Surat Manipud Haiti

“Pudno a Naparaburanak Unay”

KALPASAN ti ginggined idiay Haiti idi Enero 12, 2010, kasla diak mairusok a buyaen dagiti naipadamag a dinadael ti ginggined. Kalpasan ti nasurok a makalawas, idi Enero 20, timmawag kaniak ti gayyemko a ni Carmen. Insingasingna nga agboluntariokami a tumulong idiay Haiti. Naam-amok ni Carmen sumagmamano a tawen sakbayna idi nagboluntariokami kas nars iti maysa a panagibangon iti Kingdom Hall. Sipud idin, nagboluntariokami met iti dadduma pay a proyekto ket nagbalinkami a nasinged nga aggayyem.

Imbagak ken Carmen nga amangan no saan a kabaelan ti bagik ken ti pakinakemko ti mapan tumulong idiay Haiti. Impalagipna kaniak ti nagsayaat a panagbinnadangmi ket mabalinmi ti agtinnulong manen. Gapu ta naparegtaak iti imbagana, nagteleponoak iti hedkuarter dagiti Saksi ni Jehova idiay Brooklyn, New York. Nakisaritaak iti mangor-organisar iti trabaho a panangsaranay manipud United States. Imbagak nga iramanna ti naganko iti listaan dagiti boluntario. Dinakamatko met ni Carmen ken ti tarigagaymi nga agkadua iti panagboluntario. Imbagana kaniak a saan a sigurado nga adda maayaban kadakami wenno agkaduakami no bilang maayabankami.

Gapuna, inaramidko latta ti inaldaw a trabahok ta impagarupko a saanak a maayaban. Idi Lunes, Enero 25, timmawag kaniak ti Brooklyn nga agdamdamag no mabalinko ti mapan idiay Haiti iti sumaruno nga aldaw, no kabaelak. Naklaatak! Imbagak nga ikagumaak. Umuna, impakadak iti trabahok nga agbakasionak. Kalpasanna, immawagak ken Carmen ngem naammuak a saan a naayaban gapu ta di makasao iti Pranses. Naglaok ti gagar ken amakko. Idi nakaalaakon iti tiketko iti eroplano idi Enero 28, nagrubbuatak manipud New York sa napanak idiay Santo Domingo, Dominican Republic, a kaarruba ti Haiti.

Iti eropuerto, sinabatnak ti maysa nga agtutubo a Saksi sa intulodnak iti sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova iti Dominican Republic. Iti dayta nga aldaw, adda met dua a nars a simmangpet manipud United States, ket nagkakakuartokami iti dayta a rabii. Kabigatanna, pito ket kagudua nga oras a nagbiahekami nga agturong iti sanga nga opisina ti Haiti idiay Port-au-Prince.

Idi nakadanonkamin idiay Haiti, nakitami ti nakaro a dinadael ti ginggined. Kasla di nakappapati ti namsaakan ti 35 la a segundo a ginggined iti daytoy a napintas a pagilian. Kasla diak maitured a buyaen iti TV dagiti nadadael; ngem nakarkaro pay idi nakitak a mismo. Adu ti nadadael a pagtaengan, agraman ti palasio ti presidente, ken dadduma pay a pasdek nga interamente a narpuog. Adu kadagita a pagtaengan ti nabayag nga impundarda ket napukaw laeng iti sumagmamano a segundo. Gapu iti dayta, inut-utobko ti kinapudno a saan a dagiti material a bambanag ti napateg iti biag.

Idi sumungsungadkamin iti sanga nga opisina, nakitanakami ti resepsionista ket dagus a sinabetnakami iti ruangan a kasta unay ti isemna nga immarakup kadakami. Nagyaman kadakami ta nagsakripisiokami a napan sadiay. Kalpasan ti pangngaldaw, napankami iti asideg nga Assembly Hall, a nausar kas ospital. Naam-ammok sadiay ti dadduma pay a boluntario a Saksi, agraman ti agassawa a taga-Germany nga agpada a doktor, ken ti kaduada nga assistant, ken maysa a midwife a taga-Switzerland.

Nangrugiak a nagtrabaho iti dayta a rabii. Adda 18 a pasientemi a Saksi ken di-Saksi. Nakaiddada kadagiti kutson a nayaplag iti suelo ti Assembly Hall. Agpapada ti pannakaasikaso ti amin a pasiente ken inagasan pay ida dagiti doktor ken nars a Saksi.

Iti dayta a rabii, natay ti pasiente a lakay nga agtawen iti 80. Adda iti sibayna ni baketna, agraman dakami nga agkakuarto. Kalpasan dayta, maysa nga agtutubo a babai nga agnagan Ketly ti agsangsangit gapu iti ut-ot. Napukolan ti kannawan a takkiagna a gapuanan ti ginggined. Adda iti sibayna ti Saksi a mangyad-adal kenkuana iti Biblia. Gistay rinabii a kaduaenna a maturog ni Ketly iti Assembly Hall.

Napanko kinita ni Ketly ta kayatko unay nga ep-epen ti marikriknana nga ut-ot. Ngem, saan a basta pisikal nga ut-ot dayta. Inyestoriana nga adda iti balay ti gayyemna idi nagginggined. Saanda nga ammo no ania ti mapaspasamak. Agkibkibinda nga agtartaray a mapan iti balkonahe idi napandaganda iti semento a diding. Inawaganna ti gayyemna, ngem saan a simmungbat. Ket dagus nga impapanna a natayen ti gayyemna. Nakaaddag ken Ketly ti kagudua ti bagi ti gayyemna agingga a simmangpet dagiti immarayat uppat nga oras kalpasanna. Naikkat ti makannawan a takkiag ni Ketly.

Iti umuna a rabiik sadiay, kanayon a sumiplot iti panunot ni Ketly ti napasamak tunggal ikagkagumaanna ti maturog. Agsasaibbek a kinunana kaniak: “Ammok ti kunaen ti Kasuratan maipapan iti maudi nga al-aldaw ken kadagiti ginggined. Ammok nga adda naragsak a namnama iti masanguanan. Ammok a rumbeng a maragsakanak ta sibibiagak. Ngem sika man ti agsaad iti kasasaadko. Nagsayaat ti kasasaadmo, kalpasanna kellaat a kastoyen ti napasamak.” Inarakupko lattan ni Ketly ta awan ti maaramidak ket nagsinnangitkami agingga a nakaturog.

Inaldaw nga adda maibaon a maysa a doktor ken dua a nars tapno asikasuenda ti kasapulan dagiti pasiente. Naibaonak idiay Petit Goave, dua nga oras a biahe manipud Port-au-Prince. Dua a boluntario ti kaduak​—maysa a nars a taga-Florida ken maysa a doktor a taga-France. Nakasangpetkami iti 9:30 ti bigat ket inruarmi dagiti suplay sa inserrekmi dagita iti Kingdom Hall. Naibaga kadagiti umili a sumangpetkami isu a nakatugawda a mangpadpadaan kadakami.

Dagus a nagtrabahokami. Nakadagdagaang, ket umat-atiddog ti linia dagiti agpaagas. Agalas tres ti malemen idi makainanakami. Uray tallo kami laeng, nakaipaaykami iti 114 nga indieksion ken inasikasomi dagiti 105 a nagpakonsulta iti dayta nga aldaw. Kasta unay ti bannogko ngem naragsakak ta natulonganmi dagiti agkasapulan.

Nasurok bassit a dua lawas ti pannakiramanko iti panangsaranay idiay Haiti. Gistay rinabii nga agtrabahoak iti 12 nga oras iti Assembly Hall. Nadagsen dayta a responsabilidad nga idi laeng a napadasak. Ngem mariknak a pribilehio ken bendision ti kaaddak sadiay. Nakaragragsakak ta nakaipaayak iti liwliwa ken tulong kadagiti taga-Haiti a nakaro ti sagsagabaenda.

Adu ti masursurotayo kadakuada. Kas pagarigan, maysa kadagiti pasientek nga agtawen iti 15 a ni Eliser ti kasapulan a maputed ti maysa a sakana. Napaliiwko nga iranranudna ti taraonna ken Jimmy, a mangkadkadua kenkuana iti rabii. Imbagana kaniak a saan pay a nangan ni Jimmy no sumangpet iti rabii. Naadalko ken Eliser a saan a masapul a nabaknang, wenno nasalun-attayo, tapno adda mairanudtayo iti sabsabali.

Makita met ti kasta a kinaparabur kadagiti boluntario a kakaduak. Adda kaduami a saan a nasayaat ti salun-atna, ken adda pay agsakit ti bukotna. Inyun-unada ti kasapulan dagiti pasiente ngem iti bukodda a pagnam-ayan. Daytoy ti nangparegta kaniak tapno itultuloyko ti tumulong. Kanayon a mapaksuyankami ngem nagtitinnulongkami ket naitultuloymi ti nagtrabaho. Diakto pulos malipatan daytoy a kapadasak! Agyamanak ta maysaak a kameng ti organisasion dagiti Kristiano a naasi, naayat, ken managsakripisio.

Sakbay a pinanawak ti Haiti, dua kadagiti pasiente a naputed ti kannawan a takkiagda ti nagsurat tapno agyaman ket impapilitda a basaekto laengen inton makaluganakon iti eroplano. Kasta ti inaramidko. Natukay ti riknak kadagiti suratda, ket diak magawidan ti agsangit.

Sipud nakaawidak iti pagtaenganmi, tagtaginayonek pay laeng ti komunikasionko iti sumagmamano a gagayyem a naam-ammok idiay Haiti. Nagbalin a nadekket ti panaggagayyemmi ken nasubok dayta bayat ti tiempo ti rigat. Patiek nga agtultuloyto latta ti panaggagayyemmi iti laksid ti aniaman a rigat. Pudno a naparaburanak unay.