LESON 1
Li yon fason ki egzak
LABIB di Bondye vle pou tout kalite moun “gen yon konesans egzak sou laverite”. (1 Tim. 2:4.) Nan sans sa a, lè n ap li awotvwa nan Bib la pou lòt moun, dezi nou genyen pou nou fè yo jwenn konesans egzak la ta dwe gen yon enfliyans sou fason n ap li.
Li enpòtan pou ni jèn ni granmoun chèche gen kapasite pou yo li awotvwa nan Bib la ak nan piblikasyon nou yo ki esplike mesaj ki nan Bib la. Antanke Temwen Jewova, nou gen responsablite pou nou fè lòt moun konnen Jewova ak fason li aji. Pou nou fè sa, souvan sa mande pou nou li pou yon moun oswa pou yon ti gwoup moun. Nou konn fè lekti tou pou manm fanmi nou. Nan Lekòl ministè teyokratik la, frè ak sè yo, jèn kou granmoun, gen bon okazyon pou yo resevwa konsèy k ap ede yo amelyore fason yo li awotvwa.
Li Labib an piblik, kit se pou kèk moun oubyen pou yon kongregasyon, se yon bagay nou ta dwe pran oserye. Se Bondye ki enspire Labib. Anplis, “pawòl Bondye a vivan e li pisan, [...] li kapab rive disène panse ak entansyon ki nan kè yon moun”. (Ebre 4:12.) Nan Pawòl Bondye a, nou jwenn yon konesans ki gen anpil valè nou pap jwenn okenn lòt kote. Pawòl Bondye a ka ede yon moun konnen sèl vrè Dye a, li ka ede l vin gen yon bon relasyon avèk Bondye e li ka ede l rive fè fas ak pwoblèm ki gen nan lavi a. Li esplike sa pou nou fè pou nou jwenn lavi ki pa janm fini an nan monn nouvo Bondye a. Se sa k fè, nou ta dwe gen objektif pou nou fè tout sa nou kapab pou nou byen li Bib la. — Sòm 119:140; Jer. 26:2.
Jan pou w li yon fason ki egzak. Gen anpil bagay yon moun dwe fè pou l fè yon bon lekti, men, premye bagay la se chèche fè yon lekti ki egzak. Sa vle di, ou dwe chèche li egzakteman sa ki ekri a. Veye pou w pa sote mo, pou w pa manje fen mo yo, ni pou w pa li yon mo pou yon lòt poutèt mo sa yo sanble.
Pou w ka byen li mo yo, ou bezwen konprann kontèks yo itilize yo a. Sa mande pou w fè bonjan preparasyon. Rive yon lè, w ap vin li yon fason ki pi egzak, si w kontinye devlope kapasite w genyen pou w wè plis mo anmenmtan e w kontinye egzamine fason ide yo makònen ansanm.
Siy ponktiyasyon yo ak aksan ki sou kèk vwayèl jwe yon gwo wòl nan sa yon moun ekri. Siy ponktiyasyon yo ka ede w wè ki kote pou w fè poz, konbyen tan poz yo dwe dire, e yo ka ede w wè tou ki kote li nesesè pou w monte vwa w oswa pou w bese l. Nan kèk lang, si yon moun pa chanje ton vwa l lè yon siy ponktiyasyon mande l fè sa, sa ka fè yon kesyon tounen yon afimasyon, oswa sa ka chanje sans fraz la nèt. Natirèlman, pafwa se plis akoz sa gramè lang nan mande ki konn fè yo mete yon siy ponktiyasyon. Nan anpil lang, li enposib pou yon moun li yon tèks yon fason ki egzak si l pa byen veye siy ki sou tèt yon seri lèt oswa ki anba yon seri lèt. Genyen nan siy sa yo yo ekri e genyen se kontèks la k ap ede w konprann yo la. Yo gen yon efè sou fason w dwe pwononse lòt lèt ki avèk yo a. Asire w ou byen konnen fason yo itilize siy ponktiyasyon yo ak aksan yo nan lang pa w la. Se yon aspè enpòtan ou bezwen konprann pou w byen li. Pa bliye sa, objektif ou se ta dwe pou w fè moun k ap koute w yo konprann ide yo, se pa sèlman pou w li mo yo pou yo.
Pou w vin gen kapasite pou w li yon fason ki egzak, li nesesè pou w pran abitid li. Pou kòmanse, lè w ap li yon sijè, li yon paragraf. Li l plizyè fwa jiskaske w ka li l san w pa fè okenn fot. Ansuit, kontinye ak lòt paragraf la. Finalman, fè efò pou w li plizyè paj san w pa sote mo, san w pa repete mo w fin li e san w pa mal li okenn mo. Lè w fin pase etap sa yo, mande yon moun pou l koute w pandan w ap li pou li, epi mande l pou l di w ki fot ou fè.
Gen moun ki gen difikilte pou yo li akoz yo gen pwoblèm je oswa kote yo ye a manke ekleraj. Si l posib pou yo fè yon bagay pou amelyore sitiyasyon an oswa pou rezoud pwoblèm nan, sandout y ap vin li pi byen.
Rive yon lè, yo ka mande frè ki li byen yo pou yo sèvi kòm lektè nan etid biblik kongregasyon an oswa nan etid Toudegad. Men, pou yon moun byen ranpli responsablite sa a, li pa dwe annik kontante l li mo yo byen. Pou w vin yon lektè k ap fè bon lekti an piblik, w ap bezwen devlope bon abitid lè w ap fè lekti poukont ou. Chak mo jwe yon wòl nan yon fraz, e w dwe rekonèt sa. Ou pa ka sote kèk ladan yo epi pou w byen konprann sans fraz la. Si w mal li mo yo, menmsi se pou ou w ap li, sans fraz yo ap chanje. Ou ka mal li yon mo paske w pa byen gade aksan ki sou lèt ki ladan l oswa paske w pa egzamine nan ki kontèks yo itilize mo sa a. Fè efò pou w konprann sa chak mo vle di nan kontèks li parèt la. Anplis, egzamine ki efè siy ponktiyasyon yo genyen sou sans fraz la. Sonje, an jeneral, se gwoup mo yo ki bay ide yo. Ou dwe sonje sa yon fason pou lè w ap li awotvwa, ou li mo yo an gwoup olye w annik li yo grenn pa grenn. Li enpòtan pou w byen konprann sa w ap li, konsa lè w ap li pou lòt moun, w ap kapab ba yo konesans egzak la.
Men sa apot Pòl te ekri Timote, ki te deja yon ansyen ki gen eksperyans: “Kontinye konsantre w sou lekti an piblik.” (1 Tim. 4:13). Li klè, nou tout kapab kontinye chèche fè pwogrè nan domèn sa a.