NAPANGLAW

Awanan kadagiti namaterialan a sanikua wenno kasapulan iti biag; kasta met, nakaay-ay-ay gapu iti panagkurkurang iti naespirituan.

Ti parikut iti kinakurapay ket addan idi pay ugma. Iti panaglabas ti adu a siglo, kadawyanna nga ad-adu nga amang dagiti marigrigat ngem dagidiay aduan. Idi maar-aramid ken Jesus ti maysa a tignay a kinaparabur, binigbigna ti di masupiat a kinapudno a ti kinakurapay agtultuloy kadagiti tattao nga agbibiag iti kinaimperpekto, a kinunana kadagiti adalanna: “Ta kankanayon nga adda kadakayo dagiti napanglaw, ket kaanoman a kayatyo mabalinyo nga aramiden a kankanayon kadakuada ti naimbag, ngem saanak a kankanayon nga adda kadakayo.” (Mr 14:7) Ti Biblia mangidatag iti natimbeng a panangmatmat iti daytoy a parikut, nga iparangarangna ti pannakipagrikna kadagidiay agsagsagaba iti sidong dagiti mangirurumen a kasasaad, bayat a tubngarenna met dagidiay nga arigna a ‘kanenda ti bukodda a lasag’ gapu iti kinasadut. (Ec 4:1, 5; Pr 6:6-11) Ipaganetgetna ti naespirituan a kinarang-ay a nangnangruna ngem iti namaterialan a kinarang-ay (1Ti 6:17-19); gapuna, insurat ti apostol: “Ta awan ti inyegtayo iti lubong, ket saantay met a mabalin ti mangitugot iti aniaman a banag. Gapuna, no adda pagtaraon ken pagkawestayo, mapnektayon kadagitoy a banag.” (1Ti 6:7, 8) Ngem ti Kasuratan saanna nga iladawan ti namaterialan a kinakurapay kas maysa a naimbag a galad, ket mamakdaar maipapan iti pannakasulisog nga agtakaw, a ti mabalin a makagapu ket nakaro a kinakurapay.​—Pr 6:30, 31; 30:8, 9; idiligyo ti Efe 4:28.

Dagiti Napanglaw iti Israel. Saan a panggep ni Jehova a ti asinoman kadagiti Israelita agsagaba iti kinakurapay. Ti nasion naipaayan iti tawid a daga. (Nu 34:2-12) Amin nga Israelita a pamilia ket naaddaan iti bingay iti dayta a tawid (saan a karaman dagiti Levita, ta immawatda iti apagkapullo iti apit ti daga maipaay iti panagserbida iti santuario), ngarud adda pangalaanda iti pangsuportada iti bagbagida. (Nu 18:20, 21) Natalged ti panagtagikuada kadagiti sanikuada a daga. Dagiti linteg iti panagtawid impasiguradoda a ti daga agtultuloy nga ikutan ti pamilia wenno tribu a makinkukua iti dayta. (Nu 27:7-11; 36:6-9; De 21:15-17; kitaenyo ti TAWID.) Saan a mabalin nga ilako iti agnanayon. (Le 25:23) Iti tawen a Jubileo, amin a pagtatawidan a daga a nailako maisubli idi kadagiti pudpudno a makinkukua kadagita. (Le 25:13) Gapuna, uray no ti maysa a tao sibabarayuboy a binusbosna ti sanikuana, dagiti kaputotanna saan nga agnanayon a maawananda iti tawid.

Ti simamatalek a panangannurot iti linteg ti Dios ti kangrunaan koma a nanglapped iti kinakurapay iti tengnga dagiti Israelita. (De 15:4, 5) Nupay kasta, no agbalinda a nasukir, awan ti pamendision ni Jehova kadakuada, ket daytoy mangibunga iti panagbalinda a napanglaw gapu kadagiti didigra a kas ti iraraut ti buybuyot dagiti kabusor ken nakaro a tikag. (De 28:22-25; idiligyo ti Uk 6:1-6; 1Ar 17:1; 18:17, 18; San 5:17, 18.) Dagiti indibidual, gapu iti kinasadutda (Pr 6:10, 11; 10:4; 19:15; 20:13; 24:30-34), dagiti managbarbartek, dagiti buklis (Pr 23:21), wenno dagiti naayat iti ragragsak (Pr 21:17), mapagbalinda a nakurapay ti bagbagida ken ti pampamiliada. Kalpasanna, mabalin a tumaud met dagiti di mapakpakadaan a pasamak a mangirarem kadagiti tattao iti kinakurapay. Mabalin a gapu iti ipapatay, adda dagiti maulila ken mabalo. Gapu kadagiti aksidente ken sakit, mabalin a temporario wenno permanente a malapdan ti maysa a tao a mangaramid kadagiti nasken a trabaho. Dagitoy ti makagapu a maikuna ni Jehova iti Israel: “Ta saanto a pulos agpukaw ti maysa a napanglaw iti tengnga ti daga.”​—De 15:11.

Nupay kasta, adu ti naaramidan ti Linteg tapno dagiti napanglaw nalaklakada a sanguen ti kasasaadda. Bayat ti panagani, adda kalinteganda nga agadas kadagiti talon, minuyongan, ken kaubasan, ket ngarud, saan a kasapulan nga agtakawda wenno makilimosda iti tinapay. (Le 19:9, 10; 23:22; De 24:19-21) Ti marigrigat nga Israelita mabalinna ti bumulod iti kuarta a saan a kasapulan nga agbayad iti patubo, ket maiparangarang kenkuana ti espiritu ti kinaparabur. (Ex 22:25; Le 25:35-37; De 15:7-10; kitaenyo ti UTANG, NAKAUTANG.) Tapno adda mausarna maipaay iti pinansial a kasapulanna, mabalin a temporario nga ilakona ti dagana wenno ilakona ti bagina iti pannakaadipen. (Le 25:25-28, 39-54) Tapno saan a maparigatan dagiti napanglaw, impalubos ti Linteg a mangidatagda kadagiti basbassit ti pategna a daton idiay santuario.​—Le 12:8; 14:21, 22; 27:8.

Ti linteg ti Dios imbilinna ti patas a kinahustisia maipaay agpadpada iti nabaknang ken napanglaw, nga awan kadakuada ti mapabpaboran gapu iti saadda. (Ex 23:3, 6; Le 19:15) Ngem idi saan a nagmatalek ti nasion ti Israel, dagiti napanglaw nagsagabada iti kasta unay a pannakairurumen.​—Isa 10:1, 2; Jer 2:34.

Idi Umuna a Siglo K.P. Agparang a nagraira ti kasta unay a kinakurapay iti tengnga dagiti Judio idi umuna a siglo K.P. Di pagduaduaan a gapu iti panangituray dagiti ganggannaet manipud tiempo ti pannakaidestiero idiay Babilonia, nalapdan ti pannakaipatungpal ti Mosaiko a Linteg, a nangsalaknib kadagiti pagtatawidan a sanikua. (Idiligyo ti Ne 9:36, 37.) Dagiti panguluen ti relihion, nangnangruna dagiti Fariseo, ad-adda a maseknanda iti tradision imbes a ti panangyukuok iti pudpudno a panagayat iti pada a tao ken iti umiso a panangikabilangan kadagiti lallakay ken babbaketen ken marigrigat a nagannak. (Mt 15:5, 6; 23:23; idiligyo ti Lu 10:29-32.) Dagiti Fariseo a managayat iti kuarta saanda nga inkabilangan dagidiay napanglaw.​—Lu 16:14.

Nupay kasta, ni Kristo Jesus ‘simnek ti asina kadagiti bunggoy, agsipud ta nalalatan ken naiwarawarada a kasla karkarnero nga awanan pastor.’ (Mt 9:36) Ti panangideklarana iti naimbag a damag kadagiti napanglaw ken mairurrurumen nabatad a naiduma unay iti kababalin dagiti panguluen ti relihion ti Judaismo ta impasdek dayta ti maysa kadagiti pammaneknek a pudno nga isu ti Mesias. (Mt 11:5; Lu 4:18; 7:22) Kadagidiay nangipangag, linuktan met dayta ti nadayag a pribilehio a panangtawid iti nailangitan a Pagarian.​—Mt 5:3; Lu 6:20.

Yantangay adda dagiti Judio iti tulag a pannakirelasion iti Dios, obligadoda a mangsaranay kadagiti marigrigat a padada nga Israelita. (Pr 14:21; 28:27; Isa 58:6, 7; Eze 18:7-9) Agsipud ta natarusan ni Zaqueo daytoy, apaman nga inawatna ni Jesus kas Mesias, inyebkasna: “Adtoy! Ti kagudua dagiti sanikuak, Apo, itedko kadagiti napanglaw.” (Lu 19:8) Gapu iti isu met laeng a rason, maikuna ni Kristo Jesus: “No mangisaganaka iti padaya, awisem dagiti napanglaw a tattao, lugpi, pilay, bulsek; ket naragsakkanto, agsipud ta awan maisupapakda kenka.” (Lu 14:13, 14) Iti sabali pay a gundaway, imparegtana iti maysa a nabaknang nga agtutubo nga agturay: “Ilakom amin a bambanag nga adda kenka ket ibunongmo kadagiti napanglaw a tattao, ket maaddaankanto iti gameng iti langlangit; ket umayka agbalinka a pasurotko.” (Lu 18:22) Gapu ta saan a situtulok daytoy a lalaki a sumina kadagiti sanikuana tapno matulongan ti sabsabali, nabatad nga awan pudpudno a pannakaseknanna kadagiti mairurrurumen, ket ngarud awanan kadagiti kualidad a makalikaguman iti panagbalin a maysa nga adalan ni Jesus.​—Lu 18:23.

Ti pammaregta ni Jesus maipapan iti panangsaranay kadagiti napanglaw ket maitunos iti inaramidna a mismo. Adda kenkuana ti amin a banag kas Anak ti Dios sadi langit. Ngem nupay nabaknang, isu pimmanglaw. Kas maysa a napanglaw a tao ditoy daga, nabalinanna a subboten ti natauan a puli, a gapu iti dayta, posiblen ti pananggun-od iti naindaklan unay kadagiti kinabaknang, awan sabali, ti inanama maipaay kadagiti pasurotna nga agbalin nga annak ti Dios. (2Co 8:9) Kanayonanna pay, mabalindan a gun-oden ti dadduma pay a naindaklan a naespirituan a kinabaknang.​—Idiligyo ti 2Co 6:10; Apo 2:9; 3:17, 18.

Kasta met, bayat ti kaaddana ditoy daga, naaddaan ni Jesus iti personal nga interes kadagiti napanglaw iti namaterialan. Isu ken dagiti apostolna addaanda iti pondo a pangalaanda iti itedda kadagiti marigrigat nga Israelita. (Mt 26:9-11; Mr 14:5-7; Jn 12:5-8; 13:29) Ti kasta met laeng a naayat a pannakaseknan kadagiti napanglaw ket imparangarang dagiti Kristiano adu a tawen idi agangay bayat nga impaayanda dagiti napanglaw a kakabsatda iti namaterialan a tulong. (Ro 15:26; Ga 2:10) Ngem nakalipat ti sumagmamano, a makagapu a nasken a tinggaren ida ni adalan a Santiago gapu iti panangipakitada iti paboritismo kadagiti nabaknang ken panangumsida kadagiti napanglaw.​—San 2:2-9.

Siempre, dagidiay laeng maikari ti immawat iti namaterialan a tulong. Saan a pulos naiparegta ti kinasadut. Kas iti insurat ni apostol Pablo kadagiti taga Tesalonica: “No ti asinoman saanna a kayat ti agtrabaho, saan met koma a mangan.”​—2Te 3:10; kitaenyo ti AGPALPALAMA, PANNAKILIMOS; SAGSAGUT TI ASI.