala magbag-o. “Bisan tubtob sa katigulangon sang isa ako amo gihapon inang Isa,” siling niya paagi kay manalagna Isaias. (Isaias 46:4) Gani, makasalig kita nga magabenepisyo kita paagi sa pagsunod sa maathag nga giya sang Pulong sang Dios sa kon ano ang husto kag sayop.—Isaias 48:17-19.

11. Maghatag sing mga halimbawa agod pamatud-an nga ginatuman ni Jehova ang iya saad.

¹¹ Nagaunong man si Jehova paagi sa pagtuman sang iya saad. Kon may ginatagna sia, nagakatuman gid ini. Sa amo, si Jehova nagsiling: ‘Ang pulong nga nagaguwa sa akon baba indi magabalik sa akon nga wala sing mga resulta, kundi himuon gid sini ang akon nahamut-an, kag pat-od nga magamadinalag-on ini sa butang nga tungod sina ginpadala ko ini.’ (Isaias 55:11) Paagi sa pagtuman sang iya pulong, nagaunong si Jehova sa iya katawhan. Wala niya ginapalaum sila sa butang nga indi niya paghimuon. Kilala si Jehova nga wala nagasayop amo kon ngaa ang iya alagad nga si Josue nakasiling: “Wala sing isa man ka saad ang napaslawan sa tanan nga maayong saad nga ginhimo ni Jehova sa panimalay sang Israel; ang tanan nahanabo.” (Josue 21:45) Gani, makasalig gid kita nga ang mga saad ni Jehova indi mapaslawan.—Isaias 49:23; Roma 5:5.

12, 13. Sa anong mga paagi ang mahigugmaon nga kaayo ni Jehova “tubtob sa walay latid nga tion”?

¹² Subong nasambit na, ginasugiran kita sang Biblia nga ang mahigugmaon nga kaayo ni Jehova “tubtob sa walay latid nga tion.” (Salmo 136:1) Paano ini? Una, ang pagpatawad ni Jehova sa mga sala permanente. Subong sang ginbinagbinag sa Kapitulo 26, wala ginaukat ni Jehova ang mga sala sang isa ka tawo nga napatawad na. Sanglit “ang tanan nagpakasala kag nakulangan sing himaya sang Dios,” dapat magpasalamat ang tagsatagsa sa aton nga ang mahigugmaon nga kaayo ni Jehova tubtob sa walay latid nga tion.—Roma 3:23.

¹³ Apang ang mahigugmaon nga kaayo ni Jehova tubtob man sa walay latid nga tion sa isa pa ka kahulugan. Ang iya Pulong nagasiling nga ang matarong “mangin kaangay . . . sang kahoy nga natanom sa ubay sang mga kasulgan sang tubig, nga nagapamunga sa iya panag-on kag ang iya dahon indi malaya, kag ang bisan ano nga ginahimo niya magamadinalag-on.” (Salmo 1:3) Handurawa ang isa ka madabong nga kahoy nga ang mga dahon sini wala gid nagakalaya! Ang aton kabuhi mangin malawig man, malinong, kag mabungahon kon magpakita kita sing tunay nga kahamuot sa Pulong sang Dios. Ang mga pagpakamaayo nga ginatanyag ni Jehova sing mainunungon sa iya matutom nga mga alagad wala sing katapusan. Sa pagkamatuod, sa matarong nga bag-ong kalibutan nga paluntaron ni Jehova, maeksperiensiahan sang matinumanon nga katawhan ang iya mahigugmaon nga kaayo tubtob sa walay latid nga tion.—Bugna 21:3, 4.

14. Paano ginaapresyar ni Jehova ang pagkamainunungon sang iya mga alagad?

¹⁴ Si Jehova masunson nga nagapakita sang iya pagkamainunungon. Bangod si Jehova wala gid nagabag-o, ang iya pag-unong sa iya matutom nga mga alagad wala gid nagaugdaw. Ang salmista nagsulat: “Nangin pamatan-on ako, kag karon tigulang na, apang wala ako makakita nga ang bisan sin-o nga matarong ginpabayaan, ukon ang iya kaliwat nga nagapakilimos sing tinapay. Kay si Jehova mahigugmaon sang katarungan, kag indi niya pagbiyaan ang mga mainunungon sa iya.” (Salmo 37:25, 28) Matuod, subong Manunuga, takus si Jehova nga simbahon naton. (Bugna 4:11) Apang, bangod mainunungon sia, ginapakabahandi ni Jehova ang aton matutom nga mga buhat.—Malaquias 3:16, 17.

15. Ipaathag kon paano ang mga pagpakig-angot ni Jehova sa Israel nagapadaku sang Iya pagkamainunungon.

¹⁵ Bangod sang iya mahigugmaon nga kaayo, masunson nga ginabuligan ni Jehova ang iya katawhan kon yara sila sa kapipit-an. Ginasugiran kita sang salmista: “Sia nagabantay sa mga kalag sang mga mainunungon sa iya; ginaluwas niya sila gikan sa kamot sang mga malauton.” (Salmo 97:10) Binagbinaga ang mga pagpakig-angot niya sa pungsod sang Israel. Sa tapos sang ila milagruso nga paglampuwas sa Dagat nga Mapula, ang mga Israelinhon nagpahayag sa ambahanon kay Jehova: “Sa imo mahigugmaon nga kaayo [ukon, “mainunungon nga gugma,” footnote] gintuytuyan mo ang katawhan nga gintubos mo.” (Exodo 15:13) Ang pagluwas sa Dagat nga Mapula isa gid ka buhat sang mainunungon nga gugma ni Jehova. Gani, ginsilingan ni Moises ang mga Israelinhon: “Indi bangod kay kamo ang pinakamadamo sa tanan nga katawhan nga si Jehova naghigugma sa inyo amo nga ginpili niya kamo, kay kamo ang pinakadiutay sa tanan nga katawhan. Kundi bangod nga si Jehova nagahigugma sa inyo, kag bangod nga ginatuman niya ang sinumpaan nga pinamulong nga ginsumpa niya sa inyo mga katigulangan, amo nga ginpaguwa kamo ni Jehova paagi sa isa ka makusog nga kamot, agod nga tubuson kamo gikan sa balay sang mga ulipon, gikan sa kamot ni Paraon nga hari sang Egipto.”—Deuteronomio 7:7, 8.

16, 17. (a) Anong makapakibot nga kakulang sing apresasyon ang ginpakita sang mga Israelinhon, apang paano si Jehova nagpakita sing kaawa sa ila? (b) Paano ginpakita sang kalabanan nga Israelinhon nga “wala na sing pag-ayo” para sa ila, kag anong nagapaandam nga halimbawa ang ginahatag sini sa aton?

¹⁶ Sa pagkamatuod, subong isa ka pungsod wala gin-apresyar sang mga Israelinhon ang mahigugmaon nga kaayo ni Jehova, kay sa tapos sila ginluwas “nagpadayon pa sila sa pagpakasala batok [kay Jehova] paagi sa pagrebelde batok sa Labing Mataas.” (Salmo 78:17) Sa sulod sang mga siglo, makapila sila nga nagrebelde. Nagtalikod sila kay Jehova kag nagsimba sa butig nga mga dios kag pagano nga mga buhat nga nagpalain lamang sa ila. Apang, wala gihapon ginbungkag ni Jehova ang iya katipan. Sa baylo, paagi kay manalagna Jeremias, nakitluoy si Jehova sa iya katawhan: “Balik ka, O maluibon nga Israel . . . Indi ako magtulok sa imo sa kaakig, kay mainunungon ako.” (Jeremias 3:12) Apang, subong ginpakita sa Kapitulo 25, wala mapahulag ang kalabanan nga mga Israelinhon. Sa pagkamatuod, “padayon nga ginauligyat nila ang mga mensahero sang matuod nga Dios kag ginatamay ang iya mga pulong kag ginayubit ang iya mga manalagna.” Ano ang resulta? Sang ulihi, “nag-ibwal ang kasingkal ni Jehova batok sa iya katawhan, tubtob nga wala na sing pag-ayo.”—2 Cronica 36:15, 16.

¹⁷ Ano ang matun-an naton sa sini? Nga ang pagkamainunungon ni Jehova indi bulag ukon malimbungan. Matuod, si Jehova “bugana sa mahigugmaon nga kaayo,” kag nalipay sia magpakita sing kaluoy kon may basihan ini. Apang ano kon ang nakasala indi na gid magbag-o? Sa sini nga kaso, ginasunod ni Jehova ang iya matarong nga mga talaksan kag nagahukom sing malaglagon. Subong sang ginsiling kay Moises “indi gid [si Jehova] magahatag sing pasaylo sa silot.”—Exodo 34:6, 7.

18, 19. (a) Paano ang pagsilot ni Jehova sa mga malauton isa man ka buhat sang pagkamainunungon? (b) Sa anong paagi ipakita ni Jehova ang iya pagkamainunungon sa iya mga alagad nga ginhingabot tubtob sa kamatayon?

¹⁸ Ang pagsilot sang Dios sa mga malauton isa man ka buhat sang pagkamainunungon. Paano? Ang isa ka halimbawa sini amo ang mga sugo nga mabasa sa tulun-an sang Bugna nga ginsugo ni Jehova sa pito ka anghel: “Lakat kamo kag iula ninyo ang pito ka yahong sang kasingkal sang Dios sa duta.” Sang gin-ula sang ikatlo nga anghel ang iya yahong “sa mga suba kag sa mga tuburan sang tubig,” nangin dugo ini. Nian nagsiling ang anghel kay Jehova: “Ikaw, ang Isa nga amo karon kag amo anay, ang Isa nga mainunungon, amo ang matarong, kay ginhatag mo ini nga mga desisyon, kay gin-ula nila ang mga dugo sang mga balaan kag mga manalagna, kag ginhatagan mo sila sing dugo nga imnon. Nagakaigo ini sa ila.”—Bugna 16:1-6.

¹⁹ Talupangda nga samtang ginahatag ini nga mensahe sang paghukom, ginpatuhuyan sang mga anghel si Jehova subong “ang Isa nga mainunungon.” Ngaa? Bangod paagi sa paglaglag sa mga malauton, nagaunong si Jehova sa iya mga alagad, nga ang madamo sa ila ginhingabot tubtob sa kamatayon. Mainunungon nga ginahuptan sila ni Jehova nga buhi sa iya handumanan. Nalangkag sia nga makita liwat ining nagtaliwan nga mga matutom, kag ginapamatud-an sang Biblia ang iya katuyuan nga padyaan sila sing pagkabanhaw. (Job 14:14, 15) Wala ginakalipatan ni Jehova ang iya matutom nga mga alagad bangod patay na sila. Sa kabaliskaran, “sila tanan buhi sa iya.” (Lucas 20:37, 38) Ang katuyuan ni Jehova nga banhawon ang mga patay nga yara sa iya handumanan isa ka mabakod nga ebidensia sang iya pagkamainunungon.

20. Sin-o ang “mga suludlan sang kaluoy,” kag paano si Jehova nagaunong sa ila?

²⁰ Sa bug-os nga maragtas, nagapakita si Jehova sing talalupangdon nga pagkamainunungon sa matutom nga mga tawo. Sa katunayan, sa linibo ka tuig, “nagbatas [si Jehova] nga may daku nga pagpailob sa mga suludlan sang kaakig nga ginhimo nga takus sa kalaglagan.” Ngaa? “Agod mapahibalo niya ang kamanggaran sang iya himaya sa mga suludlan sang kaluoy, nga ginhanda niya nga daan para sa kahimayaan.” (Roma 9:22, 23) Ining “mga suludlan sang kaluoy” amo ang mga matarong nga gintangdo sang balaan nga espiritu agod mangin kaupod nga mga manunubli ni Cristo sa iya Ginharian. (Mateo 19:28) Paagi sa pagbukas sang dalan sang kaluwasan para sa sining mga suludlan sang kaluoy, nagpabilin si Jehova nga mainunungon kay Abraham, nga iya ginsaaran sini nga katipan: “Paagi sa imo binhi ang tanan nga pungsod sang duta pat-od nga magapakamaayo sang ila kaugalingon bangod sa katunayan nga nagtuman ka sa akon tingog.”—Genesis 22:18.

21. (a) Paano si Jehova nagaunong sa “isa ka dakung kadam-an” nga nagalaum nga maluwas sa “dakung kapipit-an”? (b) Ano ang ginapahimo sa imo sang pagkamainunungon ni Jehova?

²¹ Nagaunong man si Jehova sa “isa ka dakung kadam-an” nga nagalaum nga makalampuwas sa “dakung kapipit-an” kag magkabuhi sing dayon sa isa ka paraiso nga duta. (Bugna 7:9, 10, 14) Bisan pa di-himpit ang iya mga alagad, mainunungon nga ginatanyag ni Jehova sa ila ang kahigayunan nga magkabuhi sing dayon sa isa ka paraiso nga duta. Paano niya ginahimo ini? Paagi sa gawad—ang labing daku nga ebidensia sang pagkamainunungon ni Jehova. (Juan 3:16; Roma 5:8) Ang pagkamainunungon ni Jehova nagaganyat sa mga tawo nga ang ila tagipusuon ginauhaw sa pagkamatarong. (Jeremias 31:3) Indi bala nga labi pa ikaw nga nagasuod kay Jehova bangod sang tudok nga pagkamainunungon nga ginapakita niya kag ipakita pa? Sanglit handum naton nga mangin suod sa Dios, kabay nga balusan naton ang iya gugma paagi sa pagpabakod sang aton desisyon nga alagdon sia sing mainunungon.