Ania ti Insuro ni Jesus Maipapan iti Impierno?

Kinuna ni Jesus: “No ti matam ti pakaigapuan ti panagbasolmo, suatem. Nasaysayaat a buldingka a sumrek idiay Pagarian ti Dios ngem ti addaanka iti dua a mata ket maitapuakka idiay infierno. Sadiay, ‘saan a matay dagiti igges nga agkaan kadakuada ket ti apuy di met maiddep.’”​—MARCOS 9:47, 48, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia.

Iti sabali pay a gundaway, nadakamat ni Jesus ti tiempo ti panangukom inton ibagana kadagiti nadangkes: “Umadayocayo caniac, nailunod, incay iti apuy nga agnanayon, a naisagana iti diablo ken cadagiti anghelna.” Kinunana pay a dagita ket “mapandanto iti dusa nga agnanayon.”​—MATEO 25:41, 46, Ti Biblia (PBS).

ITI damo a panangbasam kadagita a kinuna ni Jesus, kasla isursurona ti umap-apuy nga impierno. Ngem nabatad a saan a pinanggep ni Jesus a kontraen ti Sao ti Dios a silalawag a nagkuna: “Dagiti natay dida ammo ti aniaman.”​—Eclesiastes 9:5, Ti Biblia.

Ania ngarud ti tuktukoyen ni Jesus idi dinakamatna ti pannakaitapuak ti maysa a tao “idiay infierno”? Ti kadi pakdaar ni Jesus maipapan iti “apuy nga agnanayon” ket literal wenno simboliko? Iti ania nga anag a dagiti nadangkes “mapandanto iti dusa nga agnanayon”? Saggaysaentayo nga usigen dagita a saludsod.

Ania ti tuktukoyen ni Jesus idi dinakamatna ti pannakaitapuak ti maysa a tao “idiay infierno”? Ti orihinal a Griego a sao a naipatarus nga “infierno” iti Marcos 9:47 ket Geʹen·na. Dayta a sao ket nagtaud iti Hebreo a Geh Hin·nomʹ, a “Tanap ti Hinnom” ti kayuloganna. Ti Tanap ti Hinnom ket adda iti mismo a ruar ti nagkauna a Jerusalem. Idi kaaldawan dagiti ar-ari iti Israel, nausar dayta a pagidatonan kadagiti ubbing​—maysa a makarimon nga aramid a kinondenar ti Dios. Kinuna ti Dios a papatayenna dagidiay mangar-aramid iti kasta a ritual ti palso a panagdayaw. Ti Tanap ti Hinnom ket naawagan iti “Tanap a Pagpapatayan,” a sadiay “dagiti bangkay” dagiti tattao ket mabaybay-an a di maitanem. (Jeremias 7:30-34, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia) Impakpakauna ngarud ni Jehova a ti Tanap ti Hinnom ket agbalin a pagibasuraan kadagiti bangkay, saan a pagtutuokan dagiti sibibiag a biktima.

Idi kaaldawan ni Jesus, dagiti umili iti Jerusalem us-usarenda ti Tanap ti Hinnom kas pagibasuraan. Sadiay ti pagibellenganda kadagiti bangkay ti dadduma a napeklan a kriminal ken kanayon a sumsumged ti apuy sadiay a manguram iti basura ken kadagiti bangkay.

Idi kinuna ni Jesus a saan a matay dagiti igges ken di maiddep ti apuy sadiay, nabatad nga imparipiripna ti Isaias 66:24. Maipapan kadagiti “bangkay dagiti nagsukir [iti Dios],” kinuna ni Isaias a “pulos a dinto matay dagiti igges nga agkaan kadagiti bangkayda, ket dinto met maiddep ti apuy a manguram kadakuada.” (Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia) Ni Jesus ken dagiti dumdumngeg kenkuana ammoda a dagita a nadakamat iti Isaias ket tumukoy iti mapasamak kadagiti bangkay dagidiay di maikari a maitanem.

Gapuna, inusar ni Jesus ti Tanap ti Hinnom, wenno Gehenna, kas maitutop a simbolo ti ipapatay nga awananen iti namnama a panagungar. Imbatadna dayta idi impakdaarna a ti Dios ket “makabalin a mangpatay iti bagi ken kararua [wenno “biag”] idiay infierno [“Gehenna,” New American Bible].” (Mateo 10:28, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia) Ti Gehenna ket simbolo ti agnanayon nga ipapatay, saan nga agnanayon a pannakatutuok.

Ti kadi pakdaar ni Jesus maipapan iti “apuy nga agnanayon” ket literal wenno simboliko? Imutektekam ta ti “apuy nga agnanayon” a dinakamat ni Jesus ken nailanad iti Mateo 25:41 ket naisagana “iti diablo ken cadagiti anghelna.” Panagkunam, ti ngata literal nga apuy mapuoranna dagiti espiritu a parsua? Wenno us-usaren idi ni Jesus ti termino nga “apuy” iti simboliko a wagas? Kinapudnona, saan a literal “dagiti karnero” ken “dagiti kalding” a nadakamat iti dayta met la a diskurso; dagita ket mangiladawan a sasao a mangirepresentar iti dua a kita ti tattao. (Mateo 25:32, 33) Ti apuy nga agnanayon a dinakamat ni Jesus tuktukoyenna ti naan-anay a pannakatalipupos dagiti nadangkes iti simboliko nga anag.

Iti ania nga anag a dagiti nadangkes “mapandanto iti dusa nga agnanayon”? Nupay kaaduan a patarus ket agus-usar iti sao a “dusa” iti Mateo 25:46, ti kangrunaan a kayulogan ti Griego a sao a koʹla·sin ket “pananglapped iti itatayag dagiti kayo,” wenno panangarbas ken panangpukan kadagiti din kasapulan a sangsanga. Isu a no dagiti marakarnero a tattao ket umawat iti biag nga agnanayon, dagiti di agbabbabawi a marakalding a tattao ket aglak-am iti “dusa nga agnanayon,” nga isu ti agnanayon nga ipapatay.

Ania ti Makunam?

Saan a pulos insuro ni Jesus a dagiti tattao ket addaan iti di matay a kararua. Masansan ketdi nga insurona ti maipapan iti panagungar dagiti natay. (Lucas 14:13, 14; Juan 5:25-29; 11:25) Apay koma nga ibaga ni Jesus a mapagungar dagiti natay no patienna a ti kararuada ket saan a matay?

Saan nga insuro ni Jesus a ti Dios ket siuulpit a tutuokenna nga agnanayon dagiti nadangkes. Imbes ketdi, kinuna ni Jesus: “Ta casta la unay ti panagayat ti Dios iti lubong; nga intedna ti Anacna a Bugbugtong, tapno amin a mamati kencuana, saan a mapucaw, no di ket adda biagna nga agnanayon.” (Juan 3:16, Ti Biblia) Apay koma nga iparipirip ni Jesus a dagidiay saan a mamati kenkuana ket matay? No talaga a ti kayatna a sawen ket agbiagda nga agnanayon, a matutuok iti umap-apuy nga impierno, apay a saan a kasta ti imbagana?

Saan nga isursuro ti Biblia ti doktrina a ti impierno ket lugar a pagtutuokan. Imbes ketdi, maysa dayta a doktrina dagiti pagano a napagparang a “Nakristianuan” a pannursuro. (Kitaem ti kahon nga “Ababa a Pakasaritaan ti Impierno” iti panid 6.) Saan, saan nga agnanayon a tutuoken ti Dios dagiti tattao idiay impierno. Kasano a ti pannakaammom iti kinapudno maipapan iti impierno apektaranna ti panangmatmatmo iti Dios?

[Kahon iti panid 6]

ABABA A PAKASARITAAN TI IMPIERNO

NAGTAUD ITI DOKTRINA DAGITI PAGANO: Mamati dagiti nagkauna nga Egipcio iti umap-apuy nga impierno. Salaysayen ti The Book Ȧm-Ṭuat, a napetsaan iti 1375 K.K.P., ti maipapan kadagidiay “maitapuak kadagiti umap-apuy nga abut; ken . . . dida makapanaw sadiay, ken . . . dida malisian dagiti gil-ayab.” Nagsurat ti Griego a pilosopo a ni Plutarch (agarup 46-120 K.P.) maipapan kadagiti natay: “Iyik-ikkisda ti panagasugda bayat ti nakabutbuteng a pannakatutuokda agraman ti nakababain ken naut-ot unay a pannakadusada.”

NAIMPLUENSIAAN DAGITI SEKTA TI JUDAISMO: Impadamag ti historiador a ni Josephus (37-agarup 100 K.P.) a patien dagiti Essene a sekta dagiti Judio a “saan a matay dagiti kararua, ken sibibiagda iti agnanayon.” Innayonna: “Umasping dayta iti kapanunotan dagiti Griego . . . Patienda a dagiti dakes a kararua ket naipupok iti nasipnget ken nakabutbuteng a lugar, a sadiay, awan sarday ti pannakadusada.”

NAISURO ITI “KRISTIANIDAD”: Idi maikadua a siglo K.P., kastoy ti kuna ti apokripa wenno kuestionable a libro nga Apocalypse of Peter maipapan kadagiti nadangkes: “Kumaykayamkam kadakuada ti di maiddep nga apuy.” Kinunana pay: “Ni Ezrael, nga anghel ti pungtot, uramenna ti kagudua ti bagi dagiti lallaki ken babbai sana itapuak ida iti nakasipsipnget a lugar, ti impierno dagiti tattao; ken adda espiritu a persona ti pungtot a mangdusa kadakuada.” Iti dayta met la a siglo, ti mannurat a ni Theophilus iti Antioquia kinotarna ti kinuna ni Sibyl a propetisa dagiti Griego a nangipakpakauna kadagiti pannusa dagiti nadangkes: “Kumayamkam kadakayo ti apuy, ket inaldaw a mapuorankayo kadagiti gil-ayab.” Dagita ti karaman kadagiti imbaga ni Theophilus a “pudno, ken makatulong, ken maiparbeng, ken makagunggona kadagiti amin a tattao.”

NAUSAR TI UMAP-APUY NGA IMPIERNO TAPNO MAIKALINTEGAN TI KINARANGGAS IDI NGALAY TI 1500: Ni Mary I a reyna ti England (1553-1558), a pagaammo kas “Bloody Mary” gapu iti panangpuorna iti dandani 300 a Protestante iti istaka, ket naipadamag a nagkuna: “Yantangay dagiti kararua dagiti erehe ket agnanayonto met laeng a mapuoran iti impierno, awanen ti nasaysayaat pay nga aramidek no di ti panangtuladko iti panagibales ti Dios babaen ti panangpuorkon kadakuada ditoy daga.”

KABARUAN A KAYULOGAN: Kadagiti kallabes a tawen, binaliwan ti dadduma a narelihiosuan nga organisasion ti pannursuroda maipapan iti impierno. Kas pagarigan, kastoy ti kinuna ti Doctrine Commission of the Church of England idi 1995: “Ti impierno ket saan nga agnanayon a pagtutuokan, no di ket dayta ti maudi ken din maibabawi a panangaramid iti desision a naan-anay ken sigurado a maibusor iti Dios a ti pagtungpalan dayta ket interamente a kinaawan.”

[Kahon/Ladawan iti panid 7]

ANIA “TI DAN-AW TI APUY”?

Kuna ti Paltiing (Apocalipsis) 20:10 a ti Diablo ket maitapuak iti “dan-aw ti apuy” ken “matutuokdanto sadiay iti aldaw ken rabii, iti agnanayon nga awan inggana.” (Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia) No agnanayon a matutuok ti Diablo, masapul ngarud a ti Dios pagtalinaedenna latta a sibibiag ni Satanas, ngem kuna ti Biblia a ni Jesus “pukawenna ti Diablo.” (Hebreo 2:14, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia) Ti simboliko nga umap-apuy a dan-aw irepresentarna “ti maikadua nga ipapatay.” (Apocalipsis 21:8) Dayta ket saan a ti ipapatay a damo a nadakamat iti Biblia​—ti ipapatay a maigapu iti basol ni Adan​—ti ipapatay a mabalin pay a mapagungar ti maysa. (1 Corinto 15:21, 22) Yantangay saan nga ibagbaga ti Biblia a “ti dan-aw ti apuy” wayawayaanna dagidiay adda iti dayta, ti ngarud “maikadua nga ipapatay” ket kaipapananna ti sabali a kita ti ipapatay, ti ipapatay nga awananen iti namnama a panagungar.

Iti ania nga anag a dagidiay adda iti “dan-aw ti apuy” ket agnanayon a matutuok? No dadduma, ti “panangtutuok” ket mabalin a kaipapananna ti “panangipupok” iti maysa. Naminsan idi nasabet ni Jesus dagiti demonio, inyikkisda: “Immayka kadi ditoy tapno tuokennakami [ipupoknakami iti yuyeng] sakbay ti naituding a tiempo?” (Mateo 8:29; Lucas 8:30, 31) No kasta, amin nga adda iti “dan-aw” ket agsagaba iti ‘pannakatutuok’ ti agnanayon a pannakaipupok, wenno “ti maikadua nga ipapatay.”