BARO A JERUSALEM
Sasao a dua a daras nga agparang, ket iti laeng simboliko unay a libro ti Apocalipsis. (Apo 3:12; 21:2) Idi asidegen ti panagngudo dayta nga agsasaganad a sirmata, ken kalpasan ti pannakakitana a nadadaelen ti Babilonia a Dakkel, kuna ni apostol Juan: “Nakitak met ti nasantuan a siudad, ti Baro a Jerusalem, a bumabbaba nga aggapu idiay langit manipud iti Dios ket naisagana kas maysa a nobia a naarkosan maipaay iti asawana.”—Apo 21:2.
Ti Nobia ti Kordero. Iti lawag ti dadduma pay a kasuratan, masinunuo ti pakabigbigan ti Baro a Jerusalem. Isu ket “kas maysa a nobia.” Iti naud-udi a paset, isurat ni Juan: “Maysa kadagiti pito nga anghel . . . nakisao kaniak ket kinunana: ‘Umayka ditoy, ipakitakto kenka ti nobia, ti asawa ti Kordero.’ Gapuna impannak iti maysa a dakkel ken nangato a bantay babaen ti pannakabalin ti espiritu, ket impakitana kaniak ti nasantuan a siudad a Jerusalem a bumabbaba nga aggapu idiay langit manipud iti Dios ken addaan iti dayag ti Dios. Ti raniagna umasping iti kapapatgan a bato, kas maysa a bato a jaspe nga agsilsilnag a kas aganninaw a kristal.”—Apo 21:9-11.
Makin-nobia iti Baro a Jerusalem? Ti Kordero ti Dios, ni Jesu-Kristo, a nangiparukpok iti darana kas sakripisio maipaay iti sangatauan. (Jn 1:29; Apo 5:6, 12; 7:14; 12:11; 21:14) Ania ti pakabigbigan daytoy a nobia? Isu buklen dagiti kameng ti naipadayag a kongregasion Kristiano. Ti kongregasion ditoy daga nayarig iti “nadalus a birhen” a maidatag iti Kristo. (2Co 11:2) Manen, ni apostol Pablo iyarigna ti kongregasion Kristiano iti maysa nga asawa a babai, a ni Kristo ti Asawa ken Ulona.—Efe 5:23-25, 32.
Kanayonanna, ni Kristo a mismo kasasaona dayta a kongregasion iti Apocalipsis 3:12, nga ikarkarina iti matalek nga agballigi nga isuratna kenkuana ti “nagan ti Diosko ken ti nagan ti siudad ti Diosko, ti baro a Jerusalem a bumaba manipud langit nga aggapu iti Diosko, ken dayta baro a naganko.” Ti maysa nga asawa a babai alaenna ti nagan ti asawana. Ngarud dagidiay nakita nga agtaktakder a kadua ti Kordero iti Bantay Sion, nga agdagupda iti 144,000, nga addaanda iti nagan ti Kordero ken iti nagan ni Amana a naisurat kadagiti mugingda, nabatad nga isuda met laeng daytoy a bunggoy, ti nobia.—Apo 14:1.
Apay a ti “Baro a Jerusalem” saan la ketdi a maysa a siudad idiay Makintengnga a Daya?
Nailangitan ti Baro a Jerusalem, saan a naindagaan, ta bumaba nga “aggapu idiay langit manipud iti Dios.” (Apo 21:10) Ngarud, daytoy a siudad saan nga impatakder ti tattao ken awanan iti literal a kalkalsada ken patpatakder a naibangon idiay Makintengnga a Daya iti disso ti kadaanan a siudad ti Jerusalem, a nadadael idi 70 K.P. Naibaga kadagiti kameng ti klase nobia bayat ti kaaddada ditoy daga a ti ‘pannakipagilida adda iti langlangit’ ket ti namnamada isu ti panangawat iti “maysa a di agrupsa ken di natulawan ken di agkupas a tawid.” “Naisagana dayta iti langlangit maipaay kadakayo,” kuna ni apostol Pedro.—Fil 3:20; 1Pe 1:4.
Idi 537 K.K.P., nangparsua ni Jehova iti “baro a langlangit ken baro a daga” idi a ti Judio a natda naisubli idiay Jerusalem manipud pannakaidestiero idiay Babilonia. (Isa 65:17) Nabatad a ti kinagobernador ni Zorobabel (maysa a kaputotan ni David) a binadangan ni Nangato a Padi a Josue, iti siudad ti Jerusalem, buklenda idi ti “baro a langlangit.” (Hag 1:1, 14; kitaenyo ti LANGIT [Baro a langlangit ken baro a daga].) Ti Baro a Jerusalem, agraman ni Kristo iti tronona iti daytoy a simboliko a siudad, buklenna ti “baro a langlangit” nga agturay iti “baro a daga,” a dayta ti natauan a kagimongan ditoy daga.
Ti naimatangan ni Juan a sirmata maipapan iti Baro a Jerusalem mangpatalged pay a pudpudno a nailangitan a siudad dayta. Simboliko laeng a siudad ti mabalin nga addaan kadagiti rukod ken kinangayed ti Baro a Jerusalem. Kuadrado ti nagsaadanna, agarup 555 km (345 mi) iti tunggal sikigan, wenno agarup 2,220 km (1,379 mi) ti intero nga aglikmutna, a dayta ket 12,000 nga estadio. Yantangay kubiko ti sukogna, ti kangato ti siudad kapadpada met ti kaatiddog ken kaakabana. Awan a pulos inaramid-tao a siudad a mabalin a makadanon iti kasta a kaadayo iti “makinruar a law-ang.” Iti aglawlawna adda pader a 144 a kasiko (64 m; 210 pie) ti kangatona. Ti met pader, a naaramid iti jaspe, nagsaad iti 12 a pamuon a batbato, napapateg a bato a naindaklan ti kinapintasda—jaspe, safiro, kalsedonia, esmeralda, sardonika, sardio, krisolito, berilo, topasio, krisoprasio, jacinto, ken amatista. Kadagitoy a 12 a pamuon a bato naikitikit ti nagnagan dagiti 12 nga apostol ti Kordero. Nakadaydayag met ti mismo a siudad iti las-ud dagitoy a napipintas a pader, ta nadeskribir kas “puro a balitok nga umasping iti nalitnaw a sarming,” nga addaan iti akaba a dalan a “puro a balitok, a kas aganninaw a sarming.”—Apo 21:12-21.
Nasin-aw, Makagunggona a Turay. Ti pagserkan iti Baro a Jerusalem a lumasat kadagiti naranga a paderna isu dagiti 12 a ruangan, tallo iti maysa a sikigan, a ti tunggal maysa naaramid iti nagdakkelan a perlas. Nupay saan a pulos maserraan dagitoy a ruangan, “aniaman a banag a saan a sagrado ken asinoman nga agaramid iti makarimon a banag ken kinaulbod saanto a pulos sumrek iti dayta; dagidiayto laeng naisurat iti lukot ti biag a kukua ti Kordero.” Pudno a nasantuan ken sagrado a siudad dayta, nupay kasta awanan iti makita a pagdaydayawan a templo, ta “ni Jehova a Dios a Mannakabalin-amin isu ti templona, kasta met ti Kordero.” Ket ‘saan a kasapulan ti init wenno ti bulan a mangsilnag iti dayta, ta ti dayag ti Dios ti nanglawag iti dayta, ket ti pagsilawanna isu ti Kordero.’ Ti panangiturayna kadagiti nasion makagunggonanto kadakuada, ta “magnanto dagiti nasion babaen iti lawagna.”—Apo 21:22-27.