No Kasano a Sanguen ti Moral a Karit ti Kinapanglaw

“DAGITI tattao napanglawda ta sadutda,” kunat’ maysa a doktor nga Africano. “Ti siudad napunno kadagiti ballog. No talaga a kayatdat’ agtrabaho, masarakanda dayta. Saan a kasapulan nga agbalin a napanglaw ti asinoman itatta.”

Saanen a pagduaduaan a sumagmamano a tattao ket sadutda ken ti kinasadut agturong iti kinapanglaw. Kuna ti Biblia: “Bassit pay a pannaturog, bassit a ridep, bassit a panagkepkep dagiti ima tapno maturog, iti kasta umayto ti kinapanglawmo a kas mannanakaw ken ti panagkirangmo a kas nagtagiigam a tao.” (Proverbio 24:33, 34) Nupay kasta, adu kadagiti napanglaw ti saan met a nasadut. Kas pangarigan, usigen ti lalaki a nagsurat: “Agingga itoy a kanito agtultuloykam nga agbisin ken mawawan pay ken rutayrutay ti kawesna ken matmatuang ken awan mapagtaenganna.” (1 Corinto 4:11) Maysa kadi a managballog? Saan. Dagidiay a sasao insurat ni apostol Pablo. Pinilina ti agbiag a limitado ti pagbiagna tapno maitultuloyna a nasaysayaat a suroten ti Nakristianuan a ministerio. Dadduma kadagiti pakarigatanna ket gapu met kadagiti sirkumstansia a saanna matngelan, kas iti narelihiusuan a pannakaidadanes.

Itatta, kaaduan kadagiti napanglaw iti lubong ket biktimada kadagiti sirkumstansia a saanda a matngelan​—nalabit kinakurang ti adal, ti kumapkapuy a lokal a kasasaad ti panagbiag, wenno napolitikaan a kinagulo. Adut’ agtrabaho manipud bigbigat agingganat’ nakarabrabiin ket kaskasdi a marigatanda iti panagbiag. Dagiti oportunidad a pakakuartaanda babaen kadagiti sinisuitik a pamay-an ket kasla makaallukoy, wenno nesesita pay. Mabalin pay ketdi nga irason ti dadduma nga anamongan ti Biblia ti sagpaminsan nga ikakapuy iti moral! Tutal, kunaenna: “Dagiti tattao saanda nga umsien ti mannanakaw no agtakaw tapno agpennek no mabisin.” Ken inkararag idi ti tao a masirib: ‘Diak koma pumanglaw tapno agtakawak.’​—Proverbio 6:30; 30:8, 9.

Kinamapagpiaran​—Ti Takder ti Biblia

Pudno aya a dagitoy a teksto ti Biblia mangmangteddat’ kaawatan nga anamong iti panagsuitik? Sukimatentay ti kontekstoda. Kalpasan ti panangbigbigna a saan nga umsien dagiti tattao ti mannanakaw nga agtakaw tapno pennekenna ti agsaraaw a tianna, intuloy a kinuna ti Proverbio 6:31: “Ngem, no masalamaan, isublinanto ti mamimpito; itednanto amin a sanikua iti balayna.” Iti sabali a pannao, no matiliwan ti mannanakaw, sanguenna ti naan-anay a dusa ti linteg. Agbayadto iti krimenna! Isu nga, imbes nga iparparegtana ti panagtakaw, pakpakdaaran ketdi dagitoy a sasao ti tattao a napanglaw a ti panagtakaw mangibunga ti ad-adda a pukaw iti panagbiag, pannakaibabain iti bagida ken ti pamiliada, ken pannakaperdi ti dayaw.

Ngem ania met ngay maipapan ti kararag ti tao a masirib? Indawatna a saan koma a pumanglaw ket “agtakaw ken aramaten[na] a sibabassawang ti nagan ti Dios[na].” (Proverbio 30:9) Wen, ti kinasuitik iti biang ti tao nga agkunkuna nga agserserbi ken Jehova makaiyeg pakaumsian ti nagan ti Dios ken iti kongregasion ti ilina. Insurat ni apostol Pablo: “Sika ngarud a mangisuro iti sabali ‘Dika agtakaw,’ agtakawka aya?” No adda agkuna a Kristianoda ket sada agtakaw, mabalin a daytoy ti mangigapu a ‘ti nagan ti Dios matabbaawan iti tengnga dagiti nasnasion.’​—Roma 2:21, 24.

Ngarud, agpaay iti naimbag a rason, kuna ti Biblia: “Nasaysayaat ti napanglaw a magna iti kinasingpetna ngem ti naulpit kadagiti dalanna, nupay nabaknang.” (Proverbio 28:6) Nupay ni Pablo a mismo ket agkurang ti masapsapul no maminsan, dina pulos kinonsintir wenno nagtungpal iti panagsuitik. Imbes ketdi, insuratna: “Daydi nagtaktakaw saan koma nga agtakawen, no di ket agtrabaho, nga aramidenna ti naimbag babaen ti imana, tapno adda pagitedna iti adda pakasapulanna.”​—Efeso 4:28.

Ti Solusion: Panagtalek iti Dios

Kasano met dagidiay napinget nga agtrabaho ngem saan nga umdas ti maganarda a mangaywan ti bukodda a pamilia? Ti kadi panagsuitik wenno uray panagtakaw nainkalintegan iti kasoda, nangnangruna no dumteng ti sakit iti maysa a kameng ti pamilia wenno mapasamak ti dadduma a naganat a pagkasapulan? Kastat’ ammo ti dadduma. Kunat’ maysa nga agnanaed iti maysa a daga ti Africa: “Iti pagilianmi, no nasingpetka, saanka nga agbiag. No kayatmot’ agbiag, masapul a maaddaankat’ sumagmamano a panagsuitik iti wagas ti panagbiagmo.”

Kaskasdi, iti intero nga Africa masansan a makakita ti maysa a tao ti sasao a “Trust in God” (“Agtalekka iti Dios”) a nakasurat kadagiti trak, naikuadro iti diding, ken naiyimprenta kadagiti decals ken nakapaskil kadagiti bumper ti luglugan. Ti Biblia mismo kunana: “Agtalekka ken Jehova iti amin a pusom.” (Proverbio 3:5) Ti panagsuitik ket di pulos maitunos iti dayta a patigmaan ti Biblia. Ngem ti aya panagtalek iti Dios talaga a praktikal a sungbat iti karit ti moral gaput’ kinapanglaw?

Kas ministro ti Dios, ni apostol Pablo naglak-am kadagiti rigat kas iti ‘bisin ken waw, ti saan a pampannangan, ti lam-ek, ken ti kinalamolamo.’ (2 Corinto 11:27) Pudno unay, mabalin nga uray ni Pablo pampanunotenna no kasanot’ pannakalasatna! Ngem kalpasan ti agarup 25 a tawen iti Nakristianuan a kapadasan, mabalinna nga isurat: “Ammok ti panagsagaba iti kinanumo ket ammok ti panaglak-am iti nam-ay. Iti tunggal disso ken iti isuamin a kasasaad, naadalko ti palimed ti pannakapnek ken ti panagsagaba iti bisin, kasta met ti panaglaplapusanan ken ti kinakirang. Mabalinak dagiti amin a bambanag gapu iti daydiay mamapigsa kaniak.” (Filipos 4:12, 13) Wen, ni Pablo nagtalek iti Dios.

Nabigbig ni Pablo a dagiti Nainkasuratan a prinsipio saanda a kawaw, idealistiko laeng a sasao. Bilbilin dagita a naggaput’ Dios a sibibiag a magagaran a tumulong ken mangsuportar kadagidiay agsapsapul a mangiyaplikar kadakuada. Kuna ti maysa a mammadto idi ugma: “Ta dagiti mata ni Jehova mapanda nga agsublisubli iti amin a daga tapno isu agparang a napigsa a bumadang kadagidiay a ti pusoda napalungdo a maiturong kenkuana.”​—2 Cronicas 16:9.

Nabendisionan Gaput’ Panagtalekda iti Dios

Apay a nakarigrigat para ti kaaduan a tattao ti agtalek iti Dios? Awan duadua gapu ta napaay ti relihionda a nangted supisiente a rason kadakuada a mangaramid ti kasta. Pinagbalin dagiti relihion a ti Dios awan naganna, awan langana, awan personalidadna, madi a maaw-awatan dagiti tattao. Ngem babaen iti panagadal ti Biblia, naammuan dagiti Saksi ni Jehova ti Dios, saan a maysa nga awan langana a puersa, no di ket kas Persona nga adda naganna. (Salmo 83:18; Hebreo 9:24) Naammuanda nga isut’ addaan kadagiti kualidad a pakaikarianna a mapagtalkan. Kas pangarigan, sigun ti Exodo 34:6, ni Jehova ket “Dios a manangngaasi ken managparabur, nainayad nga agpungtot ken aglaplapusanan iti kinaimbag a siaayat ken kinapudno.” Dagiti Saksi agtalekda iti Dios ken ammoda nga isut’ ‘aglaplapusanan iti kinapudno.’ Gapuna, addaandat’ naan-anay a panagtalek iti karina a mangiyeg ti maysa a baro a lubong nga awanen dagiti mangrumek a kinapanglaw a mangsapsaplit unay iti natauan a rasa.​—2 Pedro 3:13.

Riniwriw kadagiti Saksi ni Jehova napaneknekanda ngarud a praktikal ti panagtalek iti Dios. Kas pangarigan, ni Rosaline, a maysa a Saksi a taga Sierra Leone, sigagaget nga agtartrabaho manipud alas sinko ti bigat ingganat’ nakarabrabiin tapno makaipaay ti taraon ken kawes para ti bagina ken innem nga annakna. Kunana: “Adu a tattao ti agkuna a saan a posible ti maaddaan nasingpet a panagbiag, ngem ammok a di pudno daytoy. No maminsan addaanak kadagiti problema ket diak ammo no kasano a masolbarda. Ngem ammok a no agbiagak a sisisingpet, agbalin a nasayaatto amin a bambanag kaniak. Gapuna pagregreggetak a di mapagura ni Jehova.”

Kuna ti maysa a mannurat: “Ti tao a napanglaw nga awan nagian ti tianna kasapulanna ti namnama . . . a nangnangruna ngem tinapay.” Wen, ti kinaawan-namnama, sennaay, ken awan sardayna a ladingit isudat’ an-anayen nga ad-adda a naut-ot ngem ti bisin. Ngem daydiay nakaammo ken agtalek iti Dios saan koma a sumuko iti sennaay wenno kinaawan-namnama. “Nagagetak nga agtrabaho ita,” innayon ni Rosaline, “ngem addaanak ti rag-o ta ammok nga umayto ti panawen inton saanakton nga agbannog a kas iti daytoy. Ita agtrabahoak tapno maaddaanak ken ti pamiliak iti taraon, ngem idiay baro a lubong ni Jehova, addanto nawadwad a makan. Gapuna ita addaanak ti namnama ken rag-o nga awan kaniak idi sakbay a naammuak ni Jehova.”​—Idiligyo ti Isaias 25:6; Apocalipsis 21:3, 4.

Pudno, dagidiay agtaltalek iti Dios aglak-amda pay met kadagiti rigat ti kabibiag, kas ken apostol Pablo. Ngem nikaanoman saanda nga agtungpal iti panagsalungasing ti linlinteg ti Dios tapno agbiagda. Kuna ni salmista a David: “Nagubingak, ket ita lakayakon, diak pay nakakita iti sililinteg a nabaybay-an, ken kadagiti putputotna man a makipalpalama iti kanen.” (Salmo 37:25) Wen, aywanan ken bendisionan ti Dios dagidiay mangipangpangruna kadagiti interesesna iti biagda.​—Mateo 6:25-33.

Gapuna no napanglawkayo, “saankayo koma a maupay nga agaramid ti naimbag.” (2 Tesalonica 3:13) Dikay koma agtinnag iti moral a pannakikompromiso. Mangibangon ti pannakirelasion iti Dios ken agpannuray kenkuana a maipaay ti tulong tapno maparmekyo dagiti parikut ken rigat ti biag. Maigunamgunam kadagidiay agserserbi ken Jehova ken agtalek unay kenkuana: “Agpakumbabakayo . . . iti mannakabalin nga ima ti Dios, tapno isu itan-oknakay koma iti pannakaipaayna nga aldaw; nga itaklinyo kenkuana ti amin a pagdanaganyo, gapu ta isu aluadannakayo.”​—1 Pedro 5:6, 7.

[Blurb iti panid 6]

“Ti tao a napanglaw nga awan nagian ti tianna kasapulanna ti namnama . . . a nangnangruna ngem tinapay”

[Ladawan iti panid 7]

Dagiti Saksi ni Jehova tulonganda dagiti tattao nga agtalek iti Dios