BAWANG

[Heb., shu·mimʹ (pangadu a porma)].

Agbagas a mula a makapagpaut iti sumagmamano a tawen (Allium sativum), a ti nakaro ti ayamuomna, naadat-ramanna a nagbukel a bagasna ket buklen ti agingga iti 20 a babbabassit a bagas, wenno ngipen. Ti ungkay ti sabong ti bawang, nga addaan iti nagbabassit a nagbukel a bagas ken layas a sabsabong, no dadduma madanonna ti katayag a 0.3 m (1 pie) wenno nasursurok pay.

Adda dagiti pasimudaag a ti bawang nasaknap ti pannakaimulana iti kadaanan nga Egipto. Idiay let-ang, ti naglalaok a bunggoy ken dagiti Israelita inil-iliwda ti bawang a kinkinnanda sadiay. (Nu 11:4, 5) Ti Griego a historiador a ni Herodotus (II, 125) dakamatenna ti maysa a kitikit a nangilanad iti bawang kas maysa kadagiti taraon a maipapaay idi kadagiti trabahador iti maysa a piramida. Ti bawang nasaknap pay laeng nga us-usaren dagiti agnanaed kadagiti lugar iti Mediteraneo. Iti Mishnah (Nedarim 3:10), tinukoy dagiti Judio ti bagbagida kas mannangan iti bawang. Bilang pagagas, naar-aramaten ti bawang kas pangdagdag iti panagrunaw, kas antibiotiko, ken kas pangpabang-ar iti panagbetted.