AMMOYO KADI?
Apay a matukkol ti saka dagiti kriminal a maibitin iti kayo?
Idi mapapatay ni Jesus ken ti dua a kriminal iti kayo a pagtutuokan, kuna ti Ebanghelio a dagiti Judio ‘kiniddawda ken Pilato a matukkol dagiti sakada ken maikkat dagiti bagida’ iti kayo.—Juan 19:31.
Sigun iti linteg dagiti Judio, ti bangkay ti kriminal a naibitin iti kayo kalpasan a napapatay ket “rebbeng a saan nga agtalinaed iti kayo iti intero a rabii.” (Deuteronomio 21:22, 23) Nalawag a dayta met la a pagannurotan ti sinurot dagiti Judio kadagiti pinapatay dagiti Romano a naibitin iti kayo. Ti pannakatukkol dagiti sakada ket mangpapartak iti ipapatayda ken pannakaitabonda no lumneken ti init sakbay a mangrugi ti Sabbath.
Dagiti mapapatay iti kastoy a pamay-an mailansa iti kayo dagiti ima ken sakada. No maipatakderen ti kayo, mabaybay-an a nakabitin a mangibtur iti ut-ot, a ti amin a dagsenna awiten dagiti lansa. Tapno makaanges, masapul nga ital-ona ti bagina iti nakailansaanna. Ngem no natukkolen ti tulang ti sakana, saannan a maaramid daytoy. Matayen a dagus gapu ta saanen a makaanges.
Kasano a nausar dagiti pallatibong iti nagkauna a pannakigubat?
Pallatibong ti armas nga inusar ni David a nangpapatay iti higante a ni Goliat. Mabalin a nasursuro ni David nga usaren daytoy nga armas idi isu ket ubing pay a pastor.—1 Samuel 17:40-50.
Kitikit dagiti pumapallatibong nga Asirio a mangraraut iti nasarikedkedan nga ili dagiti Judio
Agpadpada a nailadawan ti pallatibong kadagiti arte ti Egipto ken Asiria idi tiempo ti Biblia. Buklen daytoy ti palalat a naikabit iti dua a tali wenno strap. Ti pumapallatibong ikabilna iti palalat ti nalamuyot wenno nagtimbukel a bato nga agarup 2 wenno 3 a pulgada ti diametrona ken agtimbang iti agarup 250 a gramo. Kalpasanna, iwasiwasna ti pallatibong iti ngatuen ti ulona sana ibbatan ti maysa a tali tapno sumiag ti bato ken tumama iti puntiriana.
Adu ti nakabakab a bato a nausar iti pallatibong kadagiti nagkauna a gubat iti Makintengnga a Daya. Dagiti nalaing a mannakigubat kabaelanda nga ipallatibong iti kapartak a 160 agingga iti 240 a kilometro kada oras. Saan nga umanamong dagiti iskolar a ti pallatibong ket adayo ti madanonna a kas iti pana, ngem napaneknekan a talaga a makapapatay dagiti pallatibong.—Uk-ukom 20:16.