“Agsursurokayo Kaniak”

“Ibaklayyo ti sangolko ket agsursurokayo kaniak, ta naalumamay ti kababalinko ken napakumbaba ti pusok, ket makasarakkayto ti gin-awa a maipaay kadagiti kararuayo.”​—MATEO 11:29.

 1. Apay a makaparagsak ken makagunggona ti agpaisuro ken ni Jesus?

KANAYON nga umiso ti pampanunot, sursuro, ken tigtignay ni Jesu-Kristo. Nupay ababa ti panagbiagna ditoy daga, makagunggona ken makapnek dayta, ket nataginayonna ti kinaragsakna. Nangpili kadagiti adalan ket insurona ida no kasano nga agdayaw iti Dios, ayaten ti sangatauan, ken parmeken ti lubong. (Juan 16:33) Pinunnona ti pusoda iti namnama ken “nangipaay ti lawag iti biag ken di panagrupsa babaen ti naimbag a damag.” (2 Timoteo 1:10) No maysakayo kadagiti adalanna, ania ti panagkunayo a kaipapanan ti panagbalin nga adalan? Babaen ti panangusig iti kinuna ni Jesus maipapan kadagiti adalan, masursurotayo no kasano a pasayaaten ti biagtayo. Iramanna ti panangtulad iti panangmatmat ni Jesus ken panangyaplikar iti sumagmamano a napateg a prinsipio.​—Mateo 10:24, 25; Lucas 14:26, 27; Juan 8:31, 32; 13:35; 15:8.

2, 3. (a) Ania ti makuna nga adalan ni Jesus? (b) Apay a napateg nga iyimtuodtay iti bagitayo, ‘Makin-adalan kaniak?’

² Iti Kristiano a Griego a Kasuratan, ti sao a naipatarus kas “adalan” kaipapananna ti maysa a mangimutektek iti maysa a banag, wenno maysa nga agsursuro. Maysa a mainaig a sao ti nadakamat iti pannakatema a tekstotayo, ti Mateo 11:29: “Ibaklayyo ti sangolko ket agsursurokayo kaniak, ta naalumamay ti kababalinko ken napakumbaba ti pusok, ket makasarakkayto ti gin-awa a maipaay kadagiti kararuayo.” Wen, agsursuro ti maysa nga adalan. Masansan nga usaren dagiti Ebanghelio ti sao nga “adalan” a mangtukoy kadagiti nasinged a pasurot ni Jesus, a kimmuyog kenkuana bayat ti panangasabana ket sinursuruanna ida. Mabalin nga inawat ti dadduma a tattao ti sursuro ni Jesus, nupay sililimed nga inaramidda dayta. (Lucas 6:17; Juan 19:38) Tinukoy met dagiti mannurat ti Ebanghelio “ti ad-adalan ni Juan [a Mammautisar] ken ti ad-adalan dagiti Fariseo.” (Marcos 2:18) Gapu ta pinakdaaran ni Jesus dagiti pasurotna a “siputanda . . . ti sursuro dagiti Fariseo,” mabalintay nga imtuoden ti bagitayo, ‘Makin-adalan kaniak?’​—Mateo 16:12.

³ No adalannatayo ni Jesus, no nakasursurotayo kenkuana, marikna koma ngarud dagiti sabsabali ti naespirituan a gin-awa no kaduadatayo. Madlawda koma nga ad-adda a naalumamay ti kababalin ken napakumbaba ti pusotayo. No maysatay a nagannak, wenno mangimanmanehar kadagiti empleado, wenno mangipaspastor iti kongregasion Kristiano, marikna kadi dagiti adda iti panangaywantayo a matartratoda a kas iti panangtrato ni Jesus kadagidiay adda idi iti panangaywanna?

No Kasano a Trinato ni Jesus Dagiti Tattao

4, 5. (a) Apay a saan a narigat nga ammuen no kasano a trinato ni Jesus dagiti tattao nga addaan kadagiti parikut? (b) Ania ti kapadasan ni Jesus idi nakipangan iti pagtaengan ti maysa a Fariseo?

⁴ Masapul nga ammuentayo no kasano a trinato ni Jesus dagiti tattao, nangnangruna dagidiay addaan kadagiti serioso a parikut. Saan a narigat dayta a sursuruen; naglaon ti Biblia iti adu a salaysay maipapan iti pannakilangen ni Jesus iti sabsabali, a dadduma kadagitoy ti masmasnaayan. Kitaentay met no kasano a trinato dagiti relihioso a papangulo, nangnangruna dagiti Fariseo, ti tattao nga addaan kadagiti umasping a parikut. Adda maadaltayo iti panagsupadida.

⁵ Idi tawen 31 K.P., bayat a mangaskasaba ni Jesus idiay Galilea, “maysa kadagiti Fariseo ti nagkidkiddaw [ken Jesus] a makipangan kenkuana.” Saan a pinagkedkedan ni Jesus ti awis. “Iti kasta simrek iti balay ti Fariseo ket nagsadag iti panganan. Ket, adtoy! maysa a babai nga am-ammo iti siudad kas maysa a managbasol naammuanna nga isu sisasadag iti panganan iti balay ti Fariseo, ket nangyeg iti prasko nga alabastro ti bangbanglo a lana, ket, idi nagsaad iti likudan dagiti sakana, nagsangit ket rinugianna a babasaen dagiti sakana iti luluana ket punasanna ida kadagiti buok ti ulona. Kasta met, sidudungngo nga inagkanna dagiti sakana ket sinapsapuanna ida iti bangbanglo a lana.”​—Lucas 7:36-38.

 6. Ania ti mabalin a makagapu nga adda ti babai a “managbasol” iti pagtaengan ti maysa a Fariseo?

⁶ Mailadawanyo kadi dayta? Kuna ti maysa a reperensia: “Ginundawayan ti babai (b.37) ti sosial a kaugalian idi a mangipalubos kadagiti napanglaw a mapan kadagiti kasta a padaya tapno dumawat kadagiti tedda a taraon.” Dayta ti mabalin a makagapu no apay a makastrek ti maysa uray di naawis. Nalabit adda dadduma pay a mangnamnama a makaala kadagiti tedda kalpasan ti pannangan. Ngem naiduma ti inaramid ti babai. Saan a nagpapaigid lattan tapno urayenna a malpas ti pangrabii. Saan a nasayaat ti reputasionna ta agdindinamag a “managbasol,” isu a kinuna ni Jesus nga ammona ‘dagiti basol ti babai, nupay adu.’​—Lucas 7:47.

 7, 8. (a) Ania ngata ti mabalin nga inaramidtayo no naipasangotay iti kasasaad a nailanad iti Lucas 7:36-38? (b) Ania ti reaksion ni Simon?

⁷ Darepdepenyo a sibibiagkay idin ket addakayo iti sasaaden ni Jesus. Ania ngata ti reaksionyo? Alusiisenkayo kadi idi umasideg ti babai? Ania koma ti epektona kadakayo ti kasta a kasasaad? (Lucas 7:45) Maklaatkayo kadi?

⁸ No maysakayo kadagiti sangaili, kas met la kadi ken Simon a Fariseo ti panangmatmatyo? “Gapu iti nakitana ti Fariseo a nangawis [ken Jesus] kinunana iti bagina: ‘Daytoy a tao, no maysa a mammadto, ammona koma no asino ken no ania a kita ti babai daytoy a mangsagsagid kenkuana, nga isu maysa a managbasol.’” (Lucas 7:39) Maisupadi iti dayta, naasi unay ni Jesus. Naawatanna ti kasasaad ti babai ken nariknana ti panagtutuokna. Saan a naibaga kadatayo no kasano a naisagmak ti babai iti nalulok a panagbiag. No talaga man a balangkantis, agparang a saan a tinulongan dagiti debotado a Judio iti dayta nga ili.

 9. Ania ti insungbat ni Jesus, ket ania ti posible a resultana?

⁹ Ngem kayat a tulongan ni Jesus ti babai. Kinuna ni Jesus kenkuana: “Dagiti basolmo mapakawanda.” Sana innayon: “Ti pammatim insalakannaka; mapankan a sitatalna.” (Lucas 7:48-50) Dita a nagpatingga ti salaysay. Mabalin a sumupiat ti dadduma nga awan ti dakkel a banag nga inaramid ni Jesus kenkuana. Kinapudnona, intedna iti babai ti pamendisionna. Iti panagkunayo, nagsubli ngata ti babai iti dati a nakaay-ay-ay a panagbiagna? Nupay ditay masierto, kitaenyo ti simmaruno a kinuna ni Lucas. Insalaysayna a napan ni Jesus “iti siniudansiudad ken iti pinuronpurok, nga ikaskasabana ken idekdeklarana ti naimbag a damag ti pagarian.” Impadamag met ni Lucas nga adda “sumagmamano a babbai” a kimmuyog ken ni Jesus ken kadagiti adalanna, “a nagserserbi kadakuada manipud kadagiti sanikua [dagiti babbai].” Posible a maysa kadakuada daytoy nagbabawi ken nangapresiar a babai, a nangsalimetmet iti nadiosan a panagbiag buyogen ti nadalus a konsiensia, napabaro a panggep iti biag, ken dakdakkel a panagayat iti Dios.​—Lucas 8:1-3.

Ti Nagdumaan ni Jesus ken Dagiti Fariseo

10. Apay a makagunggona ti panangusig iti salaysay maipapan ken ni Jesus ken iti babai iti pagtaengan ni Simon?

¹⁰ Ania ti maadaltayo iti daytoy nalawag a salaysay? Saan kadi a gutugotenna ti riknatayo? No addakayo koma iti pagtaengan ni Simon, ania ngata ti panagriknayo? Kas ken Jesus kadi ti reaksionyo, wenno kas iti panagrikna ti nangsangaili a Fariseo? Ni Jesus ket Anak ti Dios isu a ditay matulad nga eksakto ti rikna ken tigtignayna. Iti sabali a bangir, nalabit ditay kayat ti agbalin a kas ken Simon a Fariseo. Manmano laeng ti mangipannakkel iti panagbalin a Fariseo.

11. Apay a ditay kayat ti mayarig kadagiti Fariseo?

¹¹ Babaen ti panagadaltayo kadagiti Biblikal ken sekular nga ebidensia, maikunatayo nga impannakkel dagiti Fariseo ti bagbagida kas manangitandudo iti pagimbagan ti publiko ken iti pagsayaatan ti pagilian. Saanda a bigbigen a nalawag ken nalaka a maawatan ti Linteg ti Dios. Aniaman a paset ti Linteg nga ipagarupda a saan nga espesipiko, nayonanda dayta kadagiti espesipiko nga aplikasion isu nga awanen ti usar ti konsiensia. Inkagumaan dagitoy a relihioso a papangulo ti nangpanday kadagiti linteg a mangiwanwan iti kondukta iti amin nga isyu, uray kadagiti babassit a banag.a

12. Ania ti panangmatmat dagiti Fariseo iti bagida?

¹² Inlawlawag ti umuna a siglo a historiador a ni Josephus no kasano a dagiti Fariseo imbilangda ti bagbagida a naasi, nadungngo, di mangidumduma, ken maikari kadagiti rebbengenda. Di pagduaduaan a dadduma kadakuada ti talaga a kasta. Nalabit malagipyo ni Nicodemo. (Juan 3:1, 2; 7:50, 51) Idi agangay, dadduma kadakuada ti nagbalin a Kristiano. (Aramid 15:5) Kastoy ti insurat ni Kristiano nga apostol Pablo maipapan iti dadduma a Judio, kas kadagiti Fariseo: “Adda regtada iti Dios; ngem saan a maitunos iti umiso a pannakaammo.” (Roma 10:2) Nupay kasta, dineskribir ida ti Ebanghelio sigun iti panangmatmat kadakuada dagiti gagangay a tattao​—natangsit, napalangguad, aginlilinteg, manangsiput iti kamali, manangukom, ken manangtagibassit.

Ti Panangmatmat ni Jesus

13. Ania ti kinuna ni Jesus maipapan kadagiti Fariseo?

¹³ Binabalaw ni Jesus dagiti eskriba ken Fariseo kas managinsisingpet. “Mangreppetda kadagiti nadagsen nga awit ket ipabaklayda ida kadagiti abaga dagiti tattao, ngem isuda saanda a kayat a garawen ida babaen iti ramayda.” Wen, nadagsen ti impaawitda, ken makasakit ti sangol nga impabaklayda. Inawagan ni Jesus dagiti eskriba ken Fariseo kas “maag.” Ti maysa a maag ket buong ti ulo ti komunidad. Inawagan met ida ni Jesus kas “bulsek a mangidaldalan” ket kinunana a ‘dida inkankano ti nadagdagsen a bambanag iti Linteg, nga awan sabali, ti kinahustisia ken asi ken kinamatalek.’ Asino koma ti mayat a matmatan ni Jesus kas Fariseo?​—Mateo 23:1-4, 16, 17, 23.

14, 15. (a) Ania ti ipalgak ti panangtrato ni Jesus ken ni Mateo Levi maipapan iti daldalan dagiti Fariseo? (b) Ania dagiti napateg a leksion a maadaltayo iti daytoy a salaysay?

¹⁴ Nganngani amin a mangbasa kadagiti salaysay iti Ebanghelio ti makadlaw a manangbabalaw ti kaaduan a Fariseo. Kalpasan nga inawis ni Jesus nga agbalin nga adalanna ni Mateo Levi, ti agsingsingir iti buis, nangisagana ni Levi iti dakkel a padaya para ken Jesus. Kuna ti salaysay: “Gapu itoy dagiti Fariseo ken dagiti eskribada nangrugida a nagtanabutob kadagiti adalanna, a kunkunada: ‘Apay a makipangan ken makiinumkayo kadagiti agsingsingir iti buis ken kadagiti managbasol?’ Kas sungbat kinuna kadakuada ni Jesus: ‘. . . Immayak agayab, saan a kadagiti nalinteg a tattao, no di ket kadagiti managbasol tapno agturongda iti panagbabawi.’”​—Lucas 5:27-32.

¹⁵ Naawatan a mismo ni Levi ti kinuna ni Jesus iti dayta nga okasion: “Inkayo, ngarud, ket adalenyo no ania ti kaipapanan daytoy, ‘Kalikagumak ti asi, ket saan a sakripisio.’” (Mateo 9:13) Nupay ibaga dagiti Fariseo a patienda ti sursurat dagiti Hebreo a propeta, saanda a naawatan daytoy a sasao a naadaw iti Oseas 6:6. No kas pagarigan ta agbasolda, kayatda a maigapu dayta iti panangtungpalda kadagiti tradision. Mabalin a saludsodan ti tunggal maysa ti bagina, ‘Agdindinamagak kadi a nainget iti sumagmamano a pagalagadan, kas koma kadagiti pagalagadan a mangyanninaw iti personal nga opinion wenno nakairuaman a panangaramid iti maysa a banag? Wenno matmatandak kadi ti dadduma kas, kangrunaan iti amin, naasi ken naimbag?’

16. Ania ti kababalin dagiti Fariseo, ket kasanotay a maliklikan ti maitulad kadakuada?

¹⁶ Mangbabalaw, mangbabalaw, mangbabalaw. Kasta ti kababalin dagiti Fariseo. Diay la mangsapsapul iti kamali ti ar-aramidenda​—agpayso man a kamali wenno parparbo. Ipariknada kadagiti tattao nga adda mangbambantay kadakuada ken ipalagipda dagiti pagkuranganda. Ipagpannakkelda ti panangtedda iti apagkapullo dagiti kabassitan a mula, kas iti yerbabuena, eneldo, ken kumino. Ipakitada a relihiosoda babaen dagiti kawesda ken pinadasda nga iwanwan ti nasion. Sigurado a no kayattayo a tuladen ti ulidan ni Jesus, masapul a liklikantayo ti agbalin a manangbabalaw ken mangpadakkel kadagiti pagkamalian ti sabsabali.

Kasano a Tinaming ni Jesus Dagiti Parikut?

17-19. (a) Ilawlawagyo no kasano a tinaming ni Jesus ti maysa a kasasaad a delikado koma ti nagbanaganna. (b) Ania ti namagbalin iti kasasaad a narigat ken di makaay-ayo? (c) No addakayo koma idi immasideg ti babai ken ni Jesus, ania ngata ti reaksionyo?

¹⁷ Ti panangtaming ni Jesus kadagiti parikut ket naiduma unay iti pamay-an dagiti Fariseo. Usigenyo no kasano a tinaming ni Jesus ti maysa a situasion a delikado koma ti nagbanaganna. Mainaig daytoy iti babai nga agpadpadara iti 12 a tawen. Mabasayo ti salaysay iti Lucas 8:42-48.

¹⁸ Kuna ti salaysay ni Marcos a “napabutngan ken agpigpigerger” ti babai. (Marcos 5:33) Apay? Awan duadua nga ammona a nasalungasingna ti Linteg ti Dios. Sigun iti Levitico 15:25-28, ti babai a saan a gagangay ti panagbulos ti darana ket maibilang a narugit agingga iti makalawas kalpasan a nagpatingga ti panagpadarana. Amin a banag ken tao a masagidna ket maibilang a narugit. Tapno makaasideg ken Jesus, masapul a makilinnetlet daytoy a babai iti rineprep a tattao. No usigentayo ti salaysay kalpasan ti 2,000 a tawen, maasiantayo iti panagrigatna.

¹⁹ No sibibiagkay idin a panawen, kasanoyo a minatmatan ti kasasaad? Ania ngata ti imbagayo? Makitayo a naasi, naayat, ken nakonsiderasion ti panangtrato ni Jesus iti daydi a babai, a dina imparipirip ti aniaman a parikut a mabalin a pinataud ti babai.​—Marcos 5:34.

20. No maikalikagum koma ita ti Levitico 15:25-28, ania a karit ti sanguentayo?

²⁰ Adda kadi masursurotayo iti daytoy a pasamak? Ipapantayo a maysakay a panglakayen iti kongregasion ita. Ipapantayo pay a maysa a Nakristianuan a kalikagum ita ti Levitico 15:25-28 ket adda maysa a Kristiano a babai a nangsalungasing iti dayta a linteg, a mariribukan ken awanan iti gaway. Ania ti reaksionyo? Babalawenyo kadi ti babai tapno maibabain iti publiko? Mabalin a kunaenyo, “Pulos a diak aramiden ti kasta! Kas iti inaramid ni Jesus, ikagumaak nga agbalin a naasi, naayat, manangisakit, ken nakonsiderasion.” Nagsayaat dayta! Ngem ti pudpudno a karit isu ti panangyaplikar iti dayta, ti panangtulad iti ulidan ni Jesus.

21. Ania ti insuro ni Jesus kadagiti tattao maipapan iti Linteg?

²¹ Narikna dagiti tattao a pinagin-awa, pinaimbag, ken pinabileg ida ni Jesus. Nasurot no ania laeng ti espesipiko a kunaen ti Linteg ti Dios. No medio nalawa ti saklawenna, naikkanda iti gundaway nga agdesision sigun iti konsiensiada ket dayta ti mangipakita iti panagayatda iti Dios. Saan a nakaing-inget ti Linteg kadakuada. (Marcos 2:27, 28) Ay-ayaten ti Dios ti ilina, kanayon nga agaramid iti pagimbaganda, ken sidadaan a mangngaasi no agbasolda. Kasta ni Jesus.​—Juan 14:9.

Dagiti Resulta ti Pannursuro ni Jesus

22. Gapu ta nakasursuroda ken Jesus, ania ti narikna dagiti adalanna?

²² Dagidiay nangipangag ken ni Jesus ken nagbalin nga adalanna ti nakapaneknek iti kinapudno ti kinunana: “Ti sangolko nalanay ken ti awitko nalag-an.” (Mateo 11:30) Dida pulos narikna a pinadagsenan, pinilit, wenno sinermonan ida ni Jesus. Ad-adda ketdi a nawayawayaan, naragsak, ken natalged ti riknada maipapan iti relasionda iti Dios ken iti sabsabali. (Mateo 7:1-5; Lucas 9:49, 50) Nasursuroda kenkuana a ti panagbalin a naespirituan a lider kalikagumanna ti panangpagin-awa iti sabsabali, nga iparangarang ti kinapakumbaba ti isip ken puso.​—1 Corinto 16:17, 18; Filipos 2:3.

23. Ania a napateg a leksion ti nasursuro dagiti adalan ni Jesus bayat ti pannakikaduada kenkuana, ket natulonganda a mangbigbig iti ania?

²³ Maysa pay, adu ti nakabigbig iti kinapateg ti panagtalinaed a naikaykaysa ken ni Kristo ken ti panangtulad iti kababalin nga impakitana. Kinunana kadagiti adalanna: “Kas iti panagayat kaniak ti Ama ken panagayatko kadakayo, agtalinaedkayo iti ayatko. No tungpalenyo dagiti bilinko, agtalinaedkayto iti ayatko, kas iti panangtungpalko kadagiti bilin ti Ama ken panagtalinaedko iti ayatna.” (Juan 15:9, 10) No kayatda ti agballigi kas ministro ken adipen ti Dios, nasken a siaanep nga iyaplikarda ti naadalda ken ni Jesus, agpadpada iti panangasaba ken panangisuro iti publiko maipapan iti naimbag a damag ti Dios ken iti pannakilangenda iti pamilia ken gagayyemda. Idi nagbalin a kongregasion ti bunggoy dagiti kakabsat, masansan idi a palagipanda ti bagbagida a ti dalan ni Jesus ti umiso a dalan. Ti insurona isu ti kinapudno, ket ti panagbiagna a naimatanganda isu ti pudpudno a matarigagayan.​—Juan 14:6; Efeso 4:20, 21.

24. Ania a bambanag nga inyulidan ni Jesus ti nasken a tuladentayo?

²⁴ Bayat nga ut-utobenyo ti dadduma kadagiti napagsasaritaantayo, makitayo kadi dagiti mabalinyo a parang-ayen? Umanamongkayo kadi a kanayon nga umiso ti pampanunot, sursuro, ken tigtignay ni Jesus? No kasta, agragsakkayo. Kastoy ti makapabileg a sasaona kadatayo: “No ammoyo dagitoy a banag, naragsakkayo no aramidenyo ida.”​—Juan 13:17.

[Footnote]

Ania ti Sungbatyo?

• Ania ti kaipapanan kadakayo ti panagbalin nga adalan ni Jesus?

• Kasano a trinato ni Jesus dagiti tattao?

• Ania ti maadaltayo iti wagas ti panangisuro ni Jesus?

• Ania ti nakaidumaan ni Jesus kadagiti Fariseo?

[Dagiti Ladawan iti panid 18, 19]

Anian a nagpaiduma ti panangmatmat ni Jesus kadagiti tattao no idilig iti panangmatmat dagiti Fariseo!