“Ti Dagup ti Rebbeng ti Tao”

“Agbutengka iti Dios, ket salimetmetam dagiti bilbilinna; ta daytoy isu ti dagup ti rebbeng ti tao.”​—ECLESIASTES 12:13.

1, 2. Apay a mayanatup nga usigentay ti rebbengentayo iti Dios?

“ANIA aya ti iparebbeng ni Jehova kenka?” Insaludsod dayta ti maysa a mammadto idi ugma. Kalpasanna imbinsabinsana ti kalikaguman ni Jehova​—panangipakat iti hustisia, panagayat iti kinamanangngaasi, ken makipagna a sipapakumbaba iti Dios.​—Mikias 6:8.

² Iti daytoy panawen ti kinanaidumduma ken panagwaywayas, adu ti alusiisen iti kapanunotan nga adda kalikaguman ti Dios kadakuada. Dida kayat ti maobligar. Ngem ti ngay konklusion ni Solomon iti Eclesiastes? “Ti pagbanagan ti panggep: amin nangngegan: Agbutengka iti Dios, ket salimetmetam dagiti bilbilinna; ta daytoy isu ti dagup ti rebbeng ti tao.”​—Eclesiastes 12:13.

 3. Apay a rumbeng nga usigentay a naimbag ti libro nga Eclesiastes?

³ Aniaman ti kasasaad ken panangmatmattayo iti biag, magunggonaantay unay no usigentayo dagiti kasasaad a makagapu iti dayta a konklusion. Ni Ari Solomon, a nangisurat iti daytoy a naipaltiing a libro, inusigna ti dadduma kadagiti mismo a paset ti inaldaw a panagbiagtayo. Nalabit panunoten a dagus dagiti dadduma a negatibo laeng ti panangusigna. Ngem nadibinuan ti pannakaipaltiingna ken matulongannatayo a mangtingiting kadagiti aramid ken ipangpangrunatayo, buyogen ti naparayray a rag-o kas resultana.

Panangragpat Kadagiti Kangrunaan a Pakaseknan iti Biag

 4. Aniat’ sinukimat ken sinalaysay ni Solomon iti Eclesiastes?

⁴ Sinukimat a naan-anay ni Solomon ti ‘panagbannog dagiti annak a lallaki dagiti tattao.’ “Impapusok ti nagbirok ken nagsukimat iti pannakaaramat ti sirib ti maipapan iti amin a naaramid iti baba ti langit.” Iti panangdakamatna iti “panagbannog,” saan a trabaho, wenno panggedan ti kayat a sawen ni Solomon, no di ket ti intero a pakakumikoman dagiti lallaki ken babbai iti unos ti panagbiagda. (Eclesiastes 1:13) Usigentayo ti sumagmamano a kangrunaan a pakaseknan, wenno pakakumikoman, kalpasanna idiligtayo dagiti mismo nga aramid ken ipangpangrunatayo.

 5. Aniat’ maysa kadagiti kangrunaan a pakakumikoman dagiti tao?

⁵ Di pagduaduaan a kuarta ti makagapu iti adu a pakaseknan ken aktibidad ti tao. Awan makaikalintegan a tagtagilag-anen laeng idi ni Solomon ti kinapateg ti kuarta a kas ti panangmatmat dagiti dadduma a nabaknang a tao. Binigbigna ti kinapateg ti kuarta; nasaysayaat ti maaddaan iti umdas a kuarta ngem ti agbiag iti rigat wenno kinapanglaw. (Eclesiastes 7:11, 12) Ngem nalabit napaliiwyon a ti kuarta, gapu kadagiti sanikua a magatangna, ket posible nga agbalin a kangrunaan a kalat iti biag​—kadagiti napanglaw kasta met kadagiti nabaknang.

 6. Aniat’ maadaltayo maipapan iti kuarta iti maysa kadagiti pangngarig ni Jesus ken iti mismo a kapadasan ni Solomon?

⁶ Lagipenyo ti pangngarig ni Jesus maipapan iti nabaknang a tao a, gapu ta di pulos mapmapnek, nagtrabaho tapno makagun-od iti ad-adu pay. Imbilang ti Dios kas di nainkalintegan a tao. Apay? Agsipud ta ti ‘biagtayo saan nga aggapu kadagiti bambanag nga ik-ikutantayo.’ (Lucas 12:15-21) Ti kapadasan ni Solomon​—a nalabit ad-adu ngem iti kapadasantayo​—pasingkedanna ti sasao ni Jesus. Basaenyo ti panangiladawan ti Eclesiastes 2:4-9. Nabayag met bassit a nagurnong ni Solomon iti kinabaknang. Nagbangon kadagiti napipintas a pagtaengan ken minuyongan. Kabaelanna ken nangala kadagiti napipintas a kakadua a babbai. Ti kadi kinabaknang ken ti maaramidan dayta isut’ nangyeg iti nauneg a pannakapnek, pannakarikna iti pudno a gapuanan, ken kaipapanan iti biagna? Simmungbat a sibabatad: “Kinitak dagiti amin nga ar-aramid a pinataud dagiti im-imak ken ti aramid a nagbannogak nga inaramid; ket, adtoy isuda amin barengbarengda ken maysa a panagagawa iti angin, ket awan idi ti gunggona iti baba ti init.”​—Eclesiastes 2:11; 4:8.

 7. (a) Aniat’ pampaneknekan ti kapadasan no maipapan iti pateg ti kuarta? (b) Aniat’ nakitayon a mismo a mangpasingked iti konklusion ni Solomon?

⁷ Agpayso dayta, maysa a kinapudno a napasingkedan iti biag ti adu a tao. Masapul a bigbigentayo a ti pannakagun-od iti ad-adu a kuarta saanna a marisut amin a parikut. Marisutna ti dadduma, kas ti panangpalakana iti pananggun-od iti taraon ken kawes. Ngem di mapaggigiddan nga isuot ti maysa a tao ti adu a kawes ken limitado laeng a taraon ken inumen ti matagiragsakna. Ken nakabasakayon iti maipapan kadagiti nabaknang a tattao a nariribuk ti biagda gapu iti diborsio, panangabuso iti arak wenno droga, ken pannakibinnusor kadagiti kabagian. Kinuna ni multimilionario a J. P. Getty: “Talaga nga awan ti pakainaigan ti kuarta iti kinaragsak. Nalabit adda pakainaiganna iti kinaliday.” Adda naimbag a rason nga innaig ni Solomon ti panagayat iti pirak iti kinaubbaw. Idiligyo dayta a kinapudno iti kapaliiwan ni Solomon: “Ti turog ti agbambannog a tao nasam-it, uray no mangan iti bassit wenno adu; ngem ti pannakabsog ti baknang dinanto palubosan a maturog.”​—Eclesiastes 5:10-12.

 8. Aniat’ rason no apay a saan koma a nalabes ti panangipategtayo iti kuarta?

⁸ Ti kuarta ken sanikua di met mangyeg iti pannakapnek no maipapan iti masanguanan. No ad-adu ti kuarta ken sanikuayo, nalabit ad-adda a maringgorankayo iti panangsalaknib kadagitoy, ket kaskasdi a diyo ammo no aniat’ mapasamak iti masanguanan. Saanyonto ngata a mapukaw amin dayta, agraman ti biagyo? (Eclesiastes 5:13-17; 9:11, 12) Gapu iti daytoy, nalaka koma a makita no apay a ti biagtayo, wenno aramidtayo, rumbeng a natantan-ok, ad-adda a manayon ti pategna ngem ti kuarta ken sanikua.

Pamilia, Dayaw, ken Pannakabalin

 9. Apay a maiparbeng laeng a madakamat ti biag ti pamilia iti panangusig ni Solomon?

⁹ Ti panangusig ni Solomon iti biag inramanna ti pannakakumikom iti pamilia. Itamtampok ti Biblia ti biag ti pamilia, agraman ti rag-o ti maaddaan ken mangpadakkel kadagiti annak. (Genesis 2:22-24; Salmo 127:3-5; Proverbio 5:15, 18-20; 6:20; Marcos 10:6-9; Efeso 5:22-33) Nupay kasta, dayta kadi ti ultimo nga aspeto ti biag? Agparang nga adu ti mangipapan a kasta, no usigentay ti pannakaipaganetget ti panagasawa, annak, ken singgalut ti pamilia iti dadduma a kultura. Ngem ipakita ti Eclesiastes 6:3 nga uray ti kaadda ti sangagasut nga annak saan nga isu ti tulbek ti pannakapnek iti biag. Panunotenyo ti sakripisio ti adu a nagannak maigapu kadagiti annakda tapno maipaayanda ida iti nasayaat a pangrugian ken mangpalaka iti panagbiagda. Nupay naimbag dayta, sigurado a di inranta ti Namarsua kadatayo a ti kangrunaan a panggep ti kaaddatayo ket mangpataud laeng kadagiti annak, a kas iti naikasigudan dagiti animal tapno mataginayon ti kakikitada.

10. Apay nga ubbaw ti nalabes a panangipamaysa iti pamilia?

¹⁰ Naawatan unay ni Solomon ken dinakamatna ti sumagmamano a kinapudno iti biag ti pamilia. Kas pagarigan, mabalin nga ipamaysa ti lalaki ti agurnong maipaay kadagiti annak ken appokona. Ngem agmasiribdanto ngata? Wenno agbalindanto a maag iti inkagumaanna nga inurnong agpaay kadakuada? No ti naud-udi ti mapasamak, anian a “kinaubbaw ken naindaksan” dayta!​—Eclesiastes 2:18-21; 1 Ar-ari 12:8; 2 Cronicas 12:1-4, 9.

11, 12. (a) Ania dagiti kalat iti biag nga ipampamaysa ti dadduma? (b) Apay a maikuna a ti pananggun-od iti kinatan-ok ket “maysa a panagagawa iti angin”?

¹¹ Iti kasumbabangirna, adu ti mangtagtagibassit iti normal a biag ti pamilia gapu iti determinasionda a gumun-od iti dayaw wenno pannakabalin a mangrimbaw kadagiti sabsabali. Mabalin a daytoy ti biddut nga ad-adda a gagangay kadagiti lallaki. Nakitayo kadin daytoy kadagiti kaeskuelaan, katrabahuan, wenno kaarrubayo? Adu ti mangikagkagumaan unay nga agbalin a nalatak, agbalin a natan-ok, wenno iturayanda dagiti sabsabali. Ngem kasano kapateg a talaga daytoy?

¹² Panunotenyo no kasanot’ panangikagumaan ti dadduma tapno aglatakda, iti man bassit wenno dakkel a tukad. Makitatay dayta iti eskuelaan, iti sangakaarrubaantayo, ken iti nadumaduma a sosial a gunglo. Maysa met dayta a mangtigtignay a puersa kadagidiay agtarigagay nga agbalin a nalatak iti arte, paglinglingayan, ken politika. Nupay kasta, saan kadi nga ubbaw unay dayta a panagregget? Maikanatad ti panangawag ni Solomon iti dayta a “maysa a panagagawa iti angin.” (Eclesiastes 4:4) Uray naglatak ti agtutubo iti maysa a gunglo, iti sports team, wenno iti bunggoy dagiti musikero​—wenno napadayawan ti maysa a lalaki wenno babai iti maysa a kompania wenno komunidad​—mano ti pudno a makaammo iti dayta? Ammo kadi ti kaaduan a tao iti sabali a deppaar ti daga (wenno uray iti isu met laeng a pagilian) ti kaadda dayta a tao? Wenno agbibiagda kadi latta nga awan pulos bibiangda iti sangkabassit a dayaw nga adda kenkuana? Ket kasta met laeng ti maikuna iti aniaman a pannakabalin wenno turay a magun-od ti tao iti trabaho, iti maysa nga ili, wenno iti maysa a gunglo.

13. (a) Kasano a matulongannatay ti Eclesiastes 9:4, 5 a maaddaan iti umiso a panangmatmat iti panagagawa iti kinatan-ok wenno pannakabalin? (b) Ania dagiti kinapudno a rumbeng a sanguentayo no kastoy laengen ti biag? (Kitaenyo ti footnote.)

¹³ Ania ti kamaudianan a pagbanagan ti kasta a kinatan-ok wenno kinaturay? Bayat a lumabas ti maysa a kaputotan ken dumteng ti sabali, aglabas iti eksena ken malipatanen dagiti nalatak wenno nabileg a tao. Agpayso dayta kadagiti managibangon, musikero ken dadduma nga artista, sosial a repormador, ken dadduma pay, a kas met iti kaaduan a politiko ken opisial ti militar. Kadagidiay a trabaho, mano nga espesipiko a tattao ti am-ammoyo a nagbiag iti nagbaetan dagiti tawen 1700 ken 1800? Umiso ti panangtingiting ni Solomon kadagiti bambanag, a kunkunana: “Ti maysa a nabiag nga aso naim-imbag ngem iti maysa a natay a leon. Ta dagiti sibibiag ammoda a mataydanto: ngem dagiti natay dida ammo ti aniaman, . . . ti pakalaglagipan kadakuada nalipatanen.” (Eclesiastes 9:4, 5) Ket no kastoy laengen ti biag, ubbaw ngarud a talaga ti panangragpat iti kinatan-ok wenno pannakabalin.a

Ti Pangipamaysaan ken Obligasiontayo

14. Apay a personal a makatulong kadatayo ti libro nga Eclesiastes?

¹⁴ Saan a kinomentuan ni Solomon dagiti adu nga aktibidad, kalat, ken ragragsak a pangipampamaysaan dagiti tao iti biagda. Ngem umdasen ti insuratna. Ditay koma ibilang ti libro a kasla naladingit wenno negatibo, ta pudpudno a rinepasotayo ti maysa a libro iti Biblia nga inranta nga impaltiing ni Jehova a Dios a pakagunggonaantayo. Matulonganna ti tunggal maysa kadatayo a mangilinteg iti panirigantayo iti biag ken iti ipamaysatayo. (Eclesiastes 7:2; 2 Timoteo 3:16, 17) Nangnangruna a kasta maitunos kadagiti konklusion a nagteng ni Solomon iti tulong ni Jehova.

15, 16. (a) Aniat’ panirigan ni Solomon iti panangtagiragsak iti biag? (b) Aniat’ kinuna ni Solomon a kasapulan iti panangtagiragsak iti biag?

¹⁵ Ti maysa a punto nga inulit-ulit ni Solomon ket rumbeng a pagrag-oan dagiti adipen ti pudno a Dios dagiti aramidda iti sanguananna. “Ammok nga awan ti aniaman a naim-imbag a maipaay kadakuada, ngem ti panagrag-o ken iti panagaramidda ti naimbag iti bayat ti panagbiagda. Ket kasta met a tunggal tao mangan koma ken uminum, ken agrag-o iti kinaimbag iti amin a pagbannoganna, isu a sagut ti Dios.” (Eclesiastes 2:24; 3:12, 13; 5:18; 8:15) Kitaenyo ta di iparparegta ni Solomon ti naariwawa a panagragragsak; dina met inanamongan ti kababalin a ‘Mangantayo, uminumtayo, ken agragsaktayo, ta inton bigat mataytayo.’ (1 Corinto 15:14, 32-34) Kayatna a sawen nga agrag-otay koma kadagiti normal a ragragsak, kas ti pannangan ken iyiinum, bayat nga ‘agaramidtayo iti naimbag bayat ti panagbiagtayo.’ Sigurado a dayta ti mangipamaysa iti biagtayo iti pagayatan ti Namarsua, a mangikeddeng iti pudno a naimbag.​—Salmo 25:8; Eclesiastes 9:1; Marcos 10:17, 18; Roma 12:2.

¹⁶ Insurat ni Solomon: “Inka iti dalanmo, kanem a sirarag-o ti tinapaymo, ket inumem ti arakmo a buyogen ti puso a naragsak; ta, ti Dios inawatnan dagiti ar-aramidmo.” (Eclesiastes 9:7-9) Wen, ti lalaki wenno babai a pudno nga addaan iti nabaknang ken makapnek a biag ket aktibo kadagiti aramid a pakaragsakan ni Jehova. Kalikaguman dayta ti naynay a panangpampanunottayo kenkuana. Anian a naiduma daytoy iti panirigan ti kaaduan a tattao, a matmatanda ti biag maibatay iti natauan a panagrasrason!

17, 18. (a) Kasanot’ panangsango ti adu a tattao kadagiti kinapudno iti biag? (b) Ania a resulta ti kanayon koma a laglagipentayo?

¹⁷ Nupay isursuro ti dadduma a relihion ti maipapan iti sumuno a biag, patien ti adu a tattao a daytoy laeng a biag ti pudno a pakasiguraduanda. Nalabit nakitayon ti panagtignayda a kas iti dineskribir ni Solomon: “Agsipud ta ti panangipato a maibusor iti dakes nga aramid saan a matungpal a sipapardas, iti kasta ti puso dagiti annak dagiti tattao ipamaysada ti agaramid iti dakes.” (Eclesiastes 8:11) Uray dagidiay di naigamer kadagiti nakadakdakes nga aramid ipakpakitada a nangnangruna a maseknanda iti agdama. Dayta ti maysa a makagapu no apay a napalalo ti kinapategna kadakuada ti kuarta, sanikua, kinatan-ok, kinaturay kadagiti dadduma, pamilia, wenno dadduma pay a kakasta nga interes. Ngem saan a dita ti nangipatinggaan ni Solomon iti dayta a kapanunotan. Innayonna: “Uray pay ti maysa a managbasol agaramid iti dakes iti maminggasut, ket paatiddogenna dagiti aldawna, nupay kasta ammok a sipupudno a naimbagto kadagiti agbuteng iti Dios, dagiti agbuteng iti sanguananna. Ngem dinto naimbag iti nadangkok, dinanto paatiddogen dagiti al-aldawna, nga isuda a kas la anniniwan; agsipud ta saan nga agbuteng iti sanguanan ti Dios.” (Eclesiastes 8:12, 13) Nabatad, kombinsido ni Solomon a pagimbagantayo no “agbuteng[tayo] iti Dios.” Kasanot’ kinaimbag dayta? Masarakantay ti sungbat iti panamagdiligna. ‘Mapaatiddog [ni Jehova] dagiti al-aldawtayo.’

¹⁸ Dagidiay saan pay unay a nataengan nangnangruna a masapul nga utobenda ti sigurado a mapagtalkan a kinapudno a pagimbaganda no agbutengda iti Dios. Kas iti nalabit nakitayon a mismo, mabalin a maitibkol ken maabak iti lumba ti kapartakan a tumataray. Mabalin a maabak ti maysa a nabileg nga armada. Mabalin a pumanglaw ti nasaririt a negosiante. Ken adu ti sabsabali pay a di masigurado a banag a mamagbalin iti biag a talaga a di masinunuo. Ngem pudno a makasiguradokayo iti daytoy: Ti nainsiriban ken sigurado unay a kurso isu ti panangtagiragsak iti biag bayat nga aramidenyo ti naimbag iti sidong dagiti moral a linteg ti Dios ken maitunos iti pagayatanna. (Eclesiastes 9:11) Ramanen daytoy ti panangammo iti pagayatan ti Dios manipud iti Biblia, panangidedikar ti maysa a tao iti biagna kenkuana, ken panagbalin a nabautisaran a Kristiano.​—Mateo 28:19, 20.

19. Kasano a maaramat dagiti agtutubo ti biagda, ngem ania ti nainsiriban a kurso?

¹⁹ Ti Namarsua dina piliten dagiti agtutubo wenno sabsabali pay tapno surotenda ti panangiwanwanna. Maipamaysada ti bagbagida iti edukasion, a nalabit agbalinda pay ketdi a tungpal-biag nga estudiante ti nakaad-adu a libro a naglaon iti sirib ti tao. Pagangayanna makapautoyto dayta iti lasag. Wenno mabalinda ti agpaidalan iti imperpekto a natauan a pusoda wenno surotenda dagiti makaay-ayo iti mata. Sigurado a mangituggod dayta iti liday, ket iti kasta ti biag a nabusbos mapaneknekanto inton agangay a bin-ig nga ubbaw. (Eclesiastes 11:9–12:12; 1 Juan 2:15-17) Gapuna aw-awisen ni Solomon dagiti agtutubo​—maysa nga awis a rumbeng nga usigentay a naimbag, aniaman ti edadtayo: “Lagipem met ti Namarsua kenka kadagiti aldaw ti kinaagtutubom, iti sakbay ti idadateng dagiti dakes nga aldaw, ken iyaadani dagiti tawen, inton kunaem, Awan ti panagragsakko kadakuada.”​—Eclesiastes 12:1.

20. Aniat’ natimbeng a panangmatmat iti mensahe iti Eclesiastes?

²⁰ No kasta, aniat’ konklusiontayo? Bueno, ti ngay konklusion ni Solomon? Kinita, wenno sinukimatna, “amin dagiti ar-aramid a maaramid iti baba ti init; ket, adtoy, isuda amin kinaubbaw ken maysa a panagagawa iti angin.” (Eclesiastes 1:14) Ditay masarakan iti libro ti Eclesiastes ti sasao ti maysa a kritiko wenno di kontento a tao. Paset dagita ti naipaltiing a Sao ti Dios ken maikari nga usigentayo.

21, 22. (a) Ania dagiti aspeto ti biag nga inusig ni Solomon? (b) Aniat’ nainsiriban a konklusionna? (c) Kasanot’ panangapektarna kadakayo ti panangsukimat kadagiti linaon ti Eclesiastes?

²¹ Sinukimat ni Solomon ti panagbannog, panagrigat, ken tartarigagay ti tao. Inutobna ti pagbanagan ti bambanag kadagiti normal a paspasamak, ti pannakaupay ken kinakawaw a mapaspasaran ti nakaad-adu a tao. Inusigna ti kinapudno ti natauan a kinaimperpekto ken ti ipapatay nga ibungana. Ken inusigna ti inted-Dios a pannakaammo maipapan iti kasasaad dagiti natay ken ti namnama iti masanguanan a biag. Tiningiting amin daytoy ti maysa a tao nga addaan iti sirib a pinarayray ti Dios, wen, maysa kadagiti kasisiriban pay laeng a tao a nagbiag. Kalpasanna ti konklusionna ket nairaman iti Nasantuan a Kasuratan a pakagunggonaan dagiti amin nga agtarigagay iti napaypayso a biag a napnuan iti kaipapanan. Ditay kadi umanamong?

²² “Ti pagbanagan ti panggep: amin nangngegan: Agbutengka iti Dios, ket salimetmetam dagiti bilbilinna; ta daytoy isu ti dagup ti rebbeng ti tao. Ta ti Dios iyegnanto ti tunggal aramid iti pannakaukom, agraman tunggal nailemmeng a banag, no isu naimbag, wenno dakes.”​—Eclesiastes 12:13, 14.

[Footnote]

Malagipyo Pay Kadi?

◻ Aniat’ nainsiriban a panangmatmat iti lugar ti sanikua iti biagyo?

◻ Apay a saan koma a nalabes ti panangipamaysatayo iti pamilia, dayaw, wenno autoridad kadagiti dadduma?

◻ Ania a nadibinuan a panangmatmat iti kinaragsak ti imparegta ni Solomon?

◻ Kasanokayo a nagunggonaan iti panangusig iti libro nga Eclesiastes?

[Dagiti Ladawan iti panid 15]

Ti kuarta ken sanikua saan a mangipasigurado iti pannakapnek

[Ladawan iti panid 17]

Maipanamnama kadagiti agtutubo a pagimbaganda no agbutengda iti Dios