Ti Nakalkaldaang a Kasasaad Dagiti Nataengan
BAYAT ti panagrondana, naklaat ti guardia iti rabii gapu iti nakaal-alingget a nakitana. Iti mismo a ruar ti napintas nga apartment, nakitana ti dua a bangkay—nataengan nga agassawa a timpuak manipud iti tawa ti maika-walo a kadsaaran ti apartment. Nakaam-ames ti ipapatayda, ngem ad-adda pay a makaklaat ti makagapu a nagpakamatayda. Maysa a surat ti nasarakan iti bulsa ti lakay nga agkunkuna: “Saanmin a kayat ti agbiag gapu iti agtultuloy a di umiso a panangtrato kadakami ti anakmi a lalaki ken ti asawana.”
Nalabit a saan a gagangay dagiti detalye dayta nga estoria, ngem makapadanag ti kinagagangay ti puon ken gapuna. Kinapudnona, ti kinaulpit kadagiti nataengan ket maysa a sangalubongan a parikut. Usigenyo dagiti sumaganad:
• Iti maysa a panagadal, 4 a porsiento kadagiti lallakay ken babbaket iti Canada ti naipadamag a biktima ti panangabuso ken pananggundaway—kaaduanna manipud kadagiti mismo a kapamiliada. Nupay kasta, adu a natataengan ti mabain wenno mabuteng nga agsao maipapan iti kasasaadda. Kuna dagiti eksperto a ti talaga a kaaduda ket nalabit a dandani 10 a porsiento.
• “Iti pagilian nga India, agparang a nasinged ti relasion dagiti agkakapamilia, ngem marmarpuog daytoy gapu iti umad-adu a bilang dagiti lallakay ken babbaket a karimon dagiti annakda,” impadamag ti magasin nga India Today.
• Sigun iti adda a kasayaatan a pattapatta, “maysa agingga dua a milion nga Amerikano nga agtawen iti 65 wenno nasursurok pay ti biktima ti panangdangran, pananggundaway, wenno di umiso a panangtrato manipud iti maysa a namnamaenda a mangaywan wenno mangsalaknib kadakuada,” kuna ti National Center on Elder Abuse. Maysa a suno nga abogado ti distrito ti San Diego, California, ti nangibaga a ti panangabuso kadagiti natataengan ti “maysa kadagiti kadagsenan nga isyu a pakaipaspasanguan ita dagiti pannakabagi ti linteg.” Innayonna: “Makitak a nakarkaronto pay daytoy a parikut kadagiti sumaganad a sumagmamano a tawen.”
• Idiay Canterbury, New Zealand, dumakdakkel ti pannakaseknan kadagiti nataengan nga ab-abusuen dagiti kapamiliada—nangruna dagiti naigamer iti droga, arak, ken sugal. Immadu iti kasta unay ti bilang dagiti nataengan a naipadamag a biktima ti panangabuso idiay Canterbury, manipud 65 idi 2002 a nagbalin a 107 idi 2003. Daytoy a bilang ket “nakabasbassit” no idilig iti talaga a kaaduda, sigun iti hepe ehekutibo ti maysa nga ahensia a naipasdek a manglapped iti kasta a panagabuso.
• Imbalakad ti Japan Federation of Bar Associations a “dagiti biktima a nataengan kasapulanda ti ad-adu a panangasikaso ngem kadagiti ubbing wenno dadduma a kameng ti pamilia a biktima ti panangabuso,” impadamag ti The Japan Times. Apay? Kuna ti Times a ti maysa a rason ket “no maidilig iti panangabuso iti ubing wenno asawa, saan a dagus a maammuan ti panangabuso kadagiti nataengan agsipud ta marikna dagiti nataengan nga isuda ti makimbasol no ranggasan ida dagiti annakda, ken gapu ta napaay ti gobierno ken lokal nga opisial a mangsolbar iti parikut.”
Gapu kadagitoy a sumagmamano a pagarigan a mangipakita no ania ti mapaspasamak iti lubong, mayimtuodtayo: Apay a nagadu ti nataengan a mabaybay-an ken maab-abuso? Adda kadi aniaman a namnama a sumayaatto ti kasasaad? Ania ti mabalin a mangliwliwa kadagiti nataengan?