GURA

Iti Kasuratan, ti sao a “gura” nagduduma ti kaipapananna. Mabalin nga ipamatmatna ti nakaro a panangbusor, ti napaut a gura a masansan a nabuyogan iti luksaw. Ti kasta a gura mabalin nga agbanag iti nakaro nga emosion a mangikagumaan a mangyeg iti pannakadangran iti kagurana. Ti “gura” mabalin met nga ipasimudaagna ti nakaro a pannakasimron ngem awanan iti aniaman a panggep a panangyeg iti pannakadangran iti kagurana, nga ikagumaanna ketdi a liklikan dayta gapu ta karumenna. Aramaten met ti Biblia ti sao a “gura” iti kaipapanan a panangayat iti basbassit a rukod. (Ge 29:31, 33; De 21:15, 16) Kas pagarigan, kinuna ni Jesu-Kristo: “No ti asinoman umay kaniak ket saanna a guraen ti amana ken ti inana ken ti asawana ken ti annakna ken ti kakabsatna a lallaki ken ti kakabsatna a babbai, wen, ken uray ti bukodna a kararua, isu saan a makapagbalin nga adalak.” (Lu 14:26) Nabatad a saan a kayat a sawen ni Jesus a busoren wenno karumen ti paspasurotna dagiti pamiliada ken ti bagbagida, ta saan a maitunos daytoy iti dadduma pay a Kasuratan.​—Idiligyo ti Mr 12:29-31; Efe 5:28, 29, 33.

Kinuna ti linteg ti Dios iti Israel: “Dika guraen ti kabsatmo ita pusom.” (Le 19:17) Ti maysa kadagiti makalikaguman iti daydiay mangidatag iti bagina kas di inggagara a nakapapatay ken mangikagumaan a makagun-od iti kinatalged kadagiti siudad a pagkamangan isu ti saanna a panangsalimetmet idi iti gura iti daydiay napapatay.​—De 19:4, 11-13.

Rumbeng Kadi a Guraen ti Maysa Dagiti Kabusorna? Ti pammatigmaan ni Jesus nga ayaten ti maysa dagiti kabusorna ket naan-anay a maitunos iti espiritu ti Hebreo a Kasuratan. (Mt 5:44) Ti matalek a ni Job binigbigna a ti aniaman a pannakarikna ti dakes a panagrag-o iti pannakadidigra daydiay nakaro ti pananggurana kenkuana ket di umiso. (Job 31:29) Ti Mosaiko a Linteg imbilinna kadagiti Israelita ti pagrebbengan a bumadang iti dadduma pay nga Israelita a mabalin a matmatmatanda kas kabkabusorda. (Ex 23:4, 5) Imbes a pagrag-oanda ti pannakadidigra ti maysa a kabusor, nabilin dagiti adipen ti Dios: “No mabisin daydiay manggurgura kenka, ikkam iti tinapay a kanen; ket no mawaw, ikkam iti danum nga inumen.”​—Pr 24:17, 18; 25:21.

Ti kapanunotan a dagiti kabusor masapul a guraen ket maysa kadagiti bambanag a nainayon iti linteg ti Dios babaen kadagiti Judio a mannursuro iti tradision. Yantangay imbilin ti Linteg a dagiti Israelita ayatenda dagiti kaarrubada (Le 19:18), inkeddeng dagitoy a mannursuro a daytoy impasimudaagna ti pananggura kadagiti kabusorda. Ti “gayyem” ken “kaarruba (wenno pada a tao)” namatmatan nga agaplikar laeng kadagiti Judio, idinto ta ti amin a sabsabali pay naibilangda a nainkasigudan a kabkabusor. Iti lawag ti naibatay-tradision a pannakaawatda iti “kaarruba (wenno pada a tao)” ken maigapu iti tradision a nangrubrob iti pananggura kadagiti Gentil, nalaka a makita no apay nga innayonda dagiti di autorisado a sao a “ket guraem ti kabusormo” iti sasao iti linteg ti Dios.​—Mt 5:43.

Ti Kristiano, iti kasupadina, adda iti sidong ti pagrebbengan nga ayatenna ti kabusorna, awan sabali, dagidiay mamagbalin iti bagbagida a personal a kabkabusor. Ti kasta nga ayat (Gr., a·gaʹpe) ket saan a nalabes a dungngo, naibatay iti personal a pannakaisinggalut laeng, kas iti gagangay a kaipapananna, no di ket maysa a moral wenno sosial nga ayat a naibatay iti inggagara nga iyaannugot ti kananakem kas maysa a banag a nainaig iti prinsipio, annongen, ken kinaumiso, a sipapasnek a sapsapulen ti pagimbagan ti sabsabali sigun iti umiso. Ti a·gaʹpe (ayat) ringbawanna ti personal a ginnura, a pulos a saanna nga ipalubos a pakaigapuan dagitoy ti ipapanaw ti maysa manipud kadagiti nalinteg a prinsipio ken ibabalesna iti kasdiay met laeng a banag. No maipapan kadagidiay mangbusor iti Nakristianuan a danana ken mangidadanes kenkuana, nga aramidenda dayta gapu iti kinaignorante, ti adipen ti Dios ikararagannanto pay ketdi dagita iti kasta maluktan koma ti matmatada tapno makitada ti kinapudno maipapan iti Dios ken iti pangpanggepna.​—Mt 5:44.

Umiso a Gura. Nupay kasta, umiso ti gumura iti sidong ti sumagmamano a kasasaad ken iti sumagmamano a gundaway. “Adda . . . tiempo ti panagayat ken tiempo ti pananggura.” (Ec 3:1, 8) Uray ni Jehova naikuna a ginurana ni Esau. (Mal 1:2, 3) Ngem saan a mabalin nga ibilang a gapuanan dayta ti aniaman a kinainget iti biang ti Dios. Pinaneknekan a mismo ni Esau nga isu di maikari iti ayat ni Jehova babaen ti panangumsina iti kalinteganna iti pannakayanak ken panangilakona iti dayta ket kasta met ngarud ti nadibinuan a karkari ken bembendision a nainaig iti dayta. Mainayon pay, pinanggepna a papatayen ni kabsatna a Jacob. (Ge 25:32-34; 27:41-43; Heb 12:14-16) Ti Dios kagurana met ti napalalo a matmata, ulbod a dila, im-ima nga agibukbok iti awanan basol a dara, puso a mangparpartuat kadagiti makapasakit a gandat, saksaka nga agdardaras a tumaray nga agturong iti kinadakes, ulbod a saksi, asinoman a mangparnuay kadagiti rinnupir iti nagtetengngaan dagiti agkakabsat, iti kinapudnona, tunggal maysa ken isuamin a banag a naan-anayda a maibusor ken Jehova ken iti nalinteg a linlintegna.​—Pr 6:16-19; De 16:22; Isa 61:8; Zac 8:17; Mal 2:16.

Ania a kita ti gura ti masapul a sukayen dagiti adipen ti Dios?

Gapu iti pudpudno a kinasungdoda ken Jehova, dagiti adipenna guraenda no ania ken no asino ti kagurana. (2Cr 19:2) “Saan kadi a guraek dagidiay nakaro ti pananggurada kenka, O Jehova, ket saan kadi a karumenko dagidiay umal-alsa maibusor kenka? Guraek ida buyogen ti naan-anay a gura. Nagbalinda kaniak a pudpudno a kabkabusor.” (Sal 139:21, 22) Ngem daytoy a gura saanna nga ikagumaan a dangran ti sabsabali ken saan a kaasping ti rurod wenno luksaw. Imbes ketdi, makita dayta iti naan-anay a panagrurod iti dakes, a liklikan ti dakes ken dagidiay nakaro ti pananggurada ken Jehova. (Ro 12:9, 17, 19) Siuumiso a guraen dagiti Kristiano dagidiay napasingkedan a kabkabusor ti Dios, kas ti Diablo ken dagiti sairona, kasta met dagiti tattao a mangigaggagara ken siaammo a nangala iti takderda maibusor ken Jehova.

Nupay awan panagayat dagiti Kristiano kadagidiay mamagbalin iti di kaikarian a kinamanangngaasi ti Dios kas pambar maipaay iti nalulok a kababalin, saanda a kagura ti tattao a nairaman iti dakes nga aramid ngem maikari a maipakitaan iti asi. Imbes a kagurada ti agbabbabawi a managaramid iti dakes, kagurada ti dakes nga aramid, wen, “uray pay ti makin-uneg a kawes a minansaan ti lasag.”​—Jud 4, 23.

Panangliklik iti Di Umiso a Gura. Apaman nga agbalinda a Kristiano, ti tattao a sigud nga aggiginnura iti maysa ken maysa saandan nga aramiden ti kasta. (Tit 3:3) Ti manggurgura iti kabsatna magmagna pay laeng iti kinasipnget, ket aniaman a panangikunana nga isu managayat iti Dios pudno a maysa a kinaulbod. Ti pananggura ti maysa iti kabsatna ket katupag ti panangpapatay.​—1Jn 2:9, 11; 4:20; 3:15.

Ti nalabes a dungngo mabalin a pakaigapuan a saan a matimbang ti maysa ti panangmatmatna iti ayat ken gura, kas nalawag a napasamak ken David mainaig ken anakna nga Absalom. (2Sm 18:33; 19:1-6) Ngarud, kasta met, “daydiay mangigawid iti pagbautna gurguraenna ti anakna, ngem daydiay mangay-ayat kenkuana isu daydiay kumitkita kenkuana a buyogen ti disiplina.”​—Pr 13:24.

Babaen ti panangraem iti panagbukbukod ti sabsabali ken panangipakita iti naayat a konsiderasion, maliklikan ti maysa a tao ti di nasken a panamagbalinna iti bagina a puntiria ti pananggura. Ngarud ti balakad ket: “Pagbalinem a manmano ti kaadda ti sakam iti balay ti padam a tao, tapno saan a mauma kenka ket pudno unay a guraennaka.”​—Pr 25:17.