Apay a Makawesankay iti Kinapakumbaba?

KALKALPAS la a binasa ti Americano nga awtor a ni Edgar Allan Poe ti baro nga estoriana kadagiti sumagmamano a gagayyemna. Siaangaw a kinunada nga inusarna a kankanayon ti nagan ti bida. Kasanot’ tignay ni Poe? Nalagip ti maysa a gayyemna: “Ti napasindayag nga espirituna dina mabaelan ti kasta a bulgar a panangbabalaw, gapuna iti pungtotna, sakbay nga isut’ malapdan dagiti gagayyemna, impurruakna ti tunggal papel iti gumilgil-ayab nga apuy.” Napukaw ti maysa nga estoria a “makalinglingay unay, naan-anay nga adayo iti gagangay . . . a kinalidayna.” Ti kinapakumbaba ti nangispal koma iti dayta.

Nupay ti kinatangsit pagbalinenna dagiti tattao nga agaramid kadagiti di nainsiriban a bambanag, daytat’ nasaknap ditoy lubong. Ngem dagiti adipen ni Jehova naidumada koma. Masapul nga isuotda ti nasayaat pannakadiseniona a kawes ti kinapakumbaba.

Ania ti Kinapakumbaba?

Tinukoy ni apostol Pablo ti napintas a Nakristianuan a kawes ti kinapakumbaba idi nagsurat kadagiti kapammatianna iti kadaanan a siudad ti Colosas. Imparegtana: “Kas dagiti pinili ti Dios, nasantuan ken inay-ayat, kawesanyo dagiti bagbagiyo iti nadungngo a kinamanangaasi, kinaimbag, kinanumo ti nakem, kinaemma, ken kinaanus.”​—Colosas 3:12.

Wen, ti kinapakumbaba ket “kinanumo ti nakem.” Dayta ket “kinapakumbaba ti nakem; saan a natangsit; kinaemma.” Ti napakumbaba a tao ket “naemma iti espiritu; saan a napasindayag.” “Nauneg wenno nadayaw ti panagraemna.” (The World Book Dictionary, Tomo I, panid 1030) Ti kinapakumbaba ket saan a kinatakrut wenno kinakapuy. Kinapudnona, ti kinatangsit isarmingna ti kinakapuy, ngem ti panangipakita ti kinapakumbaba masansan a sapulennat’ tured ken pigsa.

Idiay Kasuratan ti Hebreo a sao a naipatarus nga “agpakumbabaka” literal a kaipapananna ti “payatem ti bagim.” Gapuna, ti masirib a mannurat ti Proverbio imbalakadna: “Anakko, . . . no natiliwka kadagiti sasao ti ngiwatmo, . . . ispalem ti bagim met laeng, idinto a dimtengkan iti dakulap ti padam a tao: Inka agpakumbabaka [payatem ti bagim] ket ud-udam ti padam a tao.” (Proverbio 6:1-3) Dayta ti, panangiwaksi ti kinatangsit, bigbigem ti biddutmo, palintegem dagiti bambanag.

Masapul a Daytat’ Napudno

Saan nga amin a tao a kasla napakumbaba ket addaan napudno a kinapakumbaba. Dadduma a kasla napakumbaba nga indibidual kinapudnona ket napasindayawda ket aramidenda ti amin tapno maalada ti kayatda. Adda met dagiti agpammarang a napakumbaba tapno pagsiddaawenda dagiti dadduma. Kas pangarigan, nasabet ni apostol Pablo ti dadduma a nangipakita iti “palso a kinapakumbaba,” ket impakitana nga asinoman a mangar-aramid iti daytoy ket pudno a “napalangguad a di nainrasonan babaen iti linalasag a pannakasangal ti panunotna.” Di umiso a pinanunot ti kasta nga indibidual a ti pananganamong ti Dios agpannuray no nangan, imminum, wenno nangsagid kadagiti bambanag wenno nangngilin kadagiti narelihiusuan nga al-aldaw wenno saan. Pudno, mabalin a kasla relihiuso ken napakumbaba, ngem ti palso a kinapakumbabana ket awan mamaayna. (Colosas 2:18, 23) Kinapudnona, daytat’ nangiturong kenkuana nga agpanunot a ti gunggona iti biag naited kadagidiay nangtallikud kadagiti material a bambanag. Pataudenna pay ti nasikap a porma ti materialismo gapu ta dagiti nakaro a panangiparit naipamaysa kadagiti material a bambanag nga imbilangna a laisen.

Iti sabali a bangir, ti napudno a kinapakumbaba lapdanna ti maysa a tao manipud panangiparangarang iti panagpaimportante iti panagkawes, kinadalimanek, ken estilo ti biag. (1 Juan 2:15-17) Ti maysa nga indibidual a nakawesan iti kinapakumbaba saanna nga iturong ti di maiparbeng nga atension iti bagina wenno iti abilidadna. Imbes ketdi, ti kinapakumbaba mangtulong kenkuana a mangtratar kadagiti dadduma iti mannakaawat a pamay-an ken matmatanna ti bagina kas panangmatmat ti Dios kenkuana. Ket kasano dayta?

Ti Panangmatmat ni Jehova

Idi pulotan ni mammadto a Samuel ti baro nga ari iti nasion ti Israel, impagarupna a ti anak ni Jesse a ni Eliab ti pinili ni Jehova. Ngem imbaga ti Dios ken Samuel: “Dika kitaen ti langana wenno ti kangato ti katayagna, agsipud ta isut’ saanko nga awaten. Ta ti Dios saan a kumita a kas iti ikikita ti tao, gapu ta ti tao kitaenna ti akinruar a langa; ngem ni Jehova, kitaenna ti puso.” Saan a naawat ti pito kadagiti annak ni Jesse. Ni David ti pinili ti Dios, a napaneknekan a tao iti kinamatalek ken kinapakumbaba.​—1 Samuel 13:14; 16:4-13.

Ti kawes ti kinapakumbaba saluadannatayo manipud panagbalin a natangsit, nakuspag​—ken di anamongan ti Dios. “Busorenna dagiti natangsit, ngem mangted ti di kaikarian a kinamanangaasi kadagiti napakumbaba.” (Santiago 4:6) Naipakita ti panangmatmatna kadagiti sasao ti salmista: “Natan-ok ni Jehova, nupay kasta makitana ti napakumbaba; ngem ti napalangguad makitana laeng iti adayo.” (Salmo 138:6; 1 Pedro 5:5, 6) Ti inanamaen ti Dios kadagiti adipenna ket nalawag manipud iti daytoy a saludsod, a naidatag idiay Mikias 6:8: “Ania ti iparebbeng ni Jehova kenka no di laeng ti panagaramid a sililinteg ken iti kinamanangaasi ken pannagna a sipapakumbaba iti Diosmo?”

Impakita ti Dios ken ni Kristo

Di pagsiddaawan inanamaen ni Jehova nga ipakitatayo ti kinapakumbaba! Maysa dayta kadagiti kualidadna. Kalpasan nga inlasat ti Dios manipud kabkabusorna, inkanta ni David: “Sika [Jehova] itedmo kaniak ti kalasag ti panangispalmo, . . . ken ti kinapakumbabam patan-okennak.” (Salmo 18:35; 2 Samuel 22:1, 36) Nupay ni Jehova adda iti kangatuan a langlangit, “agpakumbaba tapno matmatanna dagiti adda sadi langit ken iti daga, bangonenna ti napanglaw manipud iti tapuk; aonenna ti nakurapay manipud pagibellengan ti rugit, tapno isu isaadna kadagiti prinsipe.” (Salmo 113:5-8) Mangipakpakita ti Dios iti kinapakumbaba babaen iti panagwatwatna ti asi iti managbasol a sangatauan. Ti pannakilangenna kadagiti managbasol ken panangipaayna iti Anakna kas daton kadagiti basbasol ket maysa nga ebkas ti kinapakumbabana, ayat, ken dadduma pay a kualidadna.​—Roma 5:8; 8:20, 21.

Ni Jesu-Kristo, isu a “naemma ken napakumbaba,” nangipaay ti kasasayaatan nga ulidan iti kinapakumbaba. (Mateo 11:29) Kinunana kadagiti adalanna: “Ket siasinoman nga agpasindayaw maipababanto, ket siasinoman nga agpakumbaba maitan-okto.” (Mateo 23:12) Daytat’ saan a basta sarsarita laeng. Iti rabii sakbay a natay, binuggoan ni Jesus dagiti saka dagiti apostolna, nangakem iti panagserbi a gagangay kadagiti adipen. (Juan 13:2-5, 12-17) Nagserbi a sipapakumbaba ni Jesus iti Dios sakbay ti iyaayna ditoy daga ken imparangarangna ti kinapakumbaba manipud iti pannakapagungarna agingga iti pannakaitan-okna idiay langit. Gapuna pinaregta ni Pablo dagiti kapammatianna a ‘bigbigenda ti sabsabali a natantan-ok ngem isuda’ ken maaddaan ti napakumbaba a kababalin ni Jesu-Kristo.​—Filipos 2:3, 5-11.

Yantangay ti Dios ken ni Kristo impakitada ti kinapakumbaba, dagidiay mangtartarigagay iti nadiosan nga anamong masapul nga iparangarangda daytoy a kualidad. No masansan nga agtangsittayo, nainsiriban nga agpakumbabatayo ket ikararagtay ti pammakawan ti Dios. (Idiligyo ti 2 Cronicas 32:24-26.) Ken imbes nga ipapantay a natan-oktayo, kasapulan nga iyaplikartay ti balakad ni Pablo: “Dikay agpanunot kadagiti napasindayag a bambanag, no di ket umabuloykayo kadagiti bambanag a napakumbaba.” (Roma 12:16) Kasano, nupay kasta, ti pananggunggona ti kinapakumbaba kadatayo ken kadagiti sabsabali?

Dagiti Gunggona ti Kinapakumbaba

Maysa a gunggona ti kinapakumbaba ket lapdannatayo a mangiparammag iti bagbagitayo. Iti kasta malisiantay ti panagrurod ti sabsabali ken maliklikan ti personal a pannakaibabain no saanda a masdaaw kadagiti nagapuanantayo. Agparammagtayo gapu ken Jehova, saan nga iti bagbagitayo.​—1 Corinto 1:31.

Tulongannatayo ti kinapakumbaba a maaddaan iti nadiosan a pannakaiwanwan. Nangibaon ni Jehova iti anghel nga addaan ti maysa a sirmata ken Daniel agsipud ta dayta a mammadto nagpakumbaba iti sanguanan ti Dios idi nagsapul iti pannakaiwanwan ken pannakaawat. (Daniel 10:12) Idi idauluan ni Esdras ti ili ni Jehova a rummuar manipud Babilonia agraman ti adu a balitok ken pirak a pangpapintas ti templo idiay Jerusalem, impakaammona ti panagayunar tapno makapagpakumbabada iti sango ni Jehova. Ti resultana? Sinalakniban ida ni Jehova manipud iraraut dagiti kabusor bayat iti napeggad a panagdaliasatda. (Esdras 8:1-14, 21-32) Kas ken Daniel ken Esdras, ipakitatay ti kinapakumbaba ken sapulen ti panangiturong ni Jehova imbes a padasentay nga itungpal dagiti inted-Dios nga annongen iti bukodtay a sirib ken pigsa.

No nakawesantay iti kinapakumbaba, raementayto dagiti sabsabali. Kas pangarigan, dagiti annak a napakumbaba raemenda ken agtulnogda kadagiti nagannakda. Dagiti napakumbaba a Kristiano raemenda met dagiti kapammatianda iti sabali a pagilian, rasa, ken kasasaad iti biag, gapu ta ti kinapakumbaba pagbalinennatay a di mangidumduma.​—Aramid 10:34, 35; 17:26.

Parang-ayen ti kinapakumbaba ti ayat ken talna. Ti napakumbaba a tao dina busoren ti kapammatianna iti panangikagumaanna nga ipasdek ti bigbigenna a kalinteganna. Inaramid laeng ni Pablo dagiti bambanag a makaparegta ken di mangriribuk iti konsensia ti kabsatna. (Roma 14:19-21; 1 Corinto 8:9-13; 10:23-33) Tulongannatay met ti kinapakumbaba a mangparang-ay ti ayat ken talna babaen ti panangpakawantay kadagiti nagbasol kadatayo. (Mateo 6:12-15; 18:21, 22) Tignayennatayo nga umasideg iti tao a nasairtayo, akuen ti bidduttayo, dumawat ti pammakawanna, ken aramiden ti kabaelan nga agasan ti di umiso a naaramidantayo. (Mateo 5:23, 24; Lucas 19:8) No umasideg kadatayo ti nasairtayo nga indibidual, ti kinapakumbaba ti mangtignay kadatayo a mangtaming a sitatalna kadagiti bambanag iti espiritu ti ayat.​—Mateo 18:15; Lucas 17:3.

Ti pannakaisalakan agpannuray iti panangipakita iti kinapakumbaba. Kas pangarigan, maipapan iti Dios, naibaga: “Ket ispalemto ti napakumbaba nga ili; ngem dagita matam maibusor kadagiti natangsit, tapno ipababam ida.” (2 Samuel 22:28) Inton ti Ari a Jesu-Kristo ‘agsakay gapu iti kinapudno, kinapakumbaba, ken kinalinteg,’ ispalennanto dagiti sipapakumbaba iti sangona ken iti sango ni Amana. (Salmo 45:4) Dagidiay mangipakpakita iti kinapakumbaba maliwliwada kadagiti sasao a: “Birukenyo ni Jehova, dakayo a naemma iti daga, a nagtungpal kadagiti bilinna. Birukenyo ti kinalinteg, birukenyo ti kinaemma. Nalabit a maitalimengkayto iti aldaw ti pungtot ni Jehova.”​—Sofonias 2:3.

Ti Kinapakumbaba ken ti Organisasion ti Dios

Ti kinapakumbaba iturongna ti ili ti Dios a mangapresiar ti organisasionna ken tapno agtalinaed kas manangsalimetmet ti kinatarnaw. (Idiligyo ti Juan 6:66-69.) No ditay naikkan iti pribilehio iti panagserbi a ninamnamatay a maawattayo, ti kinapakumbaba ti mangtulong kadatayo a makitinnulong kadagiti mangibakbaklay ti responsabilidad iti uneg ti kongregasion. Ken ti napakumbaba a pannakitinnulong mangipaay iti nasayaat nga ulidan.

Iti sabali a bangir, ti kinapakumbaba iyadayunatayo manipud panangipakita ti kinapalangguad a mainaig kadagiti pribilehiotayo iti panagserbi iti ili ni Jehova. Lapdannatayo manipud panangsapul pammadayaw iti trabaho a naaramidantayo iti uneg ti organisason ti Dios. Kasta met, no panglakayentayo, tulongannatayo ti kinapakumbaba a mangaywan iti arban ti Dios a buyogen ti kinadungngo.​—Aramid 20:28, 29; 1 Pedro 3:8.

Ti Kinapakumbaba ken Disiplina

Ti kawes ti kinapakumbaba tulongannatayo nga umawat ti disiplina. Dagiti napakumbaba a tattao ket saanda a kas ken Ari Uzias iti Juda, a ti pusona timmangsit a nakibiang kadagiti annongen ti padi. ‘Nagtignay a di matalek maibusor ken Jehova ket napan idiay templo tapno mangpuor iti incienso idiay altar ti incienso.’ Idi nagpungtot ni Uzias maibusor kadagiti padi gaput’ panangkorehirda kenkuana, isut’ nasaplit iti kukutel. Anian a gatad ti bayadan gaput’ kinaawan kinapakumbaba! (2 Cronicas 26:16-21; Proverbio 16:18) Dikay agbalin a kas ken Uzias a palubosanyo a ti kinatangsit ti manglapped kadakayo a mangawat ti disiplina manipud Dios babaen ti Saona ken ti organisasionna.

Maipapan iti daytoy imbaga ni Pablo kadagiti napulotan a Hebreo a Kristiano: “Nalipatanyo ti balakad nga agsasao kadakayo a kasla annak: ‘Anakko, dika umsien ti disiplina manipud ken Jehova, uray agkapuy no babalawennaka; ta siasinoman nga ayaten ni Jehova disiplinaenna; kinapudnona, saplitenna tunggal maysa nga awatenna kas anak.’ . . . Pudno, awan ti disiplina a ti agdama maipagarup a pagragsakan, no di ket pagladingitan; ngem kalpasanna kadagiti nasanay iti dayta pataudenna ti natalna a bunga, isu, ti kinalinteg.” (Hebreo 12:5-11) Lagipentayo, met, a “ti panangtubngar ti disiplina isut’ dalan ti biag.”​—Proverbio 6:23.

Agtalinaed a Nakawesan iti Kinapakumbaba

Anian a nagpateg a dagiti Kristiano kankanayon nga ikawesda ti kinapakumbaba! Tignayennatayo nga agandor kas manangiwaragawag iti Pagarian, sipapakumbaba a mangasaba iti binalaybalay a mangsapul kadagidiay “agngayangay iti biag nga agnanayon.” (Aramid 13:48; 20:20) Pudno, ti kinapakumbaba tulongannatayo nga agtultuloy nga agtulnog iti Dios iti tunggal banag, nupay dagiti natangsit a bumusbusor guraenda ti nalinteg a kursotayo.​—Salmo 34:21.

Gapu ta ti kinapakumbaba tignayennatay nga ‘agtalek ken Jehova iti amin a puso,’ palintegenna dagiti desdestayo. (Proverbio 3:5, 6) Kinapudnona, no makawesantay laeng iti daytoy nagsayaat a kualidad a mabalin a makipagnatay iti Dios ken tagiragsaken ti anamong ken bendisionna. Kas insurat ni adalan a Santiago: “Agpakumbabakayo iti sango ni Jehova, ket itan-oknakayto.” (Santiago 4:10) Makawesantay koma ngarud iti kinapakumbaba, dayta nagpintas a kawes a dinisenio ni Jehova a Dios.