ÈSKE W TE KONNEN?
Poukisa yo te konn kase janm kriminèl yo lè y ap egzekite yo?
Konsènan egzekisyon Jezi ansanm ak de kriminèl ki te sou poto yo, men sa youn nan Evanjil yo di: “Juif yo mande Pilat pou l fè kase janm moun yo e pou yo retire kadav yo.” — Jan 19:31.
Lwa juif yo te fè konnen yo ‘pa dwe janm kite kadav yon kriminèl pase tout nuit lan sou yon poto’ apre yo fin egzekite l (Detewonòm 21:22, 23). Sanble Juif yo te aplike menm règ la nan ka moun Women yo te egzekite sou poto. Nan ka sa a, lè yo kase janm moun nan, sa te fè l mouri pi vit e konsa yo te ka antere l anvan saba a kòmanse anvan solèy kouche.
Nan anpil nan egzekisyon sa yo, yo te konn mete moun yo te kondane a kouche sou yon poto epi yo te kloure l nan men ak nan pye. Lè yo leve poto a, moun nan vin pandye e li vin gen gwo doulè paske tout pwa kò l vin poze sou klou yo. Pou moun nan ka respire, li te dwe fè fòs sou klou ki te nan pye l yo pou l te ka pouse kò l monte. Men, si yo te kase zo ki nan janm li, li t ap enposib pou l fè mouvman sa a. Konsa, li t ap mouri toufe tousuit si se pa yon chòk li te pran ki fè l mouri.
Ki jan yo te konn sèvi ak flonn pou yo fè lagè nan tan lontan?
Se yon flonn David te itilize pou l te touye jeyan yo te rele Golyat la. Sanble David te aprann sèvi ak zam sa a lè l te yon jèn bèje. — 1 Samyèl 17:40-50.
Yon imaj ki montre kèk Asiryen k ap lanse flonn pandan y ap atake yon vil Juif ki fòtifye.
Nan tan biblik yo, yo pale de flonn nan bagay atis yo te konn fè ni ann Ejip ni ann Asiri. Flonn nan te tankou yon bous ki ouvè de bò, yo te fè l an kui oswa ak twal. Li gen yon kòd oubyen yon lasèt ki mare nan chak pwent li. Moun k ap lanse flonn nan konn mete yon wòch plat oswa yon wòch won nan mitan bous la. Wòch la ka mezire ant 5 a 7,5 santimèt dyamèt e li ka peze 250 gram. Apre sa, moun k ap lanse flonn nan vire l sou tèt li, apre li lage youn nan pwent yo. Konsa wòch la pati ak tout fòs l al tonbe egzakteman kote moun nan vle a.
Yo jwenn yon bon kantite flonn yo te konn itilize nan lagè nan tan lontan anba tè nan zòn Mwayen Oryan. Sòlda ki te maton nan lanse flonn yo te ka voye yon wòch ki ale ak yon vitès ant 160 a 240 kilomèt nan inèdtan. Biblis yo pa fin antann yo si wi ou non yo ka mete flonn nan menm kategori ak banza, men, se sèten, yon flonn ka touye moun menm jan ak yon banza. — Jij 20:16.