Kapitulo 11

Ti Kadi Naganmo Adda iti Libro ti Biag?

SARDIS

 1. Ania ti naespirituan a kasasaad ti kongregasion idiay Sardis, ken kasano a rinugian ni Jesus ti mensahena?

TI Sardis ti sumaruno a kongregasion nga immawat iti mensahe a naggapu ken naipadayag a Jesus. Masarakan dayta iti agarup 48 a kilometro iti abagatan ti moderno nga Akhisar (Tiatira). Idi maikanem a siglo sakbay ti Kadawyan a Panawentayo, daytoy a siudad ti narang-ay a kabesera ti nagkauna a pagarian ti Lidia. Ditoy met ti pagnanaedan ti nakabakbaknang nga ari a ni Croesus. Idi panawen ni Juan, napanglawen daytoy ket paset laengen ti historia ti kinadayagna iti sidong ni Croesus. Umasping iti dayta, pimmanglaw met iti naespirituan ti kongregasion Kristiano sadiay. Iti umuna a gundaway, saan a rinugian ni Jesus ti mensahena babaen ti komendasion. Imbes ketdi, kinunana: “Ket iti anghel ti kongregasion idiay Sardis isuratmo: Dagitoy ti bambanag a kuna daydiay addaan iti pito nga espiritu ti Dios ken iti pito a bituen, ‘Ammok dagiti aramidmo, nga addaanka iti nagan a sibibiagka, ngem natayka.’”—Apocalipsis 3:1.

 2. (a) Para kadagiti Kristiano idiay Sardis, ania ti kaipapanan ti kaadda ti “pito nga espiritu” ken Jesus? (b) Ania ti pakasarsaritaan ti kongregasion ti Sardis, ngem ania ti pudno a kasasaadna?

² Apay nga inyam-ammo ni Jesus ti bagina kas daydiay “addaan iti pito nga espiritu”? Gapu ta dagitoy nga espiritu irepresentarda ti naan-anay a panagayus ti nasantuan nga espiritu ni Jehova. Kasta met, dineskribir ni Juan dagita kas dagiti “pito a mata,” nga ipasimudaagna ti sumarut a panagkita nga impaay ti nasantuan nga espiritu ti Dios ken Jesus. (Apocalipsis 5:6) Gapuna, kabaelan ni Jesus nga ammuen ken tamingen ti aniaman a kasasaad. (Mateo 10:26; 1 Corinto 4:5) Agdindinamag a nabiag ken aktibo ti kongregasion ti Sardis. Ngem nakita ni Jesus a natay dayta iti naespirituan. Nabatad a kaaduan a kamengna ket nagbalin nga aleng-aleng a kas idi sakbay a nagbalinda a Kristiano.—Idiligmo ti Efeso 2:1-3; Hebreo 5:11-14.

 3. (a) Apay a rumbeng a tandaanan ti “anghel ti kongregasion idiay Sardis” nga adda ken Jesus ti “pito a bituen”? (b) Ania a nainget a balakad ti inted ni Jesus iti kongregasion idiay Sardis?

³ Impalagip met ni Jesus “iti anghel ti kongregasion idiay Sardis” nga Isu daydiay addaan kadagiti “pito a bituen.” Iggemna iti makannawan nga imana dagiti panglakayen ti kongregasion, ken addaan autoridad a mangiturong kadakuada iti trabahoda a panagipastor. Rumbeng nga ipapusoda nga ‘ammuen a sipopositibo ti langa ti arban.’ (Proverbio 27:23) Gapuna, nasayaat no umimdengda a naimbag iti sumaruno a sasao ni Jesus: “Agbalinka a nasiput, ket pabilgem ti bambanag a nabatbati a nakasagana a matay, ta diak nasarakan a dagiti aramidmo naan-anay ti pannakaaramidda iti sanguanan ti Diosko. Gapuna, agtultuloyka a sipapanunot no kasano nga inawatmo ken no kasano a nangngegmo, ket itultuloymo a taginayonen dayta, ket agbabawika. Pudno unay malaksid no agriingka, umayak a kas maysa a mannanakaw, ket saanmonto a pulos maammuan no iti ania nga oras nga umayak kenka.”—Apocalipsis 3:2, 3.

 4. Kasano a dagiti sasao ni Pedro iti kongregasion idiay Sardis ket makatulong a ‘mangpabileg iti bambanag a nabatbati’?

⁴ Nasken a laglagipen dagiti panglakayen ti Sardis ti rag-o nga adda kadakuada idi damo a naammuanda ti kinapudno ken dagiti bendision nga inawatda. Ngem ita, natayda no maipapan kadagiti naespirituan nga aramid. Agkurkuridemdemen ti silaw ti kongregasionda agsipud ta awananda kadagiti aramid a pakakitaan iti pammati. Adu a tawen sakbayna, nagsurat ni apostol Pedro kadagiti kongregasion iti Asia (a nalabit pakairamanan ti Sardis) tapno parayrayenda ti apresasionda iti naimbag a damag nga inawat dagiti Kristiano ken naipakaammo “buyogen ti nasantuan nga espiritu a naibaon manipud langit”—kas inrepresentar dagiti pito nga espiritu iti sirmata ni Juan. Impalagip met ni Pedro kadagidi a Kristiano iti Asia a kamengda iti ‘maysa a napili a puli, maysa a naarian a kinapadi, maysa a nasantuan a nasion, maysa nga ili nga agpaay a naisangsangayan a sanikua, tapno ideklarada a sisasaknap dagiti kinatan-ok daydiay nangayab kadakuada manipud iti kinasipnget nga agturong iti nakaskasdaaw a lawagna.’ (1 Pedro 1:12, 25; 2:9) No mennamennaenda dagita a naespirituan a kinapudno, matulongan ti kongregasion idiay Sardis nga agbabawi ken ‘mangpabileg iti bambanag a nabatbati.’—Idiligmo ti 2 Pedro 3:9.

 5. (a) Ania ti napasamak iti apresasion dagiti Kristiano idiay Sardis? (b) Ania ti mapasamak no saan nga ipangag dagiti Kristiano idiay Sardis ti balakad ni Jesus?

⁵ Iti daydi a kanito, ti apresasion ken panagayatda iti kinapudno ket kasla apuy a dandanin maiddep. Sumagmamano laengen a beggang ti adda barana. Pinaregta ida ni Jesus a pal-idanda ti rissik, parangrangenda ti apuy, ken pagbabawyanda dagiti basolda a bunga ti kinaliwayda tapno agbiagda manen iti naespirituan kas maysa a kongregasion. (Idiligmo ti 2 Timoteo 1:6, 7.) Ta no saan, inton kellaat nga umay ni Jesus “kas maysa a mannanakaw” tapno mangukom, masangpetanna ti kongregasion idiay Sardis a saan a nakasagana.—Mateo 24:43, 44.

Umay “kas Maysa a Mannanakaw”

 6. Kasano nga immay ni Jesus a “kas maysa a mannanakaw” idi 1918, ken ania a kasasaad ti natakuatanna kadagiti agkunkuna a pasurotna?

⁶ Agaplikar agingga iti moderno a panawen ti pakdaar ni Jesus nga isu ket umay “kas maysa a mannanakaw.” Addaan dayta iti naisangsangayan a kaitungpalan kadagiti Kristiano a sibibiag kabayatan ti aldaw ti Apo. Di nagbayag kalpasan ti 1914, natungpal ti padto ni Malakias: “‘Giddato nga umayto iti templona ti pudno nga Apo, a sapsapulenyo, ken ti mensahero ti tulag a kenkuana maragsakankayo. Adtoy! Sigurado nga umayto,’ kinuna ni Jehova ti buybuyot.” (Malakias 3:1; Apocalipsis 1:10) Kas “mensahero ti tulag,” immay nagsukimat ken nangukom ni Jesus kadagidiay agkunkuna a pasurotna. (1 Pedro 4:17) Iti dayta a tiempo, idi 1918, nairaman ti Kakristianuan iti panagibukbok iti dara idi Umuna a Sangalubongan a Gubat ket natay a naan-anay no iti naespirituan. Uray dagiti pudno a Kristiano a nakaregregta a nangaskasaba sakbay ti gubat ket limmasat met iti panawen ti naespirituan a panagdungsa. Naibalud ti sumagmamano kadagiti prominente a panglakayen ken dandani simmardeng ti trabaho a panangasaba. Idi tinignay ti espiritu ni Jehova dagitoy a Kristiano iti sumaganad a tawen, saan a nakasagana ti dadduma. Kas kadagiti naampang a birhen iti pangngarig ni Jesus, adda dagidiay saan a nakasagana iti naespirituan para iti pribilehio a panagserbi ken Jehova. Nupay kasta, makaparagsak ta kas kadagiti masirib a birhen, adu ti nangipangag iti pakdaar ni Jesus: “Agtultuloykayo nga agbantay, ngarud, agsipud ta saanyo nga ammo ti aldaw wenno uray ti oras.”—Mateo 25:1-13.

 7. Apay a masapul a siririing dagiti Kristiano ita?

⁷ Saan laeng nga idi rugrugi ti aldaw ti Apo a masapul nga agsalukag ti maysa a Kristiano. Iti naindaklan a padtona maipapan iti “pagilasinan inton amin dagitoy a banag maikeddengda a dumteng iti panungpalan,” nangted ni Jesus iti nainget a pakdaar: “Maipapan iti dayta nga aldaw wenno ti oras awan ti asinoman a makaammo . . . Agtultuloykayo a kumita, agtultuloykayo a siririing, ta saanyo nga ammo no kaano ti naituding a tiempo. Ngem ti kunaek kadakayo kunaek iti isuamin, Agtultuloykayo nga agbantay.” (Marcos 13:4, 32, 33, 37) Wen, agingga iti daytoy a mismo nga oras, tunggal maysa kadatayo, napulotan man wenno kameng ti dakkel a bunggoy, nasken nga agsalukagtayo ken liklikantayo ti naespirituan a panagdungsa. Inton umay ti aldaw ni Jehova a “kas iti mannanakaw iti rabii,” sapay koma ta naan-anay a siririingtayo tapno magun-odtayo ti anamongna.—1 Tesalonica 5:2, 3; Lucas 21:34-36; Apocalipsis 7:9.

 8. Kasano ti pananggutugot ti klase Juan ita iti ili ti Dios tapno agtalinaedda a sibibiag iti naespirituan?

⁸ Ti klase Juan ita ket siririing no maipapan iti pananggutugotna iti ili ti Dios tapno agtalinaedda a sibibiag iti naespirituan. Tapno maibanag dayta, adda dagiti maang-angay a naisangsangayan a panagtataripnong iti intero a daga iti sumagmamano a daras iti kada tawen. Iti nabiit pay, agdagup iti 10,953,744 ti timmabuno kadagiti 2,981 a kombension distrito ken adda nabautisaran a 122,701 a kabbaro a manamati. Iti nasurok a sangagasut a tawenen, us-usaren ti klase Juan ti magasin a Pagwanawanan a mangibumbunannag iti nagan ken panggep ni Jehova. Gapu kadagiti nasaem a pannakaidadanesda bayat dagiti dua a sangalubongan a gubat, Ti Pagwanawanan tinignayna dagiti Saksi ni Jehova tapno pabaruenda ti regtada babaen ti pannakaipablaak dagiti artikulo a kas iti “Naragsak Dagiti Natured” (1919), “Awag ti Panagtignay” (1925), ken “Pannakapaay ti Panangidadanes” (1942).

 9. (a) Ania ti rumbeng nga iyimtuod ti amin a Kristiano iti bagbagida? (b) Ania a pammaregta ti ipapaay Ti Pagwanawanan?

⁹ Kas idiay Sardis, kasta met kadagiti kongregasion ita, nasken nga agtultuloy a sukimaten dagiti amin a Kristiano ti bagbagida. Rumbeng nga imtuodentayo ti bagbagitayo: ‘Naan-anay met la kadi ti pannakaaramid’ dagiti aramidtayo iti sanguanan ti Diostayo? Nupay ditay ukomen dagiti sabsabali, personal kadi a suksukayentayo ti espiritu ti panagsakripisio ken ikagkagumaantayo ti agserbi iti Dios iti amin a kararua? Mainaig itoy, mangipapaay ti magasin a Pagwanawanan iti pammaregta babaen ti panangsalaysayna kadagiti topiko a kas iti “Itultuloyyo a Paneknekan No Aniakayo?” ken “Saanen nga Agbiag nga Agpaay iti Bagitayo.”a Yantangay maipapaayantayo kadagiti kasta a Nainkasuratan a tulong, sukimatentay koma ti kaunggantayo bayat nga ikagkagumaantayo ti magna a sipapakumbaba ken sikakararag iti kinatarnawtayo ken ni Jehova.—Salmo 26:1-3; 139:23, 24.

“Sumagmamano a Nagan”

10. Ania ti makaparegta a napaliiw ni Jesus iti kongregasion idiay Sardis, ken ania koma ti epekto daytoy kadatayo?

¹⁰ Makaparegta unay ti sumaruno a sasao ni Jesus iti kongregasion idiay Sardis. Kunana: “Nupay kasta, addaanka iti sumagmamano a nagan idiay Sardis a saan a nangtulaw kadagiti makinruar a kawesda, ket nakapurawdanto a makipagna kaniak, agsipud ta maikarida. Ti agballigi makawesanto a kasta iti puraw a makinruar a kawkawes; ket saankonto a pulos punasen ti naganna iti libro ti biag, no di ket bigbigekto ti naganna iti sanguanan ni Amak ken iti sanguanan dagiti anghelna.” (Apocalipsis 3:4, 5) Saan kadi a gutugotennatayo dagitoy a sasao ken pabilgenna ti determinasiontayo nga agtalinaed a matalek? Gapu iti kinaliway ti bagi dagiti panglakayen, mabalin nga agdungsa iti naespirituan ti intero a kongregasion. Nupay kasta, mabalin nga adda sumagmamano nga indibidual a mangikagkagumaan nga agtalinaed a nadalus ken di natulawan ti pakabigbiganda kas Kristiano. Kas resultana, agtultuloy nga addaanda iti nasayaat a nagan iti sanguanan ni Jehova.—Proverbio 22:1.

11, 12. (a) Uray idi panawen ti dakkel nga apostasia, kasano nga adda ti kas kadagidiay “sumagmamano a nagan” a nagtalinaed a matalek idiay Sardis? (b) Kasano a nabang-aran dagiti arig trigo a Kristiano kabayatan ti aldaw ti Apo?

¹¹ Wen, dagidiay ‘makinruar a kawes’ tuktukoyenna ti nalinteg a pakabigbigan ti maysa a Kristiano. (Idiligmo ti Apocalipsis 16:15; 19:8.) Iti laksid ti kinaaleng-aleng ti kaaduan, sigurado a maragsakan ni Jesus a makakita nga adda “sumagmamano a nagan,” sumagmamano a napulotan a Kristiano idiay Sardis, a nangikagumaan a nangtaginayon iti kasta a pakabigbiganda. Kasta met, idi a dagiti agkunkuna a Kristiano ket inturayan ti Babilonia a Dakkel, ti sangalubongan nga imperio ti palso a relihion, bayat dagiti naunday a siglo ti dakkel nga apostasia, kanayon nga adda latta sumagmamano nga indibidual a nangikagumaan a mangaramid iti pagayatan ti Dios iti laksid ti adu nga ibubusor. Nalinteg dagitoy a kas iti trigo a nasapawan kadagiti nasamek a dakes a ruot ti nagduduma a sekta.—Apocalipsis 17:3-6; Mateo 13:24-29.

¹² Inkari ni Jesus nga isu ket adda kadagiti arig trigo a Kristiano “iti amin nga al-aldaw agingga iti panungpalan ti sistema ti bambanag.” Am-ammona ida ken ammona dagiti nasayaat a nagan a nagapuananda. (Mateo 28:20; Eclesiastes 7:1) Darepdepem ti rag-o dagidiay “sumagmamano” a matalek a sibibiag pay laeng idi mangrugi ti aldaw ti Apo! Naisinada kamaudiananna iti Kakristianuan a natay iti naespirituan ket naurnongda iti nalinteg a kongregasion nga ad-adda nga umasping iti kongregasion sadi Smirna.—Mateo 13:40-43.

13. Ania dagiti bendision nga agur-uray kadagiti napulotan a Kristiano a “saan a nangtulaw kadagiti makinruar a kawesda”?

¹³ Para kadagidiay taga-Sardis a nagtalinaed a matalek agingga iti panungpalan ken dida minulitan ti pakabigbiganda kas Kristiano, natungpal kadakuada ti nakaskasdaaw a namnama. Kalpasan a naipasdek ti Mesianiko a Pagarian ni Jesus idi 1914, napagungarda iti espiritu a biag ket kas nagballigi nakawesanda kadagiti puraw a makinruar a kawes kas simbolo ti di namulitan, di natulawan a kinalintegda. Gapu ta nagnada iti nailet a dalan nga agturong iti biag, tagiragsakenda ti agnanayon a gunggona.—Mateo 7:14; kitaem met ti Apocalipsis 6:9-11.

Agnanayon nga Adda iti Libro ti Biag!

14. Ania ti “libro ti biag,” ken makinnagan ti naisurat dita?

¹⁴ Ania ti “libro ti biag,” ken makinnagan ti agtalinaed dita? Ti libro, wenno lukot, ti biag tuktukoyenna ti rekord dagiti adipen ni Jehova a maikari nga umawat iti gunggona a biag nga agnanayon. (Malakias 3:16) Dagiti nagan dagiti napulotan a Kristiano ti espesipiko a tuktukoyen ditoy ti Apocalipsis. Ngem naisurat met dita dagiti nagan dagidiay maikari nga umawat iti biag nga agnanayon ditoy daga. Maysa pay, mabalin a ‘mapunas’ dagiti nagan iti dayta a libro. (Exodo 32:32, 33) Nupay kasta, umawat iti imortal a biag idiay langit dagiti kameng ti klase Juan a nagtalinaed ti naganda iti libro ti biag agingga iti ipapatayda. (Apocalipsis 2:10) Dagitoy dagiti nagan a bigbigen ni Jesus iti sanguanan ni Amana ken iti sanguanan dagiti anghel ti Dios. Anian a nagsayaat a gunggona!

15. Kasano nga agtalinaed iti libro ti biag dagiti nagan dagiti kameng ti dakkel a bunggoy?

¹⁵ Makalasatto iti dakkel a rigat ti dakkel a bunggoy yantangay naisurat met ti naganda iti libro ti biag. No salimetmetanda ti pammatida kabayatan ti Sangaribu a Tawen a Panagturay ni Jesus ken iti sumaruno a maudi a pannubok, magunggonaandanto iti biag nga agnanayon iti Paraiso a daga. ( Daniel 12:1; Apocalipsis 7:9, 14; 20:15; 21:4) Iti kasta, agtalinaedto ti naganda iti libro ti biag. Yantangay ammom dagiti banag a naidatag ditoy babaen ti nasantuan nga espiritu, saan kadi a rumbeng laeng nga ipangagmo a sigagagar ti maulit-ulit a balakad ni Jesus: “Daydiay addaan lapayag denggenna koma ti kunaen ti espiritu kadagiti kongregasion”?—Apocalipsis 3:6.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 57]

Sapay koma ta agtalinaed ti naganmo iti libro ti biag