FILIPOS, SURAT KADAGITI TAGA
Libro iti Kristiano a Griego a Kasuratan nga insurat ni apostol Pablo agpaay iti kongregasion iti siudad ti Filipos iti probinsia ti Macedonia, kongregasion nga impasdek ni Pablo idi agarup 50 K.P., kabayatan ti maikadua a panagdaliasatna kas misionero.
Kaano ken Sadino a Naisurat. Ti makin-uneg a pammaneknek ti surat ipasimudaagna a naisurat dayta bayat ti umuna a pannakaibalud ni Pablo idiay Roma. Iti dayta sawenna a “dagiti amin a Guardia a Pretorio” pagaammoda ti rason ti pannakaiparautna, ket mangipatulod kadagiti kablaaw manipud kadagidiay “adda iti sangakabbalayan ni Cesar.” (Fil 1:13; 4:22) Ti umuna a pannakaibalud ni Pablo idiay Roma ket kaaduanna a naibilang a napasamak idi agarup 59-61 K.P. Sumagmamano a pasamak ti napagteng iti nagbaetan ti idadateng ni Pablo idiay Roma ken ti panangikeddengna nga agsurat kadagiti taga Filipos. Nakapagdaliasat idin ni Epafrodito manipud Filipos, nakapagtrabahon a tumulong ken Pablo, ken nalpasen a nagsakit iti kasta unay. Dagiti taga Filipos, nga agarup 1,000 km (600 mi) ti kaadayoda, nakaawatda iti damag maipapan iti panagsakitna. Ita immimbagen ni Epafrodito, ket pagsublien ni Pablo nga awitna ti surat. Gapuna ti surat naikur-it idi agarup 60 wenno 61 K.P.
Nakaigapuan ken Dagiti Rason iti Panagsurat. Ti kongregasion idiay Filipos nangipakita iti dakkel nga ayat ken panangikabilangan ken Pablo. Di nagbayag kalpasan ti isasarungkarna kadakuada, ti kongregasion sipaparabur a nangipatulod kenkuana kadagiti namaterialan a sagana bayat ti sumagmamano a lawas a panagyanna iti kabangibang a Tesalonica. (Fil 4:15, 16) Idi agangay, idi nagpasar dagiti kakabsat idiay Jerusalem iti maysa a periodo ti nakaro a pannakaidadanes ket nagkasapulanda iti namaterialan a tulong, dagiti Kristiano idiay Filipos, nga isuda a mismo ket nakapangpanglaw ken agpaspasar iti dakkel a subok ti pannakaparigat, kaskasdi a nangiparangarangda iti kinamasindadaan a mangipaay uray iti labes ti kabaelanda. Tinagipateg unay ni Pablo ti nasayaat a kababalinda ta dinakamatna ida kas pagulidanan iti dadduma a kongregasion. (2Co 8:1-6) Aktibo ken okupadoda met unay iti panangikasaba iti naimbag a damag, isu a nalawag a saanda a sisisinged a nakasarsarita ni Pablo iti sumagmamano a tiempo. Ngem itan, iti panagkasapulanna iti pannakaparautna iti pagbaludan, saanda laeng a nangipatulod iti namaterialan a sagsagut tapno maaddaan ni Pablo iti panaglaplapusanan no di ket imbaonda pay ti personal a babaonenda a ni Epafrodito, lalaki a napateg kadakuada. Daytoy naregta a kabsat situtured a nangipaay iti tulong ken Pablo, nga inrisgona pay ti bukodna a biag. Gapu itoy, isu komendaran unay ni Pablo iti kongregasion.—Fil 2:25-30; 4:18.
Iyebkas ni Pablo ti panagtalek a, maitunos iti karkararagda, maluk-atanto iti daytoy a pannakaibalud ket masarungkarannanto manen ida. (Fil 1:19; 2:24) Ammona a ti panagtultuloyna a sibibiag ket makagunggona kadakuada, nupay sigagagar nga in-inanamaenna ti tiempo inton isu awaten ni Kristo nga ikuyog kenkuana. (Fil 1:21-25; idiligyo ti Jn 14:3.) Kabayatanna, namnamaenna a maibaonna ni Timoteo, nga, ad-adda pay ngem iti asinoman a sabali pay a maibaon, sipupudno nga adda iti pusona dagiti pagimbaganda.—Fil 2:19-23.
Ti surat mangipeksa iti ayat. Saan a pulos inkedked ni Pablo ti komendasion no maiparbeng, saan met a nagsanud a mangipaay iti nasken a pannubngar, ngem iti daytoy a kaso pammaregta ti kasapulan. Ti kongregasion addaan kadagiti kabusor, “dagiti managaramid iti pannakadangran,” nga agtartarigagay nga agpasindayag gapu kadagiti nainlasagan a pannakainaig ken iti pannakakugit ti lasag, ngem agparang a saan a naapektaran unay wenno naupay dagiti kakabsat. (Fil 3:2) Gapuna saan a kasapulan a mangidatag ni Pablo iti nabileg nga argumento ken pannubngar kas, bilang pagarigan, iti sursuratna kadagiti kongregasion idiay Galacia ken Corinto. Ti kakaisuna a pamalatpatan iti panangilinteg isu ti pammagbagana nga agkaykaysa da Euodia ken Sintique. Iti intero a surat, paregtaenna ti kongregasion idiay Filipos nga agtultuloyda ti nasayaat a danada—a sapulenda ti dakdakkel a panangilasin ken petpetanda a siiirut ti Sao ti biag, nabilbileg a pammati, ken namnama iti gunggona nga umay.
Adu a nasasayaat a prinsipio ti nayebkas iti surat a mangipaay iti panangiwanwan ken pammaregta iti amin a Kristiano. Ti sumagmamano kadagita ket:
Kapitulo ken bersikulo
Prinsipio
Siguraduen ti napatpateg a bambanag tapno saan a maitibkol ti sabsabali iti aniaman a banag
Makapagrag-otayo uray no dagiti kabusor ti kinapudno agsaoda maipapan iti dayta buyogen ti pannakirupir, ta agserbi laeng daytoy a mangipablaak iti kinapudno
Nasamay ti kararag dagiti adipen ti Dios
Ti panagkaykaysa ken tured dagiti Kristiano iti sanguanan dagiti kabusorda ket maysa a pammaneknek manipud iti Dios nga ispalennanto dagiti adipenna ket dadaelenna dagiti kabusorna
Ti kinapakumbaba mangyeg iti pannakaitan-ok manipud iti Dios
Mabalin a pagyamanan ti Dios gapu iti asina no ti maysa kadagiti matalek nga adipenna maimbagan iti sakit
Aniaman ti nagtengan ti Kristiano a panagrang-ay, rebbeng nga agtultuloy a magna a siuurnos iti daytoy met laeng a rutina tapno awatenna ti gunggona
Dagiti Kristiano rumbeng a manginanamada iti langlangit, nga adda sadiay ti pannakipagilida, saan a kadagiti naindagaan a pannakainaig
Dikay maringgoran; iti tunggal kasasaad idatagyo dagiti dawatyo iti Dios, ket mangipaayto iti talna a mangsaluad iti pusoyo ken kadagiti pannakabalin ti isipyo
Iti amin a tiempo, utoben ti umiso ken nadayaw a bambanag
[Kahon iti panid 838]
DAGITI TAMPOK TI FILIPOS
Surat a mangyanninaw iti naisangsangayan a singgalut ti ayat nga adda iti nagbaetan ni Pablo ken dagiti Kristiano idiay Filipos
Insurat ni Pablo idi agarup 60-61 K.P. bayat nga adda iti pagbaludan idiay Roma
Ayat ni Pablo kadagiti kakabsat ken ti panangtagipategna iti kinamanagparaburda
Ni Pablo pagyamananna ti Dios iti kontribusion dagiti taga Filipos iti pannakaidur-as ti naimbag a damag. Gapu iti napalaus a panangdungngona kadakuada, ikararagna a rumang-ay ti ayatda ken siguraduenda ti napatpateg a bambanag (1:3-11)
Maseknan ni Pablo iti pagimbagan dagiti taga Filipos; inanamaenna a maibaonna kadakuada ni Timoteo, nga irekomendana unay; sitatalek a mismo a masarungkarannanto met ida iti mabiit (2:19-24)
Tapno maipasiguradona kadagiti kakabsat ti maipapan ken Epafrodito, a nangngeg dagiti taga Filipos nga isu nagsakit iti kasta unay, ni Pablo ibaonna kadakuada daytoy nasungdo nga adipen nga intudingda nga agserbi ken Pablo (2:25-30)
Nupay mapnek ni Pablo iti amin a kasasaad, agyaman iti bileg a naipaay kenkuana manipud ngato, komendaranna unay dagiti taga Filipos iti kinamanagparaburda (4:10-19)
Dagiti resulta ti pannakaibalud ni Pablo
Ti pannakaibalud ni Pablo nangiturong iti pannakaparang-ay ti naimbag a damag; ti kasasaadna pagaammo unay iti nagtetengngaan dagiti Guardia a Pretorio, ket ti kaaduan kadagiti kakabsat mangipakpakitada iti ad-adda pay a tured tapno awanan buteng a sawenda ti sao ti Dios (1:12-14)
Mangasaba ti dadduma buyogen ti naimbag a motibo, ti sabsabali buyogen ti dakes a motibo—aniaman kadagita, ni Kristo maipabpablaak; uray agbiag wenno matay ni Pablo, itan-oknanto ni Kristo; ngem mariknana nga isu agbiag tapno agserbi kadagiti taga Filipos (1:15-26)
Makapabileg a pammatigmaan maipapan iti kababalin ken ugali
Agtignay iti pamay-an a maikari iti naimbag a damag, a saan a mabutbuteng kadagiti kabusor; madadaelto dagiti kabusor, idinto ta dagiti manamati makagun-odda iti pannakaisalakan (1:27-30)
Ipakita ti isu met laeng a kababalin iti isip kas ken Kristo babaen ti panangiparangarang iti kinapakumbaba ken saan a panagbalin a managimbubukodan (2:1-11)
Kas awan pakababalawanna nga annak, agsilnag kas silsilaw iti tengnga ti tiritir a kaputotan, “a taginayonenyo ti nairut a panangpetpet iti sao ti biag” (2:12-16)
Agaluad kadagidiay mangitantandudo iti panagkugit; ti panagtalek ti maysa a Kristiano adda ken Kristo, saan nga iti nainlasagan a pannakakugit (3:1-3)
Kangatuan ti sasaaden ni Pablo no maipapan kadagiti nainlasagan a kualipikasion, nupay kasta ibilangna amin daytoy kas basura maigapu iti “naringbaw a pateg ti pannakaammo ken Kristo”; agregregget nga agturong iti gunggona ket idagadagna iti sabsabali nga aramidenda met ti kasta (3:4-21)
Agtultuloykayo nga agrag-o iti Apo; iparangarang ti kinanainkalintegan ket dagiti pakaringgoran italek iti Dios babaen iti kararag; punuen ti isip kadagiti nasayaat a kapanunotan (4:4-9)