KAPITULO 21
Ti Pagarian ti Dios Ikkatenna Dagiti Kabusor
1, 2. (a) Ania ti mangpaneknek nga agturturayen ti Aritayo manipud pay idi 1914? (b) Ania ti usigentayo iti daytoy a kapitulo?
MAKAPABILEG iti pammati ti panangrepasotayo kadagiti naibanagen ti Pagarian ti Dios iti tengnga dagiti kabusor. (Sal. 110:2) Nangorganisar ti Aritayo iti buyot dagiti situtulok a mangasaba. Dinalusan ken ginugoranna dagiti pasurotna iti naespirituan ken moral. Ken agkaykaysatayo latta uray no ikagkagumaandatayo a pagsisinaen dagiti bumusbusor iti Pagarian. Dagitoy ken ti adu a dadduma pay a naibanag ti Pagarian nga inusigtayo ket pammaneknek nga agturturayen ti Aritayo manipud pay idi 1914, iti tengnga dagiti kabusor.
2 Adu pay a nakaskasdaaw a banag ti aramiden ti Pagarian iti asidegen a masanguanan. “Umay” ket “rumekennanto ken pagpatinggaenna” amin a kabusor. (Mat. 6:10; Dan. 2:44) Ngem adda pay dagiti napateg a mapasamak sakbay dayta. Ania dagita? Sungbatan daytoy ti sumagmamano a padto iti Biblia. Usigentayo ti dadduma kadagitoy a padto tapno maammuantayo no ania dagiti mapasamak iti masanguanan.
Ti Mapasamak Sakbay ti “Kellaat a Pannakadadael”
3. Ania ti umuna a pasamak a padaanantayo?
3 Pannakaiproklama ti talna. Iti surat ni apostol Pablo kadagiti taga-Tesalonica, dineskribirna ti umuna a pasamak a padaanantayo. (Basaen ti 1 Tesalonica 5:2, 3.) Iti daytoy a surat, dinakamat ni Pablo ti “aldaw ni Jehova,” a mangrugi iti pannakaraut ti “Babilonia a Dakkel.” (Apoc. 17:5) Ngem sakbay la unay a mangrugi ti aldaw ni Jehova, iproklamanto dagiti nasion ti “Talna ken talged!” Mabalin a maminsan laeng wenno agsasaruno ti pannakaiproklama daytoy. Makiramanto ngata dagiti lider ti relihion? Yantangay pasetda iti lubong, posible a makiramandanto a mangibaga, “Adda talna!” (Jer. 6:14; 23:16, 17; Apoc. 17:1, 2) Ti pannakaiproklama ti talna ken talged ket pagilasinan a mangrugin ti aldaw ni Jehova. ‘Saanto a pulos makalisi’ dagiti bumusbusor iti Pagarian ti Dios.
4. Kasanotayo a mabenepisiaran no ammotayo ti kaipapanan ti padto ni Pablo maipapan iti pannakaiproklama ti talna ken talged?
4 Kasanotayo a mabenepisiaran no ammotayo ti kaipapanan daytoy a padto? Kinuna ni Pablo: “Awankayo iti sipnget, tapno kellaatennakayo dayta nga aldaw a kas kadagiti mannanakaw.” (1 Tes. 5:3, 4) Saan a kas iti kaaduan a tattao, ammotayo no ania ti pagturturongan dagiti agdama a pasamak. Kasano ti eksakto a pannakatungpal ti padto maipapan iti talna ken talged? Masapul nga urayen ken siputantayo dagiti mapasamak iti lubong. Gapuna, “agtalinaedtayo koma a siririing ken agtalinaedtayo a sipupuot.”—1 Tes. 5:6; Sof. 3:8.
Mangrugi ti Dakkel a Rigat
5. Ania ti pangrugian ti “dakkel a rigat”?
5 Pannakaraut ti relihion. Lagipenyo ta insurat ni Pablo: “Inton sasawenda: ‘Talna ken talged!’ iti kasta giddato a dumteng kadakuada ti kellaat a pannakadadael.” Kas iti kimat a sarunuen a dagus ti gurruod, ti panangibagada iti “Talna ken talged!” ket sarunuento a dagus ti “kellaat a pannakadadael.” Ania ti madadael? Umuna, ti “Babilonia a Dakkel,” ti sangalubongan nga imperio ti palso a relihion, a naawagan met iti “balangkantis.” (Apoc. 17:5, 6, 15) Ti pannakadadael ti Kakristianuan ken ti amin a dadduma pay a palso a narelihiosuan nga organisasion ti pangrugian ti “dakkel a rigat.” (Mat. 24:21; 2 Tes. 2:8) Adunto ti makigtot iti daytoy a pasamak. Apay? Gapu ta iti dayta a tiempo, ibilbilangto pay laeng ti balangkantis ti bagina kas “reyna” a ‘saanto a pulos makakita iti panagleddaang.’ Ngem giddato a maamirisna a kamali ti impagarupna. Alisto ti pannakadadaelna, a kas man la maaramid iti “maysa nga aldaw” laeng.—Apoc. 18:7, 8.
6. Siasino wenno ania ti mangraut iti “Babilonia a Dakkel”?
6 Siasino wenno ania ti mangraut iti “Babilonia a Dakkel”? Ti “atap nga animal” nga addaan iti “sangapulo a sara.” Ipasimudaag ti libro nga Apocalipsis a daytoy nga atap nga animal ket awan sabali no di ti United Nations (UN). Ti sangapulo a sara irepresentarna ti amin nga agdama a napolitikaan a turay a mangsupsuporta iti daytoy nga “eskarlata ti marisna nga atap nga animal.” (Apoc. 17:3, 5, 11, 12) Kasano kakaro dayta a panangraut? Dagiti nasion a mangbukel iti UN gamgamennanto ti amin a kinabaknang ti balangkantis, dadaelen, ken ‘puorannanto a naan-anay.’—Basaen ti Apocalipsis 17:16.a
7. Kasano a natungpal idi umuna a siglo C.E. ti sasao ni Jesus iti Mateo 24:21, 22, ken anianto ti kaitungpalanna iti masanguanan?
7 Panangpaababa kadagiti aldaw. Impalgak ti Aritayo no ania ti mapasamak iti dayta a paset ti dakkel a rigat. Kinuna ni Jesus: “Maigapu kadagiti napili mapaababanto dagidiay nga aldaw.” (Basaen ti Mateo 24:21, 22.) Napasamak idi 66 C.E. ti umuna a kaitungpalan ti sasao ni Jesus idi ‘pinaababa’ ni Jehova ti panangraut ti buyot ti Roma iti Jerusalem. (Mar. 13:20) Gapu iti dayta, naikkan dagiti Kristiano iti Jerusalem ken Judea iti gundaway a makalasat. Anianto met ngarud ti mapasamak iti intero a lubong inton dumteng ti dakkel a rigat? Ni Jehova, babaen ti Aritayo, ‘paababaennanto’ ti iraraut ti United Nations iti relihion tapno saan a mairaman ti pudno a relihion iti pannakadadael ti palso a relihion. Gapuna, inton madadael amin a palso a narelihiosuan nga organisasion, makalasatto ti maymaysa a pudno a relihion. (Sal. 96:5) Usigentayo ita no ania dagiti mapasamak kalpasan daytoy a paset ti dakkel a rigat.
Dagiti Pasamak Sakbay ti Armagedon
8, 9. Ania dagiti pasamak a mabalin a tuktukoyen ni Jesus, ken anianto ti reaksion dagiti tattao iti makitada?
8 Ipakita ti padto ni Jesus maipapan iti maudi nga al-aldaw nga adda sumagmamano a napateg a pasamak sakbay ti Armagedon. Usigentayo ti umuna a dua a pasamak nga agpada a nadakamat iti Ebanghelio ni Mateo, Marcos, ken Lucas.—Basaen ti Mateo 24:29-31; Mar. 13:23-27; Luc. 21:25-28.
9 Dagiti nakaskasdaaw a pasamak iti langit. Impadto ni Jesus: “Agsipngetto ti init, ket saanto nga itden ti bulan ti lawagna, ket dagiti bituen agtinnagdanto manipud langit.” Kayatna a sawen, dagiti lider ti relihion ket saanton nga ibilang dagiti tattao a makaipaay iti lawag, wenno panangiwanwan. Tuktukoyen kadi met ni Jesus nga adda dagiti karkarna a mapasamak iti langit? Nalabit. (Isa. 13:9-11; Joel 2:1, 30, 31) Anianto ti reaksion dagiti tattao iti makitada? ‘Matutuokdanto’ gapu ta “saanda nga ammo ti ruaran.” (Luc. 21:25; Sof. 1:17) Wen, dagiti bumusbusor iti Pagarian ti Dios—manipud ‘ar-ari agingga kadagiti adipen’—ket matalimudaw iti buteng bayat nga ur-urayenda dagiti mapasamak. Aglemmengdanto tapno malisianda ti pungtot ti Aritayo ngem awan ti mabirokanda a natalged a pagkamangan.—Luc. 21:26; 23:30; Apoc. 6:15-17.
10. Ania a panangukom ti ikeddengto ni Jesus, ken anianto ti reaksion dagiti mangsupsuporta ken dagiti bumusbusor iti Pagarian ti Dios?
10 Panamaglalasin kadagiti karnero ken kalding. Amin a bumusbusor iti Pagarian ti Dios ket mapilitanto a makakita iti pasamak a mangpakaro iti panagtuokda. Kinuna ni Jesus: “Makitadanto ti Anak ti tao nga um-umay kadagiti ulep nga addaan dakkel a pannakabalin ken dayag.” (Mar. 13:26) Daytoy a nabileg a pannakaiparangarang ti pannakabalin ipakitana nga umay ni Jesus tapno mangaramid iti pangngeddeng. Iti sabali a paset daytoy met laeng a padto maipapan iti maudi nga al-aldaw, nangted ni Jesus iti ad-adu a detalye maipapan iti ikeddengna a panangukom iti dayta a tiempo. Makitatayo dayta iti ilustrasion maipapan kadagiti karnero ken kalding. (Basaen ti Mateo 25:31-33, 46.) Dagiti nasungdo a mangsupsuporta iti Pagarian ti Dios ket maibilang kas “karnero” ken ‘itangaddanto dagiti uloda,’ gapu ta ammoda a ti ‘pannakaispalda umas-asidegen.’ (Luc. 21:28) Ngem dagiti bumusbusor iti Pagarian ket maibilangto kas “kalding” ken “saplitendanto ti bagbagida iti ladingit” gapu ta ammoda nga agturongda iti “agnanayon a pannakagessat.”—Mat. 24:30; Apoc. 1:7.
11. Ania ti laglagipentayo bayat nga usigentayo dagiti sumaruno a pasamak?
11 Kalpasan a maikeddeng ni Jesus ti panangukomna iti ‘amin a nasion,’ addanto pay napapateg a pasamak sakbay a mangrugi ti gubat ti Armagedon. (Mat. 25:32) Usigentayo ti dua kadagitoy: ti iraraut ti Gog ken ti pannakaurnong dagiti napulotan. Bayat nga usigentayo dagitoy, masapul a laglagipentayo a saan nga ibaga ti Sao ti Dios no kaano ti eksakto a pannakapasamakda. Kinapudnona, agparang nga aginnabut dagitoy.
12. Anianto ti maudi a pannakigubat ni Satanas iti Pagarian?
12 Maudi nga iraraut. Ti Gog iti Magog rautennanto dagiti napulotan a natda ken dagiti kaduada a sabsabali a karnero. (Basaen ti Ezequiel 38:2, 11.) Daytoy nga iraraut iti naipasdeken a turay ti Pagarian ti maudin a pannakigubat ni Satanas kadagiti napulotan a natda manipud idi napapanaw idiay langit. (Apoc. 12:7-9, 17) Idi pay nga ikagkagumaan ni Satanas a dadaelen ti naespirituan a kinarang-ay dagiti napulotan nangnangruna idi nangrugida a maurnong iti naisubli a kongregasion Kristiano—ngem saan a nagballigi. (Mat. 13:30) Nupay kasta, inton madadael ti amin a palso a narelihiosuan nga organisasion ken kasla agnanaed ti ili ti Dios iti lugar ‘nga awanan iti pader, awanan iti balunet ken ruruangan,’ ibilangto dayta ni Satanas kas nagsayaat a gundaway. Tignayennanto ti natauan a gobierno a mangraut kadagiti mangsupsuporta iti Pagarian.
13. Kasanonto a bumallaet ni Jehova para iti ilina?
13 Dineskribir ni Ezequiel no anianto ti mapasamak. Kuna ti padto maipapan iti Gog: “Umaykanto manipud iti dissom, manipud iti kaadaywan a paspaset ti amianan, sika ken ti adu nga ili a maikuyog kenka, isuda amin sisasakayda kadagiti kabalio, maysa a dakkel a kongregasion, maysa a puersa militar a nakaad-adu a mismo. Ket sigurado a sumang-atkanto a maibusor iti ilik . . . kas ul-ulep a mangabbong iti daga.” (Ezeq. 38:15, 16) Anianto ti aramiden ni Jehova iti daytoy kasla saan a maatipa nga iraraut? “Ti pungtotko dumanonto iti agongko,” kuna ni Jehova. “Mangayabakto iti kampilan.” (Ezeq. 38:18, 21; basaen ti Zacarias 2:8.) Bumallaetto ni Jehova para kadagiti adipenna ditoy daga. Mapasamakto dayta iti gubat ti Armagedon.
14, 15. Anianto pay ti mapasamak kalpasan ti panangrugi ti maudi nga iraraut ni Satanas?
14 Sakbay nga ituloytayo nga usigen no kasanonto nga isalakan ni Jehova ti ilina bayat ti gubat ti Armagedon, usigentayo biit ti maysa pay a napateg a pasamak. Mapasamakto daytoy iti nagbaetan ti panangrugi ti maudi nga iraraut ni Satanas ken ti panangrugi ti ibaballaet ni Jehova inton Armagedon. Kas nadakamat iti parapo 11, daytoy a maikadua a pasamak ket ti pannakaurnong dagiti napulotan a natda.
15 Pannakaurnong dagiti napulotan. Agpada nga inlanad da Mateo ken Marcos ti sasao ni Jesus maipapan kadagiti ‘napili’—dagiti Kristiano a napulotan iti espiritu—kas paset dagiti agsasaganad a pasamak sakbay a dumteng ti Armagedon. (Kitaenyo ti parapo 7.) Iti panangtukoyna iti bagina kas Ari, impadto ni Jesus: “Ibaonnanto dagiti anghel ket urnongendanto a sangsangkamaysa dagiti pinilina manipud iti uppat nga angin, manipud iti ungto ti daga agingga iti ungto ti langit.” (Mar. 13:27; Mat. 24:31) Ania a panangurnong ti tuktukoyen ni Jesus? Saan a ti maudi a pannakaselio dagiti natda kadagiti napulotan a Kristiano, a mapasamak sakbay la unay a mangrugi ti dakkel a rigat. (Apoc. 7:1-3) Imbes ketdi, tuktukoyen ni Jesus ti maysa a pasamak kabayatan ti um-umay a dakkel a rigat. Gapuna, agparang a kalpasan ti panangrugi ti maudi a panangraut ni Satanas iti ili ti Dios, dagiti napulotan nga addanto pay laeng ditoy daga ket maurnongto idiay langit.
16. Anianto ti aramiden dagiti napagungar a napulotan iti gubat ti Armagedon?
16 Malpasto kadin ti pannakaurnong ti napulotan a natda sakbay ti sumaruno a mapasamak, ti Armagedon? Ti panawen a pannakaurnongda ipasimudaagna nga amin a napulotan ket addanton idiay langit sakbay a mangrugi ti Armagedon a gubat ti Dios. Idiay langit, ti 144,000 a makipagturay ken Kristo ket maikkanto iti autoridad a makiraman ken ni Jesus iti panangusarna iti “sarukod a landok” a mangdadael iti amin a bumusbusor iti Pagarian ti Dios. (Apoc. 2:26, 27) Kalpasanna, ti Mannakigubat nga Ari, a ni Kristo, kaduananto dagiti napagungar a napulotan agraman dagiti mannakabalin nga anghel a makigubat iti dakkel a buyot ti “puersa militar” dagiti kabusor a mangraut iti ili ni Jehova. (Ezeq. 38:15) Inton mapasamak dayta a komprontasion, mangrugin ti Armagedon!—Apoc. 16:16.
Ti Maudi a Paset ti Dakkel a Rigat
17. Ania ti mapasamak kadagiti “kalding” inton Armagedon?
17 Pannakaipakat ti panangukom. Ti gubat ti Armagedon ti maudi a paset ti dakkel a rigat. Iti dayta a tiempo, addanto pay sabali nga aramiden ni Jesus. Malaksid iti panagbalinna nga Ukom iti ‘amin a nasion,’ agbalinto met a Manangdusa kadagiti nasion—kayatna a sawen, kadagiti amin a tattao a naikeddeng kas “kalding.” (Mat. 25:32, 33) Ti Ari ‘kabilennanto dagiti nasion’ babaen ti “natarumamis nga atiddog a kampilan.” Wen, amin nga arig-kalding—manipud “ar-ari” agingga kadagiti “adipen”—“ket agturongto . . . iti agnanayon a pannakagessat.”—Apoc. 19:15, 18; Mat. 25:46.
18. (a) Kasano nga agbaliw ti kasasaad dagiti “karnero”? (b) Kasano nga an-anayen ni Jesus ti panagballigina?
18 Agbaliwto ti kasasaad dagiti inkeddeng ni Jesus kas “karnero”! Imbes nga ilupitlupit ida ti dakkel a buyot ni Satanas a mayarig iti “kalding,” ti “dakkel a bunggoy” a kasla “karnero” nga awan gawgawayna ket makalasatto inton rumaut ti kabusor ken rummuardanto iti “dakkel a rigat.” (Apoc. 7:9, 14) Sa kalpasan a maparmek ni Jesus amin a tao a bumusbusor iti Pagarian ti Dios, maitapuakto ni Satanas ken dagiti demoniona iti yuyeng. Arigna a natayda sadiay ta awan ti maaramidanda iti uneg ti sangaribu a tawen.—Basaen ti Apocalipsis 6:2; 20:1-3.
No Kasanotayo a Makapagsagana
19, 20. Kasanotayo a mayaplikar ti Isaias 26:20 ken 30:21?
19 Kasanotayo a masaganaan dagiti makapakigtot a pasamak iti masanguanan? Kuna Ti Pagwanawanan sumagmamano a tawenen ti napalabas: “Ti pannakaisalakan agpannuray iti panagtulnog.” Apay? Masarakan ti sungbat iti impakdaar ni Jehova kadagiti nakautibo a Judio nga agnanaed iti nagkauna a Babilonia. Impadto ni Jehova a maparmek ti Babilonia, ngem ania ti nasken nga aramiden idi ti ili ti Dios tapno masaganaanda dayta a pasamak? Kinuna ni Jehova: “Mapanka, ilik, sumrekka kadagiti makin-uneg a siledmo, ket irikepmo dagiti ruanganmo iti likudam. Aglemmengka iti apagkanito laeng agingga a lumabas ti panangkondenar.” (Isa. 26:20) Imutektekanyo ta dagiti sasao a nausar iti daytoy a bersikulo a “mapanka,” “sumrekka,” “irikepmo,” “aglemmengka” ket agpapada a pammilin. Dagiti Judio a nangipangag kadagitoy a bilin ket nagtalinaed la ketdi kadagiti balbalayda isu a naliklikanda dagiti rimmaut a buyot nga adda kadagiti kalsada. Gapuna, naisalakanda ta nagtulnogda kadagiti instruksion ni Jehova.b
20 Ania ti maadaltayo? Kas kadagiti nagkauna nga adipen ti Dios, ti pannakaisalakantayo ket agpannuray iti panagtulnogtayo kadagiti instruksion ni Jehova. (Isa. 30:21) Maaw-awattayo dagita nga instruksion babaen ti kongregasion. Gapuna, kayattayo a patanoren ti naimpusuan a panagtulnog iti panangiwanwan a maipapaay kadatayo. (1 Juan 5:3) No aramidentayo dayta ita, ad-addanto a sidadaantayo nga agtulnog iti masanguanan ket iti kasta, salaknibannatayto ti Amatayo a ni Jehova, ken ti Aritayo a ni Jesus. (Sof. 2:3) Gapu iti dayta a pannalaknib ti Dios, masaksiantayto a mismo no kasano nga ikkaten a naan-anay ti Pagarian ti Dios dagiti kabusor. Sigurado a saantayto a malipatan dayta a pasamak!
a Agparang a nainkalintegan a ti pannakadadael ti “Babilonia a Dakkel” ket nangnangruna a tumukoy iti pannakadadael dagiti narelihiosuan nga institusion, saan a ti pannakapapatay ti amin a relihioso a tattao. Gapuna, ti kaaduan kadagiti dati a mangsupsuporta iti Babilonia ket makalasatto iti daytoy a pannakadadael, ken mabalin a sipapanayag a suminadanto iti relihion, kas ipasimudaag ti Zacarias 13:4-6.
b Para iti kanayonan nga impormasion, kitaenyo Ti Padto ni Isaias—Lawag nga Agpaay iti Sangatauan I, panid 282-283.