Աստվածաշնչի գիրք համար 66. Հայտնություն

Գրողը՝ Հովհաննես առաքյալ

Գրվելու վայրը՝ Պատմոս

Գրության ավարտը՝ մ.թ. մոտ 96թ.

1. ա) Աստծու ծառաները «Հայտնություն» գրքի խորհրդանշական պատկերների առնչությամբ ինչի՞ն են համաձայն։ բ) Ինչո՞ւ է «Հայտնություն» գիրքը իրավամբ զբաղեցնում վերջին տեղը Աստվածաշնչում։

ԱՐԴՅՈ՞Ք «Հայտնություն» գրքի խորհրդանշական պատկերները նախատեսված են սարսափեցնելու համար։ Բոլորովի՛ն։ Մարգարեության կատարումը կարող է սարսափեցնել ամբարիշտներին, բայց ոչ Աստծու հավատարիմ ծառաներին։ Նրանք կհամաձայնվեն գրքի սկզբում ասված ներշնչյալ խոսքերին և վերջում նշված հրեշտակի խոսքերին. «Երջանիկ է նա, ով բարձրաձայն կարդում է այս մարգարեության խոսքերը, և երջանիկ են նրանք, ովքեր լսում են.... դրա մեջ գրվածները»։ «Երջանիկ է նա, ով պահում է այս գրքի մարգարեության խոսքերը» (Հայտն. 1։3; 22։7)։ Թեև «Հայտնություն» գիրքը գրվել է Հովհաննեսի մյուս չորս ներշնչված գրքերից ավելի վաղ, այն իրավամբ զբաղեցնում է վերջին տեղը Աստվածաշնչի 66 ներշնչված գրքերի հավաքածուում, քանի որ ընթերցողին տանում է հեռավոր ապագա՝ տալով ամբողջական պատկեր մարդկության առնչությամբ Աստծու նպատակի վերաբերյալ։ Այս գրքում է նկարագրվում, թե ինչպես է Աստվածաշնչի գլխավոր թեման՝ Եհովայի անվան սրբացումը և նրա գերիշխանության արդարացումը Թագավորության միջոցով, որի գլուխն է Քրիստոսը՝ Խոստացված Սերունդը, հասնում իր փառավոր գագաթնակետին։

2. Ինչպե՞ս Հովհաննեսը հայտնություն ստացավ, և ինչո՞ւ է գրքի անվանումը միանգամայն համապատասխան։

² Աստվածաշնչի վերջին գրքի առաջին տողերն են. «Հայտնություն՝ Հիսուս Քրիստոսի կողմից, որ Աստված տվեց նրան.... Նա ուղարկեց իր հրեշտակին ու նրա միջոցով խորհրդանշաններով այն ներկայացրեց իր ծառա Հովհաննեսին»։ Այստեղից տեսնում ենք, որ գրքի հեղինակը Հովհաննեսը չէ, նա ընդամենը գրի է առել այն, ինչ տեսել է։ Քանի որ նա չէ, որ տալիս է հայտնությունը, սխալ է գիրքը անվանել «Հովհաննեսի հայտնություն» (1։1)։ Գրքի հունարեն անվանումը՝ Ապոկալիպսիս, նշանակում է «հայտնում», «բացահայտում»։ Ուստի այդ անվանումը միանգամայն համապատասխան է, քանի որ գրքում Աստված իր ծառային հայտնում է ապագայի վերաբերյալ իր հրաշալի նպատակները։

3. Ինչպես վկայում է «Հայտնություն» գիրքը, ո՞ր Հովհաննեսն է գրել այն, և ինչպե՞ս են հին պատմագիրները փաստում դա։

³ Ըստ «Հայտնություն» գրքի առաջին գլխի՝ գիրքը գրել է Հովհաննեսը։ Ո՞ր Հովհաննեսը։ Ինչպես կարդում ենք, նա Հիսուս Քրիստոսի ծառան է, նրա եղբայրը և նեղության մասնակիցը։ Տեղեկանում ենք նաև, որ նա աքսորվել է Պատմոս կղզի։ Քանի որ նա այլևս ոչինչ չի հայտնում իր մասին, կարելի է ենթադրել, որ իր առաջին ընթերցողները լավ էին ճանաչում նրան։ Այո՛, գրողը Հովհաննես առաքյալն է։ Վաղեմի պատմաբանների մեծամասնությունը այս եզրակացությանն է եկել։ Ասում են, որ Պապիասը (երկրորդ դարի առաջին կես) համարում էր, որ այդ գիրքը գրվել է առաքյալներից մեկի կողմից։ Իսկ Հուստինոս Վկան (երկրորդ դար) գրել է. «Մեզ հետ մի մարդ կար, որի անունը Հովհաննես էր։ Նա Քրիստոսի առաքյալներից էր, որը մարգարեանում էր այն հայտնությամբ, որ տրվել էր իրեն»a։ Իրենեոսը բացահայտորեն ասում է, որ գրողը Հովհաննես առաքյալն է։ Նույն բանն են ասում նաև Կղեմես Ալեքսանդրացին և Տերտուլիանոսը (երկրորդ դարի վերջ և երրորդ դարի սկիզբ)։ Իսկ Օրիգենեսը՝ երրորդ դարի հայտնի աստվածաշնչագետ, ասել է. «Ես խոսում եմ այն անձնավորության մասին, ով իր գլուխը դրել էր Հիսուսի կրծքին, այսինքն՝ Հովհաննեսի, որի գրչին է պատկանում մեկ Ավետարան.... Նա գրել է նաև Ապոկալիպսիսը»b։

4. ա) Ինչո՞վ է բացատրվում այն, որ «Հայտնություն» գրքի ոճը, Հովհաննեսի գրած մյուս գրքերի հետ համեմատած, տարբեր է։ բ) Ի՞նչն է փաստում, որ «Հայտնություն» գիրքը վավերական է և Աստծու ներշնչյալ Խոսքի մի մասը։

⁴ Այն փաստը, որ Հովհաննեսի մյուս գրքերը մեծ շեշտ են դնում սիրո վրա, չի նշանակում, որ նա չէր կարող գրել «Հայտնություն»-ը՝ այդ անչափ ազդեցիկ և դեպքերի սրընթաց զարգացումներով հարուստ գիրքը։ Մի անգամ Հովհաննեսը և նրա եղբայր Հակոբոսը սամարական մի քաղաքի բնակիչների դեմ այնպես էին բարկացել, որ ցանկանում էին երկնքից կրակ իջեցնել նրանց վրա։ Հենց այդ պատճառով նրանց անվանեցին «Բաներեգես», այսինքն՝ «որոտի որդիներ» (Մարկ. 3։17; Ղուկ. 9։54)։ Ոճի փոփոխությունը չպետք է զարմացնի մեզ, եթե հիշենք, որ «Հայտնություն» գրքում ուրիշ թեմաների մասին է խոսվում։ Ինչ որ Հովհաննեսը տեսավ տեսիլքներում, նման չէր նախկինում նրա տեսած որևէ բանի։ Գիրքը համապատասխանում է Աստվածաշնչի մյուս գրքերի մարգարեություններին, ինչը անհերքելիորեն ապացուցում է, որ այն վավերական է և Աստծու ներշնչյալ Խոսքի մի մասը։

5. Ե՞րբ է Հովհաննեսը գրել այս գիրքը և ի՞նչ հանգամանքներում։

⁵ Համաձայն ամենահին վկայությունների՝ Հովհաննեսը «Հայտնություն» գիրքը գրել է մոտ 96թ.-ին՝ Երուսաղեմի կործանումից գրեթե 26 տարի անց։ Դա եղել է Դոմետիանոս կայսրի կառավարման վերջում։ Ի հաստատում այս բանի՝ Իրենեոսը Ապոկալիպսիսի տեսիլքների վերաբերյալ ասում է. «Հայտնությունը ոչ շատ վաղուց է տրվել, կարելի է ասել՝ մեր օրերում, Դոմետիանոսի կառավարման վերջում»c։ Եվսեբիոսն ու Հերոնիմոսը համամիտ են այս պնդմանը։ Դոմետիանոսը Տիտոսի եղբայրն էր, որի առաջնորդությամբ հռոմեական զորքերը ավերեցին Երուսաղեմը։ Նա կայսր դարձավ Տիտոսի մահից հետո՝ «Հայտնություն» գիրքը գրվելուց 15 տարի առաջ։ Դոմետիանոսը պահանջեց, որ իրեն երկրպագեն որպես աստծու և վերցրեց Dominus et Deus noster տիտղոսը (նշանակում է՝ «Մեր Տեր և Աստված»)d։ Կռապաշտները ոչինչ չունեին կայսրի երկրպագության դեմ, մինչդեռ վաղ քրիստոնյաները հրաժարվում էին այս հարցում զիջումների գնալուց։ Այդ պատճառով Դոմետիանոսի կառավարման վերջում (մ.թ. 81–96թթ.) խիստ հալածանք սկսվեց քրիստոնյաների դեմ։ Կարծիք կա, որ Դոմետիանոսն է Հովհաննեսին աքսորել Պատմոս։ Մ.թ. 96թ.-ին, երբ Դոմետիանոսը սպանվեց, նրան հաջորդեց Ներվա կայսրը, որը քիչ թե շատ հանդուրժողական էր, և, հավանաբար, նա ազատ արձակեց Հովհաննեսին։ Հենց Պատմոսում եղած տարիներին էր, որ Հովհաննեսը ստացավ այն տեսիլքները, որ գրեց «Հայտնություն» գրքում։

6. Ինչպե՞ս պետք է դիտենք «Հայտնություն» գիրքը, և ի՞նչ մասերի է այն բաժանվում։

⁶ Պետք է ընդունել, որ այն, ինչ տեսավ Հովհաննեսը, և ինչ որ նրան ասվեց գրել ժողովներին, պարզապես իրար հետ չկապակցված տեսիլքների շարան չէր, որոնք գրի են առնվել խառնիխուռն կերպով։ Ամբողջ «Հայտնություն» գիրքը սկզբից մինչև վերջ մեզ ներկայացնում է գալիք բաների հստակ պատկերը՝ մեկ տեսիլքից անցնելով մյուսին, մինչև որ Աստծու Թագավորության նպատակները լիովին հասկանալի են դառնում տեսիլքների վերջում։ Ուստի «Հայտնություն» գիրքը պետք է դիտենք որպես մեկ ամբողջություն՝ կազմված իրար ներդաշնակ մասերից, որը Հովհաննեսի ժամանակներից մեզ տանում է դեպի հեռավոր ապագա։ Բացի ներածական մասից (Հայտն. 1։1–9), գիրքը կարելի է բաժանել 16 տեսիլքների։ Դրանք են՝ 1) 1։10–3։22; 2) 4։1–5։14; 3) 6։1–17; 4) 7։1–17; 5) 8։1–9։21; 6) 10։1–11։19; 7) 12։1–17; 8) 13։1–18; 9) 14։1–20; 10) 15։1–16։21; 11) 17։1–18; 12) 18։1–19։10; 13) 19։11–21; 14) 20։1–10; 15) 20։11–21։8; 16) 21։9–22։5։ Այս տեսիլքներից հետո մի վերջաբան է տրվում, որը ընթերցողին մղում է գործերի, և որում Աստծու պատգամը հաղորդվում է Եհովայի, Հիսուսի, հրեշտակի և Հովհաննեսի միջոցով (22։6–21)։

ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆԸ

7. Ի՞նչ է ասում Հովհաննեսը «Հայտնության» աղբյուրի մասին, և ինչո՞ւմ է նա մասնակից յոթ ժողովների անդամների հետ։

⁷ Նախաբան (1։1–9)։ Հովհաննեսը խոսում է իրեն տրված հայտնության աստվածային աղբյուրի մասին, և թե ինչ դեր է ունեցել այդ հայտնությունը փոխանցելու հարցում հրեշտակը։ Հետո գրում է Ասիայում գտնվող յոթ ժողովներին։ Հիսուս Քրիստոսը նրանց «թագավորներ ու քահանաներ դարձրեց իր Աստծու և Հոր»՝ Ամենակարող Եհովա Աստծու համար։ Հովհաննեսը հիշեցնում է նրանց, որ ինքն էլ է Հիսուսի հետ միասին նրանց հետ մասնակից «նեղությանը, թագավորությանը և տոկունությանը» և որ աքսորված է Պատմոսում (1։6, 9)։

8. ա) Ի՞նչ հրահանգ է տրվում Հովհաննեսին։ բ) Ո՞ւմ է նա տեսնում ճրագակալների մեջտեղում, և ի՞նչ է վերջինս բացատրում։

⁸ Յոթ ժողովներին ուղղված պատգամները (1։10– 3։22)։ Երբ սկսվում է առաջին տեսիլքը, Հովհաննեսը ոգու ներշնչմամբ հայտնվում է Տիրոջ օրվա մեջ։ Փողի ձայնի պես մի ուժեղ ձայն ասում է նրան, որ մի գրքում գրի առնի այն, ինչ տեսնում է, և ուղարկի յոթ ժողովներին, որ գտնվում են Եփեսոսում, Զմյուռնիայում, Պերգամոնում, Թյուատիրում, Սարդեսում, Ֆիլադելֆիայում և Լաոդիկեայում։ Շրջվելով դեպի ձայնը՝ Հովհաննեսը յոթ ճրագակալների մեջտեղը տեսնում է «մարդու որդու նման մեկին», որն իր աջ ձեռքում յոթ աստղեր ունի։ Նա իրեն կոչում է «Առաջինը և Վերջինը», ով մահացավ, բայց ահա կենդանի է հավիտյանս հավիտենից և մահվան ու գերեզմանի բանալիներն ունի։ Հետևաբար, նա հարություն առած Հիսուս Քրիստոսն է։ Վերջինս բացատրում է. «Յոթ աստղերը յոթ ժողովների հրեշտակներն են, իսկ յոթ ճրագակալները յոթ ժողովներն են» (1։13, 17, 20)։

9. Ի՞նչ գովասանք և խորհուրդներ են ստանում Եփեսոսի, Զմյուռնիայի, Պերգամոնի և Թյուատիրի ժողովները։

⁹ Հովհաննեսին ասվում է գրել Եփեսոսի ժողովի հրեշտակին։ Այս ժողովը, չնայած իր աշխատանքին, տոկունությանը և վատ մարդկանց չհանդուրժելուն, թողել է այն սերը, որ սկզբից ուներ, և պետք է զղջա ու նախկին գործերն անի։ Զմյուռնիայի ժողովին ասվում է, որ չնայած նեղությանը և աղքատությանը՝ հարուստ է ու չպետք է վախենա. «Հավատարի՛մ եղիր նույնիսկ մինչև մահ, և ես կյանքի պսակը կտամ քեզ»։ Պերգամոնի ժողովը թեև ամուր է պահում Քրիստոսի անունը, սակայն բնակվում է այնտեղ, որտեղ «Սատանայի աթոռն» է, և իր մոտ հավատուրացներ ունի, ուստի վերջիններս պետք է զղջան, եթե ոչ, Քրիստոսը կպատերազմի նրանց դեմ իր բերանի երկար սրով։ Թյուատիրի ժողովը հայտնի է «սիրով, հավատով, ծառայությամբ և տոկունությամբ», բայց հանդուրժում է «Հեզաբել կնոջը»։ Սակայն հավատարիմներին, ովքեր ամուր կառչած են, կտրվի «իշխանություն ազգերի վրա» (2։10, 13, 19, 20, 26)։

10. Ի՞նչ պատգամներ են ուղարկվում Սարդեսի, Ֆիլադելֆիայի և Լաոդիկեայի ժողովներ։

¹⁰ Սարդեսի ժողովը ողջ լինելու համբավ ունի, սակայն իրականում մեռած է, քանի որ նրա գործերը ամբողջովին կատարված չեն Աստծու առաջ։ Բայց ովքեր հաղթող դուրս գան, իրենց անունները ոչ մի դեպքում չեն ջնջվի կյանքի գրքից։ Ֆիլադելֆիայի ժողովը պահել է Քրիստոսի խոսքը, այդ պատճառով նա խոստանում է պահել այդ ժողովը «փորձության ժամին, որը գալու է ամբողջ երկրի վրա»։ Քրիստոսը հաղթողին սյուն է դարձնելու իր Աստծու տաճարում։ Նա ասում է. «Ես նրա վրա կգրեմ իմ Աստծու անունը և իմ Աստծու քաղաքի անունը՝ նոր Երուսաղեմի.... նաև իմ նոր անունը» (Հայտն. 3։12)։ Իրեն կոչելով «Աստծու ստեղծագործության սկիզբը»՝ Քրիստոսը Լաոդիկեայի ժողովին ասում է, որ նա ո՛չ սառն է, ո՛չ էլ տաք, և որ նա փսխելու է նրան իր բերանից։ Թեև այդ ժողովի անդամները պարծենում են իրենց հարստություններով, բայց իրականում աղքատ են, կույր և մերկ։ Նրանք սպիտակ վերնահագուստների կարիք ունեն, նաև աչքի սպեղանու, որպեսզի տեսնեն։ Քրիստոսը կմտնի ցանկացած մարդու տուն, ով դուռը բաց կանի իր առաջ, ու կընթրի նրա հետ։ Իսկ հաղթողին Քրիստոսը թույլ կտա, որ իր հետ նստի իր գահին, ինչպես որ ինքն է նստել Հոր հետ նրա գահին (3։10, 12, 14)։

11. Ի՞նչ փառահեղ տեսիլք է տեսնում Հովհաննեսը։

¹¹ Եհովայի սրբության ու փառքի տեսիլքը (4։1– 5։14)։ Երկրորդ տեսիլքը մեզ տանում է դեպի Եհովայի փառավոր երկնային գահը։ Շլացուցիչ գեղեցկության, ասես թանկարժեք փայլուն քարերի տեսարան է։ Գահի շուրջբոլորը 24 երեցներ են նստած՝ գլուխներին ոսկե պսակներ։ Չորս կենդանի արարածներ հռչակում են Եհովայի սրբությունը, և նրան երկրպագություն է մատուցվում, քանի որ որպես ամեն բանի Արարիչ՝ նա արժանի է «առնելու փառքը, պատիվը և զորությունը» (4։11)։

12. Միայն ո՞վ է արժանի բացելու յոթ կնիքով կնքված գիրքը։

¹² «Գահի վրա նստողը» իր ձեռքում ունի մի գիրք՝ յոթ կնիքով ամուր կնքված։ Իսկ ո՞վ է արժանի բացելու այդ գիրքը։ Միա՛յն «Առյուծը, որը Հուդայի ցեղից է՝ Դավթի արմատը»։ Նա նաև «Գառն է, որ մորթվեց», և նա վերցնում է այդ գիրքը Եհովայից (5։1, 5, 12)։

13. Ի՞նչ տեսարաններով է ուղեկցվում առաջին վեց կնիքների բացումը։

¹³ Գառը բացում է գրքի յոթ կնիքները (6։1–7։17)։ Այժմ սկսվում է երրորդ տեսիլքը։ Գառը հերթով բացում է կնիքները։ Նախ՝ սպիտակ ձիու վրա նստած մի ձիավոր է դուրս գալիս «հաղթելով և մինչև վերջ հաղթելու համար»։ Հետո՝ հրագույն ձիու հեծյալը երկրից վերցնում է խաղաղությունը, մեկ ուրիշը՝ սև ձիու հեծյալը, բարձր գին է դնում հացահատիկի վրա։ Դրանից հետո դուրս է գալիս դժգույն ձին, որին հեծել է Մահը, և նրա հետևից գնում է Գերեզմանը։ Երբ բացվում է հինգերորդ կնիքը, Հովհաննեսը տեսնում է «նրանց հոգիները, որոնք մորթվել էին հանուն Աստծու խոսքի» և որոնք աղաղակում էին, որ իրենց արյան վրեժն առնվի (6։2, 9)։ Վեցերորդ կնիքը բաց անելիս ուժգին երկրաշարժ է լինում. արևն ու լուսինը խավարում են, իսկ երկրի մեծամեծները խնդրում են լեռներին ընկնել իրենց վրա ու թաքցնել իրենց Եհովայի ու Գառան ցասումից։

14. Ի՞նչ է տեսնում Հովհաննեսը Աստծու ծառաների և անհաշվելի մեծ բազմության վերաբերյալ։

¹⁴ Սկսվում է չորրորդ տեսիլքը։ Չորս հրեշտակները ամուր պահում են երկրի չորս քամիները, մինչև որ Աստծու ծառաների ճակատներին կնիք դրվի։ Նրանց թիվը 144000 է։ Հետո Հովհաննեսը տեսնում է բոլոր ազգերից մի մեծ բազմություն, որը ոչ ոք չի կարող հաշվել։ Նրանք կանգնած են Աստծու և Գառան առջև, որոնց պարտական են իրենց փրկության համար, և օր ու գիշեր սուրբ ծառայություն են մատուցում Աստծու տաճարում։ Գառը «կհովվի նրանց ու կառաջնորդի դեպի կյանքի ջրի աղբյուրները» (7։17)։

15. Ի՞նչ է լինում յոթերորդ կնիքը բացելուց հետո։

¹⁵ Յոթերորդ կնիքն է բացվում (8։1–12։17)։ Երկնքում լռություն է տիրում։ Հետո յոթ փողեր են տրվում յոթ հրեշտակների։ Առաջին վեց փողերի ձայնը ներկայացնում է հինգերորդ տեսիլքը։

16. ա) Ի՞նչ է լինում, երբ հնչում են առաջին հինգ փողերը, և ո՞րն է երեք վայերից առաջինը։ բ) Ի՞նչ է ազդարարում վեցերորդ փողը։

¹⁶ Երբ իրար հետևից սկսում են փչել առաջին երեք փողերը, պատուհասներ են թափվում երկրի, ծովի, գետերի, նաև ջրի աղբյուրների վրա։ Չորրորդ փողը փչելու ժամանակ արևի, լուսնի և աստղերի երրորդ մասը խավարում է։ Հինգերորդ փողը փչելու ժամանակ երկնքից ընկած աստղը մորեխներ է դուրս բերում, և դրանք հարձակվում են այն մարդկանց վրա, «ովքեր Աստծու կնիքը չունեն իրենց ճակատներին»։ Սա «մեկ վայ» է, և ահա գալիս են մյուս երկու վայերը։ Վեցերորդ փողը ազդարարում է չորս հրեշտակների արձակման մասին, որոնք դուրս են գալիս մարդկանց սպանելու համար։ «Երկու բյուր բյուրավոր» հեծյալ զորքեր նույնպես պատուհասներ են բերում մարդկանց վրա ու սպանում նրանց։ Այդուհանդերձ, մարդիկ չեն զղջում իրենց չար գործերի համար (9։4, 12, 16)։

17. Ի՞նչ դեպքեր են նախորդում այն հայտարարությանը, որ երկրորդ վայը անցել է։

¹⁷ Երբ վեցերորդ տեսիլքը սկսվում է, մեկ ուրիշ զորեղ հրեշտակ է իջնում երկնքից ու հայտարարում, որ «այն օրերում, երբ յոթերորդ հրեշտակը հնչեցնի.... ավարտին կհասցվի Աստծու սրբազան գաղտնիքը, որը նա որպես բարի լուր հռչակել էր»։ Հովհաննեսին փոքր գիրք է տրվում, որ ուտի։ Այն «մեղրի պես քաղցր» է նրա բերանի մեջ, բայց որովայնը դառնացնում է (10։7, 9)։ Երկու վկաներ քուրձ հագած 1260 օր մարգարեանում են, հետո նրանք սպանվում են «անդունդից դուրս եկող գազանի» կողմից, իսկ նրանց դիակները ընկած մնում են երեքուկես օր «մեծ քաղաքի գլխավոր փողոցներում»։ Երկրի վրա բնակվողները ուրախանում են ու ցնծում նրանց համար, բայց մեծ վախ է ընկնում նրանց վրա, երբ Աստված այդ վկաներին կյանքի է բերում։ Այդ ժամանակ ուժգին երկրաշարժ է լինում։ «Երկրորդ վայը անցավ» (11։7, 8, 14)։

18. Յոթերորդ փողը փչելու ժամանակ ի՞նչ կարևոր հայտարարություն է լինում, և ինչի՞ նշանակված ժամանակն է եկել։

¹⁸ Այժմ յոթերորդ հրեշտակն է փչում իր փողը։ Երկնային ձայները հայտարարում են. «Թագավորական իշխանությունը աշխարհի վրա այժմ պատկանում է մեր Տիրոջը և իր Քրիստոսին»։ «Քսանչորս երեցներ» երկրպագում են Աստծուն և շնորհակալություն հայտնում, բայց ազգերը զայրանում են։ Աստծու նշանակված ժամանակը եկել է դատելու մահացածներին, վարձատրելու իր սրբերին և «կործանելու նրանց, ովքեր կործանում են երկիրը»։ Նրա տաճարի սրբարանը բացվում է, և ուխտի տապանակը տեսանելի է դառնում (11։15, 16, 18)։

19. Երկնքում ի՞նչ նշան է տեսնում Հովհաննեսը, ի՞նչ պատերազմ է տեղի ունենում այնտեղ և ի՞նչ արդյունքով։

¹⁹ Թագավորության հաստատման հայտարարությունից հետո սկսվում է յոթերորդ տեսիլքը։ Հովհաննեսը «մի մեծ նշան» է տեսնում երկնքում. կինը «մի որդի՝ արու զավակ է ծնում, որը բոլոր ազգերին պիտի հովվի երկաթե գավազանով»։ «Մի մեծ հրագույն վիշապ» կանգնած է կնոջ առաջ։ Նա պատրաստվում է կուլ տալ նրա զավակին, սակայն երեխան տարվում է Աստծու գահի մոտ։ Միքայելը պատերազմում է վիշապի դեմ և ցած գցում երկրի վրա այս «առաջին օձին, որ Բանսարկու և Սատանա է կոչվում»։ Դա «վայ է երկրին»։ Վիշապը հալածում է կնոջը և գնում պատերազմ մղելու նրա սերնդից մնացածների դեմ (12։1, 3, 5, 9, 12; 8։13)։

20. Ի՞նչ երկու գազան է առաքյալը տեսնում տեսիլքում, և ինչպե՞ս են նրանք ազդում երկրի բնակիչների վրա։

²⁰ Ծովից դուրս եկող գազանը (13։1–18)։ Ութերորդ տեսիլքը ցույց է տալիս, որ ծովից դուրս եկող գազանը յոթ գլուխ և տասը եղջյուր ունի։ Այն իր զորությունը ստանում է վիշապից։ Նրա գլուխներից մեկը ասես մահացու վիրավոր լինի, բայց նրա վերքը բուժվում է, և ողջ երկիրը հիացմունքով է լցվում նրա նկատմամբ։ Նա բացում է իր բերանը, որ հայհոյի Աստծուն, և պատերազմ է մղում սրբերի դեմ։ Բայց ահա Հովհաննեսը մեկ ուրիշ գազան է տեսնում, որը դուրս է ելնում երկրից։ Նա երկու եղջյուր ունի, որոնք նման են գառան եղջյուրների, և սկսում է խոսել վիշապի նման։ Նա մոլորեցնում է երկրի վրա բնակվողներին և ասում նրանց, որ պատրաստեն առաջին գազանի պատկերը։ Նա հարկադրում է բոլորին երկրպագել այդ պատկերին, հակառակ դեպքում կսպանվեն։ Առանց գազանի նշանի կամ թվի՝ ոչ ոք չի կարող գնել կամ վաճառել։ Այդ թիվը 666 է։

21. Ո՞ւմ է Հովհաննեսը տեսնում Սիոն լեռան վրա, ի՞նչ են հռչակում ու ազդարարում հրեշտակները, և ի՞նչ է լինում երկրի որթատունկի հետ։

²¹ «Հավիտենական բարի լուր» և դրա հետ կապված հայտարարություններ (14։1–20)։ Բարեբախտաբար, իններորդ տեսիլքը նման չէ նախորդին. Հովհաննեսը տեսնում է Գառին, որը կանգնած է Սիոն լեռան վրա, և նրա հետ 144000 հոգի, որոնց ճակատներին գրված է Գառան անունը և Հոր անունը։ «Նրանք ասես նոր երգ են երգում գահի առջև»։ Նրանք «գնվել են մարդկանց միջից որպես առաջին պտուղներ Աստծու և Գառան համար»։ Հետո երկնքում մեկ ուրիշ հրեշտակ է հայտնվում, որը «հավիտենական բարի լուր ունի՝ հռչակելու որպես ուրախ ավետիս» ամեն ազգի։ Նա բարձր ձայնով ասում է. «Վախեցե՛ք Աստծուց և փա՛ռք տվեք նրան»։ Իսկ մեկ ուրիշ հրեշտակ հայտարարում է. «Ընկա՛վ, ընկա՛վ Մեծ Բաբելոնը»։ Երրորդ հրեշտակը ազդարարում է, որ ով երկրպագի գազանին ու նրա պատկերին, կխմի Աստծու բարկության գինուց։ «Մարդու որդու նման մեկը» մեկնում է իր սուրբ մանգաղը, և մեկ ուրիշ հրեշտակ նույնպես մեկնում է իր սուր մանգաղը, հավաքում է երկրի որթատունկը և գցում «Աստծու բարկության մեծ հնձանի մեջ»։ Քանի որ հնձանի խաղողը կոխոտվում է քաղաքից դուրս, հնձանից արյուն է դուրս գալիս ու բարձրանում մինչև ձիերի սանձերը՝ «հազար վեց հարյուր ասպարեզի չափ» (մոտ 296 կիլոմետր) (14։3, 4, 6–8, 14, 19, 20)։

22. ա) Ովքե՞ր են փառաբանում Եհովային և ինչո՞ւ։ բ) Աստծու բարկության յոթ գավաթներն ո՞ւր են թափվում, և ի՞նչ իրադարձություններ են ցնցում երկիրը։

²² Հրեշտակները՝ վերջին յոթ պատուհասներով (15։1–16։21)։ Տասներորդ տեսիլքում նորից տեսնում ենք երկնային գավիթը։ Նրանք, ովքեր հաղթանակ են տարել գազանի դեմ, փառաբանում են Եհովային՝ «հավիտենության Թագավորին», նրա մեծ և սքանչելի գործերի համար։ Յոթ հրեշտակներ դուրս են գալիս երկնային սրբարանից, և նրանց յոթ ոսկե գավաթներ են տրվում՝ լի Աստծու բարկությամբ։ Առաջին վեցը թափվում են երկրի վրա, ծովի, գետերի և ջրի աղբյուրների մեջ, ինչպես նաև արևի, գազանի գահի վրա և Եփրատ գետի մեջ, որի ջուրը ցամաքում է, որպեսզի պատրաստվի «արևելքի թագավորների ճանապարհը»։ Դևերի կողմից ներշնչված խոսքերը հավաքում են «ողջ բնակեցված երկրի թագավորներին.... Ամենակարող Աստծու մեծ օրվա պատերազմի համար» Հար-Մագեդոնում։ Յոթերորդ գավաթը թափվում է օդի մեջ, և սարսափ բերող բնության երևույթներ են լինում, որոնց ժամանակ մեծ քաղաքը բաժանվում է երեք մասի, ազգերի քաղաքներն ընկնում են, իսկ Բաբելոնը Աստծու «ցասման բարկության գինու բաժակն» է ստանում (15։3; 16։12, 14, 19)։

23. ա) Ինչպե՞ս է Աստծու դատաստանը իրագործվում Մեծ Բաբելոնի դեմ։ բ) Նրա անկումը ի՞նչ հայտարարություններով ու ողբերով է ուղեկցվում, և երկնքում ուրախության ու ցնծության ի՞նչ գովասանքներ են հնչում։

²³ Աստծու դատաստանը Բաբելոնի դեմ, Գառան հարսանիքը (17։1–19։10)։ Սկսվում է 11-րդ տեսիլքը։ Աստծու դատաստանը իրագործվում է «Մեծ Բաբելոնի՝ պոռնիկների մոր» վրա, որի հետ «երկրի թագավորները պոռնկություն գործեցին»։ Սրբերի արյունով հարբած՝ այս պոռնիկ կինը նստած է ալ կարմիր մի գազանի վրա, որը յոթ գլուխ ու տասը եղջյուր ունի։ Այս գազանը «կար, բայց չկա, սակայն շուտով դուրս է գալու անդունդից»։ Գազանի տասը եղջյուրները պատերազմում են Գառան դեմ, բայց քանի որ «Գառը տերերի Տերն է և թագավորների Թագավորը», հաղթում է նրանց։ Հետո տասը եղջյուրները շրջվում ու մերկացնում են պոռնիկին, և 12-րդ տեսիլքի ժամանակ մեկ ուրիշ հրեշտակ, որի փառքով լուսավորվում է երկիրը, ազդարարում է. «Ընկա՛վ, ընկա՛վ Մեծ Բաբելոնը»։ Աստծու ժողովրդին պատվեր է տրվում դուրս գալ նրա միջից, որպեսզի նրա պատուհասներից նրա վրա չգան։ Թագավորները ու երկրի այլ զորեղ մարդիկ կողբան նրա վրա ու կասեն. «Վա՜յ, վա՜յ քեզ, մե՛ծ քաղաք, հզո՛ր քաղաք Բաբելոն, որովհետև մեկ ժամում եկավ քո դատաստանը»։ Նրա մեծ հարստությունը ավերվում է։ Ինչպես մեծ աղացքարն է ընկնում ծովի մեջ, այդպես էլ մեծ արագությամբ Բաբելոնն է վայր գցվում, և նա այլևս չի լինի։ Վերջապես, Աստված վրեժխնդիր է լինում իր սրբերի արյան համար։ Չորս անգամ երկնքում բարձր ձայներ են լսվում. «Գովաբանե՛ք Յահին»։ Գովաբանեք Յահին, քանի որ նա դատաստան արեց մեծ պոռնիկի դեմ։ Գովաբանեք Յահին, քանի որ նա սկսել է թագավորել։ Ուրախացեք և ցնծացեք, որովհետև «Գառան հարսանիքի ժամանակը եկել է, և նրա հարսը պատրաստել է իրեն» (17։2, 5, 8, 14; 18։2, 10; 19։1, 3, 4, 6, 7)։

24. ա) Ինչպե՞ս է ավարտվում Գառան պատերազմը։ բ) Ի՞նչ է լինում հազար տարվա ընթացքում և դրա վերջում։

²⁴ Գառը պատերազմում է արդարությամբ (19։11– 20։10)։ 13-րդ տեսիլքում «թագավորների Թագավորը և տերերի Տերը» երկնային զորքերին առաջնորդում է արդար պատերազմի։ Թագավորները և զորավոր մարդիկ լեշ են դառնում երկնքում թռչող թռչունների համար, իսկ գազանը և սուտ մարգարեն ողջ-ողջ գցվում են ծծմբով այրվող կրակի լիճը (19։16)։ Երբ սկսվում է 14-րդ տեսիլքը, մի հրեշտակ է «իջնում երկնքից և իր ձեռքում անդունդի բանալին ու մի մեծ շղթա ունի»։ «Վիշապը՝ վաղեմի օձը, որը Բանսարկուն և Սատանան է», հազար տարով կապվում է։ Նրանք, ովքեր մասնակցություն ունեն առաջին հարության մեջ, «Աստծու և Քրիստոսի քահանաներն են լինում և նրա հետ թագավորում են հազար տարի»։ Այնուհետև Սատանան ազատ կարձակվի ու դուրս կգա երկրի վրա գտնվող ազգերին մոլորեցնելու, սակայն նա և նրան հետևողները կգցվեն կրակի լիճը (20։1, 2, 6)։

25. Հետո ի՞նչ ցնցող տեսիլք է տրվում, և ովքե՞ր կժառանգեն Հովհաննեսի տեսած բաները։

²⁵ Դատաստանի օրը և Նոր Երուսաղեմի փառքը (20։11–22։5)։ Սկսվում է ցնցող 15-րդ տեսիլքը։ Մահացածները, մեծերը, փոքրերը դատվում են Աստծու մեծ սպիտակ գահի առաջ։ Մահն ու գերեզմանը գցվում են կրակի լիճը, որը «երկրորդ մահն է», ինչպես նաև նրանք, որոնց անունները կյանքի գրքում գրված չեն։ Նոր Երուսաղեմը իջնում է երկնքից, և Աստված իր վրանը տարածում է մարդկանց վրա՝ ամեն արտասուք սրբելով նրանց աչքերից։ Ո՛չ մահ, ո՛չ սուգ, ո՛չ աղաղակ և ո՛չ ցավ այլևս չկան։ Այո՛, Աստված «ամեն բան նոր է անում» և հաստատում է իր խոստումը՝ ասելով. «Գրի՛ր, որովհետև այս խոսքերը հավատարիմ են ու ճշմարիտ»։ Նա, ով հաղթում է, կժառանգի այս բաները, բայց վախկոտները, անհավատները, անբարոյականները, ոգեհարցները կամ կռապաշտները չեն փրկվի (20։14; 21։1, 5)։

26. ա) Ինչպե՞ս է նկարագրվում Նոր Երուսաղեմը։ բ) Ինչի՞ շնորհիվ է կյանքը պահպանվում քաղաքում, և որտեղի՞ց է ծագում նրա լույսը։

²⁶ Հովհաննեսին այժմ ցույց է տրվում 16-րդ և վերջին տեսիլքը. «Գառան կինը»՝ Նոր Երուսաղեմը, իր 12 դարպասներով և 12 հիմնաքարերով, որոնց վրա Գառան 12 առաքյալների անուններն են։ Քաղաքը քառակուսի է, այն փառահեղ ու շքեղ է, քանի որ զարդարված է հասպիսով, ոսկով և մարգարիտներով։ Եհովան և Գառը այս քաղաքի տաճարն են, նաև լույսը։ Քաղաք կարող են մտնել միայն նրանք, ովքեր գրված են Գառան կյանքի գրքում (21։9)։ Կյանքի ջրի գետը, որ բյուրեղի պես մաքուր է, հոսում է գահից քաղաքի գլխավոր փողոցի մեջտեղով, և ամեն կողմում կյանքի ծառեր կան, որ բերք են տալիս ամեն ամիս, և նրանց տերևները բուժելու համար են։ Աստծու և Գառան գահը քաղաքում կլինի, և Աստծու ծառաները կտեսնեն նրա երեսը։ «Եհովա Աստված լույս կսփռի նրանց վրա, և նրանք կթագավորեն հավիտյանս հավիտենից» (22։5)։

27. ա) Մարգարեության վերաբերյալ ի՞նչ հավաստիացում է ստանում Հովհաննեսը։ բ) Ի՞նչ հրավերով և նախազգուշացումով է ավարտվում «Հայտնություն» գիրքը։

²⁷ Վերջաբան (22։6–21)։ Այնուհետև հետյալ հավաստիացումն է տրվում. «Այս խոսքերը հավատարիմ են ու ճշմարիտ»։ Իրականում, երջանիկ են բոլոր նրանք, ովքեր պահում են այս մարգարեության խոսքերը։ Լսելով ու տեսնելով այս ամենը՝ Հովհաննեսը ընկնում է հրեշտակի ոտքերի առաջ, որ երկրպագի նրան, սակայն վերջինս հիշեցնում է առաքյալին, որ պետք է երկրպագել միայն Աստծուն։ Մարգարեության խոսքերը չեն կնքվելու, «քանի որ նշանակված ժամանակը մոտ է»։ Երջանիկ են նրանք, ովքեր մուտք ունեն այս քաղաք, որովհետև դրսում կեղտոտներն են և «ամեն ոք, ով իր խոսքերով ու գործերով սիրում է ստությունը»։ Հիսուսը նշում է, որ ինքն է ուղարկում այս վկայությունը ժողովներին հրեշտակի միջոցով, և որ ինքն է «Դավթի արմատն ու սերունդը և առավոտյան պայծառ աստղը»։ «Ոգին ու հարսը ասում են՝ ե՛կ։ Եվ նա, ով լսում է, թող ասի՝ ե՛կ։ Նա, ով ծարավ է, թող գա, և նա, ով ցանկանում է, թող վերցնի կյանքի ջուրը ձրի»։ Եվ թող ոչ ոք որևէ բան չավելացնի այս մարգարեության գրքի խոսքերի վրա և չպակասեցնի դրանցից, որպեսզի նրա բաժինը չպակասի «կյանքի ծառերից ու սուրբ քաղաքից» (22։6, 10, 15–17, 19)։

ԻՆՉՈՎ Է ՕԳՏԱԿԱՐ

28. Ինչի՞ց է երևում, որ «Հայտնություն» գիրքը Աստվածաշնչի առաջին մասի տրամաբանական ավարտն է։

²⁸ Ի՜նչ հրաշալի վերջաբան է «Հայտնություն» գիրքը Աստվածաշնչի 66 գրքերի ժողովածուի համար։ Ոչինչ բաց թողնված չէ։ Ոչ մի անորոշ բան չկա։ Մեր աչքի առաջ հստակ երևում է թե՛ սկիզբը, թե՛ փառահեղ վերջը։ Աստվածաշնչի վերջին մասը սկզբում գրվածի տրամաբանական ավարտն է։ Ծննդոց 1։1-ում նկարագրվում է, թե ինչպես Աստված ստեղծեց երկինքն ու երկիրը, իսկ Հայտնություն 21։1–4-ում խոսվում է նոր երկնքի ու նոր երկրի և այն անպատմելի օրհնությունների մասին, որ Աստված կտա մարդկությանը. այդ մասին մարգարեացվել է Եսայիա 65։17, 18, 66։22 և 2 Պետրոս 3։13 համարներում։ Ինչպես որ առաջին մարդուն ասվել էր, որ նա անշուշտ կմեռնի, եթե չհնազանդվի, այնպես էլ Աստված երաշխավորում է, որ իրեն հնազանդվողների համար «մահ այլևս չի լինի» (Ծննդ. 2։17; Հայտն. 21։4)։ «Ծննդոց» գրքում Աստված կանխագուշակեց, որ Եվային խաբած Օձի գլուխը կջախջախվի, իսկ «Հայտնություն» գիրքը ցույց է տալիս, թե ինչպես այդ առաջին օձը՝ Բանսարկու Սատանան, ի վերջո կոչնչացվի (Ծննդ. 3։1–5, 15; Հայտն. 20։10)։ Ինչպես որ անհնազանդ մարդիկ վտարվեցին Եդեմի պարտեզից, որ չուտեն կյանքի ծառի պտղից, այնպես էլ հնազանդ մարդիկ հնարավորություն կունենան օգտվելու կյանքի խորհրդանշական ծառերից, որոնք «ազգերին բուժելու համար» են (Ծննդ. 3։22–24; Հայտն. 22։2)։ Ինչպես որ Եդեմից մի գետ էր դուրս գալիս պարտեզը ջրելու համար, այնպես էլ «Հայտնություն» գրքում մի խորհրդանշական կենարար և կենսապահպան գետ է հոսում Աստծու գահից։ Դա հիշեցնում է մեզ ավելի վաղ Եզեկիելին տրված տեսիլքը, ինչպես նաև Հիսուսի խոսքերը «ջրի աղբյուրի մասին, որ կբխի հավիտենական կյանք տալու համար» (Ծննդ. 2։10; Հայտն. 22։1, 2; Եզեկ. 47։1–12; Հովհ. 4։13, 14)։ Ի տարբերություն առաջին տղամարդու և կնոջ, որոնք հեռացվեցին Աստծու ներկայությունից՝ հավատարիմ մարդիկ, ովքեր կհաղթեն, կտեսնեն նրա երեսը (Ծննդ. 3։24; Հայտն. 22։4)։ Այո՛, մենք մեծ օգուտներ կքաղենք, եթե քննենք «Հայտնություն» գրքի անչափ հետաքրքիր տեսիլքները։

29. ա) Ինչպե՞ս է «Հայտնություն» գիրքը իրար կապում ամբարիշտ Բաբելոնի մասին մարգարեությունները։ բ) Ի՞նչ զուգահեռներ կան «Դանիել» և «Հայտնություն» գրքերում Թագավորության և գազանների մասին տեսիլքների միջև։

²⁹ Ուշադրության է արժանի նաև, թե ինչպես է «Հայտնություն» գիրքը իրար կապում ամբարիշտ Բաբելոնի մասին մարգարեությունները։ Եսայիան տեսիլքում տեսել էր Բաբելոն քաղաքի անկումը այդ իրադարձության կատարումից երկար ժամանակ առաջ և բացականչել. «Ընկա՜վ։ Ընկա՜վ Բաբելոնը» (Ես. 21։9)։ Երեմիան նույնպես մարգարեացել էր Բաբելոնի դեմ (Երեմ. 51։6–12)։ Իսկ «Հայտնություն» գիրքը խորհրդանշական լեզվով է խոսում «Մեծ Բաբելոնի, պոռնիկների ու երկրի նողկալի բաների մոր» մասին։ Այս Բաբելոնը նույնպես պիտի կործանվի, և դա Հովհաննեսը տեսնում է տեսիլքում։ Նա գրեց. «Ընկա՛վ, ընկա՛վ Մեծ Բաբելոնը» (Հայտն. 17։5; 18։2)։ Իսկ հիշո՞ւմ ես Դանիելի տեսիլքը Աստծու կողմից հաստատված այն թագավորության մասին, որը պիտի փշրի մյուս բոլոր թագավորությունները, իսկ ինքը մնա «հավիտյան»։ Տեսնենք, թե դա ինչպես է կապվում երկնքում հնչած մի բացականչության հետ, որը կարդում ենք «Հայտնություն» գրքում. «Թագավորական իշխանությունը աշխարհի վրա այժմ պատկանում է մեր Տիրոջը և իր Քրիստոսին, և Նա կթագավորի հավիտյանս հավիտենից» (Դան. 2։44; Հայտն. 11։15)։ Բացի այդ, ճիշտ ինչպես Դանիելի տեսիլքում է նկարագրվում, որ «երկնքի ամպերով գալիս էր մարդու որդու նման մեկը.... և նրան տրվեց իշխանություն, պատիվ ու թագավորություն», այնպես էլ «Հայտնություն» գիրքն է ասում, որ Հիսուս Քրիստոսը «երկրի թագավորների Իշխանն» է ու «գալիս է ամպերով», և որ «ամեն աչք կտեսնի նրան» (Դան. 7։13, 14; Հայտն. 1։5, 7)։ Կարելի է նկատել նաև զուգահեռներ Դանիելի տեսիլքների գազանների և «Հայտնություն» գրքում նշված գազանների միջև (Դան. 7։1–8; Հայտն. 13։1–3; 17։12)։ Իրոք, «Հայտնություն» գիրքը լավ միջոց է հավատ կերտող ուսումնասիրություններ անելու համար։

30. ա) Ինչպե՞ս է «Հայտնություն» գիրքը հստակ ցույց տալիս, որ Եհովայի անունը սրբացվելու է Թագավորության միջոցով։ բ) Սրբության առնչությամբ ի՞նչ է շեշտվում, և ովքե՞ր են սուրբ։

³⁰ Ի՜նչ զարմանահրաշ և բազում երեսակներ ունեցող նկարագրություն է տրվում Աստծու Թագավորության վերաբերյալ «Հայտնություն» գրքում։ Փայլուն կերպով հստակեցվում է այն ամենը, ինչ Թագավորության մասին ասել են վաղեմի մարգարեները, ինչպես նաև Հիսուսը և նրա աշակերտները։ Այստեղ մենք հստակ տեսնում ենք, որ Թագավորության միջոցով սրբացվելու է Եհովայի անունը։ «Սո՛ւրբ, սո՛ւրբ, սո՛ւրբ է Եհովա Աստված՝ Ամենակարողը»։ Նա արժանի է «առնելու փառքը, պատիվը և զորությունը»։ Այո՛, նա է, որ «իր մեծ զորությունն իր ձեռքն է առել և սկսել է թագավորել» Քրիստոսի միջոցով։ Որքա՜ն նախանձախնդիր է գահակալված Որդին՝ «թագավորների Թագավորը և տերերի Տերը», որը հարվածում է ազգերին և կոխկրտում «Ամենակարող Աստծու ցասման բարկության հնձանը»։ Եհովայի գերիշխանության արդարացումը մոտենում է իր փառահեղ գագաթնակետին, ուստի շեշտվում է, որ ամեն ոք և ամեն բան, որ կապ ունի Թագավորության նպատակների հետ, պետք է սուրբ լինի։ Ասվում է, որ Գառը՝ Հիսուս Քրիստոսը, որ «Դավթի բանալին ունի», սուրբ է. սուրբ են նաև երկնքի հրեշտակները։ Նրանք, ովքեր բաժին ունեն առաջին հարության մեջ, «երջանիկ են ու սուրբ»։ Իսկ «որևէ անսուրբ բան և որևէ մեկը, որ գարշելի բաներ է անում ու սուտ է խոսում», ոչ մի դեպքում չի մտնի «սուրբ քաղաք Երուսաղեմ»։ Նրանք, ովքեր գնվել են Գառան արյամբ, որպեսզի լինեն «թագավորություն ու քահանաներ մեր Աստծու համար», հիմնավոր պատճառ ունեն պահպանելու իրենց սրբությունը Եհովայի առաջ։ Նույն ձևով էլ «մեծ բազմության» անդամները պետք է «իրենց պատմուճանները լվանան ու սպիտակեցնեն Գառան արյունով», որպեսզի կարողանան սրբազան ծառայություն մատուցել Աստծուն (Հայտն. 4։8, 11; 11։17; 19։15, 16; 3։7; 14։10; 20։6; 21։2, 10, 27; 22։19; 5։9, 10; 7։9, 14, 15)։

31. Թագավորության վերաբերյալ ի՞նչ մանրամասներ կան, որ նշվում են միայն «Հայտնություն» գրքում։

³¹ Աստծու այս սուրբ և չքնաղ Թագավորության մասին մեր պատկերացումը ավելի հստակ է դառնում այն մանրամասների շնորհիվ, որոնք նշվում են միայն «Հայտնություն» գրքում։ Մեր առաջ մի տեսարան է բացվում. Թագավորության ժառանգները Գառան հետ կանգնած են Սիոն լեռան վրա ու երգում են նոր երգ, որը միայն նրանք կարող են սովորել։ Միայն «Հայտնություն» գիրքն է ասում, թե քանի հոգի է գնվել երկրից՝ Թագավորություն մտնելու համար՝ 144000, և նշում, որ ում վրա կնիք է դրված, կազմում են հոգևոր Իսրայելի 12 այլաբանական ցեղերը։ Միայն «Հայտնություն» գիրքն է ցույց տալիս, որ այդ «քահանաներն ու թագավորները», ովքեր Քրիստոսի հետ բաժին ունեն առաջին հարության մեջ, նրա հետ կթագավորեն «հազար տարի»։ Միայն «Հայտնություն» գրքի շնորհիվ է, որ մենք ամբողջական պատկերացում ունենք «սուրբ քաղաքի՝ Նոր Երուսաղեմի» մասին, նրա շլացուցիչ փառքի, նրա տաճարի՝ Եհովայի ու Գառան, 12 դարպասի և 12 հիմնաքարի մասին, ինչպես նաև նրա թագավորների մասին, որոնք հավիտյանս հավիտենից կթագավորեն այն լույսի շնորհիվ, որ Եհովան անվերջ կսփռի նրանց վրա (14։1, 3; 7։4–8; 20։6; 21։2, 10–14, 22; 22։5)։

32. ա) Ինչպե՞ս է «նոր երկնքի» ու «սուրբ քաղաքի՝ Նոր Երուսաղեմի» մասին տեսիլքը ի մի բերում Թագավորության Սերնդի մասին բոլոր մարգարեությունները։ բ) Ի՞նչ օրհնություններ կբերի Թագավորությունը մարդկությանը։

³² Միանշանակ կարելի է ասել, որ «նոր երկնքի» և «սուրբ քաղաքի՝ Նոր Երուսաղեմի» մասին տեսիլքը ի մի է բերում Թագավորության Սերնդի մասին այն բոլոր մարգարեությունները, որ վաղեմի ժամանակներից կանխագուշակվել էին Աստվածաշնչում։ Աբրահամը անհամբեր սպասում էր այն սերնդի առաջ գալուն, որով «երկրի բոլոր ազգերը օրհնվելու էին», ինչպես նաև «իսկական հիմքեր ունեցող քաղաքին, որի կառուցողն ու ստեղծողը Աստված է»։ Իսկ «Հայտնություն» գրքի տեսիլքում օրհնության այս քաղաքը մեր առջև հստակ պատկերվում է որպես «նոր երկինք», այսինքն՝ նոր կառավարություն, Աստծու Թագավորություն, որը բաղկացած է Նոր Երուսաղեմից (Քրիստոսի հարսից) և նրա Փեսայից։ Միասին նրանք արդար կերպով կկառավարեն ամբողջ երկիրը։ Եհովան հավատարիմ մարդկանց խոստանում է, որ նրանք կդառնան իր «ժողովուրդը» և կապրեն երջանիկ, կազատվեն մեղքից և կվայելեն կատարյալ ու հավիտենական կյանք, ինչպես որ Եդեմում էր նախքան առաջին մարդու ըմբոստությունը։ Եվ ընդգծելով Աստծու խոստումների հուսալի լինելը՝ «Հայտնություն» գիրքը երկու անգամ ասում է, որ Աստված «կսրբի ամեն արտասուք նրանց աչքերից» (Ծննդ. 12։3; 22։15–18; Եբր. 11։10; Հայտն. 7։17; 21։1–4)։

33. ա) «Հայտնություն» գիրքն ինչպե՞ս է օգնում մեզ տեսնելու, թե ինչպես են կատարվելու Աստծու նպատակները։ բ) Ինչպե՞ս է փաստվում, որ «ամբողջ Գիրքը ներշնչված է Աստծուց և օգտակար» է, ու ինչո՞ւ է հիմա ժամանակը ուսումնասիրելու Աստծու Խոսքը և հնազանդվելու դրան։

³³ Իսկապե՛ս։ Ներշնչյալ Գրքի ի՜նչ փառահեղ վերջաբան։ Որքա՜ն հիասքանչ են այն «բաները, որոնք շուտով պետք է տեղի ունենան» (Հայտն. 1։1)։ Եհովայի անունը՝ «Աստծու, որ խոսում է մարգարեների միջոցով», սրբացվում է (22։6)։ Մարգարեությունները, որ գրի են առնվել 16 դարերի ընթացքում, կատարվել են։ Հազարավոր տարիների ընթացքում արված հավատի գործերը վարձատրվել են։ «Առաջին օձը» ջախջախված է, նրա զորքը ոչնչացված է, չկա այլևս ամբարշտություն (12։9)։ Աստծու Թագավորությունը՝ «նոր երկինքը», իշխում է ի փառս Նրա։ Երկիրը վերականգնված է։ Այն լցված է և մշակված է Եհովայի նպատակի համաձայն, որը գրված է Աստվածաշնչի առաջին գլխում։ Մարդկության առաջ հավիտենական օրհնություններ են բացվում (Ծննդ. 1։28)։ Ամբողջ Գիրքը իսկապես որ «ներշնչված է Աստծուց և օգտակար է սովորեցնելու, հանդիմանելու, ուղղելու, արդարությամբ խրատելու համար»։ Եհովան դրա միջոցով հավատի տեր մարդկանց, որոնք լիովին իրազեկ և ամբողջովին պատրաստված են, առաջնորդում է դեպի այդ չքնաղ ապագան։ Ուստի հիմա է Աստվածաշունչը ուսումնասիրելու ժամանակը, որպեսզի ամրապնդես քո հավատը։ Հնազանդվիր նրա պատվիրաններին և կստանաս Աստծու օրհնությունները։ Քայլիր ուղիղ ճանապարհով, որը տանում է դեպի հավիտենական կյանք։ Այդպես անելով՝ դու նույնպես համոզված կասես այն խոսքերը, որ գրված են Աստվածաշնչի վերջին գրքում. «Ամե՛ն։ Ե՛կ, Տե՛ր Հիսուս» (2 Տիմոթ. 3։16; Հայտն. 22։20)։

34. Ի՞նչն է մեզ աննկարագրելի ուրախություն պատճառում և ինչո՞ւ։

³⁴ Մենք գիտենք, որ «մեր Տիրոջ և իր Քրիստոսի»՝ խոստացված Սերնդի Թագավորությունը հավիտենապես սրբացնելու է «Եհովա Աստծու՝ Ամենակարողի» անզուգական անունը։ Եվ այդ Թագավորությունը գովաբանելն, ինչ խոսք, աննկարագրելի ուրախություն է (Հայտն. 11։15, 17)։

[ծանոթագրություններ]